Physiologia medicinalis

371쪽

SEc T. 1 I. DE TFΜPERAMENTIS. 353 anime diuturna, in animi moerorem potius , qUam indignationem et Vindictam proclivis; magΓα in pathemata tristia , in sollicitudinem , moe- Tore , sui ipsius contemplationem, in metum et solitudinis amorem proclivitas, et ob Ser Vatur BPud nonnulla sius temperamenti individua Vehemens in libidinem propensio. Irritabilitas nimia; deest tamen musculorum responden S PO-hur; unde cordis et arteriarum puls Us freqUentiores , debiles, magnaque virium, a moderato etiam motu, iactura. Ipse etiam reproductivus processus haud dehit a p o edit cum intensione: Corpus macilentum, totusque habitus debilis; sanguis tenuior, v Arum de 11brosa et rubra parte continens ς caloroni malis justo minor, unde tempus aestivum huic temperamento magi S amicum , quam hyemaleci zet4. . Capilli lucidioris potissimum coloris; oculi caerulei; facies pallida; vultus adfabilis.

Est nervosum temperamentum feminis magis ac viris familiare ; potest esse congenitum, aut per morbos diuturnos animi vel corporis adquisitum; evolvitur etiam post sanguinis v EI aliorum humorum Profusionem, a Veneris Vel

maxime ab USU.

Disponit tomperies ista ad morbos nervosi systematis et Spu SmOS , con Vulsiones , hysterismum , hypochondria Sin, melanchoi iam, maniam et c. Ob nimiam gangliosi systematis se si-hilitat om individua hujus temperamenti proclivia etiam sunt in magneticUm somnum , in qUerri sua etiam sponte non raro incidiant. Emendatur id tempora mentum cum aetate pro Ve Ctiore Saeposua sponte, et potest sub congruis diaeteticae rogulis piisque mediis , quae exorbitantem mitigant L EN HOS SE E Physiol. med. VOL II. Z

372쪽

354 LIB. II. CAP. IV. DE SINGUL. VITAE RELAP. sensibilitatem, et desideratum Partibus addunt

tonum , corrigi. ει 247. Temperamentum irritabile. Praevalens in Corde , inque capἱllari systema to et musculis utriusque Villae irritabilitas, tempora mentum Ponit irritabile sanguineum votor. Insignis igittar irritabilitas, cum moderatiore sensibilitato , et sat magna reactionis vi, istius temperamonti constituit characterem. Vigent hic Senctus externi atque interni : memoria facilis , Suti8 tenax , ad perceptio bona , imagina tio Vi VaX,phantasia exaltata , judicium promtum. Animus honus , liberalis , hilaris , e XCitatUS , fortis, saeps tamen variabilis , facile movendus, in αdfoctus potius, quam in Pathemata Proclivis. Motus musculares faciles Cum sat magno robore, atque seculiaris in carni hus sensatio, a virium abundantia oborta, ad continuos in vitans membrorum motUS. I horaX am Plus, respiratio perfecta ; cordis et arteriarum Vis magna ; pulsus magnUS, fortiS , frequens , regularis,aeelativa venarum ad rerteria S capacitas minoPquam in aliis individuis. Corpus debite evolutum et bene nutritum, non tamen Pingue; justa partium proportio ς Statura mediocris ; musculi satis robusti et Prominentes; capilli casta nolplurimum coloris ; oculi Vivaces , multum mobi-Ιos ; facies laete rubens ; cutis mollis. Sanguis plasticus, eo Piosa Iym Plia et multo cruore re fortus ; calor dini malis notabilior et constans. Est id temΡεramentum Viri A magis quam feminis familiare, congenitum Potissim Um, et vi got maxime Per 'etatem medium; mi hoscit cum aetate Pro Vectiore, ubi non raro in moderatam

373쪽

transit temperiem g. 245. . Praedis ponit ad morbos inflammatorios et haemorrhagias a Cti Vas. Habent autem morbi apud homines tempera- monti irritabilis acutum potissimum tFPum , unde maius etiam adducunt vitae periculum. Ubi nimium exorbitaverit haec temperies, mitigari Potest iis remediis , quae irritabilitatem infringunt nimiam. . . 248.

Tomperamentum cholericum. Irrit anilis temperies, Cum Praevalente Sy- atomatis Venae Portarum αCti Vitate conjUnctum, choleri cum ponit temperamentum. Viget hicro coptivitas magnα cum insigni reactionis po- tostato. IntellectUales facultates multum perfecta o; memoria facilis et tena X; promtissima ad porc optio; imaginationis Vis magna; iudicium. firmum, OmneSque Sus remae mentis facultates quam optime e Volutae. Anim VS fortis , constans,docrotorius, ferox et facile e Xorbitans; ira veho mens , indignationem Post se trahens diuturnam , ac Vindictae Studium; animosittis temo

raria: insatiabile honoris Studium et dominandi cupido. Musculorum irritabilitas modorat αcum insigni virium intensione; musculi solidi, crassi ; fibrae carneue rigidae, Solidae, profundo rubentes. CorPUS mediocris magnitudinis habitus fortis; membrα Solida, carnosa; culis rigida; color faciet e X ssa Vo br anescens , in

nigri, rigidi, erispi Plurimum ; oculi profundo

colore tincti, nam mei; Vultus saepe horribilis. Quod organicum facit proces SUm, vi domus generatim in hoc temPeramento Veno Sum praeis

374쪽

356 L1B. II. CAP. IV. DE SINGUL. UITAE RELAT. Valere Systema , atque Principia dominari phlo

Primis evolutum ; hepar grande , et nimia bilis secretio; sanguis SPiSSUS, utro-Purpureus ; respiratio placida, tarda; pulsu S arteriarum fortis, durus; digestio bona; se Cretiones et ex retiones generatim copiosae; cutiS Perspiratio olida; nimia Plurimum Sagacitas. Viris sermo solis id temperamentum proprium est, atque populis orientalibus plurimum

gire ad varias disponit aegritudines. Occurrunt igitur frequentius congestiones, fluxUs hast morrho id talis , in farctus ita dicti J Viscerum abdominalium , et inde oborta hypochondria, melancholia , mania et c. Ipsae etiam febres divorsao indolis cum fomite bilio So ferme semper complicantur. Mitigari id temperamentum ΡΟ- tost talibus mediis , quae OXydationis augontorganici corsori S Proce SSum. s. 249' . Temperamentum Phlegmalicum. Praevalens reproductio, cum minore sensibilitatis ac irritabilitatis gradu , temperamentum

constituit Phlegm reticum c lymphaticum .

Ponit itaque exilis receptivitas cum impotentero actionis vi generalem hujus temperiei charactorem. Vita Sensifera generatim depressa: minor senSUS DXterni recepti Vitas ; memoria debilis : adperceptio , ad en GO , Phantasia et omnes superiores animae facultate S justo vigore destitutae. Animus Velut insopitus , incurius , imbecillis , ad mojores adfectus Vix concitandus; non raro insidiosus, a Varus, inVidus, inmiseri-

375쪽

cors, amoris, amicitiae et gratitudinis 1neapa X. Fibrae musculares laxae, pallidae; motus tardi, viribus destituti; quietis desiderium; Somno lenistia perpetua, et nimia in cunctis actionibus inertia. Corporis habitus pasta eus; humoriam Colluvies; partium solidarum laxitas; textus cel- Iulosus laxus, innatus, seroso humore a Ut nimia Pinguedine refertus; cutis mollis , vallida , PauCiS Sanguiferis vasis distincta. Capilli lucidi Potissimum coloris, tenues, molles; facies innata, pallida; oculi parvi, retracti, vel nimio mProtuberantes; os hians; vox gracilis, aut Profunda nimium et rauca; lingua balbutiens; vultus si lapidus. Voracitas nimia et facilis digestio;

secretiones copiosae, et pauca , relate ad ingestorum COPiam, e XCretio. Languens cordis et arteriarum Pulsus; respiratio tarda; minor caloris nativi gradus ; sanguis tenuis, iusta fibrosi principii et rubrae partis copia destitutus. Nimius Saepe ad Venerem stimulus, aut Perfecta etiam impotenti R. Congenitum esse potest id temperamentum , vel a morbis praecedentibias, aque majore hujmorum jactura adquisitum. Hydropi ot divorsis sucophlegmatiis obnoxii sunt phlegmatici hominos; tendunt febres vel in putridam dissolutionem, vel in chronicas adfectiones. A contagiis ot causis epide micis individua phlegmatica Pariter, ut a moralibus adfectibus, liberi sa sp

manent. Difficillimum autem est, Provectior Θcum primis aetate, infelicem hanc emendriretem seriem. 3. 25ο. Tempora mentum athleticum. Vidotur quidem ciΘλητικον temperam sentum ,

quod in antiqua olim viguit Boeotia , hodie exin

376쪽

358 LIB. II. CAP. IV. DE SINGUL. UITAE R FLAT. Stinctum ferme esse; nonnullos tamen homines in nostra cernimus patria , quor Um habitus Cor-Poreus et animi constitutio cum Boeotorum cha-ae actere , ut PINDΛRUS , DEΜOSTHENES , Corn.

NEPos et alii describunt, aliqua saltem parte congruit. Viget in iis hominibUs, quos robustiores dicere solem ues , virium animalium et organi Cariam insignis vigor, istis tamen multum Praevalentibus. Μ oderata igitur receptivitas, Cum e Squisita reactionis potentia , athleticum

Ponit temperamentum. Fervorum systema mi-DUS mobile; mentis facultates mediocres, majo-YEm C Ultum ViX recipientes. Animus fortis, ge DEPOSUS , ConStans , Saepe etiam CPUdelis. CorpOxis habitus fortissimus ; musculi maXime evolUti; magna corporis moles, justa tamen partium Proportio; membra torosa ; motUs tardi, Stu- Pendae tamen corporis vires. Caput relate ad reliquas partes ferme semper justo minus ; capilli castanei coloris , rigidi; barba copiosa , tot iamque

Corpus hirsutum ; Oculi non nunquam in orbitam Tetracti facies brun escens, sanguine turgens; VultuS formidabilis. Cordis et arteriarum pulsus forti4 , moderate Celer ; thorax amplus , respiratio libera major temperaturae gradus. Digestio Saepe Stu- Penda; Secretiones et excretiones Copiosae Per

spiratio culis olida. A morbis satis tuti Permanent athletici homi nos , inflammationibus et haemorrhagiis plurimum obnoxii; typus febrium

Arim me acutus, et maximum etiam vitae peri-

culum.

. . .

morum et morborum in gentibus. IIa l. i o5. 4. Essarsur uno nouvelle doctrine des temperamens, par IJUS.

377쪽

Sexus virilis ot feminei discrimen. Eminet id discrimen , quod dupIicem intercedit sexum , a Pubertatis Praecipue Periodo. Seu enim corpus consideremus totum, Sy Stemata generalia, et Partes SingulareS , Seu vire Srespiciamus , aut generales vitae manifestationes et functiones , Seu demum moralem ad Uertamus Chara Cterem ac mentis facultates; disse rentem omnino Cernimus in se Xu diverso naturam. Omnes autem eae disserentiae , ut cel. AUT ENAIEΤΗ e XPosuit, a praevalente alterutro Poe

stri elemento proficiscuntur c g. 97. J , adeo, ut

contractivum OXYgenium in viro, et phlogisti, cum expansivum in femina Praevaleant . Longiore tempore virile indiget corpus, ut Sudim ConSequatur Perseptionem , qNam femine-um ς majus tamen generatim adiligit Volumen , estque in longum magis producum a Cum cor pus muliebre in latas expandiar dimen Sionos. Distinguit virum firmus corpo-8 habitus , textuseel Iulosi densitas, major po tum modium cohaesio, musculi solidi , sup PUS prominen tes , insignibus pra oditi v thu' OSSα Compacta, majora, cronis musculas V β di tincta; thorax Virilis est amplior, m*0r 'utem pelvit in femineo scoloso Pulmonet, ampliores et respiratio perfoctior i'ryJ X majOPIS voluminis aspera arteria crat Vr QVior; rerteria o re-

378쪽

36o LIB. II. CAP. I P. DE. SINGUL. VI Q. RELAT. Iate ad Venas magis evolutae; caput amplius, α figura globosa magis recQ dens ; Cerebrum grandiu S, citque singulae ejus partes, si glandulam

Pinealem exemeris, magi S QVolutae; nervi, cum mole cerebri et carnium massa collati, minores. Femine Um auteriri Corpus his contraria exhibet:

est Brevius , membris gracilioribus instructum; caput minus, ferme globosum; facies brevior, internas dotes minus enuncians, suavis; collum Iongius , tenue ; thorax ad latera compreASus ἰabdomen prominens; os sacrum Iongius, et se I- is amplior; membra graciliora ; extremitates breviores, teretes, molles, pinguiores; femora SVPeriora Versus magis ab invicem remota, inmferius conniventia ; nates pinguiores; cutis mol DO ' Vasa lympii alica, cum sanguiferis Collata, ampliora; hepar grandius. 'Ad dynamicum si recto chamus statum, Cer ramus in viro irritabilitato in dominari , unde et dira temperamentum sanguine Um, choleri Cum et cithleticum 247. 248. 25o. ei magi S con Ve nitanti Vibrat cor vehementius, estque arteri arum pulsus durior si tardior, ob perfectiorem TeSPiratio em sanguis magis oxydatUr, et auge tur lympii 'R eoagulabilis atque partis rubrae quantitas, Urain major irritabilitas et mus CUI O-rum robur, curi intonsiore corporis calore. PrΟ- cessus reproducti, is cum maior decurrit Celeritate, e Stque ube 4r maloriae permutatio; indo otiam reli mentor major consumtio , SecrStiones et eXCretione8 rgioros. Morbi insam matorii , haemorrhagi Q t vas apoploxia ita di ta sangVinea , Ceteri5 apibus , viros Plus in fostant ac feminas. Praovalent in femin*υ soxu norvosum et lymphaticum System' γ V DL ad tomperamen

379쪽

SΕc T. III. DE sExUS ET AETATIS DIFFER. 36lmulieres plurimum adcedunt. Viget igitur nimia

sensibilitas et nervorum mobilitas cum imΡΟ- tente reactionis vi conjuncta: pulsus cordis et arteriarum frequens, debilis ; respiratio frequen tior, imperfecta; minor sanguinis o Xydatio, minor partis ruhrae et fibrosae quantitas, atque minor nativi caloris gradus. Re produCtio ea Pro cedit ratione, ut paucior maioriae sit oliminatio quam adsumtio , unde uborior pinguedinis depositi O , nec tanta ac in sexu virili alimenti necessitas

cto. Accedunt partium gonitalium cli1ferentia et

sun Ctiones sexu ales , quase ob singularem cum

Variis organis sympathiam g. 2420 vitalem Pro

Cessum peculiari modificant modo. Nervosis ad-1ectionibus praecipue diveilatur se Xus femine US, estque longa morborum series, Cui genu S mu- Iiebre obnoxium os t. Morbi acuti minus regularem ob Servant typum, tenduntque plurimi in chronicas ad 1ectiones. Ob praevalentem gari gliosi systematis energiam , magnetis mi anima lis Phaenomena multo sesequentius in feminis evolvuntur quam in viris b). Quod psychicam et moralem facit Daturam,hae' varia omnino, pro ratione tem Peramenti, constitutionis, vitae genoris, O ducationis et institutionis esse solet. Generatim Vero observatur, fa ultatos intellectuales intensiores esse in sexu virili quam in muliebri; eminent in illo judicium , ratio et quaevis altiores facultates ; gnia dent vero feminae ingenio et mobili phantasia; deest tamen ea facultas, quae pro gravioribus mentis equiritur laboribus: ratio sublimior, judirium firmum et abstractionis potestas. Animus in viro generatim firmior, atque variabilis in muliere esse solet; vigent in illo adfectus, tiaoc passionibus regitur et impatientia , saepΘcrudo litas , immisericordia, gloria o cupiditas , amor patri ree, et Virtus bellicosa virum; atquei

380쪽

36 a LIB. II. CAP. IV. DE SINGUL. VITAE RELAT. vanitas , patientia , misericordia, mansuetudo, astutia, levitas, invidia, odium, vindictae studium, Zelotypia, ignavia et simulatio feminam distinguunt.

- Ubi circulus in dorso ducitur ellipticus, docente

Campero, humeri apud virum extra , apud feminam ntra eum eadunt ; ilia autem contraria habent ratione. - S. Th. SOEM MERRING: tabula sceleti feminei juncta descriptione. Traj. ad Moen. 1797. a) ΡIura dantur exempla diu toleratae famis in feminis quam in viris Dum pSi. c. I. p. 4O . . Dantur mulie

res, juniores praecipue, quae admodum parum comedunt, estque notum, quantum feminae de sanguine amittere

possint si. Io5. . h PocuΙiaris Col. Bitteri est observatio, quod pendula opposita directione moveantur, dum Supra Viros aut feminas servantur. An id biotici non ostendit in sexu diverso potarem oppositionem ' vid. R e i Ι 's Arch. VIII. P. 326.3. Franc. THIERRY : ergo praeter genitalia sexus discrepant. Paris. I 5o. 4.-J. F. ACHERMANN : dissert. de discrimine Sexuum praeter genitalia. Mogunt. I 8 s. Id. lihers. v. Jos. WEN ZEL. Cohlen g, V 88. 8. - El. V. SΙELOLD'S Handh. gue Erhenniniss u. 1lpilung d. Frauen-simmer krankhelten. Ermys. u. Maing. 1811. I. p. 3-58

Aetalum' differentia. Habent generalia humani corporis system R-tre et organa singula certas aetates, quIbus evolvuntur , perfficiuntur, atqUe iterum decre- Scunt , Vel saΙtem energia minuuntur lib. II. cap.