장음표시 사용
11쪽
tudine resurgentibus , ac ducendis in balineum: solia tusa, permistaque Chichiantic, et Tiat la0lton aequis portionibus , ac contuso loco admota, quidquid humoris ad eum defluxit, siccant, atque di Scutiunt. Verum tunc temporiS conSuevere Iudi Medici infundere naribus pulverem Tucoxiloxochiil. I emperato caelo gaudet, quale est Tep0zllanicum , ac mense floret Septembri. Sunt, qui Tuc0cacaucam vocent.
De NEXX1ΗVITE , Seu Herba cinerea. Radicem fundit haec Herba firmam, et candentem, so. lia lata , octo uncia8 longa, Serrataque in caulibus quaternum dodrantum longitudinis, luteosque flores. Dulcis est, frigidaque , aut temperata natura. Folia tu Sa, atque resoluta ex aqua dicuntur valere adversuS febres, et dolores. Nascitur in calidis Tohuaiani, seu campeStribus , Seu montOSiS.
De NEXTA L Cmra Cuit Iahuacensi, seu cinerei Tarnalis fore. Arbor est mediocris, foliis oblongis, angustis, flore luteo , prolixo , ac racematim dependente , et siliquiS Octo uncias longis. Folia tusa carnem eXCreScentem abSumunt, et congruentem generant. Calidae Sunt temperiet , et in col-
12쪽
libus regionum calidarum emicare Solent.
Hominis altitudinem aequat haec Arbuscula , ac crasSi tudinem statim cum a radice prodit , Cruris, extra Squallida, ac intus virescens , Stipitem unicum fert, ex quo nulli rami propagantur , sed folia e medio caule ad cacumen , quod in cuspidem finit, per intervalla pediculis appensa, longaque duas , tresve spithamas: funduntur ab eodem stipite flores pallescentes ex albo , et adhaerescenteS nodis, unde etiam oriuntur foliorum pediculi, quae SinuOSa Sunt, et cucurbitarum Indicarum soliis quadantenus essent Similia, nisi longe ampliora viderentur. Saporis expers est, ac naturae frigefacientis; quo fit, ut febribus illita adversetur, et calida distemperie quomodolibet affectis admota serat opem. Nascitur regionibus calidis , campestribus, et irriguis locis.
CAPUT VII. De NEWAm LXOCHI TL Oapatrensi
Arbor est ramoS fundens SaniOSOS, oblonga solia, et serrata , atque in mucronem desinentia , saporis principio expertia , ac demum nescio quam dulcedinem indicantia , florem luteum , et magnum , fructum in Siliquis octo uncias
13쪽
longis, angustis, atque etiam SaniOSiS, Semen tunicatum, et orbiculare includentibus. Frigida natura, aut ad temperiem spectante conStare Videtur, ae exanthematis , quae morbillos vocant, dicitur esse utilis, aut quod servorem devorata exstinguat , aut quod consuetum sit huic genti quidquid ad cu. tem natura pellitur, frigidis medicamentis illitis repellere, haud sine pudenda imperitia, et noxa minime contemnenda. Nascitur Oapani, quemadmodum indicat cognomen.
CAPUT VIII. De NEXTA L Cmra quarta.
Arbuscula est solia sinuoSa serens , magna , quinis cuspidibus insignia , ae procedente aetate rubeScentia , flores racematim dependentes, CaeruleOSque, initio Obrotundos, atque chm hiant, Sexangulos , capillamentis luteis e medio prodeuntibus. FloriS usum praestat.
De NEWAULIVA Ira , seu Nextamal Arbore. Arbor est magna soliis Mali Medicae, sed tenuioribus, et mollioribus. Aqua, ubi folia lusa maduerint, colata, epOtaque calorem nimium exstinguit. Provenit Hoeiacocollae.
14쪽
i De NENEXTON, seu Arb0re cinerea , et parva. '
Non est silentio praetereunda NENEXTON , etsi nullius quod adhuc cona pererini ) in Medicina sit usus, vel ob hoc quod Arboris paradigeae ab HiSpaniS Vocatae, qUam non nulli Barbam Jovis a Plinio descriptam esse contendunt, Sit persimilis, quamquam solia latiora Sint, et inferne argenteo magis micent colore. . - ,
De NENEXECTON, Seu Planta fusca. . . Foliis, ac radice conStat Raphano SimilibuS, Sapore acri, calidaque, et Sicca ordine Secundo natura. I usa, illitaque curat scabiem. Nascitur in campeStribuS H0axtesecensibus.)Est et alia Planta eodem nomine, foliiS Verbasci, odorei foetido , et calida natura ; quaeque applicata maturare consueScat praeter naturam tumores. Sed haec non tanti apud me fuit, ut duxerim icone eXprimendam.
Radicem fundit NENEXTIC craSSam, Contortam , fibratamque , et longam cujus cortex incisus cyaneum Statim
15쪽
contrahit colorem et ex ea caules prolixos, fragiles, subal bidos , medulla lenta resertos, teretes , et Striatos , folia vero Hederae , Subalbida , magna , et obrotunda , flores pallentes , et modicos. Radix initio dulcis apparet, Sed demum guttur urit. Calida est Ordine Secundo , aut amplius, cum quadam humiditate. Semen retentum pellit. Nascitur Ooo-
De NE HIC Fauhque hume. Herbula est cauleS promens exiles e radicibus tenuibus, et longis, in luteumque colorem Vergentibus , et in eis parva quoque , et tenuia folia , flosculosque luteos. Nonnihil est amara cum quadam dulcedine, et calentis paulisper temperiei ; qua rigoribus intermittentium febrium mederi solet: quin etiam admotam unt tumoreS praeter naturam maturare , rumpere , e X tergere , et magnopere auxiliari pectori. Provenit calidis regionibus.
De TENEXI mTL , Seu Portulaca calcis. Radicem fundit surculosam , et capillatam , folia Bliti, pinguia , flores ex albo purpurascente8, et caulem partim viridem , ac partim purpureum. Frigida natura constat , et adversus febres est utilis.
16쪽
Arbor est foliis crassis ornata hemicyclorum forma, ac fulvis floribus , Phaseoli similibus. Neque aliud de ea Arbore accepi, quam eX ejuS Sudibus , Stipitibusve firmos, ac perquamOptimoS arcu S parari
De TENE VAHUOTL Tlaltietapanensi. Arbor eSt parva, Cortice Virenti vestita , sed candidis distincta lentiginibus , foliis oblongis , principio angustis, et circa finem orbicularibus , aut Obtu SiS , flore candido, appendenti quibusdam capitulis, illis Corrhidae, Anemonesve similibus. Frigida natura constat. Cortex Vero ejus in laevo rem redactus, inSperSu Sque medetur recentibu S , et vetustis plagis. Nascitur in collibuS calidarum regionum.
De NA VHGUILTIC , seu quatern0 Olere. Radici innititur Batatae simili, ex qua fundit caules vi rides , tenues , duas Spithamas longos , solia oeymi , terna. fores candidos, ac Talibilinum semen. Radix frigefacit, et adstringit , ac tumores intestinorum Pellit. Provenit Horizoci.
17쪽
Radici insistit crassae , et fibratae , ex qua cauleS profert fuSCOS, et quatuor Spithamas longos , et in eis solia Olivae , sed firmiora , flores eX albo purpuraScentes , longiusculos , et demum Semen Candidum. RadiX, quae impense adstringens est, et nonnihil calida , medetur ulceribus, et fluxum comprimit. Provenit MaJanalani juxta flumina.
De NAHVITEPUTZ , Seu quatu0r dorsis. Herba est ab una radice , craSSa , fibrataque multos edens cauleS, tres circiter cubitos longos , ac minimo digito paulo craSSiores, fulvoSque, et foliaceis quibusdam appendicibus Secundum eorum longitudinem e partibuS quaternis discurrentibus pennatos, unde evenit illi nomen , et in eis folia aSpera, Spiculorum mucronibuS, ni longe majora esSent, similia, flores luteos, Stellatos, et ChrySanthemo majoreS. Radicum fibrae calidae, et siccae Sunt ordine tertio, OdOratae , acreS, amarae , reSinOSae , ac partium tenuium. Hae Semidrachmae pondere contritae , atque ex vino , Vel liquore aliquo devoratae satietati, vacuatis per inferna eSculentis Vitiatis, medentur, et pustulis a morbo gallico OrtiS inspersae,
18쪽
niunt , reSerantque , et extergunt furunculos. Quin eamdem radicem unciae unius menSura devoratam alvum lenire funi, ac ciere urinam. Sunt, quibuS placeat majori pondere devorandam , necnon qui aSSerant evocare Sudorem , perfrigeratis mederi, et vacuata causa puncta, febreS etiam ipsas , et capitis dolorem tollere , et oculorum inflammationes discutere , imbecillem ventriculum ob cauSam frigidam calefacere, firmareque, reSerare ViScerum ObStructioneS, menses lento fluentes trahere, cachexi Subvenire , et frigidae cujusvis visceris intemperiei ferre opem. Provenit regionibus temperatis , qualis est Mexicana , non tamen Odit Calidiores , editave , aut campestria loea ; quin jus decocti enixis infunditur, foliaque admota tumoreS praeter naturam aut Concoquunt, aut dissipant. Species hujus videtur Herba illa similis praecedenti , flore magno e luteo purpurascente, Sed nullo fere Sapore, aut odore conStanS, quae frigidam praefert, ac humentem naturam , febrientibus confert, et oculis medetur inflammatis ; quamobrem 2 palli a quibusdam nuncupatur , etsi Chiauhilae , ubi nascitur , nonnunquam Pitzahoaccacax pulli, frequentius vero cicaxi lacoti vocetur. Quin et aliam huiteputet vidi disserentiam apud Ttzocanenses radicibus Hellebori acribus , calidisque , et Siccis ordine tertio , ac fluxibus dysentericis coercendis perutilibus, quam, quod so-
19쪽
liis careret , quando eam ConSPeXimVS, non CuraVi depingendam. Est et alia frigidae temperiet , ac calori jecoris nimio placando mirabilis.
De NAHUITTILΜA, Seu quatuor vestibus.
Radices profert Strobirs similes, Sed aliquanto crassioreS, CandenteSque , ex quibus prodit cauliS tenuiS, et spi-thamam longus, flores in parte ejuS Suprema Candente S , et in ambitu coccinei, capillatique , calyculiS contenti virenti bus , oblongis , et angusti8. Valde frigida Constat natura; quo fit, ut radices ejus trium Scrupulorum pondere devoratae egregium praeStent adversus febreS remedium. Ad species Sedi videtur pertinere.
DE NANAN PATLI , seu morbi gallici medicina. Radicem fundit longam , tenuem , et fibratam NANA-ΗUAPATLI, quam alii Palancapalli , quoniam ulceribus medetur , Vocare Solent, folia Squallentia , prolixaque , et illis Pilosellae vulgaris similia , florem Chamae meli in caulis cacumine , ac Semen acre. Calida est, ac sicca Ordine Secundo, et amari SaporiS, ac gustu odora. Redacta in farinam, et inspersa ulceribus putridis medetur, unde eSt , ut dixi-
20쪽
mus, Polan capatii ab aliquibuS Vocata , melancholiam passos curat, ictoSque ab Hem Osrhoo Pan licensi , quem vocant Mahi a tιitii: quin etiam tu Sa , e X aqua re Soluta , ac pugilli unius mensura devorata e liquore quopiam Congruenti , quoties eX-pediat , luem vocatam Gallicam , aut IHispanicam standitus extirpat, et curat eXSiccatiS quoque uni Versi corporis ul-cti Sculis , atque tuberculi S qua e X re luce meridiana clarius evadit , quod multos adhuc anxie distorsit , morbum scilicet hunc ab Indis hisce occidentalibus fuisse profectum, atque in alias propagatum Veteris Orbi S plagas; quoniam apud eam gentem patri Um , germanumque hic morbuS , atque antiquum
sortitus est nomen. NaScitur temperatis locis, qualia Sunt Tessallanica.
Radice firmatur surculo simili, fibrataque , unde cauleSproseri prolixos, et in eis Ocyini solia, sed circinata , et quaterna , flores luteos , par VOS , SiliquaS complanataS, et modicas. Frigida , et glutino8a constat natura non Sine quadam adstrictione. Siccari hanc Plantam permittunt, redigunt ille in farinam , et ea eX aqua resoluta ulcera Gall:ca lue iniecta lavant , atque ita feliciter medentur.