장음표시 사용
21쪽
Dd NA HVAGUAHUITE , seu murbi Gallici Arbore Arbos eSt magna , comata , et eXCelsa , soli a serens oleae similia, paululimi odora, amaraque. Quorum decocti jus matutino liberalius bibitum Gallico medetur morbo. Na- Scitur temperatiS, humidisque Hueracocollae locis.
CAPUT XXIV De NANAHOMPATLI Mexicensi.
rum cacuminibu S flores purpureoS, quibusdam foliolis confla tOS , unde postea proferuntur grana. Morbo confert vocato Gallico pulvis foliorum maceratus eX aqua, et bibitus, in Sper Susque ulceribu S contagione praedicta infecti S , aut non dum ruptis tuberculis. Nascitur MeXici , atque Huexocinci. Quin et Texumahllaci indicata nobis Herba est alia eodem nomine , par Vula, origani soliis , SerratiS , SurculoSis , tenuibusque radicibUS , quam curare quoque e lue Gallica ortas eruptiones retulere. Visa autem mihi est calorem partici pare temperatum. Vidimus et aliam eodem nuncupatam nomine O 0cani, et M analani , juXta torrente S , ac flumina , radici insi Stentem Surculosae , fulvae , ac fibrarum plenae , unde proferebantur caules, SeX dodrantes longi,
22쪽
tenueS , terete8que , et in eiS Origani solia, saporis dulcis, et naturae lubricae, et Siliquae modicae. Calida, humensque videtur, vel tantillum frigida.
Montosis nascitur locis Tepogilani, unde lactum cognomen. Radices sibris SimileS fundit, numeroSaSque, et in caulibus octo uncias plus minus longis folia Lini, longiuscula , et angusta , et floreS ChrySanthemi. Folia tuSa , ac resoluta ex aqua , et admota tuberculis ea exsiccant ; amaro enim est Sapore, et temperie calida.
CAPUT XXVI. De NANAHOAPATLI 2 halanensi.
Radicem fundit CraSSam, ac SurculOSam, quadratOS Caules, et oblonga, Serrataque folia. Radix est amara, calidaque, et adjuncta Teucopali pu Stulis e Gallica lue Ortis me
De NOCHEZTIC, seu Grano tirrcturi0 Tunis innascenti. Radices fundit surculosas, CatileS purpureOS, Sarmentosos, et in eis folia inferne Squallentia , et hirsuta, obrotunda , et Ocymi paene magnitudine , floreS in summis cau-
23쪽
libus purpureos , atque orbiculareS, unde nomen Nocheztio, cocco enim baphico, qui Tunis innasci Solet, Sunt similes, in parvos velut coacervati manipuloS. Calida , et sicca ordine tertio natura con Stat , non Sine quadam adstrictione. Radices semunciae menSura tuSae, ac devoratae fluxum alvi cohibent. Nascitur in calidis Coatianensibus.
Herbula est per terram repens, soliis obrotundiS, rugosis,undulatis, et per ambitum rubescentibus, floribus coccineis, parvis. Frigidae est, et humidae naturae , et Saporis glutinosi. Tu mores praeter naturam repellit, et in viis, maceriisque provenit quarumvis regionum, et praecipue calidarum, qualis est siuauhnahuacensis.
Herba est exilis , et parva, radicem fundens ponticis nucibus paulo majorem, e qua funditur cauliS unicuS, uno, aut altero adauctus ramo, et in eo folia Foeniculi, sed minora, per intervalla acervatim congeSta. Radix grato sapore constat, dulcique, et glutinoso. Lacte manat, ac temperato calore praedita est, atque humore. Fructum fert orbicuis
24쪽
larem, Coriani granis paulo majorem , in qxtatuor velut dissectum parteS, et continentem Semen nigsum, et oblongum, hoc est quaterna grana, totidemque, quot SectioneS. Quatuor radices devorari Solent tu Sae , alque resolutae eX aqua ad coercendas e frigore ortaS Vomitiones. Nascitur ubique macro praecipue , ac sterili solo.
Radicem promit tenuem , longamque , et fibratam, et ex ea caulem quatuor ex partibus pennatum Secundum ejus longitudinem , et in eo folia hisSuta , et Subalbida, serrata, angusta , longaque , et florem eandentem. Calida est, siccaque ordine Secundo , odora , et aeris. SuccuS foliorum de ceni drachmarum e potuS menSura bilim per Superna Vacuat, unde evenit illi nomen. Nascitur in calidis Chiauhilae juxta aquarum destilXiones.
De NEPAPA OCHIra , seu Herba varia. Radicem fundit candidam , magnam, et fibratam , caules cinereos, et spiniferos, folia Ulmi, aspera, luteos, et parvos flores. Folia sunt odora gustu , nonnihil amara, calid que , et Sicca Ordine circiter tertio, ac Subtilium partium.
25쪽
CAPUT XXXII. De NACAZPIPILOLLI.
Volubilis genus est radice magna, soliiS Suprema ramorum parte ex albo rubeScentibus, cordis figura, media parte plicatis, ibidemque aculeum tegentibus longiuSculum, eX quo generatur flos longus ex albo rubescens calycis longi forma. Folia extrema expanduntur in Caulis procurSu quaterna Serie, quae omnia abunde rara Sunt, et Visu ConSpicua , pauciSque plantis solita contingere. Radix frigida , humidaque constat temperie , Saporeque, et Odore fere nullo , ac febrientibus valde utilis eSSe reperitur , corpore eX ea illito, aut abluto. Nascitur Imaxtepeci in SaXis, atque acclivibuS montium locis. Est etiam , cum ex ipSis Arboribus soli praebentibus vicem
eScam Sumit, et alimentum. CApUΤ XXXIII. De NACAZ LOTL , seu auricula contorta.
NACAZCOLOTL , quam alii Pallahoachoixachin vocare con- Sueverunt , ita nuncupata est, quod fructus ejus auriculae contortae reserat formam. Vis est impenSe adStringens, ac nonnihil calens. Paratur ex eo atramentum Optimum, addi
26쪽
turque Cacaoati viscerum corrobandorum gratia. Arbor ejus incondita est , folia serens Mirquill , ae fructum, qualem
diximus. Nascitur Texaxahunci maxiepecensis.
Species est I lapati, Huex0tzincensis provinciae alumna; fructus initio aculeatus eSt, ac demum SpinaS exuit, obrotundus , et in quatuor portioneS Melopeponum modo divisus. Semen est fulvum , raphanino Simile , quod Siccum , tritumque, et resinae immistum praefracta ΟSSa mire solidat, conglutinat, ac reducit luxata : adjungunt Indi superne avium pennas, et tabelliS comprimunt, ducuntque aegrotantes in balineum aereum , quod Temaxcalli patria lingua vocare Solent, totieS repetenteS hujuSmodi medicamentum, quoties videtur expedire. Nascitur ubique in ruderibu S, et maceriis Pahuatianensibus , et habetur ab indigenis ad praedicta incommoda reparanda in magno pretio. Forma ejus est,
quae Tlapati , folia enim sunt vitiginea, Odoraque, mollia, pinguia , et hirsuta , caulis ficulneus, radiceS Candidae , et
surculosae. Quaterna solia tuSa devorantur eX aqua contra totius corporis dolores, e Gallica etiam lue prosectos , aut cum Chilli luteo illinuntur: cavendum autem , ne excedat pondus , quoniam alienationem efficeret, et Variae , vanae-
27쪽
que imagines viderentur obversari. Sunt, qui Toloat zin vocent.
Radicem sundit surculosam, et Candentem , fructum obrotundum , Similem erinaceis , Caules virentes, folia Vitis, lata , etsi nubus , aut profundioribus laciniata crenis , florem candentem , ae longum , VaSeulorum figura. Frigida, quemadmodum et praecedens, temperie ConStat, ac Sapore, odoreque insigni caret. Jure decocti foliorum corpus adversus febres , et quartanam praecipue illini solet , aut ellychnii , glandisve modo obdi; fruetus Vero , foliaque adversuspectoris dolorem. Eadem aurium Surditati ex aqua instillata conferunt. Cervicali impoSita Somnum conciliant pervigilibus , et si paulo liberalius devorentur, inSaniam. Nascitur in quibusque locis, praecipue , et Μ exici.
De NA AZPATTI , Seu auriculae medicina. Herbula est tenuis, longae, ac fibratae radicis, a qua statim pediculos agit, et in his folia nitida , tenuia , mollia, atque Obrotunda , caulem vero modicum , tenuem , fulvum, et spicatum , et nulliu S paene odoriS, aut Saporis. Folia pugilli mensura ex aqua resoluta propinantur contra febrem,
28쪽
quoties videtur expedire. Nascitur in calidis Ne ae Toto-nacapensis editis, atque humilibus locis.
De TOC A ZTLI, seu Das odis auricula. I OCHNACAZTLI , quam alii Tochnanacarton , alii vero Te-patolli vocant, genus est Phaseoli, surculosa radice, foliis obrotundis , terniS , mediocris magnitudinis , Leguminis floribus , purpurei coloris , ac Siliquis dodrantem longis , et quaternos paene digitos latis, reseritS Semine , ac linea recta in alterum latus inclinante insignibus. Frigida , Siccaque natura conStat, febres Sedat , et oculis inflammatione tentatis confert. Nascitur in calidis Tacaplahitae locis circa sata. Sunt, qui Tlantetiqvixochiil vocent.
Volubilis est genus soliis subalbidis, pinguibus, angulis binis, ac interdum ternis , radice longa , tenuique, flore cyaneo, et modico. Frigida est, ac febrientibus utilis.
CAPUT XXXIX. De NC A ATLI tertia.
Radicem fundit tenuem, et longam, et eX ea Caules
29쪽
sex longos dodrantes , foliis ornatos longiS , angu Stis, et Da-sypodis auribus Similibus , unde nomen , insignibusque lineis procedentibus secundum longitudinem , floreS Purpureos, oblongos , quales esse Solent Leguminum. Folia lubrica sunt, et moderate calida ; ideoque pulvis veteribus plagis medetur inspersus. Nascitur in calidis Oapani collibus. Quin et apud Tacapichtienses alia mihi ViSa eSt Herba eodem nomine , cujus folia altero latere auricula quadam insignita erant, interdumque duabus , unde invenit nomen , floribus Leguminis modo purpurascentibus , radice pollicari, longa, ac parvis siliquis. Hujus radix frigefacit, humectatque, et illita nimium pa8Sis calorem confert, ac Oculis inflammatis est perquam utilis.
De MCHINACAZTTI, Seu Flore auriculae.
Arbor est longis, et angustis foliis, viroreque exsaturato tinctis, et e pediculo velut marcido propendentibus in inferiora , flores in folia divisos interna parte purpuraScen tia , externa herbacea auricularum paene forma , et jucun do odore. Calidae est fructus ordine quarto temperiei, Sic caeque fere tertio. Additur potioni Cacaoati , praedictarum .
que qualitatum eX aqua devoratus essectus praestat. Nascitur in calidis regionibus, nec quidquam est frequentius in Indorum emporiis reperire , aut majori habitum in pretio , velut
30쪽
sos celeberrimae potioni gratiam Summam concilianS , Sua vemque Odorem, et Saporem, et Salubrem quamdam naturam , nam flatum dicitur diScutere , pituitam eXtenuare, ventriculumque frigentem , aut debilem , atque etiam cor calefacere , et Stabilire.
NANACACE, Seu Herba angulosa , radicem fundit cra Sam, et brevem in ponticarum nucum quamdam Similitudinem velut diviSam, fibratam , Obductamque lanugine , ex qua unicus prodit caulis, purpureus, ac Vitis fere viniferae folia , sed aliquantulum oblonga , et in purpureum colorem vergentia : flores Sunt juXta cacumen lutei, ScarioSis, oblongisque contenti calycibus. Radix eSt amara, et gUStum paulisper mordens , quo fit, ut calidam , ae Siccam eSSe conje-Ctem; curatque, Vacuata alicunde CauSa , febreS, aut rigoribus pulsis. 'unt enim Indi Medici crudam Sudorem evocare , alvumque ciere: coctam Vero mederi diarrhaeis, atque dysenteriis. Provenit montoSiS locis, ac temperatiS, qualis est Mohimilcensis.