Amoenitates academicae, seu dissertationes variae physicae, medicae, botanicae

581쪽

PHALAENA BOMBYX. 563 In Scenam itaque prodit jam PHALAENA

Bo mbyxo pectinicornis elinguis, alis reversis albidis fasciis obsoletis fuscis; macula ivirari. Aldroo. in s. 28O-282. 246. f. 2. 3. Pon t. inf. t. 22. Papilio Bombyx. Moti f. lat. Ι 8 I. BombyX.

Mer. fur. I. p. t. I.

Alb. angi. t. I 2. f. I 6. Bradi. nat. t. 27. f. I. E. I.

Trieoald AD. Stoc h. R. S. I 74 .Fn. S . 258. 833. Vulgo Bomox. Suet. Sithesmath. Gall. Ver A so e. PHALAENA est mediae magnitudinis, pallida, albicans. Oculi nigri. Antennae albh, pectinatae, radiis nigris. Alce superiores albidae: fasciis obsoletis, suscescentibus, angustioribtis, longioribus posticis iuxta apicem excaVatae, macula lunari In medio disci. Aliae inferiores latiores, postice UersUS anum etjamnum latiores, margine exteriori prominentes ante superiorem alam, macula Obscuriori ad marginem teneriorem Uersus abdomen. Postquam Phalaenae evadunt, nihil nisi Venerem spirant, Vertunt sese undiquaque, usque dum

sium canum instar hamo penas cohaerent. Jam immobilis est mas, nisi aliquoties tremeret alis

paratus vero postea exsuccus & torpescens, post

582쪽

duos dies moritur. Femina Vero hisce peractis nuptiis evacuat materiam quandam fluidam, fusco -luteam, inquinantem locum cui immittitur, ibidemque ova sua deponit. OVa haec primo sunt flava, dein grisea & opaca, prae ceteris rotunda & compressa. Postea etiam femina, ut mas, languide evita decedit. Sic aetas Bombycum odio circumscribitur hebdomadibus. Cum apud nos testas duos per menses teque jucunda sit ac alibi, licet non tam calida, ad colendos tamen Bombyces susticit, & Morus alba nostrum ferat clima, per legitimam consequentiam sequitur, Bombyces in patria coli

& posse & debere. LXXV.

583쪽

LXXV.

MIGRATIONES AVIUM

SUB PRAESIDIO

propositae a

aliae I 737. Martii 2. Internuntii Deorum Mes.

PRAEFATIO. Ex omnibus illis bonis, quae in globo nostro

Terraqueo, hominum tam utilitatis, quam jucunditatis, promovendae gratia, a Creatore omnipotente condita sunt, AOes animum meum cum maXima demulcerunt delectatione, quarum tanta formae species est, ut, me quidem judice, in Voluptatem humani generis nihil sit excellentius.

Quid enim cum Trochili splendida pulchritudine aequari potest y quid caudam pictam Pavonis vincit δHaec tamen Naturae artificia sola non sunt, quae no stram merentur attentionem: unamquamque AVlum si debita accuratione intueri placuerit, admiratio nis nostrae materiem facillime reperire licebit am-

584쪽

s65 MIGRATIONES AVIUM.

plissimam; tantis enim omnes colorum varietatibus fulgere videmus, qui aptissima gaudentes propor- tione, se invicem affabre eXcipiunt, ut pictorem, etiam artificiosissimum, colores ita permiscere nosse, ut naturam hac in re persecte imitari queat, vix

crediderim. Avium Pennas earumque structuram singularem inspicientes, omnium earum nullam omnino esse, quae tanta Artificis supremi non prodat se compositam sapientia, ut ad mechanismum illius exquirendum & rite explanandum, quemadmodum etiam ipsam satis contemplandam, eXiguum non sussciat vitae curriculum, luculenter inVenimus; quae, tanta licet arte fabricatae, singulis tamen annis deciduae, plantarum instar pereuntes, quotannis quoque recrescunt.

Uti pisces, in aquis degentes, mare immane &rapaces innatant fluvios, ita Avibus alartim quasi remigio uti, & aerem volando findere, concessiim est. Levitatem itaque, quo legi huic naturae eo facilius morem gerere possint, pernecessariam habent. Quare etiam quam compendiosissimas, ne quid, quo carere quidem possint, gravitatem illis addendo, cursum ipsarum celerem impediret, AVes Videmus creatas. Hanc eandem ob caussam Cauda, Scroto, Vesrca urinstria, Utero, Labitis, Manibus; Corpore calloso, Fornice, &c. orbatas eas inUenimus.

Maxillas in rostrum nudas protraxit Magister Naturae : brachiis Remiges loco infixit digitorum, quibus,

ad iter per aerem agendum, eodem modo, quo ΠOS rei s cymbam propellimus, utuntur: Uropygium Rectricibus instruxit, quibus, gubernaculi instar, quemadmodum pisces cauda sua, viam flectere norunt: auriculas, animalibus, illis donatis, auditum promoVendo inservientes, eis necessarias non duXit,

quare etiam illis privatae, utpote in altis ut pluri

585쪽

'MIGRATIONES AVIUM.' si 7

mum degentes, hostem appropinquantem Visu facile observare possunt. Uterus, quod attulimus, AVi-hus intra corpus non est; cum Vero ad generati Ο-nem necessarius requiratur, hac singulari gaudent praerogati Ua, quod scilicet artificiale si hi construere

possint, qUO OVa earum, aeque ac naturali, CX cluduntur: nidi sunt, quos indigitasse volo. Tantas, nidos hos fingendi modus, ova incubandi, nuptias celebrandi & pullos denique pascendi, reliqua ut taceam, agnoscit Varietates, quantas fere A Uium novimus species, tantamque manifestat eXcellentiam, ut haec omnia si quis rite describere conaretur, idem esset, ac si aequori procelloso vastissimo lembo se conderet remis orbatum, testante Rellum urio. Haec & alia curiositatem alleXere meam, sa-grantique me affecere desideri O in Aves, quarum contemplatio, quoad straιcturam, vesimenta, mores, oeconomiam, nomina, & deniqUe notas, quibus una

ab altera dignoscitur, Omnium, quae hominum incommodum Natura protulit faecunda, jucundissima mihi visa est, ulterius inquirendi.

Cum Vero, ut pulcherrimae, ita etiam animalium omnium apprehensu, & quarum nobis familiaritatem conciliemus, dissicillimae sint; cautissimae enim, utrinque circumspectantes, hominemque ut hostem timentes, cum eo consuetudinem jungere non sustinent. Hinc sequitur, ut eos, qui, huic Zoologiae parti operam naVantes, in ea progressus facere cupiunt, quomodo scio peto recte utantur, quo e longinquo eos prosternere queant, scire oporteat. Ejusmodi ipse Avibus innocuis, ad dies

laboris vacuas, summo cum Oblectamine me praebui inimicum, dum sit Vas intrans lucosque qui et V,

tibi a malia haecce plumigera refugium potissimum habent, ea sagaciter eliqui si Vt, & e X qui sita si xj. Quo denique eo per Veni, ut A Ues

586쪽

MIGRATIONES AVIUM.

digenas, quoad plurimum partem, vide e & exa. minare licuerit. Observationes itaque qualescunque heic Tibi B. L. communicare constitui, quarum benigniorem ut agas interpretem, est, quod abs Te eXpeto.

g. II. MIGRATIONES.

Multas & varias illas, quae contemplatione Avium se delectantibus, earum perpendendae obviam veniunt, proprietates mittens, in unius solummodo, quam Aves plurimae prae animalibus caeteris peculiarem fere habent, adumbratione, Migratio em scilicet earum, Occupari, in animo mihi proposui.

Oeconomia, ita dicta, Divina, quam Naturam perlustrando a Conditore summo ita institutam, in

levi nimis etiam invenimus, ut cuique rei naturali, ad certos fines producendos certas praescripserit leges , inter res certe maximi momenti est, ad quas mortalis unquam attendere queat. In illa enim, speculo quali maxime limpido, eXcellentiam perspicimus omni scientiae Dimnae, quae, quo omnia, Usui inservientia publico, eo majori peragantur dexteritate, ita sancitum voluit, ut cum lucro & utilitate semper conjuncta sint agentis. Pisces, maria innatantes vastissima, littorum aquas tepidas, OUa eXponendi gratia, ibi postea ut excludantur, instinctu naturae quotannis p tere coguntur; qua Uero occasione in praedam tam piscatorum, quam animalium, quales sunt Accipitres, Anseres ' alia, multi cedunt. Sca- rabietis terram sub fimo forat, eum in finem, ut o-Vtim profunde, quod desiderat, ponere possit, ibique eXcluso, Scarabaeo recenti esca non desit; hinc

Vero, in faenus ruricolae, terra stercoratur macra.

Lumbricus, Vermis ille subterraneus, cui & domicilio& nutrimento humo uti jucundum est, Venerem per noctes

587쪽

MIGRATIONES AVIUM.569

noctes supra terram eXerciturus, superficiem Vel crustam ejus perforat; quo eodem aquam peream meabilem reddit, ut scilicet a terra, illa ne putrefiat, absorbeatur. Gordius argillam Vario meatu perterebrans, Venas, per quas humores ad rivos & fontes se penetrare possunt, eo esticit. Picus vermibus intra arbores decisas & putredine correptas degentibus victitans, eos quaerendo in festucas truncos hos demortuos conscindit minimas, ne diu inutiles &trist iaexstent spectacula. Et sic, ad certos usus producendos, singula a Creatore summo disposita sunt, &ita quidem, Ut eX labore, salutem promo Uente publicam, quid lucrifaciat eum perficiens. Huc et-jam Avium ita dictae Migrationes pertinent: per quas hanc estrum intelligimus proprietatem plurimis competentem, quod terras sibi familiares quotannis

linquentes, in alias, quoedam in is, quod issm minus remotas migrent.

Singulis annis, summa cum admiratione, integros quasi e Xercitus AVium in phalanges aut aciem instructos, hybernis desertis, regiones intelligo calidiores, ubi hyemem, magnum terrarum nostrarum borealium frigus ad e Vitandum egerunt, nos iterum tempore Verno in Visuros Videmus; qUorum quibusdam hic servatur ordo, ut, latera sua inVicem tegentes , recta linea Volando incedant; aliae angulum constituunt, ita ut media aetherem prima perfringat, postea ei proxima, & sic porro; aliae in cuneum more pugnantium structae aerem perrumpunta ;aliae, una alteram insequente, longo procedunt agmine. Quis Vero omnes his a natura praescriptas recitare Valet leges δ

in transmittunt, Trianguli' efficiunt, formam.

588쪽

MIGRATIONES AVIUM.

Autumno autem, ut, contabescentibiis herbis, frigore accrescente, quoad plUrimam partem e Uanescunt Insecta, sic etiam AVes, his absconditis, calidiores ad provincias, nos relinquentes, iter pergunt Veloces. F. D. Praeses in Itinere Lapponico mT. commemorat, quod A. I 732. totum Calicem fluvium, qui omnium e Lapponia in fretum currentium maximus quidem non est , Anatibus, numero exercitum superantibus Arta XerXis, per octi duum fere, dies noctesque contectum Videret, ut tantam Avium copiam unquam eXistere, ViX sibi persuadere potuisset, quae omnes mare primum petebant, iter dein meridiem Veimus continuantes. Si vero omnia Lapponi se addamus flumina, tanta, sine dubio, singula Avium multitudine abundantia, quantus non inde resurgit numerus, e Lapponia tamen sola, migrantium ΤUbi vero hae, & reliquae omnes migratoriae, itinere Versentur consecto, quaque abeuntes ingrediantur Via, plerumque adhuc latet, & arcanum est, quod ad explorandum requiritur, Ut multum laboris,

in diistriae & temporis impendant posteri; & implicati stimus hic, si penitus solvendus sit nodus, ut

multis terrae locis huic rei attendant Variae gentes, orbi postea erudito observata communicent, necessum est. Certe si aliquis Naturae consultus in maxime australi Hispania aut Italia in Aves observaret, quando accedant aut recedant austrum & sep tentrionem Versus, notatis scilicet diebus mensis &Speciebus avium, res haec adeo obscura brevi maxime illustraretur; nec minus si alius ad idem attenderet Constantinopoli.

g. III. AUCTORES.

Has Avium Migrationes aut ignorarunt, a Ut

589쪽

MIGRATIONES AVIUM. 57 I

non tanti habuerunt antiqui naturae chiriosi plurimi, ut eas annotatu dignas judicaVerint, quare non nissidi spe a quintam hujus rei in scriptis eorum invenimus Vestigia; recentiores Vero paulo majori industria hocce excolere argumentum auspicati sunt.

Quatuor inprimis reperi, qui hasce Avium fugas debita otia dignati sunt attentione. Petrus Bellonius in Observationibus suis, multis commemorat paginis, se, in itinere suo Orientali, ante jam annos

ducentos, AVes Migratorias Vel versus meridiem, vel retro, aquilonem Versus has suas accelerantes peregrinationes, Vidisse, plurimas ultra Europam progredi putans. Marcus Calesboeus Migrationes hasce Avium, regiones Vel australes, Vel boreales petentium, in America septentrionali perspexit, quas eham Tom. I. Hist. Νat. Carol. attigit. P. T. Meinius in Prodromo Hist. Avium hanc proprietatem solide & mascule tractandam aggressus est, & annotata M. Calesbaei scrutatus, quae ipse, hanc rem ad illustrandam, quae pulcherrima sunt, inVenerit, nobis reliquit. Frid. Hassetqui in itinerario suo plurima de Avibus AEgyptum hyeme petentibus annotavit. Lubens ego fateor, quod, quamVis omni animi impetu in id incubuerim, ut naturam & indolem Avium indagarem, non nisi eXiguam tamen earum in migrationes mihi conciliare Valuerim notitiam, cum illis anni temporibus, quibus ad eas attendi &potest & debet, aliis negotiis vacuo ruri Versari Vix unquam licuerit, quam tamen, qUOniam mill- torum observationes requirantur & industria, publico proponere non dubitavi: quo ipso, si non plus secum forat utilitatis, Populares tamen meos ad huic ornithologiae parti operam n a Uandam instigare voluerim; hὼ cum Avium fugae nec ubi aeque diluci- 'de, ac in regionibus nostris hyperboreis, perspici possint. S. IU.

590쪽

MIGRATIONES AVIUM.

g. IV.

Caussae Migrationum harum Variae quidem sunt, potissimas vero Frigus esse exist imo& Calorem. Avolantium omnium A Ues aqllaticae maximam constituunt cohortem, partim ANSERES, utpote qui in aquis Udi Tantur, & hyeme, fluviis & lacubus nostris glacie obductis, hocce Vivendi genere uti Vetantur; nos itaque, anteqUam congelantur aquae, deserere coguntur. Partim GRALLAE, quae, in paludibus Vadantes, e X illis alimenta sumunt. Ab hoc autem ipso eorUm penu, rigore hyemis, omnia loca palustria glacie conducentis, eXclusae, aesti Ua sua, Urgente penuria, relinquunt. Migrantium quoque turbam PASSERES augent tenuit ostres, qui, insectis, quihus victitant, instante hyeme, quoad plurimam partem abditis, inter nos Vitam ulterius tenere non Valentes, ut aliter sibi consulant, necessum habent. Uidemus itaque, caussarum emigrationum insimam non esse eorum, quae ad usum Vitae pertinent, alimonti scilicet, in quibusdam locis inopiam, quae deserunt, in aliis Vero copiam, quae petunt aVes. Hujus etiam in aestiva eligendo rationem habent. Ciconiae, quae serpentibus potissimum Vescuntur, nos, earum multitudine liberatos, ViX unquam visitant, sed in Scania plerumque aesti Vant, ubi Coluber Natriae, in provinciis Suecipe borealibus sat rarus, frequentissimus in Venitur. Calamitas Lapponiae maxima in multitudine Culicum pipientium Fn.

III 6. infinita consistit, qui tantis circumqtiaque VO- litant cater Uis, ut x rix evitare possint incolae, qUin, dum loquuntur, respirant, Vel, qUOCUD JUe modo, ad minimum os aperiunt, eorum integra in buccam iri Uant eXamina. Hi omnes antequam eXclusi fuerint, in multis illis, quibus inundatur Lapponia, aquis