장음표시 사용
551쪽
sPECIFICA CANADENSIUM. 53341. AGRIMONIA si patoria o Radix infusa apud
Canadenses in Vitl est pro febribus calidis curandis. q. GEUM eo Radix aeque frequentatur an febribus intermittentibus, apud Americanos septenti ionales, ae apti l nos cortex Chius, adeo ut parum de China solliciti. voti liaud dubie compotes sint. Ceterum D. D. Jlargius fidem mihi fecit, radicem hanc pr/loerisItalu in Tertiana, tantisndent a se tentatam, silccessu 1ion carisisse.
3. MONARDA mollis' pari quoque modo
subministratur febribus intermittentibus in America septentrionali, eodem auctore. Adhibetur quoque pro stomachico in morbis epide micis contagiosis quibuslibet. Oid. Ralm. Relation p. 87.44. HAMA MELIS Oirginiana9. Decoctum corticis validum usum praeitat in morbis Ophthalmicis. Auctor se Vidisse ait, serum quendam hac medela sanasse virum juvenem, cui lumen per semestre pla
ne ademtum erat. Taim. Relat. p. S 2.
s. IRIS Cerscolor9 Radix mirifice valet in ulceribus tibialibus, ut & in vulneribus recentibus. Κaim. Relat. p. 6 I.
36. MVRICA cer ercto . Radix in dolore dentium usum suum probavit apud Americanos boreales. Naim. Relcti. p. 9O. Praetereo hujusmodi alia, ne falcem in alienam messem intulisse videar, certo certius confidens, AU-ctorem nostrum Cel. D. Enimium nihil omissurum, quo haec omnia niteant in itinerario suo, quod fructuosissimis observationibus collustratum, propediem gratulabundi crimus Visuri. f. . X. Hinc iam Deile apparem putaVerim, quam CXi
552쪽
miis medicamentis America septentrionalis scateat, quantoque cum damno generis humani nos eadem ignoremus; quin incitemur ad eadem in Pharmacopaeas nostras in Velienda, aut etjam in hortis nostris colonda, ut dum miseria id eXegerit, habeamus,
quo salvi simus. Quid Τ Quod condocefiamus, nihil
impedire, quo minus eadem obtineantur in aliis terris eXoticis, quae in America Usu Vener Unt, quippe. dum ibi locorum inquisi Verimus quibus incolae nitantur remediis, simulque Vegetabilia eortim, tantundem frequentata , innotuerint abundabit genus humanum multo pluribus eXimiisque remediis, ingenti cum emolumento suo.
Ex allatis, praecipuae hae commendandae erunt, quae in hortis nostris facillime coluntur, militoque essicaciores sunt recentes, qUam quae e X pCregrino solo diutius exsiccatae invehuntur; quarum quidem
ARA LIA nudicatuis & racemosa, utpote succedaneum Sarsa parillae, semet mirifice probat. COLLIN-.SONI A canadensis, qtiae se gustui tam singularis praebet, quaeque tantopere commendatur in Colica lochia- aliquando a Medicis nostratibus usu recepta, Virium erit procul dubio haud spernendarum. LOBELIA f philitica, quae tam stilpendos edidit effectus
in tenaci stimo morbo illo, qui alias non nisi mercurialibus, eisque haud sine tormento, cedit, forte non negligetur a Medicis, si modo nomen Medici misericordis mitisve tutare cupiunt. Haec aUtem, ubi apud nos coletur, seminanda erit in solo sabuloso minus sacco . RUM EX Britanniea, uti fore unica ad sananda ulcera antiqua cachectica scorbuticorum sine periculo Uitae, nunquam satis testimanda erit, e X. cujus assini vidimus effectum momorandum, Videlicet aquatico, qui pari modo frequentari debet. SPIGUI A. anthelminthica eo dignior est, quae '
553쪽
ex Pharmacopaeis nostris depromatur, quo plures hi sint . qui Vermibus si penumero torquentur. Rilicet Pharmacopaeae nostrae abundent medicamentis Anthelm in thicis, spe tamen huc dum in eisdem possita, fere linguli cadimus ut plurimum. POLYGALA Se roga, tanquam specificum remedium in morsi1-bus Viperarum itemque in morbis inflammatoriis, haudquaquam omittenda est, dum tantae myriades homin Um, anno quo Vis, apud nos pleuriti de & peris neumonia plectuntur. Anno MDCCLIII, dum
forte N. D. Praeses eX refrigeratione Perii neu moniam sibi contraxerat, sumebat hujus Radicis 8j prodosi, ter in die, qua, intra biduum perfecte liberatus e Uasit. Singularis hujus radicis sapor, qui acidus est & simul calidus, monere videtur, huic aliquid inesse, quod frustra in aliis medicamentis simplicibus quaesiverimus. ACT EA racemosa eXhibet nobis medicamentum repellens, unde facile commonefacti simus, A eam picatam nostratem, in lucis nostris ubivis crescentem, desectui hujus substitui posse. PHUTO LACCA americana plantanda esset
in omni horto Pharmacopolarum, ut ingravescente morbo mortales tantundem VeXante, saltim a i quis e miseria eriperetur. GEUM riCale nobIs tam familiare & domesticum plus ultra tentandum esset, Ut .
inopes emendae Chin ad impares, haberent aliquid c sibi salutare: Ne dicam alia haud temere contem,nenda.
554쪽
proposita ab HIERON. vox DER BURG
Up aliae 17s6. ylinii 29. Expedita res est X parata semper, neqlle egent igne, qui hortos habent, crudis enim cibis facile vescuntur X coctit facilibus. Plin. XIX.
η achina corporis humani, fibrosis staminibusi Sacris in Litteris Vestimento congruenter satis assimilatur. Ut enim hoc sensim teritur ac veterascit; sic, assiduo suo labore ac motu, cor, sanguinem ceterosque in corpore humores circumvehens, sensim obrigescit: in dies quoque, & magna saepe cum Vehementia, motu musculorum Voluntario, Vitae consumuntur stamina. Haec itaque constanter sustineri, quotidie oblini, solliciteque curari debent, si corpori sano& vegeto firmitatem & rohur addant. Inter primaria itaque vitae feliciter iustentandae fundamenta, nil
555쪽
nil potius, praestantius nihil, quam quod ad victum
pei tinet. Elucescit etiam in eo Summi Numinis clementia, quod in Globo li Occe terra illeo, JOCupletissimum nobis concellerit penum, ex quo omnia tisii inservientia depromi possint. Maximo tamen hocce quamquam fruimur beneficio, saluti nostrae minus sufficeret, nisi debito accurationis modo, seleetionem faceremus, secundum propriam cujus Uis vivendi rationem, optime institutam & Variam. Cibus partim ex Animali, partim Uegetabili ex Ro-gno, sumitur; Lapj deum Vero Regnum, instar Ueneni, corporibus nil alimenti praebet, nisi elementa illius a Uegetabili vel Animali prius sint adornata. Quum itaque Animalia non minus, quam Uegetabilia nobis sint alimento, nullus ideo dubitet, quin lip)c inter magna existat discrepantia: Nec semper in summa nutriendi Vt, optima virtus latet. Primi
in aurea nascentium rerum aetate homines, Vegetabilia pro cibo potissimum & unice adhibuerunt: Adventilius vero ille usus, animalium carnes deUorandi, recentior est; ali, suis utrumque alimentorum
genus gaudet praerogativis. Meum, B. L. jam erit propositum, de molliori mitiorique illo corporis nutrimento, quod ex Uegetabilibus tantummodo de firmitur, breviter agere, illamque Phytophagi pepartem, quae mensam Acetariis sic dictis instruit, levi adumbrare penicillo.
Diximus supra, animalia seque ac vegetabilia alimentum corpori adserre; modum tamen & gradum haec inter maxime esse di Uerstim. Carnes nempe, Ventriculi beneficio solutae & viribus Vitae subactae, in gelatinam abeunt; dum porro Vegetabilia, eodem negotio, Emulsionis instar, elaborantur. Illa etiam, pauca ac consistentia dant CX crementa; haec Vero, multa ac solutiora: quod optimum est
556쪽
visti, dilm pecora cum seris, e . g. BoVem cum fele, comparamus. Uegetabilia mitiorem generant urinam; carnes Vero, acriorem & magis faetentem illam reddunt: esst enim urina, salsilago illa a sanguine excreta, monstrans qualia e aserint, quae masse sanguineae sunt admiXta. Vegetabilia sanguinem solutiorem, Carnes Vero densiorem & rubicundiorem roddunt; Unde etiam animalia carni vora sunt ferociora; Phyti Vora autem mitiora. Angli, multum comedentes assatas crassasque carnes, plethorici, rubicundi & ardentes sunt; contra Itali pallidi sunt, atque molliori mitiori lite corporis habitu gaudent. Vegetabilia corporis augent molem, idque ponderosilus ac ad motum tardius emciunt; Carnes Uero, incrementum minus promo Uent, te Uiusque illud reddunt & agilius: conseramus nempe rusticos Scaniae campestris, quorum alimenti partem pultes constituunt maXimam, cUm Lapponiae incolis, carnibus plurimum pro cibo Utentibus, dum nostrae assertioni quisque statim lubens subscripserit. Cibius, ex Vegetabilibus paratus, Sanguinem refrigerat; ex Carnibus Vero assumtis humores sortius agitantur, & putridi fiunt: unde & australes gentes, aestuante sub sole Vi Uentes, plurima eX Vegetabilibus promunt alimenta; dum Septentrionales plerumque omnes Carnium esu magis delectantur, per longiores, quas traducunt, hyemes: Eni rationem, CUr nos, tempore aestivo, carnium haud bene sui erimnas estim, hyemali vero, optime e X his convalescimus. Immo, ipsit etiam Natura, fer Vente siti, Sirio, crebriorem & quotidianum carnis fastidit e sum, qui mortalibus incautis febres adferret ardentes. flac etiam speciali Naturae lege, plurima nobis hyeme circumscripta quasi abscondita sunt Vegetabilia; quippe quae tunc, corpus nimis refrigerando, Vires facile debilitarent: Gestate Vero, Natura e sinu suo haec profert, & e novo quasi copiae
557쪽
piae cornu remittit. EX frequenti carnium ossi, Alcati in sanguine generatur spontaneum, ac jUXta hoc, motus si corporis negligatur, pectoris labes infausto augurio erit e X spectanda. Quare etiam Hippocrates Epidem. Lib. 7. pulmonis observavit inflammationem, e X nimio Carnium est, nec aliunde, ortam: quod etiam Sponius postea confirmavit, de hodiernis Parisiorum incolis: confirmat etiam Re linus, Tussies, a nimio & pertinaci harum est, ortas fuisse gra Ues: Ut taceam, morbum Anglorum Endemium Vere este Phthisin, quam superfluo carnium e sui, quoad Originem & progressi ina, praecipue imputandam esse, multi hujus temporis Me dici firmis comprobarunt argumentis. Huic etiam sententiae lucem affert notabilis illa observatio, de
δε gyrta quodam Angliae, qui nihil aliud praescripsit
aegrotis, praeter carnis esum, iisque Omnibus hac ratione Hecticam indu Xit. Ac antiquis Vero temporibus, Medicis non solum ipsis, Verum & plebejis, optime innotuit, in principio Hecticae carnium esum prorsus esse proscribendum, aegrumque pultibus tantum alendum. Nec unquam illi Medico praXis e X Uoto stlccedet, cui non curae sit, ut Hectica Pulmonali laborans carnibus abstineat. Id Uero observationibus stabilitum, in Septentrionalibus Begionibus & hyemiali tempore, praesertim si motus corporis freqUentior celebretur, minus corpori imminere periculi, si carnibus Vescantur incolae, quam in Australibus ' pestiva aetate, cUmque quietum fudi it corpus: Hinc Lappones, qUib Us carnes in doliciis sunt. Hectica pulmonali rarissime, Hngli vero frequentissime, moriunt Ur. Carnes Uberrimum corpori praebent nutrimentum; Lege tabilia non item; ut uro sanitas corporis Vigeat, jUsta erit proportio ingesta inter & egesta. Si cnim parce nimis nil tritionis perscitul Opus ex tabescit corpus Viresque languescunt, & immedicabilis sa)-
558쪽
pe marcor finem impos turtis erit vitae: ubi voro justo uberiora alimenta adhibentur, crudus & indigestus evadit chylus, qui Vel naturae beneficio violenter e Vacuandus, Vel in cellulosis tunicis accumulandus, Vel etiam, putridam post corruptionem, graviora corpori illaturus erit mala: quare etiam
cibo tu Xuriantes, obesi corporis gravitate, debilitate, lassitudine, somni inquietudine, immo, ad quaecunque ossicia peragenda inhabili prorsus indole, a filictantur; quod ad ventriculi statum pertinet, lingua viscida & impura, An orexi a & ciborum fastidium, pessimae digestionis indicia, cernuntur:
quas natura eo ipso indicare voluisset, plura in corpus non esse ingurgitanda, priusquam ante stim tabene fuerint digesta. Corpus autem stim cienti cibo destitutum, appetitu & pervigilio excitatur, ut victum quaerat. Motus, per quem asitim ta melius consumuntur ' disperguntur, appetitum quoque conciliat; Quies autem & inertia, hunc e contrario sopiunt quasi & si istaminant. Carnes, quo pinguiores, eo pitis nutrimenti praebent: ex Vegetabilibus Vero Olera omnium minime corpus nostrum
alunt. Qui continuo & forti labore corpus agitant, ut servi operarii & rustici, haud majori dissicultate pinguia larda, quam aulici & sedentariti O-
Iera, consumunt atque digerunt. Ambo optime hoc conserVantur modo: si Vero Victum mutamus,& laborioso olera, otioso vero succidia, propinamus, nemini Vita persistet salva, sed emacerantur; alter, e X defestu alimenti suffcientis; alter, ex corrupta cibi digestione. q. III.
Vegetabilia Diusteticis duorum sunt generum, Sicca nimirum vel forinosa, & Viridia vel fricculanta. Ad Farinosa referuntur Cerealia & Legumina; ad Srις-culenta Vero, Radices, Bulbi, Olera, Caules & strι-
559쪽
ctus recentes. Omnia haec nutriunt, di Terenti tamen moclo, quod in pecoribus optime conspicitur, quaesii cculentas aestate plantas 1 hyeme Vero siccum scentim consimunt ἰ alVUs enim boum hyeme, a sicco faeno, dura; de state Vero, laXa, a gramine recenti. Urina horum, per hyemem, uberioris est sedimenti; aestate Uero, fere nullius. Primis diebus dum tenera carptini gramina, at Uus blande ducitur; autumno autem, cum faeno pro pabulo sint usura, in
principio plerumque alvi obstructio sequitur. Hiberno tempore, Obstructiones in Visceribus boum, ex sicco hoc pabulo, generantur; quae tamen aestivo sole, per Vegetabilium succos solvuntur; diu
enim a laniis est Obser Uatum, pecorum hyeme caesorum Viscera, paulo ante Ueris accessiim, concretionibus tartareis atque tuberculis hinc inde esse adspersa; cum Vero aestate herbis recentibus pasta fuerint, raro haec in Veniuntur Vitia: quod olim lvius, Ettintillarus, Boerhuvius, & plures observarunt. Hinc que Medici chronicos morbos, eosdemque pertinacissimos, succis plantarum, menstrUo quasi catholico, solvere didicerunt. Datellarii, qui omni fere Vespere pulte Vescuntur farinacea, at Volaborant obstipata, quare etiam quacunque fere septimana, pani butyro illito aquam affundunt, &hoc jusculum deinde sorbent. Pecora , quae hyeme pilis inconditis & densioribus hispida videntur, aestivo tempore, vegetabilium quasi plastica vi, nitida & quasi revix scentia evadunt. Sequitur itaqUeselectionem stiam Uegetabilium esse necessariam. OLERA apud Diae teticos nuncupantUr, quae 'cruda & viridia comedimus Megetabilia, quaeqile radicum, stipitum, foliorum, aliartim 'e plantae partium nomine insigniri adsolent: praecique Vero per
haec intelligi volumus, I. bolia, e X plantis si agi libus, non tenacibus. Eo LX in lipidis vel dulci -
560쪽
54 2bus, interdum etiam ex acescentibus; amarae Vero,
acres & stypticae, Omni jure e X cludantur. 3. Ex iis, quae fere sunt odoris expertes, & minime nati- se oste. Haec denique vegetabilia , Vel cruda eduntur, vel cocta; majus, dum cocta sunt, praebentPUtrimentum, quam a crudis sit exspectandum; haec vero Ventriculum melius reficiunt, atque succo suo naturali & Viridi . concretiones tartareas feliciter sol Vente, salinas quoque acres, sanguini inhaerentes particulas, abstergunt; eoque respectu, Mundificantium nomine indicantur.
g. IV. OLERA CRUDA, per se plerumque insipida,
oleo & aceto parantur; quare a posteriori horum condimento, Acetaria Vocantur: quamquam sunt, qui ad Aeetaria, Robos etiam fructusque acidos conditos referant. A cetaria itaque nostro sensu dicuntur, quae a plantis Viridibus, aceto irroratis, parantUr, a edunt etiam interdum alia Variique generis condimenta, saporis tantum Vel ornamenti gratia. Folia sapore, odore, tenacitate, Vel Ut medica alterante destituta, huic optime con Ueniunt scopo; atque eX his praecipue teneriora, qtiaeque adhuc non persecte evaserint virentia, ne tenacia admodum & digestu sint dissicilia. Ad praeparationem
Vero ejusmodi Acetarii, requiritur: I. Ut plantas huic aptas distincte noscamus, ne ulla, corpori ΠΟ-cituram adferre Valens Vim, sumatur. 2. Ut tene-Tae, non matUrae, colligantur plantae. 3 Ut, quoad consistentiam, sint succulentae, vel saltem non nimis siccae. 4. Ut glabrae, non villos , sint; harenim ingrato plerumque silpore linguam adfici Unt. Harum folia sollicite a se invicem 1eparenthir, &dein summa cum diligentia, a radicibus, stipitibus, sordibus, Vermibus, praesertim a limacibus, hinc atque illinc soliis qui insident, purificentur: aqUa de'. nique