Quaestiones scaenicae: dissertatio ... quam ...

61쪽

De luti initi pro certo affirmare non au8im, num Cario et Chremylus cum lut peregre adveniente per orcheStram progressi Sint. Quod equidem maluerim, quoniam illi demum v. 230 ad domum Chremyli in scaena exhibitam e vertunt, atque Carionem eadem via, per orchestram scilicet, exiisse, ut chorum arcessat v. 228), qua v. 253 cum chor redeuntem supra videbamus cf. pag. 42), veri simillimum videtur. Sed haec in dubio relinquamus, ut de Ranarum re caenica certi0ra pr0- feramus. Fabula ineunte Dionysum cum Xanthia asin vehente

quidem haud infirmum nobis affert argumentum quod a8inuSinducitur, cui vix spatiosus aditus per versurarum itinera fuerit ). Tum vero poeta ill08 per longum tempus in itinere versante facit, ut demum v. 35 Dionysus ad domum Herculis in Scaenam pervenerit. Neque neglegendum est Xanthiam in ingrediendo de spectatoribus verba proferre, ab his igitur tum eum proxime abfuisse consentaneum videtur. Iuxta Herculis domum in Scaena Spectatores intuebantur lacum cheru8ium, cuius ad ripam Dionysus v. l80 se confert. De ceteris quae sequuntur optime Dr0ysenius l. l. p. 73 sqq. disputavit, ut haec omissa faciamus atque id tantum statuamus Xanthiam V l97, Dionysum cum Charone navi vehentem v 270 e lageo evanuisse. um Dionysus et Xanthias denu ambulantes describuntur, ut ad Plutonis domum se conferant, itaque e0Susque ad versum 440 in orchestra egisse equidem perSua8um habeo. Nam cum caena a versu 270 in lutonis domum commutata esse' sine dubi dicenda sit. histriones clogeum

I Vesparum V. 17 sq. quem locum Schoenbornius p. 353)affert, ut asinum hic quoque in logeo apparuisse comprobet, plane aliam praebet speciem, cum illo quidem loco per scaenae frontis portam exstabulo prope domum bestia illa producatur et paullo post abducatur,

qui ι hic ero per vi rsurae aditum inducenda esset neque uni ver8um

in prima fabulae parte in eaena domum Herculis et lacum Acherusium depictum fuisse accipio Navigatione illa incipiente usque ad versum 270 sciuenam ductilem quam nostrato , undeldecoration. appellant usitatam fuisse Droysen ius p. 2 sagaciter exposuit. Nie Rhrus

quidem Semper AEandem Scaenam remansisse nimis audacter contendit,

62쪽

inane reliquisse statuamus portet. Neque porro ipsius sabulae testimonium deest confirmans illos per longum tempus per Orchestram migrasse, vergus scilicet 297 quo Dionysus timore monstrorum, quae Xanthias se aspicere simulat, ad sacerdotein Suum, cuius sellam inter primas spectatorum sedes collocatam fuisse satis constat'), confugit: ιερεν, διαφυλαξον μεε, ν ω σοι ξυμποτης,

quod refugium v. 307 relinquit et in orchestram redit ). Deinde choro . 324 ingresso Dionysus et Xanthias cum choreulis in orchestra saltarunt, id quod e versu 414 sq. concludo. Tum per eos certiores facti, ubinam domus lutonis invenienda sit, ambo illi in logeum redeunt, quo v. 460 ante d0mus portam consistunt De fine fabulae supra in pag. 38 Satis disputavimus.

nam veredunt spectatores iussu poetae, nudum pro8caenium 88 laeum,

domum Herculis prorsus neglegunt pag. 7).1 quas in Dionysi th0nis theatro medium infimi sedum ordinis locum obtinet cf. Albertum ueller m l. l. p. 93 sqq. adnot et pag. 4, Vis cherum in noue schWeig. useum 1863, p. 462 scholiastae de hoc loco v. 297 dbn. varia proferunt quattuor codices, in quibus Ravennas et Venetus hoc scholion exhibent:

ιερέα. μη γάρ ἐμφαίνεσθαι το δ' ἀληθις oi'πως χειν. οι μεγάλοις κακοῖς περ τίπaοντες προς ἱερεις ερχομενοι, ετενον vetους ευχὰς περ αντων ποιεῖσθαι εις ἀπαλλαγήν. κατά oυν μίμησιν ἐκείνων καὶ ντος νυν λέγει. χειν δετ σε καὶ λογον ει ναί τινος τον τίχον ποιητοii νυν διασυρομενον. Unus Velietua

haec verba exhibet Dtibii. 297, 41): παρα ταῖς θεαις προεδρια ηετίμητο ὁ

Droysen ius p. 73l74), Bosphonius p. 9 Schoenb0rnius pag. 3b6 illos in scaena ambulantes fingunt. Nobiscum consentiunt in me triri s l. l. p. 279 et Iohannes Gustavus Droysen ius Aristoph. liberserat. III, p. 436 Schoenborni testante et Soegerus in transversione sua et ei erus comment. I, p. 12), quorum in libros inspicere non poteramJ, qui nobiscum in quarti scholiastae verbis Ddbn. 297, 34 sqq. ni

chestram acum Acherusium finxisse comprobatur, quod et Genellio l. l. p. 27M placuit, haud dubie salsa esse Schoenbornio libenter

concedo.

63쪽

Acharnenses Vel maxima ex parte in orche8tra peractos

fuisse nunc tibi probem. Prior sabulae par usque ad versum 203 in nyce Athenis acta est, qua de re omnes viri docti consentiunt. Hinc est quod Schoenbornio p. 3073 nycem prope Sinistram scaenae frontis portam depictam 88 placuit, tediae portae locum obtinuisse Dicampolidis, dextrae Lamachi domum, denique prope dextram periactum uripidi aedes cum parte Athenarum urbi conspexisse Spectatores atque hanc caenam semper eandem per totam fabulam reman8i88 vir doctus existimavit. Sed primum quidem valde erravi88 Schoenbornium, cum Dicaeopolidem rustica Dionysia non in pago suo, sed in ipsa urbe celebrare voluisse statueret, optime Hauptius opuscul. II, 460 demonstravit, ita ut scaenam primum quidem post ver8um 203 in praedium Dicaeopolidis Acharnis itum commutatam esse suadente Droysenio l. l. p. 30 primo obtutu paene necessarium dixeris. um vero equidem causam non ideo, quare per totam fabulam uripidis domum in scaena teti88 accipiamus, cum tantum per octoginta ex Versus uv. 393-478 hunc in locumacti transferatur atque sabula procedente ne uno quidem verbo huius aedificii mentio fiat. Praeterea omnia a versus is usque ad finem sabulae ante donius Dicaeopolidis et Lamachi Athenis fieri omnes quantum ci viri docti pro certo affirmant, excepto uno Droysenio, qui nequiquam c0mprobare studebat p. 32 sqq. a versu 203 totam sabulam charnis ante Dicaeopolidis praedium actam fuisse hixta quod in eadem caena Lamachi Athenis domum collocatam fuisse nimis audacter contendere ausus est. Tantam licentiam ne AriStophani c0ncedamus, praeseramus

potius Hauptii ldahrique p. 30 sententiam, quae fuit semper

eandem remansisse Scaenam atque benevolos spectatores hanc

Scaenam primum quidem pro domo Dicae0polidis Athenis deinde pro praedio eius Acharnis ito, tum denique rursus pro loco priore accepisse iubente poeta. t tali ratiocinandi modo ipsae difficultatus non diluuntur. Videamus potius, quae ex ipsa fabula

de re scaenica concludere po8Simu8. Ac primum quidem contionem in nyce habitam fingi videmus, quem in locum . 40

prytanibus ducibus non parva hominum turba se confert. Persae apparet Atheniensium contionem non per paucos tantum

64쪽

actores imitari debuisse poetam, ita ut praeter Dicaeopolidem, Amphitheum, praeconem, τοξοτ . v. 543, legatoi v. 61), τον αὐεως οφθαλμει v. 923 Theorum v l34), Thracum exercitum v l 56)etiam nonnullos alios actores praesto fui88 credamus opu Sit.

Sed tantae hominum multitudini angustum logeum aptum Spatium non praebuit, ut equidem pro certo habeam in orchestra nycem

fuisse, quod etiam Genelli L l. p. 257 adn. 3 placuit. Quem

in locum Dicaeo iidem e domo sua, quae medium Scaenae locum per totam fabulam obtinuerit, ineunte di amate descendisse eodemque omnes qui in contione versantur per dextram parodum se contulisse crediderim. Atque Amphitheum Lacedaemone reversum per sinistram parodum inducam v. 75),

qui cum illo usque ad versum 203 colloquitur deinde Amphitheus

per dextram par0dum in urbem festinat, ut Acharnensium chorum effugiat cf. v. 203 ἐν δὲ φευξομαί γε τον Ἀχαρνεας), Dicae0polis in logeum se confert v. 202 αξι τα κατ' ἀγροίἰς εἰσιών Λιονυσια). Post hunc versum Droysenius aliique Scaenam in praedium Dicaeopolidis Acharnis situm commutatam Sse arbitrati sunt, quod equidem concedere non p08Sum, cum commutandi causam non videam. Nam chorum Acharnensium,

qui . 204 ingreditur, in consectando Amphithe ver8antem apparere nemo negabit, quippe eum ipse dicat: ἀλλὰ δεῖ γητεῖν τον ανδρα καὶ βλεπειν Βαλλήναδε καὶ διωκειν γῆν προ Ii G ως ἄν ευρεγῆ ποτε v. 23 Sq.3, itaque tum quidem actionis locum ipsam Athenarum urbem fuisse statuamus necesse est. Quid porro 3 g quidem chorum per dextram parodum Amphitheum tum sectaturum fuisse credo cum Subit Dicaeopolis cum uxore, filia Xanthia servo e domo progreditur; ibi vero choreutae, ne illi in conspectum veniant, ab incepi desistunt seque abdunt. Sed placuit viris doctis domum ex qua illi progrediantur praedium 88 Dieaeopolidis Acharnis situm propterea, quia is antea dixerit e rus abire velle, ut τα κατ' ἀγρον Λιονυσια celebret. Quid tamen vere agitur Exeunt sane filia cum corbulo, Xanthia cum phallo, ut omnia ad sacrificium bene praeparata videantur. Neque tamen

Hauptium l. l. p. 464 fugit de ipsa sacrificii actione nihil in-

Veniri: iam evectamus, inquit, sacriseium peractum iri p0st

65쪽

57 versum M sciliceti. Sed ne illud quidem it, immo Dicueopolis de pompa loquitur, fium canistrum quod modo deposuit

pulchre portare, servo phallum post filium rectum ferre, uxorem pompam de tecto aspicere iubet et deinde procedentem pompum cui tans equitur )m. Nihil prosecto de faci,ificio dicitur, sed tantummodo omnia ad pompam sacrificio antecedentem quadrant, qualem Saepius iter per orchestram fecisse supra novimus. Sed dica forsitan Dicaeopolidem in orchestra sacra facere in ab imo habuisse atque ab incepto per Acharnen-sses proruente esse impeditum. Sed haec opinio eo refellitur,

quod filia cum Xanthia v. 280 quo impetus chori in illum fitiam o conSpectu evanuerunt, quandoquidem de his ne unum quidem verbum postea profertur. Quae cum ita sint, quid 'mpro certo affirm0m hac in scaena Dicaeopolidem cum Suis omnibus ad festum bene praeparatis, ex ip80 urbico domicilio profecturum fingi, ut solemni pompa perirehe8tram rus e conferat ibidemque postea Dionysia rustica celebret φ . atque filiam et Xanthiam eod in tendentes per Sinistram a rodum egreSS0 disparuisse. Quod si probes omnia orlucida fiunt, et unam eandemque scaenam Semper ρ totam fabulam modi quidem loco Dica 30-polidis, prope dextram p0rtam Lamachi Athenis sitas domus

praebuisse consontaneum St. Iam vero in Dicaecipulidem orchestram permeantem choreutae proruente impetum faciunt

v 2803, quibuscum ille multa verba facit usque ad versum 384ὶ dum logeum ascendit, ut ab Euripide ornatum habitumque tragicum petat. atque necesse est paullo ante versum 393 sinistrali qua de causa viro docto placuit v. 244-46 hoc loco eiciendos et post versus 2b verba et ρατιας ἀπ-λαχθέντα inserendos esse cf. Hau pl. l. l. p. 465), quo tandem loco sacrificium inceperit. Sed verba quae mater ad filiam v. 25 sqὶ dirigit plane demonstrant tum quoque de pompa dici, ut suo loco illos versus, quibus ultimae sacrificii praeparationes fiant, stare equidem persuasum habeana. 2 neque enim quae carmen Bacchicum cantans Dicaeopolis pronuntiat verba:

Tον δῆμον ἐλθων αομενος su 266 67)contra me repugnant, quae ita vertam: se annis praetermiasis te invoco libenter in passum rediem.

66쪽

periacto versa Τ donrum Euripidis in cor Spectum venisse, cuius in conclavi sedens tragicus poeta porti aperti v. 409 Spectatoribus in conspectum venit, qua de re Schoenbornius optime disseruit p. 12). Tum post versum 479 retroversa periacto Euripidis domus e conspectu evanescit, quippe cuius postea menti nulla fiat, atque Dicaeopolis paullatim e lugeo in orchestram redit'. Denique hunc oratione habita post versum 563 quo denuo par choreularum eum aggreditur, in logeum confugisse statuam Lamachum enim v. 572 e domo Sua progredientem statim ille appellat et auxilium ab eo petit. Reliqua vero huius fabulae per se perspicua sunt. Haec habui quase de ipsis fabulis deque tota re scaenica

poetarum Atticorum proferam. Atque hiStrione Saepius quam primo appareat obtutu eodem loco quo horum verSatos SSeiam satis persuasum habebis. Neque tamen ollucis illa verba, histrionum scaenam, orchestram chori propriam fuisse, falsae8Se 0ntendi uiu8, quoniam maxima ex parte histriones et chorum Sane Seorsum Sua peregisse atque hiStrione in orchestra, licet saepius transierint, tamen raro tantum diutius remansisse ipsae fabulge demonstrant.1 quo de loco scholiast haec adnotat Dubii. v. 39l με αβολὴ

γέγονε τοπον ω - νὴν Δίαν me ἰδον. Atque conseras illucis deperiactis verba IV, 1263 εἰ δε πιοτρευνεῖεν αἱ περίακτοι si μι, δεμ μει, ἀμείβει όπον hanc retineam lectionem cum Alborto ueller l. l. p. 163 adn. l, quam Beli herus correxit in τὸ παν, quod sensum non Praebet) αμφοτεραι - χωραν πιαλλάατονοιν qua de causa nos quidem dextram quam Ollux vocat sinistram appθllemus periactum, in p. 8 adn. disseruimus), quae verba optime nobis auxiliantur, nam τωτος hoc loco commutatur. 2 cf. v. d0:

67쪽

Inde X.

pag.

Praefatio - 2Par prior de scaena Orchestraque Graeci theatri restituenda . 3-271 contra KaWeravium -92 qua de causa vetustioribus temporibus tam alto et angusto scaenae pulpito Graeci usi fuerint 9 103. de caenae aditibus 0-l24 de parodis 135 excursus de Vitruvii ollucisque fido 13 156 de thymele: 5-27 a de Godosredimermanni orchestrae pulpito 15-16b in thselerum 6 24 c. nostra de thymele sententia 25 27 Pars altera quid ex ipsis fabulis de Graecorum rebus scaenicis

concludendum sit . 28-58l chorus in loge , 28 352 histriones de logoo in orchestram descendunt 35 - 403. histriones per parodo ingressi orchestram transeunt 52a una cum chor intrantes 40 43b qui in ingrediendo multis verbis de logeo salutantur . 43-4bc quorum ingressu a choreulis pronuntiatur 45-48 d. qui magna pompa inducuntur 48-49 e qui lecticulis importantur 49 50 f. curalbus vel quis advehentes 51 scalis logeum ascendunt . . . . . . . l-524. histriones diutius solit in orchestra commorantur b2-58

re caenica

68쪽

VIT A.

Natus sum ridericus argmκnn alis Saxonum a d. XIV Kal. Septembres R. h. s. LXV patre Augusto, matre Paulin e gente Senss, quibus adhuc viventibus valde gaudeo. Fidem profiteor Vangelicam. Puer saepius cum parentibus sedes ac domicilium mutavi, ut litterarum elementa in Oppidis iegnit et umbinne discerem atque oldenburgens et ab ann h. s. LXXVII usquo ad LXXXIV remensi gymnasio discipulus adessem. Eius anni autumno maturitatis festimonium assecutus Erlangensem academiam adii, ubi in philologiae studium incubui inuo scholis doctissimorum virorum I. uelleri, Luciisti, Stein meyeri, lasebii et per annum seminario I. uelleri sodalis interfui. Vere A. h. s. LXXXVI Berotinum me contuli, ubi lectiones frequentavi quas habebant viri clarissimiairchhOR Iohannes Schmidi, Boediger, Schroeder Zeller, Dilthey, Curtius, FurthWaengler, rettschhe, et bruech Aegidi, Stein Anno et . sex mensibus post Marburgensem academiam adii, ubi per annum auditis et discipulus fui doctissimorum virorum Birtii, cuiu Summum ergo Θbonitatem semper grato animo retinebo, Leopoldi Sehmidiit, cui permultum debeo, cohenii, chelis, Lucaei, Stoschii, et seminarii affuirectoribus Schmidtio, Birtio, Lucaeo quibus quam maximas et nune habeo gratias et semper habebo