장음표시 사용
21쪽
BELLI GAIddin itinera duo, quibus itineribus domo exire possent: unum per Sequanos, angustum et dissiciis, inter monium Iuram si nurus Rhodanum, vix qua singuli carri ducerentur, mons autem altissimus impindobat, ut facilla perpauci prohibere possent alterum per provitaciam nostram, multo facilius atque expeditius, propterea quod intor fines Helvotiorum et Allobrogum, qui nuper pacati erant, Rhodanus fluit isquo non nullis locis vado transitur. extremum oppidum Allobrogum est proximumque Helvetiorum finibus Genava. x eo oppido pons ad Holvetios
pertinet. Allobrogibus sese vel persuasuros, quod nondum bono animo in populum Romanum Viderentur, existimabant volo coacturos, ut per suos fines eos tro paterentur omnibus rebus ad prosectionem comparatis diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant. is dios orat a. d. V. Kal. Apr. L. Pisone, A. Gabinio
Caesari cum id nuntiatum esset, eos per proVinciam nostram iter acer conari, maturat ab urbs proficisci et quam maximis potest itineribus in Galliam ulteriorema contendit et ad Genavam perveni provincia toti quam maximum potest militum numerum imperat, erat Omnino in Gallia ulterior legio una, pontem, qui erat ad Genavam, iubet rescindi ubi do ius advont Helvetii certiores acti sunt, legatos ad eum mittunt nobilissimos civitatis, cuius legationis Nammeius et Veruclosetius principem locum obtinebant, qui diceroni sibi esse in animosin ullo maleficio iter per provinciam facere, propterea quod aliud iis haborent nullum rogare, ut eius volunctato id sibi mors licsa Cassar, quod memoria tenebat L. Cassium consulem occisum exercitumque eius ab Helvetiis pulsum et sub iugum missum, concedendum non putabat; neque homines inimico animo data facultat per provinciam illastis faciundi temperaturos ab
22쪽
iniuria sit maleficio existimabata tamen, ut spatium in stercedere posset, dum milites, quos impermerat, convenirent, legatis rospondit diem se ad desiborandum sumpturum: si quid silent, ad Id. April. revserterentur. Interea ea legione, quam secum habebat, militibusque, squi ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui in flumen Rhodanum insuit, ad montem Iuram, qui fines Sequanorum ab Holvetiis dividit, milia passuum XVIIII murum in altitudinem pedum sedecim fossamque perduci eo opero persecto praesidia disponit, castella com a munit, quo facilius, si se invito transire conarentur, prohibero posse ubi ea dies, quam constituerat cum le- agatis, venit et legati ad eum revertorunt, negat se more et exemplo populi Romani posscitor ulli per provinciam dare et, si vim sacer conentur, prohibiturum ostenditi Hslustii ea spe deiecti navibus iunctis ratibusque coma pluribus factis, alii vadis Rhodani, qua minima altitudo suminis erat, non numquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere oment, conati operis munition et militum concursu et telis repulsi hoc conatu destiterunti Relinquebatur una per Sequanos via, qua Sequanis in svitis propter angustias las non poterant. his cum sua a Sponte persuadere non possent, legatos ad Dumnorigem Meduum mittunt, ut eo deprecatore a Sequanis impetr rent Dumnorix gratia et largitione apud Sequanos pluri smum poterat et Helvetiis orat amicus, quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat, et cupiditate regni adductus novis rebus studebat et quam plurimas civitates suo beneficio haber obstrictas voleba itaque rem suscipit et a Sequanis impetrat, ut per fines suos Helvetios ire patiantur, obsidesque uti inter sese dent, perficit: Sequani, no itinere Helvetios prohibeant, elvetii, ut sine maleficio et iniuria transean Caesari nun ratiatur elvetiis esse in animo per agrum Sequan
23쪽
BEM GALLICIrum et Haeduorum iter in Santonum fines sacere, qui non longo a Tolosatium finibus absunt, qua civitasa est in provincia id si fieret, intellegebat magno cum periculo provincia futurum, ut homines bellicosos, populi Romani inimicos locis patentibus maximeque frument criis finitimos habere ob eas causas ei munitioni, quam fecerat, T. Labienum legatum praeficit ipso in Italiam magnis itinoribus contondit duasquo ibi legiones conscribit et tres, quae circum Aquileiam hiemabant, ex hibernis educit et, qua proximum iter in ulteriorem Galliam pera Alpes erat, cum his quinquo legionibus is contendi ibi Ceutrones et Graioceli si Caturigo locis superioribus e-ccupatis itiner exercitum prohibere conantur compluribus his proeliis pulsis ab Ocelo, quod est oppidum citerioris provinciae extremum, in fines Vocontiorum ulterioris provinciae dis septimo pervenit indo in Allobrogum fines, ab Allobrogibus in Segusiavos exercitum duci hi sunt extra provinciam trans Rhodanum primi. II Holustii iam ps angustias et fines Sequanorum suas
copias traduxerant et in aeduorum fines perveneranta eorumque agros populabantur. Haedui, cum S Suaque ab iis defundere non possent, legatos ad Caesarem mi, stunt rogatum auxilium ita so omni tempore de populo Romano meritos esse, ut paene in conspectu exercitus
nostri agri vastari, libori eorum in servitutem abduci, oppida expugnari non debuerin eod0m tempore Haeduil
Ambarri necessarii et consanguine Haeduorum, Caesarem certiorem faciunt sese depopulatis agris non facile ab 'spidis vim hostium prohibere item Allobroges, qui trans Rhodanum vicos possessionesquo habebant, fuga se ad Caesarem recipiunt et demonstrant sibi praeter agri s clum nihil esse reliqui quibus rebus adductus Caesar non expectandum sibi statuit, dum omnibus ortunis sociorum consumptis in Santonos Helvetii pervenirenti
24쪽
nimen est Arar, quod per fines Haeduorum strae 12quanorum in Rhodanum insuit, incrodibili lenitato, ita ut oculis, in utram partem luat, iudicari non possi id Hebvetii ratibus ac lintribus iunctis transibanti ubi per sex et ploratores Caesar certior factus est tres iam partes copi rum Helvetios id flumen traduxisse, quartam sere a tem citra flumen Ararim reliquam esse, do tertia vigiliacum legionibus tribus e castris profectus ad eam partemperVenit, quae nondum sumen transierati eos impeditos ae inopinantes adgressus magnam partem eorum concidit; reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas
abdiderunta is pagus appellabatur Tigurinus; nam omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa esta hic pagus 5
Unus, cum domo exisset, patrum nostrorum memoria L. Cassium consulem intersecerat et eius exercitum sub
iugum miserata ita sive casu sive consilio deorum is εmortalium, quae pars civitatis Helvetia insignem calamblatum populo Romano intulerat, ea princeps poenas e solvit qua in re Caesar non solum publicas, sed etiam et privatas iniurias ultus est, quod eius soceri L. Pisonis avum, L. Pisonem legatum, Tigurini eodem proelio, quo Cassium, interlaceranti Hoc proelio facto reliquas copias Helvetiorum ut con Iasequi posset, pontem in Arari faciendum curat atquo ita exercitum traduci Helvetii repentino eius adventu com amoti cum id, quod ipsi diebus XX aegerrimo conlaeerant, ut flumen transirent, illum uno die fecisso inteli gerent, legatos ad eum mittunt; cuius legationis Divico princeps fuit, qui bello Cassiano dux Helvetiorum fueratiis ita cum Causare egit: si pacem populus Romanus cum a Helvetiis faceret, in eam partum ituros atque ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset atque osse volui set si bello persequi perseveraret, reminisceretur et V teris incommodi populi Romani et pristina virtutis Heu
25쪽
BELLI OALUCI Veliorum quod improviso unum pagum adortus esset, cum ii, qui lumen transissent, suis auxilium ferre non poMent, ne ob eam rem aut sua magnopere Virtutis tribueret aut ipsos despicere se ita a patribus maioribusque suis didicisse, ut magis virtute contenderent, quam dolo aut insidiis niterentur quare ne committeret, ut is locus, ubi constitissent, ex calamitato populi Romani tinternecione xercitus nomen caperet aut memoriam pro-
14 dore His Caesar ita respondit: eo sibi minus dubitationis dari, quod eas res, quas legati Helvetii commemorassent, memoria teneret, atque eo gravius ferro, quo minus merito et populi Romani accidissent; qui si alicuius iniurias sibi conscius fuisset, non fuisse difficiis cavere; sed eo Fceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quam a timeret, neque sine causa timendum putaret quod si veteris contumeliae oblivisci vellet, num etiam recentium iniuriarum, quod eo invito iter per provinciam per vim temptassent, quod aeduos, quod Ambarros, quod Mi
4brogas exassent, memoriam deponere posse quod sua victoria tam insolenter gloriarentur quodque tam diu simpuns iniurias intulisse admirarentur, eodem pertinere. 5 consuesse enim deos immortales, quo gravius homines excommutatione rerum doleant, quos pro scelere eorum ulcisci velint, his secundiores interdum res et diuturnios rem impunitatem concedere cum ea ita sint, tamen, Si
obsides ab iis sibi dentur, ut ea, quae polliceantur, laeturos intellegat, et si Haeduis do iniuriis, quas ipsis socii quo eorum intulerint, item si Allobrogibus satisfaciant,
sese cum iis pacem esse acturum. Divico respondit: ita Helvetios a maioribus suis institutos esse, uti obsides accipere, non dare consuerint eius rei populum Romanin esse testem. hoc responso dato discessit. 15 Postero die castra ex eo loco movent idem suci Caesar equitatumque omnem ad numerum quattuor milium,
26쪽
quem ex omni provincia et Haeduis atque eorum sociis coactum habebat, praemittit, qui rideant, quas in partes hostus itor facian qui cupidius novissimum agmen in assecuti alieno loco cum equitatu Helvetiorum proelium committunt; et pauci de nostris cadunt quo proelio sub-slati Helvetii, quod quingentis sequitibus tantam multitudinem equitum propulerant, audacius Subsistere non numquam et novissimo agmine proelio nostros lacessere coeperunt. Caesar suos a proelio continebat a satis habebat . in prassentia hostem rapinis pabulationibus populationibusque prohiboro. ita dies circitor XV itor sece srunt, uti inter novissimum hostium agmen et nostrum primum non amplius quinis aut senis milibus passuum interesseti Interim cotidis Caesar Haeduos frumentum, quod 1 3 essent publico polliciti, flagitare. nam propter rigora a quod Gallia sub septentrionibus, ut ante dictum est, Osita est, non modo frumenta in agris matura non erunt, sod ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat eo sautem frumento, quod numine Mari navibus subvexerat, propterea uti minus poterat, quod iter ab Mari Helvetii averterant, a quibus discedere nolebati diem ex die da .cere Haedui: conferri, comportari, adesse dicere. ubi se sdiutius duci intellexit et diem instare, quo die frumentum militibus moliri oporteret, convocatis eorum principibus, qu0rum magnam copiam in castris habebat, in his Diviciaco et Iasco, qui summo magistratui praeerat, quem vergobretum appellant aedes, qui creatur annuus et vita necisquo in suos habet potestatem, graviter eos ac cusat, quod, cum neque emi neque ex agris sumi possit, stam necessario tempore, tam propinquis hostibus ab iis non sublevetur, praesertim cum magna e parte Orum precibus adductus bellum susceperit multo etiam vius, quod sit destitutus, queritur. Tum demum
27쪽
BELU GALLICI oratione Caesaris adductus, quod antea tacuerat, proponit esse non nullos, quorum auctoritas apud plebem
plurimum valeat, qui privatim plus possint quam ipsi
a magistratus hos seditiosa atqui improba oratione multitudinem detorrere, ne umentum conferant, quod F beant pra0stare, si iam principatum Galliae obtinere non possint, Gallorum quam Romanorum imperia perferre, . neque dubitare debere, quin, si elvetios superaverint Romani, una cum oliqua Gallia Hasduis liberta-stem sint erepturi ab isdem nostra consilia quaeque in castris gerantur hostibus enuntiari hos aras coerceri non poSM. quin etiam, quod necessariam rem coactus Caesari enuntiarit, intellegere sese, quanto id cum periculo fecerit, et ob eam causam, quam diu potuerit, tacuiSS0. 18 Caesar hac oratione Lisci Dumnorigem, Diviciaci fratrem, designari sentiebat, sed, quod pluribus praesentibus
ea res iactari nolobat, celeriter concilium dimittit, Liscum retinet quaerit ex solo ea, qua in conventu dixera dicit liberius atque audacius. sadem secreto ab aliis quaserit;
reperit esse vera ipsum Ss Dumnorigem, summa audacia, magna apud plebem propter liberalitatem gratia, cupidum rerum novarum complures annos portoria reliquaque
omnia Haeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere, propterea quod illo licent contra liceri audeat nemo. his rebus et suam rem familiarem auxisso si facultates ad 5 largiendum magna comparaSSe magnum numerum equbctatus suo sumptu semper alere et circum se habere, neque solum domi, sed etiam apud finitimas civitates largiter posse, atque huius potentiae causa matrem in Biturigibus et homini illic nobilissimo ac potentissimo conlocasse; pSumex Helvetiis uxorem habere, sororem ex matre et propi s quas suas nuptum in alias civitates conlocasse favere et cupere Helvetiis propter eam adfinitatem, disso etiam suo nomine Caesarem et Romanos, quod eorum adventu
28쪽
polantia ius dominuta et Diviciacus frater in antiquum locum gratia atque honoris sit restitutus si quid accidat s Romanis, summam in spem per Helvetios regni oblinones venire imporio populi Romani non modo de regno, sed etiam do ea, quam habeat, gratia desperaro. reperiebat οstiam in qu rendo Caesar, quod proelium equestro adve sum paucis anto diebus esset sacrum, initium sius rugas lactum a Dumnorigo atque eius equitibus iam equitatui,
quom auxilio Caesari aedui miserant, Dumnorix praeerat : eorum fuga reliquum esse equitatum perterritum. Quibus robus cognitis, cum ad has suspiciones certissimas 1s res accoderent, quod per fines Sequanorum Holvetios is duxisset, quod obsides inter eos dandos curasset, quod ea omnia non modo iniussu suo et civitatis, sed etiam inscisntibus ipsis fecisset, quod a magistratu Haeduorum
accusaretur, satis esse cauSa arbitrabatur, quare in eum aut ipso animadvorteret aut civitatem animadvertere iubero his omnibus robus unum repugnabat, quod Diviciaci et fratris summum in populum Romanum studium, summaminis voluntatem, egregiam fidem, iustitiam, temperantiam cognoVerat; nam, ne eius supplicio Diviciaci animum osse dorsi, verebatur. itaque priusquam quicquam conaretur, a Diviciacum ad se vocari iubet et cotidianis interpretibus remotis per C. Valerium Troucillum, princip0m Gallias
provincias, familiarem suum, cui Summam omnium rerum fidem habebat, cum eo conloquitur; simul commonefacit,
quae ipso praesent in concilio Gallorum do Dumnorigo sint dicta, et ostendit, qua separatim quisque de eo apud sedlxori petit anus hortatur, ut sino eius offension animi ιvel ipso do eo causa cognita statuat vel civitatem statuors iubeat. Diviciacus multis cum lacrimis Caesarem com mplexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem status-ret scire se illa esse vera, nec quemquam ex eo plus quam a
se doloris capere, propterea quod, cum ipse gratia pluri-
29쪽
BELLI GALLICImum domi atquo in rotiqua Gallia, illo minimum propter adulescentiam posset, per so crovisset quibus opibus ad
nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur. 40s tamen et amore fraterno et existimatione vulgi commoveri quod si quid ei a Caesare gravius accidissset, cum ipse eum locum amicitias apud eum teneret, neminem existimaturum non Sua V luntate factum qua ex re futurum, uti toti Gallias animi a se averterentur haec cum pluribus verbis flens a Camsare peteret, Caesar ius dextram prendit consolatus rogat, sinem orandi faciat; tanti ius apud so gratiam emo ostendit, uti et rei publica iniuriam si suum dolorem eius voluntati ac precibus condone Dumnorigem ad Se Oeat, fratrem adhibet; quas in eo reprehendat, ostendit quae ipse intellegat, quae civitas queratur, proponit monet, ut in reliquum tempus omnes suspiciones vitet praeterita se Diviciaco atri condonar dici Dumnorigi custodes ponit, ut quae agat, quibuscum loquatur, scire possiti 21 Eodem dis ab exploratoribus certior actus hostes sub monte consedisse milia passuum ab ipsius castris octo, qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensus, qui cognoscerent, misi renuntiatum est facilem esse dolertia vigilia T. Labienum, legatum pro praetore, cum duabus legionibus et iis ducibus, qui iter cognoverant, summum iugum montis ascendere iubet; quid sui con-s filii sit, ostendi ipse de quarta vigilia eodem itinere, quo hostes ierant, ad eos contendit equitatumque om- . nem ante se mitti P. Considius, qui rei militaris peritissimus habebatur et in exercitu L. Sulla et postea in M. Crassi fuerat, cum exploratoribus praemittitur.
22 Prima luce, cum summus mons a Labieno teneretur,
ipso ab hostium castris non longius mille et quingentis passibus abesset neque, ut postea ex captivis comperit, aut ipsius adventus aut Labieni cognitus esset, Considi-
30쪽
us equo admisso ad eum accurrit, dicit montem, quem ad Labieno occupari voluerit, ab hostibus teneri: id so a Gallicis armis atque insignibus cognovisse. Caesar Suas scopias in proximum collem subducit, aciem instrui Labienus, ut erat ei praeceptum a Caesare, ne proelium committeret, nisi ipsius copiae prope hostium castra visae sessent, ut undique uno tempore in hostes impetus fieret, monte Occupat noStros Xpectabat proelioque abstinebatini ulto denique dis per exploratores Caesar cognovit et montom a suis teneri et Helvetios castra movisso et Co sidium timor perterritum, quod non Vidisset, pro viso sibi renuntiavisse eo die, quo consuerat intervallo, hostes se 5 quitur et milia passuum tria ab eorum castris castra poniLPostridis eius diei, quod omnino biduum supererat, racum exercitui frumentum metiri oportoret, et quod a Bibracte, oppido Haeduorum longe maximo et copiosissimo, non amplius milibus passuum XVIII aberat, rei frumentaria prospiciendum existimavit itaque iter ab Holustiis avortit ac Bibracto ire contendita ea res per suo ativos L. Aemilii, decurionis equitum Gallorum, hostibus nuntiatur. Helvetii, seu quod timor perterritos Roma snus discudere a se existimarent, eo magis, quod pridie superioribus locis occupati proelium non commisissent, sive eo, quod re frumentaria intercludi posse confideront, commutato consilio atque itinere converso nostros a novissimo agmine insequi a lacessere coeperunt.
Postquam id animum advertit, copias suas Caesar in Nproximum collem subduxit equitatiunque, qui sustineret hostium impetum, misit. ipse intorim in collo modio tripli acem aciem instruxit legionum quattuor veteranarum; ita ut supra, sed in summo iugo duas legiones, quas in Gallia citeriore proxime conscripserat, et omnia auxilia conlocari, ac totum montem hominibus compleri et intereat a sarcinas in unum locum conferri et eum ab iis, qui in