장음표시 사용
41쪽
BELLI GAIddeI mentariae simulationem angustiasque itineris conse rent, facere arroganter, cum aut de ossicio imporatoris I desperare aut praescribere viderentur haec sibi esse curae lamentum Sequanos, Leucos, Lingones subministrare, iamque esso in agris umenta matura; do itinere 12 ipsos brevi tempore iudicaturos quod non foro dicto a dientes nequo signa laturi dicantur, nihil se ea re commoveri: scire enim, quibuscumque exercitus dicto a diens non fuerit, aut malo re gesta fortunam defuisse aut1s aliquo facinore comperto avaritiam esse convictam suam innocentiam perpetua vita, solicitatem Helvstiorum belloia esse perspectam itaque se, quod in longiorem diem conlaturus fuisset, repraesentaturum et proxima nocte de quarta vigilia castra moturum, ut quam primum intellegere posset, utrum apud eos pudor atquo ossicium an timor plus 15 valere quod si praeterea nemo sequatur, tamen Se cum sola decima legione iturum, de qua non dubitaret, sibique eam praetoriam cohortem futuram huic legioni Caesaret indulserat praecipuo et propter virtutem confidebat 11 maxime. Hac oration habita mirum in modum conve me sunt omnium mentes summaque alacritas et cupiditas
et bolli gerendi inlata si princepsquo X. legio per tribunos militum ei gratias git, quod de so optimum iudicium secisset, seque esse ad ollum gorendum paratissimam a confirmavi deindo reliquas legiones cum tribunis militum et primorum ordinum centurionibus egerunt, uti Caesari satisfacerent se nequo umquam dubitasse nequo timuisse neque de summa belli suum iudicium so imperatoris esse existimavisse eorum satisfactione accepta et itinere
exquisit per Diviciacum, quod ex Gallis ei maximam fidem habebat, ut milium amplius quinquaginta circuitu locis
apertis xercitum duceret, de quarta vigilia, ut dixerat, prosectus es septimo die, cum iter non intermitteret, ab Oxploratoribus certior factus est Ariovisti copias a nostris milia passuum IIII et XX abesse.
42쪽
2b Cognito Caesaris adventu Ariovistus legatos ad eum ramittit quod ante do conloquio postulasset, id per so fieri licere, quoniam propius accessisset seque id sine periculo facere posse existimareta non respuit condicionem Caesar a iamque eum ad sanitatem reverti arbitrabatur, cum id, quod antea petenti denegaSset, ultro polliceretur, magnam a quo in spem veniebat pro suis tantis populiqui Romani in eum beneficiis cognitis suis postulatis foro, uti pertinacia desisteret dies conloquio dictus est ex eo dis quintus interim saepe cum legati ultro citroquo inter os amitterentur, Ariovistus postulavit, o quem peditem ad
conloquium Caesar adduceret: vereri se, ne per insidias ab eo circumveniretur; uterquo cum equitatu veniret alia ratione sese non esse Venturum. CaeSar, quod nequ conto squium interposita causa tolli volsebat neque salutem suam Gallorum equitatui committere audebat, commodissimum
ess statuit omnibus equis Gallis sequitibus detractis solegionarios milites legionis . cui quam maxime confidebat, imponere, ut praesidium quam amicissimum, si quid opus acto esset, haberet quod cum fieret, non sinridiculo quidam ex militibus X. legionis dixit: plus, quam pollicitus esset, Caesarem sacere: pollicitum so in cohortis praetorias loco X. legionem habiturum, ad
Planities erat magna et in ea tumulus terrenus rasatis grandis hic locus aequum fere spatium a castris Ariovisti et Caesaris aberat. eo, ut erat dictum, ad conloquium venerunta legionem Caesar, quam equis de- avexerat, passibus CC ab eo tumulo constituit item squites Ariovisti pari intervallo constiterunt Ariovistus, as equis ut conloquerentur et praeteris denos ad conloquium adducerent, postulavit ubi eo ventum est, Caesar . initio orationis sua senatusque in eum beneficia commemoravit, quod rex appellatus esset a Senatu, quod amicus, quod
43쪽
BELLI GALLICI munera amplissima missa quam rem et paucis contigisse et pro magnis hominum officiis consuosso tribui docobat; illum, cum neque aditum neque causam postulandi iustam haberet, beneficio ac liberalitato sua ac senatus ea praecisa consecutum docebat etiam, quam veteres quamque iustae causa necessitudinis ipsis cum Haeduis intercede rent, quae senatus consulta quotiens quamque honorifica in eos facta essent, ut omni tempore totius Gallias principatum Haedui tenuissent, prius etiam, quam OStram amicitiam adpetissent populi Romani hanc esse conSuetudinem, ut socios atqus amicos non modo sui nihil deperdere, sed gratia, dignitate, honore auctiores vellet esse;
quod vero ad amicitiam populi Romani attulissent, id iis eripi quis pati posset postulavit deinde eadem, quae legatis in mandatis dederat: no aut Haeduis aut eorum sociis bollum inforrot obsides redderet, si nullam partem Germanorum domum remittere posset, at ne quos amplius M Rhenum transire pateretur Ariovistus ad postulata Caesaris pauca respondit, de suis virtutibus multa praedicavit: transisse Rhenum es non sua sponte, Sed rogatum et arcessitum a Gallis; non sine magna spe magnisque pra iis domum propinquosque reliquisse sedes habere in Gallia ab ipsis concessas, obsides ipsorum voluntate datos stipendium capere iure olli, quod victores victis ima ponere consuerint non sese Gallis, sed Gallos sibi ἀ-lum intulisse: omnes Gallias civitates ad se oppugnandum
venisse ac contra se castra habuisse eas omnes copias a se uno proelio pulsas a superatas esse si iterum experiri velint, se iterum paratum esse decertare; si pace uti velint, iniquum esse de stipendio recusare, quod sua O- cluntato ad id tempus pependerin amicitiam populi Romani sibi ornamento et praesidio, non detrimento esse oportere atque se hac spe petisse si per populum Romanum stipendium remittatur et dediticii subtrahantur,
44쪽
non minus lib0nter sese recusativom populi Romani ambcitiam, quam adpetieri quod multitudinem Germanorum εin Galliam traducat, id so sui muniendi, non Galliae oppugnandas causa facere eius rei testimonium esse, quod nisi rogatus non venerit et quod bellum non intulorit, soddulandorita se prius in Galliam venisse quam populum et Romanum numquam ante hoc tempus exercitum populi Romani Gallias provincia sinibus egressum quid sibis vellet cur in suas possessiones veniret provinciam Suam hanc esse Galliam, sicut illam nostram. ut ipsi concedi non oporteret, si in nostros fines impetum faceret, sic item nos esse iniquos, quod tu suo iure se interpellaremus quod a fratres a senatura duos appellatos diceret, non se tam barbarum neque tam imperitum esse rerum, ut non sciret nequo esto Allobrogum proximo Haeduos Romanis auxilium tulisso nequo ipsos in his contentionibus, quas Hamdui secum et cum Sequanis habuissent, auxilio populi Romani usos esse debere se suspicari simulata Caesarem 16 amicitia, quem exercitum in Gallia habeat, sui opprimones causa habero. qui nisi decedat atque exorcitum deducat, ex his regionibus, sese illum non pro amico, Sed pro hoste habiturum. quod si eum interfecerit, multis sese nobili 12bus principibusque populi Romani gratum esse facturum, id se ab ipsis per eorum nuntios compertum habere, - quorum omnium gratiam atque amicitiam eius morio redimore posso quod si decessisset et liberam possessionum sal 1alias sibi tradidisset, magno se illum praemio remunerat. rum et quaecumquo bella geri vellet, sine ullo Oius laborast oriculo confecturum. multa a Caesare in eam sen- 45tentiam dicta sunt, quare negotio desistere non posset: neque suam neque populi Romani consustudinem pati, uti optimo meritos socios desereret, neque se iudicare Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani bello et superatos esse MVernos et Rutenos a Q. Fabio Maximo,
45쪽
BELLI GALLICI quibus populus Romanus ignovisset equo in provinciam a redegisset neque stipendium imposuisset quod si antiquissimum quodque tempus spectari oporteret, populi Romani iustissimum ess in Gallia imperium; si iudicium
senatus observari oporteret, liberam debere osso Galliam, . quam bello victam suis legibus uti voluisset. Dum haec in conloquio geruntur, Caesari nuntiatum est equites Ariovisti propius tumulum accedere et ad nostros adequit a re lapides telaque in nostros coicore Caesar loquendi finem fecit sequo ad suos recepit suisque imperavit, ne a quod omnino telum in hostes reicerenti nam etsi sine ullo periculo legionis delecta cum equitatu proelium fore videbat, tamen committendum non putabat, ut pulsis hostibus dici posset eos ab so per fidem in con- loqui circumventos posteaquam in vulgus militum elatum est, qua arrogantia in conloquio Ariovistus usus omni Gallia Romanis interdixisset, impetumquo ut in nostros eius equites fecissent eaque res conloquium diremisset, multo maior alacritas studiumque pugnandi maius Te citui iniectum est 1. Biduo post Ariovistus ad Caesarem legatos misit: velle so de iis rebus, quae intur eos agi coeptae neque persectae Ment, agere cum eo: uti aut iterum conloquio diem constitueret, aut, si id minus vellet, ex suis legatis 2 aliquem ad se mitteret conloquendi Caesari causa visa non est, et eo magis, quod pridis eius dio Gormanici a tineri non potuerant, quin tota in nostros coicerent legatum ex suis sese magno cum periculo ad eum missurum et hominibus feris obiecturum existimabat commodissimum visum est C. Valerium Procillum C. Valerii C buri filium, summa virtut et hiunanitate adulescentem, cuius pater a C. Valerio Flacco civitate donatus erat, et propter fidem et propter lingua Gallicas scientiam, qua multa iam Ariovistus longinqua consuetudine uteba-
46쪽
tur, et quod in eo peccandi Germanis causa non esset, ad eum mittere, et una M. Metium, qui hospitio Ariovisti ut batur his mandavit, ut, qua diceret Ariovistus, cognoSce 5 rent et ad se referrenti quos cum apud so in castris εAriovistus conspexisset, exercitu suo praesente conel marit quid ad se venirent an speculandi causa conantes dicor prohibuit et in catenas conieciLEodem dis castra promovit et milibus passuum VI a 18 Caesaris castris sub monto consedita postridis eius dici a praeter castra Caesaris suas copias traduxit et milibus passuum duobus ultra eum castra fecit eo consilio, uti frumento commeatuque, qui ex Sequanis et Haeduis suin portaretur, Caesarem intercludere ex eo dis dies conti anuos V Caesar pro castris suas copias produxit et actominstructam habuit, ut, si vellet Ariovistus proelio contendore, ei potestas non deesseta Ariovistus his omnibus diebus xercitum castris continuit, equestri proelio cotidis conlandit genus hoc erat pugnae, quo e Germani Xe cuerant equitum milia erant VI, totidem numor peditos svolocissimi ac sortissimi, quos ex omni copia singuli singulos suae salutis causa delegerant cum his in proeliis εversabantur, ad eos Se equites recipiebant; hi, si quid orat durius, concurrebant, Si qui graviore vulnere accepto equo deciderat, circumsistebant; si quo erat longius pro et
deundum aut celerius recipiendum, tanta erat horum eXe citation coloritas, ut iubis sublevati equorum cursum adaequarenti
Ubi eum castrisis tenero Caesar intellexit, ne diu istius commeatu prohiberetur, ultra eum locum, quo in loco Germani consederant, circiter passus DC ab his, castris idoneum locum delegit acieque triplici instructa ad eum locum veniti primam et secundam aciem in amet mi esse, tertiam castra munire iussi hic locus ab hosto seirciter passus DC, uti dictum est, aberat es
47쪽
BELLI GALLICI cito hominum XVI milia expedita cum omni equitatu Ariovistus misit, quas copias nostros terrerenta et munition prohiberenta nihilo setius Caesar, ut anto constituerat, duas acies hostem propulsare, tertiam pus sperficere iussit munitis castris duas ibi legiones reliquit et partem auxiliorum, quattuor reliquas in castra maiorabo reduxi Proximo dis instituto suo Caesar ex castris utris-qus copias suas eduxit paulumque a maioribus castris progressus aciem instruxit hostibusque pugnandi potestatem sω ci ubi no tum quidem eos prodire intellexit, circiteri ridio exercitum in castra reduxi tum demum Ariovistus partem suarum copiarum, qua castra minora op-
a pugnaret, misi acriter utrimque usque ad vesperum pugnatum es solis occasu suas copias Ariovistus multis et inlatis et accopiis vulneribus in castra reduxi cum ex captivis quaereret Caesar, quam ob rem Ariovistus proelio non decertaret, hanc reperiebat causam, qu0 apud
Germanos ea consuetudo esset, ut matres familia eorum sortibus et vaticinationibus declararent, utrum proelium committi ex usu esset, necne; eas ita dicere non esse assermanos Superare, si ante novam lunam proelio contendissenti 51 Postridis eius diei Caesar prassidio utrisque castris, quod satis esse visum est, reliquit, alarios omnes in conspectu hostium pro castris minoribus constituit, quod minus multitudin militum legionariorum pro hostium numero valobat, ut ad speciem alariis uterstur ipso triplici in-
a Structa acis usque ad castra hostium accessi tum demum necessario Germani suas copias castris eduxerunt generatimque constituerunt paribus intervallis, arudes, Marcomannos, Tribocos, Vangiones, Nemetes, Sed iOS. Suebos omnemqus aciem suam aedis et carris circum dederunt, ne qua spes in fuga relinqueretur eo mulieres imposuerunt, quae ad proelium proficiscentes milito p
48쪽
sis manibus sentes implorabant, ne so in servitutem Romanis traderent. Cassar singulis legionibus singulos is Mgatos et quaestorem praesecit, uti eos testes sua quisquo virtutis haborot ipso a dextro cornu, quod eam partem a minime firmam hostium esse animadverterat, proelium commisit si ita nostri acriter in hosius signo dato impotum a secerunt, itaque hostes repente celeriterque procurrerunt, ut spatium pila in hostes coiciendi non daretur cisiectis . pilis comminus gladiis pugnatum es at Germani cel riter ex consuetudine sua phalango facta impetus gladi rum Sceperunt reperti sunt complures nostri, qui in sphalanga insilirent et scuta manibus revellerent et desuper vulnerarenta cum hostium acies a sinistro cornus pulsa atque in fugam coniecta esset, a dextro cornu vehementer multitudin suorum nostram aciem premeban id rcum animadvertisset P. Crassus adulescens, qui equitatui praeerat, quod expeditior erat quam ii, qui inter
aciem versabantur, tertiam aciem laborantibus nostris subsidio misit. Ita proelium restitutum est, atqui omnes Mhostes terga verterunt nec prius fugero destiterunt, quam ad flums Rhenum milia passuum ex eo loco circiter V pervenerun cibi perpauci aut viribus confisi a tranare contenderunt aut lintribus inuontis sibi salutomroppererunti in his fuit Ariovistus, qui naviculam deliga a tam ad ripam nactus ea profugit; reliquos omnes consecuti equites nostri interfecerunta duae suorunt Ariovisti mores, una Sueba natione, quam domo secum duxerat, altera Norica regis Voccionis soror, quam in Gallia duxorat a fratre missam: utraquo in ea fuga portit duas filias harum altor occisa, altera capta esta C. Val srius Procillus, cum a custodibus in fuga trinis catonis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem hostes equitatu insoquento incidita quas quidem res Cassari non mino εrem quam ipsa victoria Voluptatem attulit, quod homi-
49쪽
BELLI Ouuin nem honestissimum provincias Gallias, suum familiarem et hospitem, ereptum ex manibus hostium sibi restitutum videbat nequo eius calamitate de tanta voluptato et gratula tion quicquam fortuna dominuera is se praesente Bs ter sortibus consultum dicebat, utrum igni statim necaretur, an in aliud tempus resorvaretur: sortium beneficio Se esse incolumem item M. Metius repertus et ad sum roductus St. 54 Hoc proelio trans Rhenum nuntiato Suebi, qui ad ripas Rheni venerant, domum reverti coeperunt; quos Ubii, qui proximi Rhenum incolunt, pertorritos senserunt: a insecuti magnim ex iis numerum occiderunti Caesar una aestat duobus maximis bellis confectis maturius paulo, quam tempus anni postulabat, in hiberna in Sequanos exercitum deduxit; hibernis Labionum prasposuit; ipse in citeriorem Galliam ad conventus agendos profectus es:
LIBER SECUNDUS. Cum essu Caesar in citerior Gallia in hibernisJ, ita uti supra demonstravimus, crebri ad eum rumores adserebantur litterisquo item abiuni cortior fiebat omnes Belgas, quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, contra populum Romanum coniurare obsidesque inter se dare. a coniurandi has esse causas: primum, quod Vererentur, ne omni pacata Gallia ad os exercitus noster adduceretur: deindo, quod ab non nullis Gallis sollicitarentur, partim qui, ut Germanos diutius in Gallia versari noluerant, ita populi Romani exercitum hiemaro atque inveterascere in Gallia moleste furebant, partim qui mobilitato et lovitato
50쪽
animi novis imperiis studebant ab non nullis etiam, quod . in Gallia a potentioribus atque iis, qui ad conducendos
homines facultates habebant, vulgo regna occupabantur; qui minus faces sam rem imperio nostro consequi poterantim nuntiis litterisque commotus Caesar duas legiones iura citorior Gallia novas conscripsit et inita aestate, in Llarior0m Galliam qui deduceret, Q. Pedium legatum misi: ipse, cum primum pabuli copia esse inciperet, in s et orcitum venit dat negotium Senonibus reliquisquo a Gallis, qui finitimi Belgis erant, ut ea, quae apud
eos gerantur, cognoscant Seque de his rebus certior0m faciant. hi constanter omnes nuntiaverunt manus cogi, 4exercitum in unum locum conduci. tum vero dubita adum non existimavit, qui ad eos proficisceretur. 40 ε frumentaria provisa castra movet diebusquo circiter XV
ad ins Bolgarum servenit. Eo cum de improviso sceleriusquo omnium opini0ne VenisSet, Romi, qui proximi Gallia o Belgis sunt, ad eum legatos Iccium et Andobrogium, primos civitatis, miserunt, qui dic0-aron se suaque mi in fidem atque potestatem populi Romani permitisre, neque se cum reliquis Belgis
consensisse neque contra p0pulum Romanum coniurasse, paratosque esse et obsides dare et imperata laceros et oppidis recipero et frumento ceterisque rebus iuvaro reliquos omnes Belgas in armis esse, Germanos-4 quo, qui cis Rhenum incolant, Sese cum his coniunxisse, tantumque SSe eorum omnium furorem, ut ne Suossiones squidem, fratres consanguineosque suos, qui Od0m iureo isdem legibus utantur, unum imperium unumque m gistratum ciun ipsis habeant, deterrere potuerint, quin cum his consentirent.
Cum ab iis quaereret, quae civitatos quantaeque incia is essent et quid in bello possent sic reporisbat plorosquo Belgas esse ortos a Germanis Rhenumquo anti-