장음표시 사용
31쪽
superiore acie constiterant, muniri iussiti Helvetii cum omnibus suis carris secuti impedimenta in unum locum contulerunt; ipsi confertissima acie reiecto nostro equitatu phalango facta sub primam nostram aciem successeruntiri Caesar primum suo, deinde omnium ex conspectu remotis equis, ut aequato omnium periculo spem fugas ob aleret, cohortatus suos proelium commisi militos o loco
superior pilis missis lacilo hostium phalangem perlaeg runt ea disiecta gladiis destrictis in eos impetum lac a runt Gallis magno ad pugnam erat impedimento, quod
pluribus eorum scutis uno ictu pilorum transfixis et comligatis, cum ferrum se inflexisset, neque Vellere nequo sinistra impedita satis commode pugnare poterant, multi ut diu iactato bracchio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare tandem vulneribus dolassi et pedom referre et, quod mons aberat circiter mille passus, eo Se recipere coeperunti capto monte et succedentibus
nostris Boi et Tulingi, qui hominum milibus circiter X
agmen hostium claudebant et novissimis praesidio erant, ex itinere nostros ab later aperto adgressi circumvenire, et id conspicati Helvetii, qui in montem SeSe receperant, et rursus instare et proelium redintegrare coeperunti Romani conversa signa bipertito intulerunt: prima et secunda acies, ut victis ac submotis resisteret, tertia, ut venientes susti-26 nore Ita ancipiti proelio diu atque acriter pugnatum est diutius cum sustinere nostrorum impetus non poSSent, alteri se, ut coeperant, in montem receperunt, alteri ad et impedimenta et carros suos se contulerunti nam hoc toto proelio, cum ab hora septima ad Vesperum pugnatum sit, aversum hostem videre nomo potuit ad multam noctem
etiam ad impedimenta pugnatum est, propterea qu0 pro
vallo carros obiecerant set e loco superiore in nostros venientes tota coiciebant et non nulli intor carros raedasque mataras ac tragulas subiciebant nostrosque Vulner
32쪽
banta diu cum esset pugnatum, impedimentis castrisque a nostri potiti sun ibi Orgetorigis filia atquo unus o filiis
captus es ex eo proelio circiter hominum milia XXX ssuperfuerunt eaque tota nocte continonis ierunt nullam partem noctis itiners intermissol in fines Lingonum dis quarto pervenerunt, cum et propter vulnera militum et propter opulturam occisorum nostri triduum morati eos sequi non potuissenta Caesar ad Lingonas litteras nun-εtiosque tisit, ne eos frumento novo aliacis iuvarent qui si iuvissent, se eodem loco, quo Eslvetios, habiturum ipse triduo intermisso cum omnibus copiis eos sequi coepit Helvetii omnium rorum inopia adducti iugatos do dedi 2Ilion ad eum miserunt. qui cum sum in itinere conve anissent seque ad pedes proiecissent suppliciterquo locutinentes pacem petissent atque os in eo loco, quo tum essent, suum adventum Spectare iussisset, paruerunt eo apostquam Caesar pervenit, obsides, arma, Semos, qui ad eos perfugissent, poposcit dum ea conquiruntur et con ι feruntur, nocte intermissa circitor hominum milia VI eius pagi qui Verbigenus appellatur, sive timore perterriti, ne armis traditis supplicio adficerentur, sive spe salutis inducti, quod in tanta multitudine doditiciorum suam fugam aut occultari aut omnino ignorari poSS existimarent, prima nocte e castris Helvetiorum egressi ad Rhenum finesque Germanorum contenderunta Quod ubi Caesar 28 resciit, quorum per sine ierant, his, uti conquirerent et reducerent, si sibi purgati esse vellent, imperavit reductos in hostium numero habuit; reliquos omnes ob-asidibus, armis, perfugis traditis in deditionem accepit Helvetios, Tulingos, Latobrigos in fines suos, unde erant sprofecti, reverti iussit, et quod omnibus frugibus amissis domi nihil erat, quo famem tolerarent, Allobrogibus imperavit, ut iis frumenti copiam facerent; ipsos oppidaricosque, quos incenderant, restituero iussit id ea ma ι
33쪽
BMu OALUUIxime ratione socii, quod noluit eum locum, unde Helvetii discesserant, vacare, ne propter bonitatem agrorum Germani, qui trans Rhenum incolunt, ex suis finibus inmlvetiorum fines transirent et finitimi Gallia provincias Allobrogibusque osson Boios petentibus Haeduis, quod egregia virtuto erant cogniti, ut in finibus suis conlocarent, concessit; quibus illi agros dederunt quosque postea inparem iuris libertatisque condicionem, atque ipsi erant, Musceperunti In castris Helvetiorum tabulae reperta sunt litteris Graecis consectas si ad Cassarum relatae, quibus in tabulis nominatim ratio consocia erat, qui numerus domo exisset eorum, qui arma ferre possent, et item separatim, a quot pueri, senes mulieresque. quarum omnium rerumJ Summa erat capitum Helvetiorum milium CCLXIII, Tulingorum milium XXXVI, Latobrigorum in , Rauracorum XXIII, Boiorum XXXV ex his, qui arma ferre possent, ad amilia nonaginta duo summa omnium fuerunt ad milia CCCLXVIII eorum, qui domum redierunt, censu habito, ut CaeSar imperaverat, repertus est numerus milium C et X. 30 Bello Holustiorum confecto totius ore Galliae legati, principes civitatum, ad Cassarem gratulatum convenerunt: intellegero sese, tametsi pro veteribus Holvetiorum iniuriis populi Romani ab iis poenas bello repetisset, tamen eam rem non minus ex usu terras Gallias quam populi Ro- a mani accidisse, propterea quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvoti reliquissoni, uti toti Galliaε bellum inferrent imperioque potirentur locumque domicilio ex magna copia deligerent, quem ex omni Gallia oportunissimum ac fructuosissimum iudicassent, reliquasque civitates stipendiarias haberenti petierunt, uti sibi concilium totius Gallia in diem certam indicor idque Caesaris
voluntate sacere liceret: sese habere quasdam res, quas S communi consensu ab eo petor velisnt ea re permisSadiem concilio constituerunt et iure iurando, ne quis enuntia-
34쪽
ret, nisi quibus communi consilio mandatum esset, intor se sanxerunti Eo concilio dimisso idem principes civitatum, 31 qui anto fuerant, ad Caesarem reverterunt petieruntque, uti sibi secroto in occulto do sua omniumquo saluto cum eo agere licere ea re impetrata sese omnes sentes Cae et sari ad pedes proiecerunt: non minus o id contendere et laborare, n ea, quae dixissent, enuntiarentur, quam uti ea. quae Vellent, impetrarent, propterea quod, si enuntiatum esset, summum in cruciatum se Venturos Viderent. locu stus est pro his Diviciacus Haeduus: Gallias totius actiones esse duas; harum alterius principatum tenere Haeduos, alterius Arvernos hi cum tantopere de potentatu inter sora multos annos contenderent, factum esso, uti ab Arvernis Sequanisquo Germani mercede arcesserentur. horum pri amo circiis milia XV Rhonum transisse posteaquam agroSot cultum si copias Gallorum homines seri ac barbari adam sent, traductos plures nunc esse in Gallia ad et XX milium numerum. cum his Haeduos eorumque doliuntes semel atque iterum armis contendisse magnam calamitatem pulsos accepisse, omnem nobilitatem, omnem Senatum, omnem equitatum amisisse. quibus proeliis a et
lamitatibusque fractos, qui et sua virtute et populi Romani hospitio atque amicitia plurimum ante in Gallia potuissent,
coactos esse Sequanis obsides ars nobilissimos civitatis et iuro iurando civitatem obstringere sese nequo obsides repetituros neque auxilium a populo Romano imploraturos neque recusaturos, quominus perpetu sub illorum dicione atque imperio essent unum se Ss ex omni civi stat Haeduorum, qui adduci non potuerit, ut iuraret aut lib0ros suos obsides daret ob eam rem so ex civitato sprofugisse et Romam ad senatum venisse auxilium postulatum, quod solus neque iure iurando neque obsidibus teneretur sed peius vici oribus Sequanis quam Haeduis οvictis accidisse, propterea quod Ariovistus, rex German
35쪽
BELLI Ouutarum, in eorum finibus consedisset tortiamque partem agri Sequani, qui esset optimus totius Galliae, occupavisset et nunc do altera parto tortia Sequanos decedere iuberet, propterea quod paucis mensibus anto Harudum milia hominum XXIIII ad sum venissent, quibus locus ac sedesu pararentur futurum esse paucis annis, uti omnes ex Gallias finibus pellerentur atque omnes Germani Rhenum transirent; nequo enim conserendum ess Gallicum cum Germanorum agro neque hanc consuetudinem victus cumia illa comparandam Ariovistum autem, ut semel Gallorum copias proelio vicerit, quod proelium factum sit ad Magetobrigam, superbe et crudeliter imperare, obsides
nobilissimi cuiusquo liberos poscere et in eos omnia exempla cruciatusque edere, si qua res non ad nutum 1a aut ad voluntatem eius facta sit hominem esse barbarum, iracundum, temerarium non posse eius imperiati diutius sustineri nisi quid in Caesare populoque Romano sit auxilii, omnibus Gallis idem esse faciendum, quod Helvetii secerint, ut domo migrent, aliud domicilium, alias sedes, remotas a Germanis, petant Ortunam- 16 que, quaeeumque accidat, experiantur haec si enuntiata Ariovisto sint, non dubitam, qui do omnibus obsidibus,1 qui apud eum sint, gravissimum supplicium sumat Caesarem vel auctoritate sua atque exercitus vel recenti victoria vel nomino populi Romani deterrere posso, ne maior multitudo Germanorum Rhenum traducatur, Galliamque omnem ab Ariovisti iniuria posse defendero. 82 Hac rations ab Diviciaco habita omnes, qui derant, et magno et auxilium a Caesare potere coeperun animadvertit Caesar imos ex omnibus Sequanos nihil earum rerum facere, quas ceteri facerent, sed tristes capite demisso terram intueri eius rei quae causa esset, miratuS ex ipsis quaesiit nihil Sequani respondere, sed in eadem tristitia taciti permanere. cum ab his saepius quaereret
36쪽
nequo ullam omnino vocem exprimere posset, idem Diviciacus Haeduus respondit: hoc esse miseriorem et gravio a rem fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod solino in occulto quidem queri neque auxilium implorare auderent absentisque Ariovisti crudelitatem, velut si coram adesset, horrerent, propterea quod reliquis tamen sfuga facultas daretur, Sequanis vero, qui intra fines suos Ariovistum recepissent, quorum oppida omnia in potestato
eius essent, omnes crueiatus essent perserendi.
His robus cognitis Caesar Gallorum animos verbis con gafirmavit pollicitusque est sibi eam rem cura futuram: magnam se habere spem et beneficio suo et auctoritate adductum Ariovistum finem iniuriis facturum. hae or tions habita concilium dimisit. secundum ea multae a res eum hortabantur, quare sibi eam rem cogitandam et suscipiendam putaret, in primis, quod Haeduos fratres consanguineosque Saepenumero a Senatu appellatos in sobtuto atque in dicione videbat Germanorum teneri eorumque
obsides esse apud Ariovistum ac Sequanos intellegebat; quod in tanto imperio populi Romani turpissimum sibi et
rei publica esse arbitrabatur. paulatim autem Gomanos a consuescere Rhenum transire et in Galliam magnam eorum multitudinem venire populo R0mano periculosum videbat, nequo sibi homines seros ac barbaros temperaturos existi εmabat, quin, cum omnem Galliam occupavissent, ut ante Cimbri sutoniquo secissent, in provinciam exirent atque indo in Italiam contenderent praesertim cum Sequanos a provincia nostra Rhodanus divideroti quibus rebus quam maturrimo occurrendum putabat ipse autem Ariovistus tan stos sibi spiritus, tantam arrogantiam Sumpserat, ut ferendus
non videretur. Quam ob rem placuit ei, ut ad Ariovistum is Mgatos mitteret, qui ab eo postularent, uti aliquem locum medium utriusque conloquio deligeret velis sese de re publica
et summis utriusque rebus cum eo agere ei legationi Ario et
37쪽
BELLI GALLICIvistus respondit: si quid ipsi a Caesare opus esset, Sese ad eum venturum fuisso si quid illo so volit, illum ad sos Venire oportere praeterea se neque in exercitu in eas partes Gallias venire audero, quas Caesar possideret, neque exercitum sine magno commoatu atqui molimento in unum locum contrahere posse sibi autem mirum
ridori, quid in sua Gallia, quam ollo vicisset, aut Cae-m sari aut omnino populo Romano negotii esse His responsis ad Caesarem rotatis iterum ad sum Caesar a legatos cum his mandatis mittit quoniam tanto suo Opuliquo Romani bonoficio adfectus, cum in consulatu suore atque amicus a sonatu appollatus ess0t, hanc sibi populoque Romano gratiam referret, ut in conloquium Venire invitatus gravarsetur squo de communi re discendum sibi et cognoscendum putarot haec esse, qua ab eos postularsi primum, ne quam multitudinem hominum amplius trans Rhenum in Galliam traduceret; deinde obsides, quos haberet ab Haeduis, redderet Sequanisquo permitteret, ut, quos illi haberent, voluntato ius roddoro illis liceret neve Hasduos iniuria lacesseret, neve his sociisquo eorum bellum inforrot si id ita scisset, sibi populoque R0mano perpetuam gratiam atque amicitiam cum eo futuram si non impetrarat, seso, quoniam M. MeSSala, M. Pisono consulibus senatus censuisset, uti, quicumque Gabliam provinciam obtineret, quod commodo rei publicas facere posset, Haeduos colorosque amicos populi Romani
defenderet, se Haeduorum iniurias non neglecturum.
36 Ad haec Ariovistus respondit: ius ess belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quem ad modum vellent, imperarent it0m populum Romanum victis non ad alterius praescriptum, sed ad suum arbitrium imperare consueSSe. a si ipso populo Romano non praescriberet, quem ad modum suo iure uteretur, non oportere se a populo Romano in
suo iure impodiri inaeduos sibi, quoniam belli fortunam
38쪽
temptassent et armis congressi a superati essent, stipendiarios osso factos. magnam Caesarem iniuriam sacere, qui suo adventu vectigalia sibi deteriora facere Hasduis ss obsides reddituriun non esse neque his neque eorum sociis iniuria bellum inlaturum, si in eo manerent, quod conVeniSSet, stipendiumque quotannis ponderent; si id non secissent, longo iis atomum nomen populi Romani afuturum. quod sibi Caesar denuntiare so Hasduorum siniurias non neglecturum, neminem secum sine sua perabcis contendisss. cum vellet, congrederetur intellecturum, et quid invicti Germani exercitatissimi in armis, qui inter annos XIIII tectum non subissent, virtuto possenti Haec eodem tempore Caesari mandata referebantur si grlogati ab Haeduis et a Trouoris veniebant Haedui que astum, quod Harudes, qui nuper in Galliam transportati essent, fines eorum popularentur: sese ne obsidibus quidum datis pacem Ariovisti redimore potuisse Trovori sautem, pagos centum Sueborum ad ripas Rheni cons disse, qui Rhenum transire conarentur his praeesse Nasuam et Cimberium fratres quibus rebus Caesar Vehω4 menter commotus maturandum sibi existimavit, ne, si noVa manus Sueborum cum veteribus copiis Ariovisti sese coniunxisset, minus facile resisti posse: itaque re sfrumentaria quam celerrime potuit comparata magnis itineribus ad Ariovistum contendit. Tum tridui viam pro mcessisset, nuntiatum est ei Ariovistum cum suis omnibus copiis ad occupandum Vesontionem, quod est oppidum maximum Sequanorum, contendero triduique viam a suis finibus processisseJ id ne accideret, magnopere sibi et praecavendum Caesar existimabata namque omnium o arum, qua ad bellum usui erant, summa erat in eo oppido iacultas, idemque natura loci sic muniebatur, ut magnamua ducendum bellum daret acultatem, propterea quod flumen ubi ut circino circumductum paene totum oppi-
39쪽
22 BELLI GLLUCI dum cingit, reliquum spatium, quod est non amplius pedum
DC, qua flumen intermittit, mons contino magna altitudine, ita ut radices eius montis ex utraque parte ripae fluminis contingant hunc murus circumdatus arcem ossicit et cum et oppido coniungita huc Cassar magnis nocturnis diurni quo itinoribus contondit occupatoquo oppido ibi praesidium conlocatig Dum paucos dies ad Vesontionsem rei frumentariae
commeatusque cauSa moratur, ex percontatione nostrorum
vocibusque Gallorum ac mercatorum, qui ingenti magnitudine corporum Gernianos, incredibili virtute atque exo citatione in armis esse praedicabant, Saepenumero SeSBcum his congressos ne vultum quidem atque aciem ocul rum dicebant ferro potuisse. tantus subito timor omnem exercitum occupavit, ut non mediocriter omnium mentes
animosque perturbaret hic primum ortus est a tribunis militum, praefectis reliquisque, qui ex urbe amicitias causa Caesarem secuti non magnum in o militari usum hab0bant quorum alius alia causa inlata, quam sibi ad proficiscendum necessariam esse diceret, petebat, ut si voluntato discedere liuoret non nulli pudore adducti, ut
timoris suspicionem vitarent, remaneban hi neque vultum fingere nequo interdum lacrimas tenere poterant: abditi in tabernaculis aut suum satuna querebantur aut cum familiaribus suis commune periculum niserabantur. Ivulgo totis castris tostamenta Obsignabantur. horum,
cibus ac timor paulatim etiam ii, qui magnum in castris usum habebant milites centurionesque quique equitatui
praeerant, perturbabantur qui se ex his minus timidos existimari volebant, non Se OSium vereri, sed angustias itineris et magnitudinem silvarum, quae intercederent inter ipsos atque Ariovistum, aut rem frumentariam, ut satis et commode Supportari posset, timere dicebant non nullistiam C sari nuntiabant, cum castra moveri ac Signa
40쪽
ferri iussissst, non foro dicto audientos milites noquo propter timorem signa laturos. maec cum animadvortis 10set, convocato consilio omniumque ordinum ad id consilium adhibitis conturionibus vehementer eos incusavit: primum, quod aut quam in partem aut quo consiliora cerentur, sibi quaerendum aut cogitandum putaron: Ariovistum so consule cupidissimo populi Romani amici aliam adpotisso cur hunc tam lamor quisquam ab ossicio discessurum iudicaret sibi quidem persuaderi cognitis ssuis postulatis atque aequitate condicionum perspecta eum neque suam neque populi Romani gratiam repudiaturum. quod si furore atque amentia impulsus sellum intulisset, quid tandem Vererentur aut cur de sua virtut aut sipsius diligenti dosporarent factum eius hostis pericu stum patrum nostrorum memoria, cum Cimbris et Teutonis a C. Mario pulsis non minorem laudem exercitus quam ipso imperator meritus videbatur lactum etiam nuper in Italia servili tumultu, quos tamen aliquid usus ac disciplina, quam a nobis accepissent, sublevarenta ex quo studicari posse, quantum haberet in o boni constantia, propiore quod, quos aliquamdiu inermes sino causa timui sent, hos postea armatos ac Victores Superassen denique hos esse oosdem Germanos, quibuscum saepenumero Helvotii congressi non solum in suis, sod otiam in illorum finibus plerumque superarint, qui tamen pares eSS0χOStro exe citui non potus inita si quos adversum proelium et fuga sGallorum commOVeret, h0s, Si quaererent, reperire p0SSH diuturnitat bolli defatigatis Gallis Ariovistum, cum multos menses castris se ac paludibus tenuisset nequo sui potestatem fecisset, desperantes iam de pugna et dispe so subito adortum magis ratione et consilio quam vi tuis vicisse. cui rationi contra homines barbaros atquis simporitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare nostros exercitus capi posse. qui suum timorem in rei la