Adnotatio ad institutionum Gaji commentarios, auctore C. J. Van Assen liber primus

2쪽

A ICTORE

C. I. VAN ASSE . LIBER PRIMUS,

EDITIO ALTERA EMENDATI R.

APUD S. Eae J. LUCH ΤΜΑNS, Λ eademiae Typographos.

3쪽

... Fec erit unquam si us inferpres juris , nisi qui et

antiquum, novum e metatam jus bene cognoveris. Imitemur Aristonem es nuinus juris cognitionem negligamus - nec existimemus nihil ex jure antiquo res ere in Pantaec is, restiaent enim innumera , gurae si nolis agnoscere, necesse est haereas semer in luto -nsic Caiatimemus ea , quae sunt scripta in Panesectis omnino congruere cum noMissimis constitutionibus co-ά se. CUI A CI US.

Fon ut jus aliquoἱ antiquatur, ita et ratio illico abrog m, quin Potius ab antiquo et antiquam jure

rationes re argumenta recte et utiliter Saeye arce suntur. I. GOTHO FREDUR.

Si quis, cui non sit praeoccmatus animus, Me ratinanter inspexerit Gia, Institutiones, novam nunc ejus studia, quoae in se eri jure Romano enuclearii Positum cit, aetatem inciPere intelliges.

4쪽

L. S.

Quum occupati essemus in hac a otat/one ad alteram editionem instruen , allati nobis sunt GHi Institutionum Commentarii quatuor ad exemplum a Io. Fred. Lud. GOeschonio Berotini anno CIDIDCCCXXIIII editum recogniti atque emendati. A. CIDIDCCCxxxvri prostant Bonnae apud Adolphum Marcum. Hanc igitur edi ιOnem

in qua justior, quam in superiori sannil 830ὶ ratio fuit habita Cl. Huschkii conjecturarum elegantissimarum , maxime a hibuimus , ejusque formam etiam eaternam

5쪽

brevi expleat, publicique juris faciae tum

Sua μελετήματα aes G um, tum Goeschenr, sospitator . G i , quem immatura moris exstinctum lugent omnes boni.

6쪽

Legibus et moribus. Significatur universum jus, tum l. I. scriptum, quod dicitur, tum quod sinc Scripto venit,

quo civitas quaeque bene morata utitur, ut infra g. 92. : secundum leges moresque Peregrinorum. USitata est Iure consultis utriusque vocis conjuncti O , vid. L. 19. D. de captiv. : jus moribus, legibua constitutum ; L. 3. D. de don. int vir. et ux. : si matrimonium moribus legibusque conssat. Aliquando etiam numero

singulari, voluti in L. 214. D. de V. S. : lege, more. Julianus in L. 32. D. de lcgi h. opponit scriPtas leges moribus et consuetuUini. Ulpianus Fragm. Ι. 4mores explicat tacitum consensum PFuli longa consuetuesine investratum. Mores autem Graece di cuntur νομοι αγραφοι sive ε . Cons. auctores, quos

laudat Goellerus ad Thucyd. ΙΙ. 37. 6 issius pro rium est. Ipsius, hoc est, Populi. Micienda vox cipitatis in L. 9 D. de Iust. et Jur. Quasi jus pro rium luestus civitatis. Ludit Gesus ira voco civile , quasi derivata a cisitas. Minus dubitanter scribit in L. I, D. de Acq. Ber. Do in. jure eivili iae es jure pro rio civitatis nostrae. At quo hoc jure civili non tantum continetur jus privatum, sed etiam jus civitatis publicum. Ius proprium. Pro rium est summum sive ita constitutum legibus et moribus , ut civitatis Romatiae

7쪽

- 2 indolem et populi ingenium declaret recedatque ab institutis aliorum populorum. Pertinent huc : jus Patriae potestatis q. 55.; emancipatio et adoptio per ritum mancipationis f. II9.; conventio mulieris in manu in j. 108. et III. 82.; perpctua tutela mulierum ἶ. 191, I95. ; duplex dominium g. 54. et ΙΙ. 40.; mancipatio; in jure cessio; usucapio ΙΙ.65.; usucapio pro herede ΙΙ. 54.; obligatio nominum III. Ι33.; verborum obligatio Hari Foneses III. 93. add. III. 114., denique legum actiones IV. m. multaque alia, partim Senatusconsultis , partim etiam Edictis Praetorum constituta.

opponitur id quod proprium est peregrinorum III. 134. l. 92.

Communi omnium hominum jure. Omnies homines, id est, gentes, ut in III. 93. juris gentium sunt, itaque inter omnes homines, sive cives Romanos sive peregrinos, valent. Significatur igitur jus illud, quod petitum e summa ratione, quam omnes gentes communem ducem sequuntur et ObserVant, propter utilitatem suam ita receptum est in civitatem Romanam, ut nulla plane forma indiguerit ad vim obtinendam; veluti modi acquirendi dominii naturales et obligatio solo con

sensu Contractu ia

g. 2. Quae in Institi. Iustiniani dantur definitiones Iustialiac , Jarisprudentiae, libertatis, praeceptorum juris , tamquam fundamenta disciplinae legum , descriptae Sunt ex operibus Jure consultorum qui soruerunt post GHum. An aetato GHi, qui nulla hic utituuPraelatione, ut secit in Commentariis ad XII Tabb. Diuiti eo by Gorale

8쪽

clementa tradendi et docendi ratio pConstant autem sura ea. Iura eximie h. l. partes juris civilis, quae juris gentium regulas aliquo casu commutaVerunt, ut sere est in g. 83, et jus civitatis proprium constituerunt. Interdum vox jura numero plurali minus late patet, quam numero

singulari; veluti j-a legis Aeliae Sentiae g. 47.; Iura legis P iae ΙΙΙ. 54.; Iura conrire q. T. IV. 10.sie Gajus in L. 32. D. de hered. instit.: jume postliminii omnia jura civitatis - retinentur. υτ . Plebiscitum. Distinguit haec Gaius historiam l. 3.

juris veteris respiciens. Sua aute in aetate uterque

lite sons jam dudum exaruerat et ueque a populo, neque a plebe amplius aliquid novi jubebatur aut constituebatur. In Institi. Just. de lege et Plebiscito

usurpatur tempus praeteritum.

Iubet atque constituit. Solennis dictio de tribus hisce amplissimis iuris sontihus et gravior etiam

conjunctione atque, quae plerumque ante Vocalem posita lito ponitur ante consonantem , ut Saepe Cicoro in ipso Oratiouum ingreSSu. Plebis-am Vatione sine patractas. nostituenda vox

Patrietis in L. 238. D. de V. S. non tantum quia est GHi, sed praesertim quia est ex ea parte commentariorum Gaal ad XII Tabb. ubi add1tae duastahulas iniquarum legum, ut illas vocat Cicero d Bep l. ΙΙ. 37. a Jcto sunt illustratae. Quapropter non dubitamus, quin Gaius ibi explicuerit vocabulum Patribus eum Plebe quod erat in Tab. XII. rn Ne connubium patribus cum plebe esset.': Ist Diuitias Cooste

9쪽

Plebiscitis se non teneri quia sine auctoritate eorum faeta essent. Niebithrus Hist. Bom. III. 490. rcprehendit GHum quod scripsit quia et non guae. Nobis displicet quia construi cum modo conjunc

livo essent, et eorum usurpari pro stia ut Latinitas requirere videtur. Lex Hortensia. cujus primarium argumentum

fuisse videtur sublatum jus Senatus vetandi et intercedendi scitis comitiorum plebis. Cons. Theophilus ad Institi. I. 2. 5. Ut plebiscita uniperatim postilum tenerent. Nie hi thrus I. l. delet unisersiam, quia enunciatio universi p& uti vi lotuu et suisse inscrioris aetatis. At usurpat illam Laelius Felix apud Gellium Noct. Attic.

V : 27. An Gajus scripsit : universos cives , quod anodo usurpaverat, occupavitque deinde adjecta interpro lationis causa vox Posiaus germanam lectionem pq. h. stu vis fuit guaesitum. Gaius hoc uno loco

Conjunctionem quampis construit cum indicativo

modo, quare etiam in III. 114. Tectius legitur titi uirat. An significare voluit Gaius per modum indicativum, non sine eausa hac de re quaesitum fuisse a Jctis λ In III. 236. usurpat in similire conjunctivum quampis - fuerit quaesitum. Ulpianus idem sic pronunciat: non amBigitarsenatum jus facere posse , L. 9. D. de Legg. significans ut nobis videtur , DuuC non amplius ambigi; olim vero diversas fuisse sententias. Nec facile mihi persuasero, libera republiea Senatusconsulta , qualia sub Caesaribus suerunt Macedonianum ut Veli anum, tantam continuo vim et auctOxitatem Diuitigod by Corale

10쪽

- 5 in foro obtinuisse , ut judex in istiusmodi eausia

secundum Scia haud secus ac secundum legem jus antiquius abrogantem pronunciare deberet. Ceterum

Grius ipse pluribus locis leges et Scin ita coriun tim laudat, ut appareat, quid sit legis Micem obtinere. vid. g. 83. ΙΙ. 197. 206. 255. IV. ΙΙ0.

Quoes L era lor - constituit. De Imperatore non repetitur vocabulum jubet, ut de populo et Plebe; nam decretis et epistolis non jubet, sed jura disponit, ordinat, regit, atque adeo constituit. Eximio est ejus vocis potestas in L. 2. q. II. D. de O. S., cum dicat Pomponius loco non satis ad partes V cato : Senatus non perintae Omnes provincias P gereye poterrae; igitur, constituto Principe, datum est ei jus, ut, quod constituisset, ratum esset; ubi verba prouincias gerere accipienda videntur de Variis ac diversis reipublicae procurandae muneribus. Decreto Oel Miceo pel e istola constituit. In ipsis Inst. Just . et haec multo elegantius et accuratius e per Fiuolam eonstituis, pes cognoscens Uecrevit, Met icto maere v. cons. adn. q. I99. Nec unqu- άMiratum est Respondet hoc superiori enunciationi: guraestram. De Sctis quidem

quaesiverunt olim et dissenserunt Icti, sed de comatitutionum Caesarum vi et auctoritate nulla unquam

fuit dubitatio aut dissensus, quia ipse Caesar per legem imperium accipit. quin iae legis ineem obtineat. Quare etiam in

L. 14. D. de cond. Institi. eonjunguntur adicta Imperatorum et Ieges. Verba in Institi. Justin. legis Aabee pigorem eandemne habent vim , an etiam