장음표시 사용
11쪽
analis, iustis , injustisque, quaerere. Quamvis autem huc evocatus nescio qua futuri praesensione ininarer, non aeque omnibus gratam fore hanc muneris utriusque conjunctionem, idque augurium me non peronania sesellisse videatur divinae tamen mluntati parere nihilominus decrevi, nec animum, nyidiam veritus, despondi, sed novam mihi hanc palaestram fore statui, inqua, quantum in philosophia prosecerim quantum invidia, bile flavescentium inminum vocula contemnere, serocissimum quemque humanitate, modestia , ossiciis emollire, amicos veros fide atque obsequio retinere, moresque pro virili omnibus probare bona fide didicerim, periclitum fieri oporteat. Hinc divino fretus auxilio, quod inihi a tot annis nunquam denit, praelinctiones meas, non iuridicas tantum, sed philosophicas , non sine quadam fiducia auLocatus, luculenter intellexi, me spe mea non esse deceptum. Vidi enim, quod praefiscine dixerim, erectioris indolis iuvenes qui antea philosophiam tamquam infructilinium, cinamoenum studium adspernabam tur, catervatim ad has acroases confiu re, Wiam persentiscere paulatim , quam praeclarum fit, reditam rationem perficere, de in investiganda diiudicandaque ritate exercere ingenium. Ne autem stidiosa iuventutis utilitati ulla in re deesse viderer, essentque, quae in praelectionibus meis ob oculos haberent: ELEMENTA haec
exscribi passus sum, in quibus, quid Pra
12쪽
stiterim, paucis, si operam dederis,
In philosophia RATIONALI, seu Logica, id
ut praecepta omnia ad finem, quem in invenienda, diiudicanda, communicandaque cum aliis veritate consistere, omnes Omnino fatentur, unice referrem. Itaque non
solam artem syllogisticam , non soIam differendi disputandique facultatem, ad quam plerique libelli Logicorum coni parati unt, mihi tradendam credidi, sed praecipue, quo
ordine , quaque methodo progrediendum sit Duinibus, qui veritatem reperire, eamque a falso discernere cupiunt, perspicue monstravi. inc explicatis intelleetus operationibus, perutilem de deis doctrinam accurate exposui, ostensque, quomodo quilibet, comparatis sibi claris, distinctis tu ue adaequatis ideis, definitiones ac divisiones rite
formare , ex earum comparatione varias propositiones, axiomata, postulata, theoremata, problemata, corollaria elicere, ratioci. nationes sine erroris periculo nectere, experiendo denique, meditando, legendo, disputando, docendoque veritatem tum reperire , tum cum aliis communicare quam facillime possit. Non displicebunt, uti opinor, quae de his omnibus, nec non de verblatis certar ac probabilis discrimine, deriis veristini litudinis gradibus, de ordine in meditatione, leetione librorum .disput tionibus observando, de interpretatione por ro, aliisque capitibus scitu necessariis, non
minus , quam iucundis , passim disserui Puo aliquando duces sequutus sim,
13쪽
que enim me puduit, ab aliis bene animadversa in systema metim recipere, Dingenue fassus sum in scholiis, qua para graphos plerisque subiunxi. In iisdem praecepta ipsa non paucis, iisque perspicuis, wpetitis ex universa philosophia exemplis illustravi. Quid
enim absurdius aut taediosius est, quam perpetuo ingeminare illa vulgaria Pereus eu- rit, Homo est animal is similia, sine qui bus haec sacra sibi non constares, existim
In HivosoPHIA MORALI menti, humanu naturam, hominum mores ac vitia, horumque signa characteres, naturam item boni, tum generatim, tum in specie summi
illius ac praestantissimi, cuius in posse si ione vera posita est felicitas, itemque eius ficta , in quibus virtus, tranquillitas animi eminent, denique cognitionenda sui ipsius, reliqua, qua recta ratio commonstrat media, ad veram beatitudinem adspirandi, ita explieavimus, ut, quod quidem hanc disciplinam pulcherrimam imbibituro necessarium sit, nihil omnino praetermista nobis
Videamur. Fatemur, nobis doctrinas plures commune esse cum aliis, inprimis etiam cum theologo venerabili, D. ANC BD 'DEo, cujus olim philosophica praecepta Halete vice plus simplici interpretati sumus . Neque tamin ullius scrinia expilavimus, pleraque eius generi praecepta et ex Principiis nostris sua sponte Riunt, vel plane
aliis superstruuntur fundamentis. Huturm ut voces non ' quod huius vis illiu esse iis Meei publiea Dor. mo fieri in senatu sole t
14쪽
μiundum ego in philosophia quoque existimo, quum ensui aliqui , quod ex paνυ mihi pla ceat, Iubeo illum dividere sententiam , o sequor, inquit Seneca Epist. XXI. Ex quibus principiis singulas conclusiones hauserim statim iis incurret in oculos, quo citatos in parenthesibus paragraphos evolvere haud Piguerit. iteram enim in iuraquε disciplina dedimus, ut doctrinas, quoad cis fieri posset, accurate inter se connectere iri u S. In Icholiis saepe demonstrationem propositionum uberiorem aliquando exsilicationem earum perspicuam non raro etiam veterum a recentiorum testim Gnia reperies. Nolim vero existimes, ideo me haec ex advertariis
huc transtulisse, quasi illa aliquid probare
Credam, observabis enim, nisi me an inius fallit, me alia plane demonstrandi ratione usum, sed adieci haec, ut doctrinasis stras ne veteribus quidem, rectam rationem sequutis, ignotas fuisse, intelligeres. eri-ta tantum una est, eaque hominem , qui rectam rationem in consilium adhibet, non
magis potest fugere, quam solis splendor
oculum bene adfectum in emadmodum itaque animalia quaedam oculis conniventibus, alia apertis, incomparabile illud orbis lumen intuentur, omnia tamςn. modo Caecitate non laborent, aut intra terrae viscera
delitescant , solem vident : ita qui illam
mentis aciem, quam rationem ac pellamus, unquam intenderunt, ii sane veritatem perspex ille videntur, quamvis alii eam veluti per nebulam, alii multo accuratius ide
15쪽
Κ eoesensum in doctrinis plerisque, &iis.
quidem quam maxime sublimibus Quarix ad excitandum virtutis studium utile, audire philosophos, quantumlibet verae Dei eo .gnitionis ignaros, tam multa pie ae sapien re de virtute aliisque rebus moralibus dis
ferentes Quam praeclarum denique horum dictorum elegantiam atque acumen Expendere praccedit, quod hac mu ad senescentis ac paene desipiuntis aetate plerique eo philosophandi genere deleωntur, quod aliquid profani , vel saltim Φαράδοξον τι--pit ,- quale vel Spinonam 'olandum, vel Hobbesiliari, Ballium , ac illos praecipue, quos novorum Vocabulorum architecti eoγιιν salutam, excoluisse constat. Si 'luis emgo hodie sese ab his seiungit, si philos
phiam sobriam, .cum Dei, entis perfectissimi, eognitione conjunctam, sectatur rnon desiim omnino , qui vel nimis utrajunt, theologica vel vulgaria, vel plus iusto ad pietatem, quae tam pravis ingeniis pro superstitione est, omposita illius praecepta clament opinione sum illos falli non melius constabit, quam si talia ab ipsis
paganis, duce recta ratione. agnita esso ostenderimus. Id igitust voluimus praestare, ubicumque ejus inodi doctrinas proponi animadvertimus, quae profanis ingeniis theologica magis, quam philosophica solent vi-
.ieri. Quemadmodum vero jucundum pari- se ac utile putavimus, harmoniam doctrinarum nostrarum cum aliorum philosophorum placitis ostendisse: ita non minus nosciis latos fatentur, quoties ex principiis inostris
16쪽
quae coneordiam rationis, revelationis quam Eusebius in Praeparatione Evangeliea Clemens uexandrinus in Stromatibus, Danis Huetius in Quaestionibus metanis se aliique viri docti iustis voluminibus ostendere annis sunt, evidenter demonstrarent . in Ienim religioni nolirae honorificentius , quid ad agno laendam scripturarum divinitatem magis idoneum est , quam quod in tanta mysteriorum, doctrinarum sublimitate nuulam doctrinar moralem, rectae rationi adversam inculcet, nihilque praecipiat, quod non ipsa ratio sanctum, honestum, Deoque agnoseat dignissimum Et hinc est quod in iisdemiholiis, scriptura sacrae wstimonia , quae doctrinis meis suffragantur.
addidi , eum tamen adhibens modum , ut non temera notarem , quae iam tum satis, nota , seque sua sponte omnibus quam se. cilli iri oblatura videbantur ...
Tametsi autem id praecipue consilium cepisse , ut philosophia arianam ac moralis. prima elementa adornarem praemittendam. tamen putavi epitomen asTORI E PH1LOSO-
micast brevissimam , quia illius plane igna ros esse non debere censeo , qui philosophiae se dare constituerint. Et qui fieri quae sis possed, ut quis method philosophandi eclectica re istatur, qui, quid a philosophi inventum praeceptumque si prorsuLignorat Et quo pacto is do trinas philosophorum cum rectae rationis principiis Com.
tendet, qui , quid illi statuerint, cur eassi tuentias adoptarint, scit iuxta cum ignast
17쪽
rissimis Ut atri non dicam, quam admi
rabilis utilitas ex huius historia intelligentia cum ad alias disciplinas, tum ad iuri L
Prudentiam, cui ex Stoicorum principiis poene tota inflata est, redundet Quantumvis autem in adornanda hae histori abre. vitati studuerim non tamen reliqui quid quam putavi faciendum, ut, quae in ea tradidi , omnia ex genuinis fontibus probarem, ipsosque auctorum libros eorumque capita diligenter adscriberem. Ceterum INDEX, quem opusculo subiunctum vides, doctrinas, quas tradidimus, omnes, earumque
sedem facile tibi indicabit. Eius conficiendi curam in se suscepit amicus quidam consultillimus , quem omnem adhibuisse dili gentiam, eo minus dubito, quo magis mihi comperta est illius industria.
Unum addo me, quamvis doctrinas, hoc opusculo explicatas, non nisi matura praevia cogitatione animo conceperim, non tamen iis elaborandis tantire vel temporis,
vel diligentiae, impendere potuisse, quantum vel optabam ego , vel res ipsa a me flagitabat. Quum enim haec elementa praelectionibus meis servire vellem contigit saepe numero, ut vix quaedam in schedulas coniecerim , quum ea sibi statim submitia tenda esse urgerent operae, ceu fieri solet in vita hac negotiosa, quam in Academiis vivimus Elegantiora itaque atque uberiora omnia haberes, limam adhibere, singula semel iterumque expolire licuisset. Sed id quidem mihi iam non licuit per temporis angultiam , molemque occupationum,
18쪽
viae haec scribenti quotidie intubuit. Siquidissitur accuratius dicendum fuisse iudico iis facile me tibi adsentientem habebis, at ages tamen, quod aequitate tua erit dignissimum , si in opuscula paene extemporario non omnia ad vivum resecaris . Non haec scripsi , ut ulli mortalium inferrem iniuriam. Neminem, quod quidem sciam, momordi , nemini bellum indixi , cum nullo omnino vir docto contendi in modestius . etiam ubi me dissentire ipsa veritas coegitia Quare nullam virtuti atque equitatis rationen habuisse videretur, quisqui mecuini in arenam descendere,, de doctrinis me ix mecum digladiari vellat. Si cui tantum ocii fuerit, ut calamum stringat at mihi nota
erit . ut respondeam iiς, qui in mustaceta
laureolam quaerunt, horumque famam arrodendo sibi famam comparare student Nola toruni hominum judicio stat caditque existimatio boni viri , nec multum gloriae sibi parare solent , qui maledicendo docent , se nec senti re bene . nec dicere didicisse Tu vale, Maeo CARDi DK, , si tibi hoc studiunt meum non plane displicuerit, iteram quoquctiorum philosophematum partena, quae IUS NATu RALE S PRUDENTIAM GI, ILEM. complectetur , a me exspecta. In illustri Uadrina ipsis Idib. Matia cla I e XX VUL
19쪽
. Fede Cattolica, e parimente per attest,to de Segretario nostr niente contro Principi, e latoni costumi , concediamo
20쪽
HILOSOPHI , euius prae Duas Parte veluti in nucleo exhilaere' λ-