장음표시 사용
441쪽
ginem, et totius corporis debilitatem parit. Adsunt quandoque cum spasinis uterinis abdominis inflammatio, et in
gens anxietas quae puerperam suffocat. Recurrit sane in obstetricantium mentem axioma in
seientiis toties repetitum , sublata carisa tollitur e e liιrrquapropter eo confugiunt omnes, neque immerito, Vt r
siduam placentae portionem auferant. Plurimos exhilarat felix et facilis exitus: alios vix non impo ibilis ex tradito diu torsit, propter ceruicis uteritiae rictum vix dilatabilem. An hic circumflantiarum nocerent semiclauia valde tepida δ An praestarent iniectionibi, ex aqua et melle conis flatis, quas tum adhibere moris est ' Decidere non ausim. Verum emollirent quidem uteri hiatum; obstetricantis digito vel manui laxarcnt aditum alluerent putridas partes per viduam eiectas, et resorbias diluerent, tenso ab domine et inflammato non mouerent haemorrhagiam aut donouo eXcitarent: ... ergo videntur non absolute respuenda.
q. 6. Quid, s adsit subita sudoris stippressio, et lactis ad in
teriora repulsio 8 Quae quanta mala toti oeconomiae animali inferat, tam supprimendo cata maenia, quam partes ad quas detonat in farciendo cum dolore et totum circulationis sustema turbando, et L A MOTΥius, e et L EVRE- Tvs , ' et praeprimis ipse Pugo ius in suis operibus abunde declarauerunt. ' Ingrauescit autem eo magis periculum, quod reperculius humor, vitatis articulis, vitalial quandoque viscera invadit, et in cerebro a poplex iam auti phrenitidem, in pulmone peripneumoniam lacteam , in abdomine inflammationes varias, dolores colicos, dysenterica tormina excitat, in alium morbum, si non in mortem , frequentissime transitura.
p. LA MoΥ ΥΕ in opere accouehernens, pag. I 6s, X68. toties citato, Part. 3. lil . a. etc.
442쪽
43 aDupi Disserinlio de balneis
Quod periculum ut remoueatur, uideas in istis auctoribus eximiis v. sectionem, demulcentia, ct i steres emol. lientes, fomentationes eiusdem naturae, resoluentia leni. ter, incidentia magna aquae quantitate diluta, et identi dem, cum indicatio tulerit, laxantia praescribi. Balnea cum fomentationum tum cli flerum vices explere sola prius monui: patet igitur ea posse utrita que remedii loco adhiberi. Neque consilium nouum credideris omni auctoritatis pondere destituturn. Quando a reperiacusso lacte o ita est a poplexi a lactea, vel puerperae imminet amentiae pericul Um; Omnibus remediis vel optimis bal. nea vel semicupia esse adiungenda auctor est eximius L E.
v gaevs. - His etiam libera fuit a phrenitidis periculo matrona de qua loquitur nostra obseruatio. De alio vitio satis raro hic sermo fiet, nimirum de ni. mia symphysium pelvis laxitate, dolorem quidem non asserenti, sed quam dissicilis incessus et operosa claudicatio pro causa agnoscit. Potuit haec laxitas fuisse antea dolore stipata, ut SΜELLIo contigit; alias nullum omnino cruciatum cie uisse, ut SERINO. V Quoquo modo se res habuerit, modo solutis lochiis pristinum utero robur re. dierit, tum balneis utendum res ipsa loquitur; de frigidis loquor, in quibus aegra, quantum poterit, sedeat. Frigus solida quibus applicatur stringere et coagulare fluida testatur vel ipsis mei caecis hyems, dum bruma sa uit: illud idem corpori vitio admotum, hunc esseclum
exserere notum est, tum in partibus externis, tum internis, quaecun Gue iam partes solidae fuerint, irritabiles. sen sibiles, aut istis dotibus priuatae, et cuiuslibet naturae sint fluida, aquosa, serosa, oleosa, mucosa, vel ex his di versiai composita: ergo laxatis petuis ligamentis pristinum tonum balneis redditum iri eo magis elucescit, quod, etsi
t. loco citato obs. I. u. loco infra citando.
443쪽
etsi profunde lateant, frigus continuato balneo etiam ad
interanea proserpat. Alia huius toni recuperandi ratio, praeter rigiditatem toti naturae communem, ex vasis, quae humores ducunt in pelvis articulos, admoto stimulo con tractis erui debet: quo enim minor fiet humorum ad talia vasa assiuxus, eo minori fluidorum quantitate inebriabuntur ligamenta, ac proinde Ob arata, pelui minorem diametrum, coxae fulcrum si natus, atque hinc faciliorem aegrae incestam procurabunt. Ea ratione tandem ambulare potuit aegra, de qua SΜEL-Livs; eadem, quam SERINVS in hac ciuitate curauit.
3- 8. An in pro susis poct partum haemorrhagiis absque res-dua placenta balneum frigidum'
Et vero tam largae urgent aliquando aegras, i et tam subitae, ut breui temporis lapsu ruant ad tumulum; licet laetus omnino partus praecesserit. Funesti adeo exitu, causam iuxta obseruationes a MAURICAE O atque LA MOΤ-TIo δ factas, repetit merito LEM RETUS ab uteri a tonia: cuius diuertas causas euoluit. Cum autem eo collimare ars debeat, ut restituatur quam celerrime utero tonus. et sanguinis undatim egredientis si flatur celeritas, ad utramisque explendam indicationem quid balneo frigido salubrius excogitare potuit; quid promptius 'Remedia haemorrhagia ruiti chirurgis adeo celebrata nequeunt semper in v sum trahi. Ad quid comprestiones, ligaturae, topica adstringentia, aut fasciae, quae regioni uteri applicarentur ' Et quamuis in VterVm nondum contractum possent corpora in trudi adstringentia et fridi ionestam v. loe . citato, versus obser- rurgica correspondentis titulo attonis finem. corona Uit. U Vt videre est in eius X. Observ. 23O.eommentariis de mobilitate y. Obs. 392, 3, 699. symphys uti pelvis, quos Aca. et Accoucoemeus laboristi demin Rinia Parisinor uin Chi. p. 4 T et sui V.
444쪽
tam intus quam extus intromissa manu institui; quid tamen in viscere Omnino inerti exinde futurum putas '' His ergo remediis quasi superuacaneis supplere tenta. vit usquedum ars obstetricia fomentationibus frigidis cum lumbis tum hypogastrio applicitis; situlis aquae frigidae
corpori adipersis: quorum autem Omnium emcaciam continuata cum cautelis a LEUR ET O recensitis emcacia balnei
frigidi profecto superabit; idque praesentim adhibendum, si solidorum inertiae et laxitati aliqualis sese adiunxerit
Obiiciet interim aliquis: sed remedium illud supprimet cata maenia, producet spasmos .... sed prius est vivere quam cata maenia eXperiri rite ordinata: axioma hic recurrat, extrema extremis. Cauendum quidem aliis in
circumstantiis a balneo frigido, sed si statim a partu omnis ruat sanguis, quid cunctandum y quid moror γ Hostis habet muros, intensa danai dominautur tu Drbe . . . Dua famius vi ctis nullam sperare salutem. 3. 9. Quibus in casibus semicupia praestant balneis, aut balnea semicupiis'
Si vitium, etsi topicum, non humorum assiuxum exigat, sed salutarem potius aliorsum derivationem, et crasin totius massae mutatam et dilutam; tunc balnea praestant. Cum autem malum, qua in parte flat, inibi dumtaxat videatur balnei operam requirere, quemadmodum in angustia pelvis a symphysium strictura; tum semicupia sola aegris subministranda clamat ratio et eiusmodi malorum chirurgis toties debellatorum experientia.
An post partum balnea vaporosa' Maximo cum fructu ea in suppressis Ioelii is fuisse in usum tracta audiui a matronis nobilissimis: neque tamen si mile quidquam in artis obstetriciae fastis lego.
Salu- a. Frictiones in hae circumstantia intus adhibitas sibi una vice successisse auctor est Ill. SERINUS.
445쪽
Salubrem tamen eorum operam sit quae puerpera velit experiri; cum sedentis in lecto aegrae genitalibus pelluuia vaporem circumfundat e proximo, neque trans colatus per profundam frigidi aeris columnam vapor caloris partem exuat; illud sedulo cauendum existimo, ne caleat multum, aqua pelui commissa; quoniam pro laxitate afferret stricturam, et sedandi doloris loco illum exasperaret. De caetero illa si adhibueris, ad id ipsum attende, quod chemia sagax demonstrauit, meram scilicet herba.
rum emollientium in istis balneis inutilitatem: nanaque partes earum mucilaginosas ita extrahit aqua, ut in valeretineantur inter vaporandum.
ρ. Ultimum illud seiseitari liceat, quaenam aqua salubrior ad omnia illa balnea, de quibus ferino, conficienda Variam varii anteponunt, licet in genere aquam pu- Νram, limpidam, leuem, inodoram, insipidam, cum sa- pone spumescentem facile, atque legumina coquenda
breui emollientem velint assumendam. Cui enim aquarum speciei, num meteoricae. puteali, fontanae aut fluviatili palma debeatur, disceptari adhuc- dum potest multum, neque tam cito lis omnis dirempta. Fontanam per longos caniculorum subterraneorum
tractus volutatam, suis inibi spoliari quisquiliis, atquescaturire ut plurimum limpidissimam, res est vulgaris ex.
Putealem per multa terrae strata transeolatam sillaru ad fundum putei pellucidam, neque si vase immissi, con turbetur putei fundus, posse ex eo exhauriri hac salubri qualitate praeditam quis inficias ibi tyHoc de meteorica potest affirmari pariter, eam particuli. per aerem vaporatis conflatam non puritate sola, v. Tum etiam leuitate pollere plurima. Sed fluviatilem praestare asseuerant quidam, eis imbribUS turbetur, aut variis inquinetur corporum recret neu E e a tiy,
446쪽
436 Dupny Dissertatio de baIntis ante, etc.
iis, quoniam faecibus suis longo tandem itinere in alueo depositis, et omnem spurcam qualitatem exuta, continuo, quo agitatur, motu leuior omni momento euadit. Veiarum, praeter quam quod haec de fluviatilibus quibusdam aquis leni omnino amne fluentibus gratis assereretur; alias etsi longo terrarum tractu exercitas cruditate adhucdum laborare posse probat Parisinorum Sequana, quae propriis in focis transcolata licet , ViX non quibuscunque extraneis di arrhoeae molestiam parit. Sorbentur autem per poros fluviatiles moleculae, et sicuti per potum, ita balneorum ope massae humorum toti et solidis omnibus diuiduntur. Quantum ad me attinet, nullam seligeretia nisi supra dictis dotibus praeditam; ac postea originem ipsius non curarem: modo mollis sit, non cruda, hoc totum est quod medicus quaerere debet: caetera sunt praestigiae verborum, et ipsius artis assentatio callidisiuna, quae virum probum dedecet.
Quod si frieti dis destinetur balneis frigidior, potest
temperari, alias vel soli aeri exposita: si autem calidis; 'an non omnia leuitatis discrimina empyricis adeo iactitata lper calorem evanescent' quae de caetero vix unquam sunt ila balneatore sagaci attendenda.
447쪽
D. IUS T. GODO FR. GUNZCOMMENTATIO
449쪽
Chirurgitae artis cognitio Medico necessaria. Status
Medicinae qualis apud antiquissimos A gyptios γ Cur Chirurgia f/parata a Mestica arte γ Mile Medico prae. cipue artem obis triciam nosse, et in quo stu
Ex quo tempore ad eam salutaris artis partem discendam
me contuli, qua maxime profligandi morbos prata cepta continentur, statim equidem, partim praeceptorum auctoritate atque exemplis, partim, quod ad interna corporis mala plurimum valere etiam extrinsecus adhibita auxilia videbam, et quae in externis internisque partibUS ΠΟ-Xae incidunt, plerumque inter se conspirare perspiciebam, in animum induxi, medentes etiam eius partis uniuerso e Medicinae, quae Chirurgia a graecis vocata est, debere scientiam tenere. Neque me mutare hanc sententiam se
cit, quod apud Aegyptios,' sapientissimam olim gentem, E e 4 singu
a. Hoc de Aegyptiis relatum quidem est ab Herodoto in Euterpe seu Lib. II. Histor. Cap. LXXXIV nuper autem in dubium voeatum ab eruditistimo Historico Schiichfordo, in ii bro . quem inscripsit: Histoire Monde sincree et profane I Ona. II. p. R T. Atque non solum Herodoti fides in hae
ipsa re, verum et aliorum omnium scriptorum veterum in
iis, quae de Medicis Aegyptio-rUm referunt, ipsi sublestu est; atque ex eo, quod in Sacra Scriptura Iosephi Medici non dicantur ipsi aegrotanti medicamenta dedisse, et deinde vel nihil de morbis relatum sit,
turali causa prouenientes, sed tanquam hominibus a Deo immisiae poenae habiti fuerint, Aegyptiorum Medicos arguit non ipsi morborum curationi operam impendisse. Quis autem est, qui non intelligat, cum scriptorum silentium nullam ad probandum vim habere, tum quod de morbis ut poena
450쪽
44o Glina Commentatio singularum partium morbis curandis, ut oculi, auris, singulos Medicos operam dedisse intelligebam, vel quod idem fere legebam Sinensibus, sapienti etiam genti, pariter ac Malabaribus placere. V Praeterquam enim, quod apud bas gentes, quo plurium partium malis mederi quis nouit, eo excellentior Medicus habetur, quomodo quis iure potest Medicus appellari, ut cui videre datum
est, ne vita pereat, aut etiam sanitas aliquid detrimenti patiatur, ni si etiam, qua ratione externis noxis occurri
debeat, perspecuum habet δ Atque in hac re deberemus maxime Hippocratis exemplum sequi, in cuius elegant illimis scriptis pleraque Chirurgicae Artis loca illustrata patent. . At vero post Hippocratis tempora, Medica ars in tres illas a Celso memoratas partes diducta est, et Chirurgia coepit suos Magistros habere, non quod proptera uel uin auxiliorum numerum, et vere promotam artem
singuli Medici non omnes Artis partes poterant e Xercere,
sed quod ea inprimis, quae internis morbis medetur, propter
resertiar. rem ipsam nullio magis confirmaret Erant enim Medici ex sacerdotum ordine, et ad morbos illos curandos Ha turalibus mediis , ut diaeta,
potionibus, clysmatibus, sui fimigiis, exercitiis aliisque utebantur, quae tollere morbos, si tanquam poenae a Deo im missae fuissent, mimis poti inserit. JDeinde, quod cum M
dicorum officium fuit, pollin.
saeuim esse dicat, ut Herodotus singulis corporis partibus singuloς Medicos is isse ser ipse. rit, diiudicandum aliis relinquo. an perlectis illis Herodoti verbis, quibus tres pullingendi modos descripsit , ea , qHae
in mentem alicui venire que-Bnt. Praeterea idem apud alias antiquas gentes iti usu fuit, praesertim in magnis urbibus, ut Romae, ubi Medici Clini ei, Chirurgi, Diae tetici, Ocularii, Iatraliptae et alii fuerunt. de quibus videatur le Clerc Hi t. nia la Medecine Part. III. Liv. I. Chap. I l. et VrNCK Amoenit.
Philol. bled. Sedi. III. Cap. IX.
g. q. b. Cons. CLEYRRI Specimen Medi e Sinicae, TRN RHYNE Mantissa subiuncta Libro de Arthritide, et Cel. SCHVL-κ ius in Biblioth. Observ. et recens. Hallens. Se R. VIlI. g. ex Gi i XDLERI Medico Ma. labarico,