장음표시 사용
501쪽
copiam continent, quae mediante sale ipsius vini laxe crystalli fata est. 13. XVIII. ΥA LACTIΤΕs Lapis est, in montibus calcariis, fornicibusque aedium communis, ibique quotidie e salsugineis terra calcaria generatur, plerumque particulis crystallinis tectus. Unde etiam ENC REI Ius h suadet, ut sequens ex Aperimentum artificiale instituatur: Recipe terram calcariam pro bos, S a calcorium pro inculo inter terram X aquam; ut exinde Crystalli lapidae pro
f. XIX. Ex his tam numerosis, tamque manifestis exemplis , concludimus, figuram Crystallorum a salibus dependere. Nisi pue sine ullo sale CrUa los lapideas existere, nemo pollulabit, ii ' terram crγβαἰ-lisiari nullus dubitat 9. Sic tandem in aprico res possit videtur, quoniam hypothesis cum exemplis, exempla cum hypothesi conveniunt, ut is vere injurius foret, qui eam flocci faceret. pportuna nobis e superioribus occasione data, breviter eas innuere lubet caussas, quae Celeb. DOm. Praesidem moverunt, ut Crystallos inter salia numeraret.
Non ita intelligi debet haec Classis catio C. D.
A. quasi ob solam formam externam polyedricam, quam eandem Crystalli cum salibus habent, hae ad salia relata sint nec quasi salium essent petr in cata nec quas minera essent, unde conrici possent alia sed inter lapides compositos seu mineralia sane numerare voluit Cl. A. hos lapides, ex lege ipsus systematis, ad quam si attenderimus,
502쪽
facile ratio invenietur. Primum enim dividuntur lapides in simplices' compositos. X antecedentibus autem jam nemini ignota erit ipsa genesis horum lapidum, quae sine sale nunquam peragi poterit. quod composta sint ergo non sine ratione Crystallos ad salia seu sale praegnantes Lapides retulit C. D. Auctor. f. II. Des deraret forsan aliquis ut hocce sal, quod Crystallis inest ocimastice expelleretur, quos demum de compostione horum lapidum certior evadat. Sed nescio, num aliqujs unquam e Vitro artificiali si quocidam educere potuit, adeo ut Ulterius crystadii sari' ab aliis salibus discerni possit, licet e sale uarigo utique confectum sit Vitrum poculo vitreo, diu seposito, sal illud circa latera morescet saepius Quum vi ac ne vix e vitro artificiali eliciatur, non mirum si minime e naturali clic jetur aqua enim haec corpora penetrare nequit vitrescentia est ultimus gradus hemiae. f. II1. Haud necesse est, omnes mineras ad metallum quod in se continent, educendum esse aptas Haematites, Magnesia lapis Calaminaris,
Lapis o log dictus, metallis quidem scatent,
at metalla quaedam ex iis educere, hoc opus, hic labor ost nec vero a monticolis metallorum fossoribus, ad hoc usurpantur.
Vt eo dilucidius Crystallorum Generatio percini possit, quove modo certa figura a se in icem distinguantur hei e Museo Celeb. Domini Praesidis in quo plus quam so diversa, selecta specimina Crystallorum aflervantur, oculis Benevoli Lectoris modificationes proprietates Crystallorum subjicere volumuS.
503쪽
Hei videre licet omnia salia regni lapide ad- Iau cognita, ut nati tax, niti Em, muriam, lumen, vitriolum figuris exactis polyedris in Crystallis Iapideis repraesentari. Itaque secundum methodum a Celeb. Domino Praeside in Systemate Naturae receptam, hos dividere placet. g. II. ATRON a calcarium, ab acutissimo
Liser do primum descriptum, a Celeb. Domino
Praeside atron, secundum canonem Otanicum re-Ceptum e Vocatur, nec immerito pari modo, ut HYACINTHUs, jam non amplius Delphimum nec FAGONIA, Tribulus nominatur, licet ab antiquioris aevi eruditis ita adpellatae fuerint. Nobis etiam Parum refert, an atron veterum, unum idemque cum nostro fuerit nec ne nam in Verbis erimus faciles, quae quidem ipsa valent, sicut nummi, e consensu dantis . accipientis. Nos per Aa Romintelligimus Sal Hura columnari tetraedra lateribus alternis angustoriἷus, apicibusque alterne compressis D. Hoc autem a variis in suis Crystallis gaudet modificationibus, quarum duplex inprimis occurrit varietas. Figurae I, 2, 6, S ad hocce genus pertinent,' modificantur ut
M e font med. Ang. I 2. Fig. D. 5, , , , , . Est salis genus quibusdam Nitrum ti te, nobis autem Calis carium dictum; quod fere e lapide calcario, tam crudo quam cocto , in parietibus vetustissimis aedificiorum sponte nascatur. Hujus autem salis minus cogniti figuram tae-1criptionem ipse prinitis, quod scio jam nunc exhibeo. Itaque huius salis calcari Cryilalli tenues, longaeque sunt iisque mediis quatuor latera parallelogramma sunt, at fere inaequalia ex altera vero parte, ipse mucro ex binis planis lateribus triangularibus formatur ex altera adversa parte duo plana quadrata habet, perpetuo ad contrarium cum priore illa parte positum. Ex his Vero
Crystallis majusculae ad dimidium digiti longae sunt, Vid. Fig. nostram 5.
504쪽
Fig. r. Columna est tetraedra, cujus omnia latera plana sunt pentagona, oblonga opposita vero aequalia, Walterum apicem respicientia unusquisque autem apex constat duobus planis et raedris, quae inter se sunt alterna Sequitur ergo apicem superiorem esse latiorem inferiorem acutiorem, totamque hanc Crystallum esse octae dram ex quatuor planis pentae drisis quatuor tetraedris,
Fig. q. A prima in eo differt, quod latera a gustiora sint carinata, ita ut duo opposita columnae latera latiora snt pentae dra, sed reliqua quatuor rhombea, apicibus superioribus convergentibus , in serioribus vero distantibus. Hinc latera apicia superioris quidem evadunt tetraedra, sed angulis inserioribus magis sibi invicem approximatis, inserioris vero apicis latera pentae dra, ergo totum Crystalli corpus est decaedron. Specimina Crystallorum ex hocce genere, omnia sunt ex substantia calcaria seu spatos a. I. CRYsTALLUs nutriformis patina crassallis erectis inordinate sparsis lacteis subdi bonis. Haret Crystallus e fodina Anders-her dicta eruitur,m inminera phambea reperitur, figura vero Crystallorum cum gura prima eadem est.2. CRYSTALLUs nutriformis spatUa crastalliseretiis decumbentibusque pars vitreis pellucidis Eodem loco reperitur; supra Crystallum nitriformem quartZosam Fig. . excrescentibus ejus Crystallis,
3. CRYSTALLUs atriformis spatina crastallis decumbentibus parallelis incarnatis opacis. In Germania communis est ubi in marmore duro reperitur, saepe pyritis octae dris minutissimis adspersa. In Hollandia ad cryptas in hortis conficiendas adhibetur. Crystalli eadem species cum Fig. 2. sunt.
505쪽
q. CRYSTALLUS atriformis palofa costallis erectiusculis parallelis albicantibus sub taphanis. Haeetina cum ceteris in Crystallo nitri formi quartgosa Fig. . reperitur Crystalli admodum tenues sunt, coloremque candidum habent, figura ero earum Cum Fig. 2. congruit. In hisce Crystallis, ut Praecedentibus tape primordia Crystallisationum triquetra, lateribus conca Vis imbricata, pellucida, reperiuntur; quae, si figuram respexeris, cum sale tartari crystallisato con Ueniunt. S. CRYSTALLII natriformis palosia crastallis Certicalibus parallatis ureis, quarum figura cum 2 convenit basis autem deorsum versa est, ita ut basis apex, apex vicissim basis evaserit. J V 9. f. III. ELENI ΤΕ constat crystallo dode-Caedra rhombea, cujus duo latera opposita latiora rhombea sunt, sed latera angustiora oblongiuscula existunt. Constat igitur ex rhombis duobus Iatioribus, quatuor angustioribus & quatuor tetra-edris, quorum anguli exteriores invicem propiores sunt a natro itaque dissertigura hombea ' apicibus non alternatim sed parallele compressis. Fig. g. Seleniticam crystallum repraesentat, quae anterdum longior, interdum brevior evadit. Substantia selenitica, seu lapis e quo conficitur haec crystallus, constat particulis spataceis, quae effervescunt cum oleo vitrioli in gypsum transeunt. Miram proprietatem de hoc lapide nobis retulit Metallurgus summus, quod scilicet si in pulverem redigatur tenuissimum, & aquae misceatur, tum in ora quiete in crystallos lapideas iterum excrescat perfecte, ut sal: quod experimentum cum instituere nobis non licuerit, aliis perficiendum subjicimuS. 6. CRYSTALLUs elenitica opse solitaris
rhombea que - subdivbana. Hujus crystalli qua
506쪽
speciem suam cum Fig. 3 concordant substantia vero se lenitica, mollisis fere flexilis est. Apud nos is iis in fodinis aluminis inter lamellas se histi invenitur haec species, mole sua exigua sali cuidam nativo non absimili scio, quae vero e Germania advehitur, nostram magnitudine multoties
7. CRYsTALLUs selenitica gypsea subsolitaria, prismatica θε eo subdivbana. Haec in ossicinis Pharmaceuticis vulgato nomine Selenites nominatur. I us quidem fragmenta rhombos, uti patum, X-hibent rhombi autem ad mediam longitudinem, angulis acutis convergentibus di induntur,in dissilisi, quasi striati ad angulum rectum essent, videntur,
Di in nostra haec parum flexilis, nec ita ut reliquae crystalli, fragilis est.
6. U. 1ΤRUM quotidie ex humo generatur, quae praecipua est matrix hujus salis unde etiam ceteris magis est commune. Figura miri est prisma exagonum, terminatum ab utraque X tremitate pyramide exagona. Est itaque octodecaedron, quod constat se parallelogrammis rectangulis longioribus, columnam prismaticam claudentibus sex triangulis ad utramque e X tremitatem in apicem concurrentibus. Extremitate sua matrici semper adhaeret, adeo ut una tantummodo ejus pyramis conspicua sit. Fig. 6. EX hoc gener Crystalli lapideae sunt: 8. CRYSTALLUs nitriformis quarta os solitaria, utrinque nramidata CFig. 6. Raro utrisque pyra-rnidibus instructa seu integra invenitur .s quando talis obvenit, tamen cicatricula baseos ad latus
507쪽
9. CRYSTALI Us nitriformis quarta a, c sollis eblongis distantibus. Haec κατ ξοχην Crystallus dicitur, saepius colore rubro, ut Rubinus, tincta observatur. Nonnunquam etiam nostram hanc vidimus Crystallum ad latus inserius est decorticatam: quod sane dei non strat, Crystallos, uti salia, crescere per appositionem X ternam haec enim substantia decorticata etiam prisma est perfecte
gata caulisi Fig. . . Ita ut in figura adposuimus, formatur, ab aggregatione multarUm Crystallorum, adeo ut nil, nisi pyramides superiores, perspici possit vulgo flores Crystallini vocantur in montibus nostris, colore queo , rubro viridi,
Caeruleo, iolaceo, tinctae reperiuntur; in Germania communissiniae sunt, quae colore gaudentaqueo unde ad Hollandiam aliaque loca vectar, sunt illae ipsae, ex quibus ornamenta cryptaeque in hortis conflaiuntur. In matrice metallica saepe etiam in Ueniunt Ur. II CRYSTALLUS nitriformis spretosa caulis,
utrinque nromidata: γramide superiore subulata Fig. 9. In fodina Dan nemorens in Uenitur. I 2 CRYST ALI Us nitriformis spatosa cauligag regata: p ramide jubulata obliqua Fig. o. In
Dan nemora etiam haec invenitur, & Dentium Sui larum, Vulgo Uinirnder, nomine notantur. Nec raro in Spato reperitur, bitumine quodam circumdata. Hae vero Crystalli semper oblique, non autem perpen diculariter, ut aliae, crescunt pleraeque pellucida sunt, interdum vero crusta opaca inclutae quamquam etiam totam substantiam nonnunquam opacam esse Videamus. I 3. CRYSTALI Us nitriformis sputosa causis
508쪽
mania a Celeb. Domino Praeside advecta. Hae Crystalli pelluciditatem vitri habent pyramidibus subulatis non erectae sunt, sed horizontaliter de
I 4. RYsΤALLUs nitriformis ustrizofa oggregata Llulo a Fig. a. o. Haec sane rarior, eaque in Grengi sollina reperta subulata est constat pyramidibus longatis, superficie particulis crystallinis, vix conspicuis aspersa. De ejus generatiore evid. g. XIV. Cap. III. Huc referre etiam lubet Crystallos quasdam, quarum quidem figura ab ea, quae nitri est, recedit, nec cum ea accurate, Ut ceterae con Uenit,
sed ob figuram tamen, quam reserunt, helia Udram, aliquam cum Crystallis nitri formibus habere con Uenientiam videntur. Forsan originem suam a Salibus nobismet incognitis trahunt forsan etiam merae sunt nitri modificationes sed quoniam de iis nil certi innuere possumus, posteritati pluraeXpertae, indagandum ista relinquimus. Quoniam vero in patria nostra rarissime aut Vix unquam repertae sunt, eas ei enumerare lubet. IS. CRYSTALI Us subnitriformis spatos solitaria acinaciformis Fig. 3. In fodinis Andersherg, em Baecher Moses, Felicitas occurrit. Haec Crystallus angulata est, ad latera vero gibba, parum undulata interdum apice tantummodo superiore triangulata Tota Crystallus folio Mesemb anthemi ac
16. CRYsΤALLUs subnitriformis spatos aggregata trifariam imbricata, striata Fig. Ι*.9. Eme mania. Constat ex infinitis striis triquetris in spicam ramosam dispositis.
509쪽
I7. CRYsTALLUs subnitriformis spatos aggregata imbricata emi phaerica Fig. Is s. In matrice
marmorea Me Germania ad Celeb. Domin Praesidem vecta est. Haec miro quodam naturae artificio crystalli sata est ita, ut sal purissimum vel arborem Dianae, pro Vocet innumera enim spicae im-hricatae ad se invicem positae sunt, in formam Echino Melocasti, seu hemisphaerii; hae minutissimis particulis adsperis, quae oculis armatis visor, singulae Jguram prismaticam exhibent.18. CRYsTALLUS subnitriforn.ris palofa utrinque truncata Fig. 16. . Crystallus haec prisma est hexaedron, lateribus alternis paullo angustioribus, cujus extremitates transversi sunt truncatae. In Germania, inque minera plumbi, viridi pellucida, nihil argenti in se continenti meandem figuram exhibente, reperitur. Eandem denique cxacte
figuram obtinet a Seignette, ex ouda' Crystallis
tartari compositus.19. CRYsΤALLUS subnitriformis spatos utrinque truncata triquetra angruis omnibus acutis
Fig. 7. . Ad Engelsberg, Andreas ber in Uenitur. Ρrisma est oblongum triedron, utrinque truncat Um, Omnia vero latera sunt plana vocari posset prisma exaedron angulis alternis angustissimis, angulis extremitatum itidem planis. Constat igitur ex tribus planis quadratis magnis ex se planis quadratis parvis ex duobus planis trigonis ex tribus planis lineari- hexagonis. 2O CRYSTALI Us subnitriformis sparofa utrinque truncata plana suborbiculari- hexaedra Fig. 8. Inter ineram argenti albam, seu VeisDiden in Hari reperitur; cumque praecedenti aliquam convenientiam habere videtur sed quoniam plana est, vel horizontaliter decumbit, vel oblique erigitur,
semper sibi Tmilis est. Intordum anguli ejus sunt
510쪽
truncati, tum do de caudia evadit, licet alias Octaedra existat. 2I CRYsT ALI Us subnitriformis palos plana, trifariam imbricola Fig. 19. , cum praecedenti similitudinem quandam habet eo nimirum resip stu, quod omnes Crystalli sint planae Orbiculatae, margine do de caedro; hae vero Crystalli a praecedentibus in eo disserunt, quod circum X in horigant aliter sibi invicem impositae sint. 22. CRYSTALI Us subnis risor ius pato a cou- lis Dramidibus aequalibus. In fodina Sahlbergens inventa, in Asbolo. Haec do-
'in doca dra est, ex duodecim planis aequali tribus, quorum singula, figura Isosculis gaU- sciat; ita tamen, ut duo plana proxima
angulis acutioribus adtinentur alternatim. Hanc communicavit Dominus SAM A U
g. V. URIA se Sal commune est sal cubicum, cuius Crystalli in plano superioris centro ae pede liquescunt quam tamen foveolam in nulla Crystallo lapide observavimus, ut Figura 2O. Crystalli lapidea ex hoc genere forte sunt: 23. . CRYSTALLUS murissiformis foetiosa aggregata alba. Germaniae incola est, colore fere lacte gaudet mineraque plumbi mixta est.24. CRYSTALLUs muriori omnis potos aggregata fava Fig. 22. Etiam e Germania Topatrio similis est cum pyrita ferri mineraque plumbi mi Xta. 2S CRYSTALLUs murissiformis palos aggregata purpurea si Germania es constat haec, Crystallis cubi magnis, amethystini coloris quae crystallis parvis ejusdem generis adspersae sunt.
26. CRYSTALLUS murio Ormis, aggregatsi, iri-Eis. In Hungaria haec reperitur proprietatemque Pho bor Bononiens habet, nimirum ut calefacta in obscuro luceat. Uitri cujusdam viridis similitudinem