장음표시 사용
491쪽
s. IV. Exhalationibus lapideis impraegnata. Attractio & exhalatio videntur maxima esse hujus generationis adjumenta. Scimus enim, magnetem ferrum trahere duo hemisphaeria plumbi ad se invicem posita attrahi calcem illam vulgo Alfo arsen dictam, ingruente tempestate humida attactu humidam esse, lapidesque omnes frigidos sentiri quae quidem omnia, multaque alia X empla, facile attractionem produnt. Huic etiam particulae lapideae ope exhalationis attrahuntur in lapidem constituunt durum nam ubi attractio, ibi etiam exhalatio Calgilla, ingruente tempestate humida attactu quidem est humidior, sed illa citior exsiccatur, quae in mediterraneis quam quae juXta mare reperitur Ochra, aqua ferri, ipsaque metalla facile particulas terrestres coagulant p). In strobothnia prope loam vidit ei Domin Praeses rusticos e fundo fluvii juxta pontonem sabulum ferro praegnans in acervos eruisse, idque post quatuordecim circiter dies ita induratum sui sise, ut vix malleo discindi posset Circa Capetshamn ubi ad littora maris Coralliation des terres celles u labyrinthe croissent' au mentent sensibi ement an qu on uisse supconne qu'auet unem attere et rangere leu vienne de dehors ceu qui intgrave eur nom surcies murailles de ce lieu qui soni deroche vive, ne 'imaginolent a sans do ut que les traiis de leur cis ea dussent se rempli insensibi ement.'deveni releves dans a sui te duoemps, 'une spe ce hbroderie, haute 'en viro une ligne en uel lues endro iis, .de res de trois ignes en uel ques utres de sorteque es characteres, de creu qu'iis tolent, soni premenis temen recha iusses en bas-relies la mattere en est blanche, quoique la terre 'o elle sor sol gris atre. e regardece bas-relie comme ne spe ce de calus forme par lesue nouricier de la terre, extraVa se ei a peu dans les endro iis reus es en gravant, to ut de me me u 'il se formode calus au extremites dea ubres de os casses.
492쪽
rallia eiiciuntur, haec cum arena coadunantur, lapidemque solidum constituunt P. Cos videtur coaluisse ex arena marina cum argilla, per moram solida facta idem optime in muris nostris, ex calce, argilla, arena, aqua Bruk cxstructis animadvertitur, murus enim X- structus, demum post duos annos solidior evadit, post ducentos autem ita indurescit, ut sine lapiduin detrimento non diffringi queat exhalavit enim aqua, sic ex materia antea molliori durissimus evasit lapis. f. V. Forte etiam ab aere adjuta. Praeter ea quae in . praecedenti, de materia illa, unde exstruuntur muri, diximus, ex eo etiam assertionem nostram probare possumus, quod ii lapides, qui in aprico jacent, semper ceteris sunt duriores' com . pactiores; quare etiam calcari Gothi an dici, adustrinas suas lapidem illum, in telluris superficie Obvium, quem Oeant Vflen, quasi apricantem, non adhibentis , sed alium majori cum labore terra effodiunt. In Flandria, dum lapides Creta mixti, ad usum struendarum aedium effodiuntur, sunt adhuc molles, tempore vero duri Uadunt. Cos in fodinis est mollior, in aprico Vero servatus muris insertus magis indurescit omnisque fere terra in sicco est solidior, quam in humido. Hinc videmus, quantum aer contribuat ad lapidum ge-
g. VI. In superficie lapis excrescere incipit 'continuo augetur. Aqua enim in superficie fissurarum lapidis sedimentum deponit terrestre g. . . deinde variis adjumentis attractione exhalatione, aere
Quartgum vel Spatum evadit 83. 4. l. . Ergo Quartaum WSpatum nunquam totos constituit
493쪽
montes, quia semper in superficie aliorum lapidum crescit f. I. . Continuo autem non sensibili incremento augetur ita ut ejus generatio, non uno alterove die peragatur, sed longum sepe requirat
g. II. Ita generari putamtis Quum assertio nostra cum exemplis, exempla cum assertione
g. III. In fluido que primam peractam fuisse
generationem, docent vegetabilia sepius inclusa obser mala, sedes. t usi nodi egetabilia, praecipueque Lichenes, QuartZ Spato inclusa, in Museis curiosorum non raro inveniuntur. Videmus etiam, quod saepe tincti sint hi lapides colore brunn eo, luteo rubro, iridi, Cyaneo, Violaceo, aut nigro, licet durum sit uarigum, Vitrique fere habeat pro prietates quod extrinsece nullo liquore penetrari tingi potest, nisi is statim in ipsa fusione vitri admixtus fuerit. Hei etiam ita. Qua rigum en ini&Spatum, dum inter metalla habitant, colorata re. perimus color autem eorum cum rubigine seu ochra ipsius metalli semper coincidit. oc ARA enim FERRI, quae aut runnea, aut ritea aut rubra 'st, lapides iisdem tingit coloribus. OCHRAcUPRI, quae ab acido fit iridis, ab aleati Fanea, aut iridi, aut violaceo lapides tingit colore. Hae autem ochrae quoniam Vulgares sunt, ita etiam hi colores lapidum vulgatissimi. Haec omnia allata satis superque demonstrant, Spatum uarietum in fluido generata esse, non composita, ut aliae petrae, quae per coadunationem particularum terrestrium crescunt.
494쪽
ceptis Petrificatis a salibus Salia Crystalli-
, , sationis unica caussa salia agunt tantummodo so.
, luta, ergo in sui do Lapides crystalli dicti a Quartgo' phto solum figura differunt. Crystalli, Omnes in sui do natae sunt. Figura Crystallorum cum atro aut itro eadem ergo Crystalli lapi-
des compositi per alia. Confirma iaciaec matrix, locus, color, pelluciditas, proprietates, figura, species, urina tartarus, stat actite S.,,8 L infra omnis obedra in Regno lapideo exceptis Petriscatis a salibus Polyedri ii sunt lapides,
qui plura habent latera plana, certosque angulos, 1 et figuram sic dictam geometricam, uti Crystallimontanae, Pyritae, , inera aliqua metallorum. Petrificata quaedam vegetabilium animalium itaque excludimus, quae figuram quidem habent certamo determinatam, raro tamen polyedram geometricam si enim ipsam Petrificatorum generationem respiciamus, facile apparebit, haec cum Crystallis sic dictis lapideis nullam habere cognationem Corpora enim animalium, vegetabilium terra inclusa dum putrescunt vel corrumpuntur, locus eorum a materia, terrestri seu lapidea, quam adducit trans undans aqua, impletur ergo ex impressione talium corporum in terra orta sunt petrificata unde lapis, qui eadem corporis gaudet figura, formatur. Reliquos lapides polyedros, qui figuram certam habentis determinatam suas etiam agnoscere caussas necesse est: nam in Regno lapideo nulla ex ovo fit generatio, ut in reliquis naturae regnis, sed generantur lapides casu fortuito, secundum naturamis proprietatem petrae ex
qua constant. Hae igitur caussi inter salia sunt
495쪽
quaerendae quae ipsa sunt polyedra id quod ex argumentj sequentibus demonstrabitur. g. II. Soli Cras follisationis omnis nica caussa. Salio crafolli sim nullus dubitat, qui primis labris naturam gustavit θ, omnia enim stilia in vita communi occurrentia ope crystallisationis accepta sunt praeterea exceptis solis salibus nullum adhuc nobis cognitum est corpus crystallisationis capax. Scimus tamen omnia salia crystallisiari ergo cry-1tillos lapideas, a salibus suam obtinere figuram
I ecelse est. f. III. Salia agunt tantummodo soluta. Salia 1sne humore nec sapiunt, nec stimulant ' sine illo Ui salia dici merentur calcinantur enim, quam primum aqua sua orbantur nullaque in rerum
natura sine humido peragitur Crystallisatio. In aqua vero sapiunt, stimulant crystallisantur alia, genuinam sibi acquirunt figuram. 3. U. Lapi se Craglaui dicti, a Orsqrtzo is Spa- solion frui a diserunt. Hei sermo est de Crystallus proprie sic dictis lapideis' montanis quia ha-τum proprietatibus cognitis, ad cetera acile argu montari postumus, ut ad pyritas, ineras Argenti Rost yllen dictas mineras Stanni, ingraupen. C. Communes apud nos Crystalli sunt, quae a Quartgo ' Spato construuntur. Cio tali quarta e sunt pellucidae, fragmentis angulatis, acutis, inaequalibus, quae chalybe perculi ae dant scintillas. 3stalli spatos sunt subdiaphanae, fragmentis rhombeis, quae rasuram admittunt, chalybeque perculsi a nullas produnt scintillas. Ergo harum proprietates, cum Uart Zom pato eaedem o, nulloque
modos MAE NAE rig. Lap. 93. t Systema Naturae vid desin. Quarta & Spati.
496쪽
modo nisi qua formam X ternam figurati, a non figuratis differunt. g. U. Crystalli omnes in fluido nati sunt. Salia, Crystallosque lapideas ita generari dicimus Demonstrat haec locus Crystallorum natalis, quia in fissuris cavitatibus lapidum , quam continentibus generantur, ut in iis Crystallisatio ipsa fiat. A veritate igitur alienum eorurn est dictum, qui asserunt, se totos conspexisse montes crystallinos. Qui enim in fodinis rupium solas cavitates crystallis oppletas circumdatasque vidit, nobis hanc nostram sententiam ambabus manibus facile largietur. In robur nostrae opinionis, exemplum ex lapide illo, MELONE MONTI C AM MAE L dicto, adducam, qui lapis Achates est, cujus figura cum Me .lone quodammodo con Venit, intus autem exca Uatus, Mab omni latere Crystallis lapideis tectus est. g. I. Figura ossallorum cum atro θ' nitroea m. Si rem accuratiori lance perpendere Velimus, Crystallorum figuram cum salibus mineralibus terrestribus eandem esse reperiemus.
Ualli quarta ae pleraeque Nitri gaudent figura, Tub. XVI. Fig. 6. ut Crystallus montana. Fig. Crasalli spatinae pleraeque atri habent figuram, Fig. 1, 2. ut Crystalli vulgo Spataceae Fig. q. s.
nominatae. Inter Crystallos vero Spataceas paucae sunt, quarum figura cum sale communi seu Muria eadem est Fig. o. , ut Fig. 22. Alire figuram habent luminis Fig. 23. ut Adamas. Alio denique figura gaudent vitrioli Fig. 24. , hae autem, quoniam semper fere aliquid peregrini, ut sulphuris metalli cujusdam, in se continent, ad decomposita supra decomposita 'ritas, ob alta, tineras
η Breynius de Melonibus petrificatis.
497쪽
UII. Og C, Ualli opides compositi per Salia. Qua rigum Spatum in fissuris montium generatum esse, ex praecedentibus II et patet figura Crystallorum a salibus dependet, Crystalli enim sunt polyedrae Min regno lapideo omnis figura a salibus III. 1. Salia vero quum tantummodo agant soluta lII 3.J, in ipsa Crystallorum Generatione, ad certam sibi conformem figuram particulas lapidescentes determinant in ipsamque substantiam lapidis abeunt sine qua particularum conformatione vi ac ne vix quidem ulla fieri posset Crystallisatio. Ergo vidimus, quod alia unierint determinaverint particulas lapidescentes ita ut ex iis figuratus factus sit lapis. g. VIII. Confirmant haec plurima exempla, observationes, quae quidem, ut eo melius res intelligatur eo dilucidior nostra evadat assertio, hei proferre lubet. f. IX. MAΤRIX. Fluores Crystallini pato si in montibus caleariis seu marmoreis generantur; econtrario autem nunquam in hisce montibus crystalli quari posse, ut crystallus montana nascuntur,
sed hae ut ipsum uarigum, in saxis aliisque petris
g. X. Locus. Si in montibus metallo praegnantibus crystallus quaedam reperitur, semper fere Crystallus cst Pyrita; sin autem metallo non saturatus est mons Crystallus est montana, Vel spatosa. g. XI. COLOR. Omnis fere color in regno lapideo a metallis suam ducit originem. Hinc Boerhavius o gemmae, inquit, pellucidae uitlim, sed
eximio nitentes colore, identur materiem habere ceteris similem, sed pigmentum metallicum inprimis aut aliud xum, o sile, in ipsa earum nativitate G et quam
498쪽
quam intime permisum unitumque ita 'Mippe e insit colorum militudo, atque ortiscios gemmarum confectio. FERRUM at Viseiolum viride, sed Ochram luteam, quae ustione rubra evadit hinc Rubinus
cUPRUM at Vitriolum Caruleum, sed Ochram viridem ab acido, ut in maragdo Ochram aruleam ab alcati fxo, ut in Suphiro, aneam ab Alcati volatili, ut in eryllo. PLUMBUM at Vitriolum album, sed Ochram al-hido favam ut in Topazio. VIS MUTHUbi dat Ochram rubicundam, ut in 'acintho. Ergo vidimus colorem crystallorum dependere ab ochra ipsius metalli figuram autema alibus. S. XII. PELLUCIDIT A s. Quum salia, mediante aqua, simplicissimas particulas terrestres crystallisere possint, si a metallico quodam vitriolo vel sulphure, non saturata sunt crystalli, quem admodum pyritae, .minera metallicae , pelluciditatem sibi acquirunt. Pel icidae vero, prismatibus constant angulis a centro &ias natis; quemadmodum Adamas. Durities Crystallorum pellucidarum Qua rigiis pati etiam a salibus dependere videtur; cum patum ferro impraegnatum tinctum vulgo FZlispat dictum, semper pato puro durius sit. Harum itaque indoles Citro proxima, duritie simplicitate, denique discillima fustitate ad ignem, illud exsuperat videnturque illae sale S terra, perfecἶspmis,
intime commissis con ari P. g. XIII. PROPRIE ΤΑ ΤΕ s. NAI RI figura in CRYSTA LI Is spataceis deprehenditur , hae enim CRYsΤALLI in calce seu marmore nascUntur, cujus sal ante ustionem, eandem cum atro habuit
figuram. NITRIM Boeth. Lem. 1. P. 64.
499쪽
NIΤRI figura in CRYs TALI is quartgosis seu montanis occurrit nitrum enim ex aere, pluvia humo colligitur, quare etiam lue Crystalli magis sunt communes, nam in Rupibus nostris montanis, vix fere ullam reperimus si Iuram hisce Crystallis non
VITRIOLI figura in pyritis frequens est quia
metallis scatent Variationis forma pyritarum externa ea forsan est aucta, quod vitriolum alumen sepe ex una ea de Inque matrice colligitur; praeterea per chemiam, rerum illam naturalium indagatricem, nobis constat omnia metalla sibi proprio gaudere vitriolo, propriisque unicujque figuris; nam licet vulgo tria tantummodo numeremus vitriola, Ferri videlicet, C fpri, Zinci, nihil obstat, quin cetera metalla etiam sua Vitriola teneant, quae certas determinare possunt figuras. Sic videmus plerumque pyritas do de caedras argento scatere: sic porro.
g. XIV. FIGURA. Haec ea sane est, quae ingenia Physicorum doctissimorum mirifice torsit. Ipse L 1Ν1 Us quare, inquit, lex angulis nasicatur Cras allus, non facile ratio inveniri potes , eo magis, quod neque mucronubus eadem pecies elit, cita absolutus est alertim levor, ut nulla id arte possit equari. Crystallos reperimus confusas, quae a minori quiete sub ipso Crystallisationis generationis actu dependent Dantur Crystalli intus excavatae Fig. Ι2b, quarum haec caussa est, quod sal determinatam certa sua figura prius crystallisatum est, deinde vero crusta lapidea tectum, ad formam ipsus salis, tandem vero soluto hoc sale, ipsa remansit crusta lapidea. Dantur Crystalli quartZosae, non tantum pyramidibus instrudiae, verum prismate destitutae Fig. 7. observatis constat, prismata in spiritu nitri Va-G a nescer Lib. XXXI. a.
500쪽
Descere in nitro ero regenerato renasci. Dantur etiam inter Crystallos lapideas prismata hexaedra truncata CFig. 16. crystalli ejusmodi salinae, ex lumineis Alcati cinerum arte productae Eb. g. XU. PECIE s. Quot salia in regno lapideo, tot etiam crystallorum species reperire licet, ut quae figuram atri, Nitri, luminis, Muriae, Vitrioli tenent. Aliae quidem dantur Crystalli, quae figura sua ah numeratis multum differunt; sed vero hanc diversitatem salibus adhuc nobis incognitis, eorumque modificationibus, originem debere, per
g. XUI URINA . Exemplum crystallisationis lapidum, omni Xceptione majus, exhibuit EN- ΕL O. Recipe urinam recentem, matutinam, jucenis simi, gyto bibuli lib. I. in cucurbita ampla, longi colli, armoris orificii, dimidium ventris repleta, obturata subere, obligata vesica, seposta super ecphoram usui, loco tepido, per quatuor annos. Reperies tum in fundo terram flaviusculo- albicantem, urinae familiarem, sed ad latera vitrio talios oblongas, prismaticas, avenae X corticatae magnitudine, utrinque aequaliter mucronatas, saporis odorisque expertes, subdia phanas, combussibiles, igne non quentes, dentibus instar se lenitae stridentes aqua fervidissima indis lubiles, omnino se leniticas. Hei crystallos habemus urinae, quae quidem sal in se continuere, sed in naturam Crystallorum lapidearum mutatae, nec sapiunt, ne aqua fervidissima solvuntur.
f. XUII. TARTARD in doliis vini, eodem modo, quo crystalli lapidea dictae in Melone
montis Carmel, generatur. In aqua calida aegre solvitur Tartarus crystalli enim ejus magnam terrae