장음표시 사용
171쪽
in proxuna Helem expedirent, eastra Puola oppugvanda esse. quarta vigili profecti sarcinis omnibus Impedimentisque Beneventi retiolis paulo ante lucem cum ad castra pervenissent, tantum pavoris iniecerunt ut, si in plano castra posita essent, haud dubio primo impetu eapi potuerint altitudo Ioel et munimenta defendere quae nulla ex parte ad 5iri nisi arduo ae difficili ascensu poterant luce prima proelium ingens accensum est. nec vallum modo tutantur Poeni sed, ut quibus Iocus aequior esset, deturbant nitentes per ardua hostes XIV. vincit tamen omnia pertinax virtus, et aliquot simul partibus ad vallum ae fossas perventum est sed cum multis vulneribus ac militum pernicie. itaque eon 10 vocatis legatis tribunisque militum consul absistendum temerario incepto ait tutius sibi videri redue eo die exercitum Beneventum, dein postero castris hostium iungi, ne exire inde Campani neve Hanno regredi posset: id quo facilius obtineatur, collegam quoque et exercitum eius sea iturum totumque eo versuros bellum haec consilia ducis, eum iam 15 receptui eaneret, clamor militum aspernantium tam eme imperium disiecit. proxime portae hostium erat cohors Peligna, cuius praesectus Lhius Aecaens arreptum vexillum trans vallum hostium traiecit exsecratus inde aeque et cohortem, si eius vexilli ostes potiti essent, princeps ipse per fossam vallumque in castra irruplit. Iamque intra vallum eli 20gni pugnabant, eum altera pario Valerio laeeo tribuno militum tertiae
Iesionis exprobrante Romanis ignariam, qui sociis captorum castrorum neederent decus, T. Pedanius princeps primus centurio, cum signifero signum ademisset, iam hoc signum et hic centurio inquit intra vallum hostium erit sequantur qui capi signum a Male prohibituri sunt L 25 manipulares sui primum transcendentem lassam, dein legio tota secuta est iam et consul, ad conspectum transgredientium vallum mutato consilio, ab revoeando ad latitandos hortandosque versus milites, ostendere, in quanto discrimine a periculo sortissima cohors sociorum et civium legio esseta itaque pro se quisque omnes per aequa atque iniqua loea 30
cum undique tela conicerentur armaque et corpora hostes obicerent, pervadunt irrumpuntque multi vulnerati, etiam quos vires sanguis desereret, ut intra vallum hostium eaderent nitebantur. capta itaque momonto temporis velut in plano sita nec permunita castra. caedes inde non 'mpugna erat omnibus intra vallum permixtis supra sex milia hostium ab occisa, supra septem milia capitum cum humentatoribus Campanis omni. que plaustrorum et iumentorum apparatu capta. et alia ingens praeda
fuit, quam Hanno, populabundus passim cum isset, ex sociorum populi Romani agris traxerat. inde deiectis hostium castris Beneventum Redi. tum, praedamque ibi ambo eonsules, nam et Ap. Claudius eo post paucos dies venit -- vendHeruut diviseruntque et donati quorum opera castra hostium apta erant, ante alios Accaeus eliguus Pedanius prin. ceps tertiae Iegionis manu ab Coruinio Cerito, quo nunti ta castrorum clades est, cum paucis si umentatoribus, quys sorte esum habuerat, su-
172쪽
gae magi quam itineris modo in millos rediit. XV. et eampani amdita sua pariter sociorumque ad legatos ad Hamribalem miserinit, qui nuntiarent duos consules ad Beneventum esse diei iter a Capua, taxiluin non ad portas et muros bellum esset ni propere subveniat, elerius -- puam quam Arpos in potestatem hostium venturam ne armis Maudem, non modo arcem, lanti debere esse, ut Capuam, quam Carthagini aequare sit solitus, desertam indefensamque populo Romano tradati annibal eum sibi sore rem Campanam pollicitus in praesentia duo milia equitum cum legatis mittit, quo praesidio agros populationibus possentio prohibere.
Romanis interim si ut allarum rerum areis Tarentinae praeiadiique, quod ibi obsideretur, eum est. C. Servilius legatus, ex auctoritate P trum a P. Cornelio praetore in Etruriam ad frumentum memendum mi sus, eum aliquot navibus onustis in portum Tarentinum inter hostium i custodias pervenit cuius adventu, qui ante in exigua που voeati sae ad transitionem ab hostibus per olloquii erant, ultro ad tran-drem hostes .eabant sollicitabantque et erat satis vallium praesidium, traductis ad areem Tarent tuendam qui e aponti erant militibus itaque etapontini extemplo, metu quo tenebantur liberati, ad Baiinibalem m20 laeere. Hoc idem eadem in ora maris et Thurini se runt movit eos non Tarentinorum magis desectio metapontinorumque, quibus indidem ex Aehaia oriundi etiam eognatione iuncti erant, quam ira in Romanos Pr pter obsides nuper interfectos eorum amiel comatique lit 4ras ae nuntios ad Hannonem Magonemque, qui in propinquo in Bruttiis erant, mi-2 serunt, si exercitum ad moenia admovissent, se in potestateret eoriam umbem tradituros esse M. Atinius Thuriis cum ossim praesidio praeerist, quem saeile ne ad certamen temere ineundum rebantur posse, non militum, quos perpaucos habebat, fiducia, quam iuventuitis Thurinae eume industria enturiaverat armaveratque ad tales casus dlvisis opila in-30 ter se duees Poeni eum agrum Thurinum ingressi essent, Hatino eum peditum agmine infestis signis ire ad urbem pergit, Mago rum equitatu tectus ollibus apte ad tegendas insidias oppositis subsistit. Atinius inditum tantum agmine per exploratores comperto in aciem copias educit et fraudis intestinae et hostium insidiarum ignarus. pedestre proelium 35 sui persegne, paucis in prima ei pugnantibus Romanis, Thurinis e spectantibus magis quam adiuvantibus ventum et Carthaginiensismatae de industria pedem referebat, ut ad terga ollis ab equite suo imsessi hostem incautum pertraheret quo ubi est ventum, mori ourn amore equites prope inconditam Thurinorum turbam nee satis fido animo, 40 unde pugnabat, stantem extemplo in fugam averterunt Romani, quamquam circumventos hin pedes hin eques urgebas, tamen aliquam diu pugnam traxere postremo et ipsi terga vertunt atque ad urbem igiunt. ibi proditores conoobati eum popularium agmen patentibus portis nec pissent, ubi Romanos laso ad urbem serri viderunt, eo amant inatare
173쪽
Poenum, permixtosque et hostes urbem invasuros, si propere portas claudant ita exclusos Romanos praebuere hosti ad aedem Atinius tamen eum paucis receptus seditio inde paulisper tenuit, eum inde alii edem dum ortunae et tradendam urbem vietoribus enserent: eterum, ut ple-mmque fortuna et onsilia mala vicerunt Atinio eum suis ad mare ae 5n-- deducto, magis quia ipsi ob imperium in se mite ac iustum eo fultum Hebant quam respectu Romanorum, Carthaginienses in urbemaeeipiunt. Consules a Benevento in Campanum agrum legiones dueunt non ad frumenta modo, quae iam in herbis erant, corrumpenda sed ad Capuam 10 oppugnandam, nobilem se eonsulatum tam opulentae urbis excidio rati facturos, simul et ingens agilium imperio dempturos, quod urbi tam propinqua tertium annum impunita desectio esset ceterii ne en ventum sine praesidio esset et ut ad subita belli, si Hannibal, quod facturum haud dubitabant, ad opem serendam sociis Capuam venisset, equi. 15tes vim sustinere possent, Tib. Gracchum ex Lucanis cum equitatu ac levi armatura Beneventum venire iubent legionibus stativisque ad obtinenda res in Laeanis aliquem praeficeret. XVI. raccho, priusquam ex Lucanis moveret, saerifieanti triste piadigium lactum est ad exta sacrificio perpetrato angues duo. ex oeeulto adlapsi mandere iocur eo pe 20ctique repente ex oculis abierunti id cum haruspicum monitu sacrificium instauraretur atque intentius exta reservarentur, iterunt a tertium tradunt libatoque loeinere intactos angues abisse cum haruspices ad imperiatorem id pertinere prodigium praemonuissent et ab occultis avφ dum hominibus onsultisque, nulla tamen providentia satum imminens 25 moveri potuit. Flavus Lucanus sui caput pariis eius Lucanorum, cum par ad Hannibalem defecisset quae cum Romanis stabat, et iam anno in magistratu erat ab isdem illis creatus praetor is mutata repente voluntate loeum gratiae apud Poenum quaerens neque transire ipse neque trahere ad desectionem Lucanos satis habait, nisi imperatoris et eiusdem 30 hospitis proditi capite a sanguine foedus cuia hostibus sanxisset ad Magonem, qui in Bruttiis praeerat, elam in colloquium venit, fideque ab eo Meepta, si Romanum iis imperatorem tradidisset, liberos eum suis legibus venturos in amicitiam Lucanos, deducit poenum in locum, quo eum paucis Gra hum adducturum ait Magonemque iubet pedites equites-35que armare et eapere eas latebras, ubi ingentem numerum occuleret loco satis snspecto atque undique explorato diis omposita gerendae rei est. Flavus ad Romanuis imperatorem venit rem se ait magnam inchoasse, ad quam perficiendum ipsius Graecia opera opus esse: omnium populο-rum praetoribus, qui ad Poenuis in illo eommuni Italiae mota descissent, is persuasisse ut redirent in amicitiam Romanorum, quando res quoque Romana, quae prope exitium clade Cannensi venisset, in dies melior atque auctior fieret, Hannibalis vis senesceret ac prope ad nihilum venisset:
veteri desidio haud implacabiles fore Romanos nullam umquam sentem
174쪽
magis morabilem promptioremque veniae, dandae fuisse quotiens rebellioni etiam maiorum suorum ignotum haec ab sese dicta celerum hipso Graccho eadem haec audire malle eos praesentisque contingere deri-tram, id pignus fidei secum ferre: locum se concilio iis dixisse a conspectu amotum haud procul castris Romanis: cibi paucis verbis transigi temPosse, ut omne nomen Lucanum in fide ac societate Romana sit. Gracchus fraudem et sermoni et rei abesse ratus ac similitudine veri captus eum lictoribus ac turma equitum e castris prosectus duce hospite in in sidias praecipitatus hostes subito exorti, et, ne dubia proditio esset, Fla- 10 vn iis se adiungit tela undique in Gracchum atque equites coniciuntur. Gracchus ex equo desilit, idem celeros sacere iubet hortaturque ut, quod unum reliquum fortuna secerit, id cohonestent virtute reliquum autem quid esse paucis a multitudine in valle silva ac montibus saepta circvmventis praeter mortem di id reserre, utrum praebentes corpora pecorum 15 modo inulti trucidentur, an toto animo a patiendo exspectandoque eventu in impetum atque iram verso genies audentesque persus hostium cruore inter exspirantium inimicorum cumulata armaque et corpora adant Lucanum proditorem ac transfugam omnes peterent: qui eam victimam prae se ad inferos misisset, eum decus eximium egregium solatium suae 20 morti inventurum inter haec dicta paludamento circa laevum brachium intorto, nam ne scuta quidem secum extulerant cin hoste impetum secit maior quam pro numero hominum editur pugna iaculis maxime aperta corpora Romanorum et, cum undique ex altioribus locis in cavam vallem coniectus esset, transfiguntur. Gracchum iam nudatum 25 praesidio vivum capere Poeni nituntur ceterum conspicatus Lucanum
hospitem inter hostes adeo infestus consertos invasit, ut pares ei sine multorum pernicie non 'met exanimem eum Mago extemplo ad Hannibalem misit ponique cum captis simul fascibus ante tribunal imperatoris iussit. haecque vera fama est Gracchus in Lucanis ad campos qui 30 Veteres vocantur periit. XVII sunt qui in agro Beneventano prope Ca
larem fluvium ostendant a castris cum lictoribus ac tribus servis lavandi causa progressum, cum sorte inter salicta innata ripis laterent hostes, nudum atque nermem saxisque quae volvit amnis propugnantem intemsectum. sunt qui haruspicum monitu quingentos passus a castris pro-35 gressum, uti loco puro ea quae ante dicta prodigia sunt procuraret, ab insidentibus sorte loeum duabus turmis Numidarum circumventum scribant adeo nec locus nec ratio mortis in viro tam claro et insigni constat funeris quoque Gracchi varia est fama alii in castris Romanis sepultum a suis alii ab Hannibale, et ea vulgatior fama est tradunt, 40 in 'estibulo Punicorum castrorum rogum ostructum esse, armatum e ercitum decucurrisse eum tripudiis Hispanorum motibusque armorum et corporum suae cuique genti adsuetis, ipso Hannibale omni rerum verborumque honore exsequias celebrante haec tradunt qui in Lucanis rei
175쪽
morant, redere velis, apius tantum Graechi hostes politi sunt: eo delato ad Hannibalem, missus ab eo confestim Carthalo qui in castra Ro-mstna ad Cn. Cornelium quaestorem deserret is lanus imperatoris in eastris celebrantibus cum exercitu Beneventanis fecit. XVIII. Consules agrum Campanum ingressi cum passim popularen 6tur, eruptione oppidanorum et Magonis cum equitatu territi et trepidi ad agna milites pathios passim revocarunt, et vix dum instructa acie fusi supra malle et quingentos milites amiserunt. Inde ingens ferocia mperbae suopte ingenio genti crevit, multisque proeliis lacessebant Romanos sed .intentiores ad cavendum consules una pugna secerat incaute at-10que inconsulte inita restituit tamen his animos et illis minuit audaciam parva una res sed in bello nihil tam leve est, quod non magnae intemdum rei momentum aetat. I. Quinctio Crispino Badius Campanus hospes erat persamiliari hospitio iunctus creverat consuetudo, quod aeger Romae apud Crispinum Badius ante desectionem Campanam liberaliter 15 eomiterque curatus luerat. tum Badius progressus ante stationes, quae pro porta labant, vocari Crispinum iussit. quod ubi est Crispino nuntiatum, ratus colloquium amicum a familiare quaeri manente memoria etiam in diseidio publicorum foederum privati iuris, paulum a e teris processit. postquam in conspectum Venere, se provoco te inquit M ad pugnam, Crispine, Badius: conscendanius equos submotisque aliis, uter bello melior sit, decernamus ad ea Crispinus ne sibi nec illi ait hostes deesse, in quibus virtutem ostendant se, etiam si in acie occumrerit, declinaturum ne hospitali caede dextram violet conversusque abibat enim vero ferocius tum Campanus increpare mollitiati ignaviam mque et se digna probra in insontem iacere, hospitalem hostem appellans simulantemque parcere cui sciat parem se non esse. si parum publicis foederibus raptis dirempta simul et privata iura esse putet, Badium Campanum T. Quincti Crispino Romano palam duobus exereitibus audientibus renuntiare hospitium. mihi sibi cum eo consociatum, nihil foede 30xatum hosti cum hoste, cuius patriam ac penates publicos privatosque OPPugnatum Venisset si vir esset, eongrederetur diu cunctantem rispinum perpulere turmales ne impune insnltare Campanum pateretur: itaque tantum moratus dum imperatores consuleret, permitterentne sibi erutra ordinem in provoeantem hostem pugnare, permissu eorum arma 35 cepit equumque conscendit, et Badium nomine compellans ad pugnam evocavit nulla mora a Campano facta est, infestis equis concurrerunt. Crispinus supra scutum sinistrum humerum Badio hasta transfixit, superque delapsum cum vulnere ex equo desiluit ut pedes iacentem conficeret Badius, priusquam opprimeretur, parma atque equo relicto ad 40anos aiulagit Crispinus equum armaque capta et cruentam uspidem insignis spoliis ostentans cum magna laude et gratulatione militum ad consules est deductus, laudatusque ibi magnifice et donis don tua. XIX. mannibal ex agro Beneventano e stra ad Capuam Rum mo-
176쪽
rimet, terso post die quam venit optas in aethi eduxit haudquaquam
- dubius, quod Campanis absente se paneos ante dies seeunda fuisset pugna, quin multo minus se suumque totiens victorem exercitum sustinere Romani possent ceterum postquam pugnari eoeptum est, equitum m Solis, ineursu, eum iaculis obrueretur, laborabat Romana acies, donee augnum equitibus datum est ut in hostem admitterent equos ita equestre pruinarii erat, eum procul visus Sempronianus exercitus, ut Cn. Comnellus quaestor praeerat, utrique parti parem metum praebuit ne hostes novi adventarent. velut ex omposito utrimque signum receptui datum, id reduetique in astra prope aequo Marte diseesserunti plures tamen ab Romanis primo incursu equitum eaedemul. Inde consules, ut averimina Capua Hannibalem, nocte quae secuta est diversi, Fulvius in agminCumanum, Claudius in Lueanos abit postero die, cum vaeua castra Romanorem esse nuntiatum Hannibal esset, et duobus agminibus diversos
15 abiisse, ineinus primo, virum sequeretur, Appium institit sequi ille, cireumdnolo hoste qua voluit, alio itinere ad Capuam redit. Halnnibali alia ini his laeis bene gerendae rei fortuna oblata M. N. Centenius sui e nomine Penula, insignis inter primi pili centuriones et magnitudine orporis et animo a perfunctus militia per P. Commmitati sullam rhetorem in senatum introductus petit a patribus, ut albi quino milla millimi darentur se peritum et horiis et regionum Arevi operae pretium laetumiri et, quibus artibus ad id Ioeorum nostri e d
ces et exerestus apti orent, iis adversus inventorem usurum id non promissum magis totide quam stolide creditum, tamquam eaedem mili-2xtariis et imperatoriae artes essent data pro quinque octo milia milituna, pars dimidia cives pars socii. et ipse aliquantum voluntariorum uinere in agris onesvit a prope dupli to exercitu inaneanos pervenit, ubi Haunibal nequiquam Mulus Claudium substiterati haud dubia res est, quippe inter Hannibi in dueem et isenturionem, exemitusque alteriam 30 vlneendo veteranum, alterum novum totum, magna ex parte etiam m iuuarium ae semerm- in conspecta inter se agmina sunt et neu rapars detraehavit pugnam, extemplo iustructa acies pugilatum tamen, ut in nulla pael re duas amplius horas, incitata et, donee dux stetit, invicta Romana aeteo postquam is non prol vetere fama solam sed etiamas mel saturi dedeeoris si is temeritate e nitractae ad superesset, o lectans se honium in Meldit, fusa extemplo eiu Romana aetes sed adeo ne fugae quidem iter patuli omnibus lis ah mulie ins-s, ut ex latita multitudine vix mille evaserint, eleri passim alii alia peste - sumpti sititi 40 XX Capua a consulibus iterum summa vi obsideri oepta ea
quaeque in eam rem opius erant, comportabantur parabanturque Casilinum frumentum eonvectum ad Vultu in ostium, ubi nune urbs est. -- stallum communitum, ante Fabius Maximus uvierat , praesidium
imposilum, ut mare proximum et sumen in potestate Maeni in ea duo
177쪽
maritima eastella relaxenturii, quod ex Samnia nuper Masuri erat quod
que m. viri is praetor ex Etruria eoemerat, ab intra eonvectum est, ut exerentia per hiemem op a esset eterum super eam cladem', quae in Luennis ne pia erat, volonum quoque exeretrus, qui vivo Gram
summa fide stipengis se rat, velut exauetoratus morte ducis ab signis 5 disee R. manmba non Capuam neglectam neque ut lanto diserimine desertos volebat socios sed prospero ex temeritate unius Romani duinaueeean in alterius uel exercitusque opprimendi Masionem immin Cn. Fulvium praetorem Apuli legati nuntiabant primo, dum urbes quasdam Apulorum quae ad Hannibalem demivissent oppugnaret, inten 10tius rem egisset post ea nimio sumessu et limum et milites praeda imple os in laniam emtiam socordiamque effusos, ut nulla disciplina MLlitiae emet. cum saepe alias tum paucis diebus ante expertus, qualis sub inscio due exemitus esset, In Apuliam astra movic XXI. rea e doneam Bomanae legiones et praetor Fulvius erat. quo ubi adlatum 11 est hostes adventare, prope est laetum ut inlussu praetoris signis conmum in aciem exirent neu res magis ulla tenuit quam spes haud dubia, suo id aebitrio ubi vellent acturos. nocte insequenti Hannibal, eum immul tantum in castris et plerosque ser iter, signum ut daret, institissedaei ad arma voeantes seiret, haud dubius prosperae pugnae oecasionem aedari, tria milia expeditorem militum in villis ire vepribu que et silvis disponit, ut signo dato simul omnes e latebris exsisterent, et Magonem eum duo a serme milibus equitum, qua fugam inclinaturam et edebat, omnia nisera insidere iubet his nocte praeparalis prima luee in aetem inpias educi. nec Fulvius est cunctatus non tam sua ulla spe quam mi instam impetu Brinito tractus. Itaque eadem temeritate, quae processum in aeIem est, instruitur ipsa acies ad libidineis militum sorte proe een. tium consistentiumque quo loco ipsorum tisisset animus, deinde per ILHMaxem aut metum deserentium lueum. priuia lui et sinistra ala in primo imisuetae et in longitudinem porrecta acies clamantibus tribunis muthu' introrsus roboris a virium esse et, quaeumque impetum fecisset hostis, Perrupturos, nihil quod salutare esset non modo ad animum sed ne ad aures quidem admittebati et Hannibal haudquaquam similis dux Demae simili exemitu nequου ita instruet aderat ergo ne elamorem quudem a que impetum primum eorum Romani sustinuere dux, stultitia et M temerita et Centem par animo haudquaquam comparandus, ubi rem lues natim a trepidantes suos videt, emo arrepto cum dueentis sermo equitilms effugitu uetera a runt pulsa a tergo atque alis eireumventa' 'acies emusque est caesa, ut ex duodeviginti milibus hominum duo milia' haud amplius evaserin eastris hostes politi sint. 4 XXII. Rie ades super aliam alia Romam eum essent nuntiatae, ingens quidem et luctus et pavor eivitatem cepit sed tamen, quia onsules, ubi summa rerum esset, ad id locorum prospere rem gere rent, mi-ntia ita adibus ommovebantur. Imatos ad onsules mittunt C Laeto-
178쪽
Hum M. Metilium qui nunuarent, ut reliquias duorum exercituum eum cura olligerent darentque operam, ne per metum ae desperationem hosti se dederent, id quod post Cannensem accidisset cladem, et ut deseritores de exercitu volonum conquirerent. idem negotii P. Cornelio da- tum, ut et dilectus mandatus erat, isque per fora eonciliabulaque edixit ut onquisitis volonum fieret iique ad signa reducerentui . haec omnia
Ap. Claudius consul D. Iunio ad ostium Vulturni, M. Auresio Cotta
Puteolis praeposito, qui, ut quaeque naves ex Earuria ac Sartinia a 10 cessissent, extemplo in astra mitterent frumentum, ipse ad Capuam mgressus Q. Fulvium ollegam invenit Casilino, omnia inde portantem molientem ad oppugnandam Capuam tum ambo eircumsederunt urbem et Claudium Neronem praetorem ab Suessula ex Claudianis eastris exciv runt is quoque, modico ibi praesidio ad tenendum loeum relicto, ete-1ε ris omnibus opiis ad Capuam descendit ibi tria praetoria ire Capuam erecta, rea et exercitus diversis partibus opus adgressi ossa valloque eircumdare urbem parant, et castella excitant modicis intervallis, invitiaque simul laeta eum prohibentibus opera Campanis eo eventu pugnant, ut postremo portis muroqne se eontineret Campanus iclus tamen, quam 20 hae eontinuarentur opera, legati ad Hannibalem missi qui quererentur, desertam ab eo Capuam a prope redditam Romanis, obtestarenturque ut tune saltem opem non circumsessis modo sed etiam laeumvallatis ferret consulibus litherae a P. Cornelio praetore missae ut, priusquam clauderent Capuam operibus, potestatem Campanis sacerent ut, qui εὐ- 25 rum vellent, exirent a Capua suasque res seeum auserrent liberos ore suaque omnia habituros qui ante idus Martias exissent post eam diem, quique exissent quique ibi mansissent, hostium latuitos numero est Pronuntiata Campanis atque ita spreta ut vitro contumelias dicerent minarenturque mannibal ab Herdonea Tarentum duxerat legiones spe aut vias aut dolo areis Tarentinae potiundae quod ubi parum processit, ad Brundisium nexit iter, prodi id oppidum ratus ibi quoque cum frustrao
reret tempus, legati Campani ad eum venerunt querente simul orantemque quibus Hannibal magnifice respondit, et antea se solvisse obsidio. nem et nunc adventum suum consules non latur . eum hac spe dimissi Μ legati vix regredi Capuam iam duplici fossa valloque ciuetam potuerunt XXIII. Cum maxime Capua circumvallaretur, Syracusarum P gnatio ad finem venit, praeterquam vi a virtute ducis exercuusque, in-υstina etiam proditione adiuta. namque Marcellus initio veris incertua, virum Agragentum adiimilconem et Hippocraten verterat bellum an O, M sidione Syracusas premeret, quamquam ne vi vi videbat posse ine pugnabilem terrestri ac maritimo ait urbem nec iam umquam, quam prope liberi a Carthagine commeatus alerent, tamen, ne quid inexpertum relinqueret, transfugas Syracusanos, erant autem apud 'manos
aliqui nobilissimi viri inter deseelionem ab Romanis, quia ab novis cou-
179쪽
siliis abhorribant, uti Heviloquiis suae partis templare hominum animos iussit et fidem stare, si traduae serent Synaeusae, liberos eos a suis legibus vieturos esse. non erat colloquii opta, quia multorum animi
suspecti omnium euram oculosque converterant, ne quid salleret tale admissum. servus unus exsulum pro transfuga intromissus in urbem eon Iventis paueis initium colloquendi de Iali re feeit dein piseatoria quidam nave retibus operti circumveetique , ita ad castra Romana ollocutique cum transfugis, et iidem saepius eodem modo et alii atque alii postremo ad eloginta laeti. et eum iam composita omnia ad proditionem essent
indiei delato ad Epicyden per Attalum quendam indignantem sibi rem 10
creditam non esse, necati omnes cum cruciatu sunt alia subinde spes,
postquam hae Vana evaserat, excepit iamippus quidam Laeedaemonius, missus ab Syracusis ad hilippum regem, captus ab Romanis navibus erat huius utique redimendi et pieydae ura erat ingens ne abnuit Mareellus, iam tum Aetolorum, quibus socii Lacedaemonii erant 15amieitiam adlaetantibus Romanis. ad colloquium de redemptione eius missis medius maxime atque utrisque opportunus locus ad portum Trogilorum propter turrim, suam Vocant Galeagram, est visus quo cum saepius commearent, unus ex Romanis e propinquo murum contemplans, numerando lapides aestimandoque ipse secum, qui in fronte pate. 20rent singuli, altitudinem muri, quantum proxime Oniectura poterat, per mensus, humilioremque aliquanto pristina opinione sua et ineterorum omnium ratus isse et vel medioeribus scalis superabilesti, ad Mareellum rem desert haud spernenda visa sed eum adiri locus, quia ob id ipsum intentius custodiebatur, non posset, oleasio quaerebatur: quam obtulit is
transfuga nuntians diem sestum Dianae per triduum agi et, quia alia in obsidione desint, vino largius epulas elebrari et ab pieyde praebito universae plebei et per tribus a principibus diviso. id ubi coepit Mamcellus, cum paueis tribunorum militum comeutus electisque per eos ad rem tantam agendam audendamque idoneis enturionibus militibusque et 30 scalis in oeenito comparatis, ἐteris signum dari iubet ut mature orpora curarent quietique darent, nocte in expeditionem eundum esse inde ubi id temporis visum, quo de die epulatis iam vini satias principiumque somni esset, signi unius milites ferre scalas iussit is ad millo sero ammati tenui agmine per silentium eo deducti. ubi sine strepitu a tumultu 35 primi evaserunt in murum, seeuti ordine alii, cum pi4orum audaeia dubiis etiam animum saceret XXIV. iam mille armatorum eperant Paditem, cum ceterae copiae ad molae pluribusque scalis in murum evadebant signo ab Hexapylo dato, quo per ingentem solitudinem erat e ventum, quia magna pars in turribus epulati aut sopiti vino erant aut 40iemi a s potabant: paucos tamen eorum oppressos in cubilibus intem ecerunt. prope Hexapylon est portula magna vi refringi coeptis, et onuro ex omposito ludi datum signum erat, et iam undique non suriim
e vi apeste gerebatur res quippe ad Epipolrin frequentem custodiis Io-
180쪽
eum aeremtiam erat, teretendique is erant mam sinendi, sient temti ai t. nam simul a tubamin est auditu eanum ain 'querimnentium virus partemque urbis, omnia teneri eustodes rati avi per in rum sugere, alii salire de muro ea pararique turba paventium magna para tamen ignara tanti mali erat at gravatis omnibus vino aninoque et in vastae magnitudinis urbe partium aensu non satis pertinente in onusia. sub luce Hexapylo armis Nareellus omnibus viis urbem ingressus --ui vit eouvertitque omnes ad arma apienda opemque, si quam Possent, iam e piae prope uri serendam. Epicydes ab Insula, quam tu sim 10son vomu - eitato prosectus agmine, haud dubius quin paveo per digligentiam ustodum tra gressos murum ηxpulsurus foret, occurrentibus pavidis, tumultum augera eo dictitans et inat ira ac turribiliora vero assiferre, postquam eonve it omnia ima Epipolas armis completa Iacessito tantum hoste auris Assilibus retro in Achradinam agmen onvertit, 15 non tam vim inuuitudinemque hostim metuens, quη ne qua inteatina hau per oecasionem oreretur ausosque inter tumulium Aehradinae ab que Insulae inveniret poetas. Marcellus ut moenia ingressus ex superioribus lo-s artam omnium sorine illa tempestate pulcherrimam Rhieelam
oeulis vidit, illacrimam distin partim gaudio tantae e Petrata rei Padiso lim votuata gloria urbis Atheniensium classes demersae et M in utes exemtiis eum duobus clarissis is ducibus 4 ii Mevr iant, et tot hellaeum authaginiensibus tanto eum discrimine gesta, tot in t talenti tyranni regesque, praeter eteros Hiero eum Boeotissima memoriae rex tum ante omnia, quae Virtus ei fortunaque ma - beneficiis in mae pulum Romanum insignis ea eum universa murrerent animo a iret- quo solatio, iam illo momento horae arsura omnia ut d uiuere redi. tura priusquam signa Aphradinam admoveret, praemittit Syrae anos qui aring praesidia Romana, ut ante dictum est, luerant, ut diminis leni pesterent hostes ad dedendam inrbam XXV. Tenebant Aehradinae pomaetas muroaque maximo transfugae, quibus nulla erat p. condicione v viae Um ei nee adire muros nec adloqui quemquam ain iisque Mameellus, postquam id inoeptum irritum suit, MAE'ryalum signa elum in sit tumulus est in extrema parte urbis versu a mari viaequo Maurain a serenti in agros mediterraseaque insulae, per infinde situs d Onune Maus exeipiendos praeerat huic arei Philodemus Arsius ab Epicydo imp altus ad cptem missus a Maraeuo Sosis unus ex tulerisotoribun tyranni eum longo sermone habu dilatus per frustrationem aset, rettum nameello tempus eum ad deliberandum sumpsisse eum is diem do die di serret, dum B pocrates atque Himilco admoverent eastra lesionea, hau Udubius, si in amem mepisset, eos delere Romanum exereuum ines tam inuria posse, Mareellus ut Euryalum nequo tradi neque api vidit o Minιe Neapolim et Tyeham, nomina ea partium urbis et inatae urbium sunt posuit Matra, timens ne, si frequentia utrasae laua, eontina discursu inues a idus praedae nonas si Iosai eo ab laeva et Nae