장음표시 사용
21쪽
qui si vobis bellum et patea pomatim utrum piseel, furnite'. sub hano uouem haud min semetiem, daret utrum vellet, subolamatum in et eum is iterum sinu effuso num dare dixisset acciperωse omnes res a.derent et, quibus a Uerent maioris, isdem se gesturos , XIX. maee disereata pereunetatio ae denun latio belli magis ea dignitate populi Romani εvisa est quam de Moderum tum verbis dis plare , , eum ante, tuin m ianis Sagunto exessa. nam si verborum disceptationis res esset, quia χωdus Hasdrubalis eum Lutatii priore foedore, quod mutatum eat, omparata. dum erat, eum in Lutatii Ihedere diserte additum esset, ita id eatam sore si populus censuisset in Hasdrubalis solde meme vinna tale quivi loquam fuerit, et tot annoram silentio ita vivo eo omprobatum sit soa.dus, ut ne mortuo quidem auctore quicquam mutare iuri quamquam, et a priore foedere alaretur, satis cautum. Brat Sag inlinis sociis utroruiniqua exceptis nam neque additum erat iis qui tune essenti, nee ne qui postea adsumerentur: et cum adsumere novos liceret socios, quia aequinaribeenseret aut ob nulla quemquam merita in amisiliam recipi, aut reo
pios in fidem non defendi tantum ne Carthaginiensium foeti aut solli. eilarentur ad delaetionem, aut sua sponte deauimente meiperentur. Legati Romani ab Carthagine, si vii iis Romae imperatum erat, in Hispaniam, ut adirent etvitales ut .in societatem pertinerent aut averimis rent a Poenis, traiecerunti ad Bargusios primum venerunt, a quibus M. uigne ax pti, quia taedebat imperii Punici, multos trans Hiberum mpulos ad cupidinem novae sortunae erexertint inde est ventum ad Vol eianos, quorum elebre per Hispaniam rosponsum eteros populos ab societate Romana avertit ita enim maximus natu ex iis in concitio ro. 25spondit se quae verecundia est, Romani, postulare vos uti vestram a thaginiensium amieitiae praeponamus, cum, qui id secerunt, Saguntinoseendalius, quam Poenus hostia prodidit, vos mei prodideritis ibi qua ratis socios censeo, ubi Saguntina clades ignota est Hispanis populis Mon lugubre ita intisne documentum Sagunti ruinae erunt, ne quis fidei MRomanae aut meietati eousidat. inde extemplo abire finibus oleianorum iussi ab nullo deinde . concilio Hispaniae benis lora verba tulero ita nequiquam peragrata Hispania in Galliam transeunti XX. In iis nova temribilisque species visa est, quod armati se ita mos gentia erato in concilium venerunt oum arbis extollentes Moriam virtutemque populi Ro ab inani a magnitudinem imperii petissent, ne Poeno bellum Italiae inserenti per agros tarbesque suas transitum darent, tantua eum Dpmitu risus dieitur ortus,: ut vix a magistratibus maloribusque natu iuventus sedaretur adeo tolida impudensque postulatio visa est, censere, ne in Italiam transmittant Galli bellum, ipso id avertere in se agrosque suos pro 40 alienis populandos obieere sedato tandem fremitu responsum legalis est, neque Romanorum in se meritum esse neque Carthasiisiensium iniuriam, ob quae aui pro Romanis aut adversus Poenos sumant arma: eonira ea
audire sese, sentia aua homines agro suibusque Italiae linili a..polluis
22쪽
dimitatio alipenditiinqa pendero e eerum inrigua pasti eadem sermo in intem Gaula rimoniis Meta audita 'e, meo hospitala quiequam paea. lainve satia prius auditum quam Massiliam: venere. M omia ab sociis liri imia cum eura a fide eognita, pra Meupatos am ante ab Hannibale Gallorum ammo esset sed ne si quidem ipsi satis mitem gentem sere adeo semota atque indoinna ingenia esse --, ni subinde auro, cuius avidissima gens est, priniapum animi eoneilientur ita peragratis Hispanias ex Galliae populis legati Romam redeunt haud ita malo post quam
eonsule in provincia proseeu erant. eivitatem omnem in exspectatio.
- neat belli meoi- invenerunt, salis constanto lama iam Hiberum Poenos
tramisisse. XXI. anuibal Sagunto apto Carthaginem novam in hiberna con. Merat ibiquo auditis, quae Romae quaeque Carthagine eis deaureiaque forent eque non duoem solam aed etiam ausam. esse belli, partitia di-15 .enduisque reliquiis praedae nihil ultra differendum ratus, Hispani gendiris milites evnvocat se edo ego vos inquit, , socii, et ipsos e nere, paeatis omnibus Hispaniae populis aut finiendam nobis militiam exerebilisque dimittendos esse aut in alias terras transferendiu bellum ita enim has gentea non paeis olum sed etiam victoriae bonis florebunt, sim ex aliis gansbua praedam et gloriam quaeremus. itaque eum lonψnquaa qmo instet militia ineariumque sit quando domos vostras et quae euitique ibi eam sunt visuri sitis, si quis vestrum suos invisere vult, ommeatum do primo vere die adsitas, ut diis bene iuvantibus bellum ingentis gloriae praedaequa saturum inoipiamus omnibua sere visendi do-2 mos oblata ultro potestas grata ora et iam desiderantibu suos et longius in saturum providentibus desiderium per totum tempus hiemis quies inter labores aut iam exhaustos an mox exhauriendos renovavit ompora animosque ad invia da integro patiendat vero primo ad edierum
so Hannibal, eum re ninisa, omnium gentium aurialia, Gades pros elus Herculi vota exsoIvit, novisque se obligat votis si et a prosperaevenissent inde partiens curas simul in inserendum atque amendum EuIuni ne dum ipse terrestri per Bispaniam Galliasqua itinere Italiam με leret, nuda apertaque Romanis Africa ab Sisilia esset, valido praesidio 35 firmare eam statui pro eo supplementum ipsa ex Africa maximo laeta. Iatorum levium armis, petiit, ut Ali4 in Hispania, in Africa Hispani, mae.. lior promi ab domo satisrus uterque miles, velut mutuis ignari s ob igali stipendiaria rent tredem milia octingentos quinquaginta pedi ea eatratos misit in Asrieam et landitores Baleares octingentos septua in tuis equites fixis ex tutis gentibus mille dueenios has copias parum Cur, thagini praesidio esse partim distribui per Asia in tabe almu eooqisi sitoribus in eluitates missis quattuor milia conacripta delectae iuventutis praesidium eosdem et obsides, due inrthaginem iubet M II. Neqo
23쪽
ignarus erat Hreumltam ab Romanis eam legatis ad sollicitandos prinebpnm animos masdrubali fratri, viro impigro, eam provinciam destinat, firmatque eum Alateis maxime praesidiis, peditum Afrorum undecim milibus elingentis quinquaginta, Liguribus trecentis, Balearibus quingentis. ad hae peditum auxilia additi equites Libyphoenices, mixtum Puni 5 eum Afris genus, quadringenti, et Numidae Maurique accolae Oceani ad mille octingenti, et parva Ilergetum manus ex Hispania dueenti equi. tes, et, ne quid terrestris deesset auxilii genus, elephanti quattuordecim. classis praeter ea data ad tuendam maritimam oram, quia qua parte belli vieerant, ea tum quoque rem gesturos Romanos predi poterat, quinqua-10, ginta quinqueremes, quadriremes duae triremes quinque sed apiae instruetaeque remigio triginta et duae quinqueremes erant et triremes quinque. Ab Gadibus Carthaginem ad hiberna exereitus redit. atque inde pro-Deius praeteratovissam urbem ad Hiberum maritimam oram dueitta ibi fama est in quiete visum ab eo iuvenem divina specie, qui se ab Iove 15Meeret daeem in Italiam Hannibali missum: proinde sequeretur neque
usquam a se defleeteret oculos. IaVidum primo nusquam illoumspicientem aut respicientem seculum, deinde cura ingenii humani, cum, quidnam id esset quod respicere vetitus esset, 'agitaret animo temperare' oculis nequivisse eum vidisse post sese serpentem mira magnitudine elim 20 ingenii arborum ac virguliorum strage serri ac post insequi cum fragore caeli nimbum tum, quae moles ea quidve prodigii esset, quaerentem disse vastitatem Italiae esse pergeret porro ire nec ultra inquireret sineretque lata in occulto esse.
XXIII. io visa laetus tripertito Hiberum opias traiecit praemis 25sis qui Gallorum animos, qua traducendus exercitus erat, donis conciliarent Alpiumque ransilus specularentur. nonaginta milia peditum, duoderim milia equitum Hiberum traduxit. Ilergetes inde Bargusiosque et Ausetanos et Laeetaniam, quae subieeta Pyrenaeis montibus est, subegit, horaeque hui omni praefecit Hannonem, ut auees quae Hispanias Gai 30 liis iungunt in potestate essent. deeem milia peditum Hannoni ad prae sidium oblinendae regionis data et mille equites. postquam per Pyrenaeum saltum traduci exercitus est coeptus rumorque per barbaros ma- navit ertior de bello Romano, tria milia inde Carpentanorum peditum iter averterunt constabat non tam bello molos quam longinquitate viae 35 insuperabilique Alpium transitu Hannibal, quia revocare aut vi retinere
eos anceps erat, ne ceterorum etiam seroces animi irritarentur, supra se
item milia hominum domos remisit, quos et ipse gravari militia senset, Carpentanos quoque ab se dimissos simulans. XXIV. Inde, ne mora itque otium animos sollicitaret, eum reliquis opiis Pyrenaeum ransgre 401ur et ad oppidum Iliberri astra Iocat Galli quamquam aliae bel- inferri audiebint, tamen, quia vi subaetos trans Pyrenaeum Hispa-sama erat praesidiaque valida imposita, metu servitutis ad arma conti Ruscinonem aliquot populi eonveniunt. quod ubi Hannibali nun
24쪽
vatum est, moram magis quam bellum metuens oratores ad regulos e
rum misit, olloqui semet ipsum eum iis velle, et vel illi propius Bibe
rimis ederent, vel se Ruseinonem processurum, ut ex propinquo eo gressus iacilior esset nam et aecepturum eos in astra sua ae Iactum,
neo unctanter se ipsum ad eos venturum hospitem enim se Galliae non hostem advenisse, nec atrieturum ante gladium, si per Gallos liceat, quam in Italiam venisset et per nuntios quidem haeo ut vero reguli Gallorum astris ad Iliberrim extet is motis haud gravante ad Poenum enerunt, apti donis eam bona pae exercitum per fines suos praeter R
10 seinonem oppidum transmiserunti XXV. In Italiam interim nihil ultra quam Hiberum transisse Hannibalem a Massiliensium legatis Romam perlatum erat, cum perinde ac si Alpes iam transisset, Boii sollicitatis Ins'bribus deseeerant, ne tam ob Veteres in populum Romanum iras nam quod nuper circa Padum Pla-sbeentiam Cremonamque olonias in agrum Gallieum deductas aegre pati bantur itaque armis repente arreptis in eum ipsum agrum impetu saeto tantum terroris ac tumultus se runt, ut non agrestis modo multitudo sed ipsi triumviri Romani, qui ad agrum venerant adsignandum, laesi Placentiae moenibus Mutinam confugerint C. Lutatius C. Servilius M. Amsonius. Lutatii nomen haud dubium est pro C. Servilio et M. Annio Q. Acilium et C. Herennium habent quidam annales, alii P. Cominum Asinam et C. Papirium Masonem id quoque dubium est, legati ad --
postulandum missi ad Boios violati sint an in triumviros agrum etsi-tes impetus sit iactus Mutinae cum obsiderentur et gens ad oppugnan-mdarum urbium artes rudis, pigerrima eadem ad militaria opera, segnis intactis adsideret muris, simulari coeptum de pae agi, evocatique ab Gallorum prinoipibus legati ad colloquium non ontra ius modo gentium sed violata etiam, quae data in id tempus erat, fide eomprehenduntur, negantibus Gallis, nisi obsides sibi redderentur, eos dimissuros. cum haec 30 de legatis nuntiata essent et Mutina praesidiumque in perieulo esset, L. Manlius praetor ira accensus effusum agmen ad Mutinam ducit all-Vae tunc ire viam erant plerisque inevitia ibi inexplorato prosectua in insidias praecipitatus, multaque eum aede suorum aegre in apertos eampos emersit. 4bi eastra communita et, quia Gallis ad temptanda ea ab defuit spes, resecti sunt militum animi, quamquam ad quingentos ML disse satis constabat iter deinde de integro eoeptum, nec, dum Per Patentia loea dueebatur agmen, omparuit hostis ubi rursus silvae intratae, tum postremos adorti cum magna trepidatione a pavore omnium septingentos milites occiderunt, sex signa ademere. finis et Gallia terri--tandi et pavendi sui Romanis, ut e saltu invio atque impedito evasererinde apertis Dei laesi tutantes agmen Romani Tannetum vicum Pr Pinquum Pado eontendere ibi se munimento ad tempus ommeatibusque suminis et Brixianorum etiam Gallorum auxilio adversus Meseentem in
dies multitudinem hostium tutabantur. XXVI. Qui tumultus repens Mav
25쪽
-m est Romam perlatus, et Punicum insuper Gallie bellum uetum patres a perunt, C. Atilium prRetorem cum una legione Romana et quinque mutim sociorum dilectu novo a eonsule consoluptis auxilium Bere Nanlio iubent, qui sine ullo ertamine, abscesserant enim metu hostes, Tannetum perveniti Et P. Cornelius in locum eius, quae missa cum praetore erat, transeripta Iesione nova prosectus ab urbe sexaginta longis navibu praeter ora n Etruriae Ligurumque et inde Saluvium montes pervenit Massiliam et ad proximum ostium Rhodani pluribus enim divisus amnis in mare d eurrit - eastra loeat, vix dum satis credens Bannibalem superasse PD 10renaeos montes quem ut de Rhodani quoque transitu agitare animadvertit, incertus quo nam ei loco ocurreret, nec dum satis resectis ab laetatione maritima militibus, trecentos interim delectos equites ducibus Massiliensibus et auxiliaribus Gallis ad exploranda omnia visendosque ex luto hostes praemittit Hannibal ceteris metu aut pretio paeatis iam in 11 Vulcarum pervenerat agrum sentis validae colunt autem ire utramque ripam Rhodani, sed dissis citeriore agro arceri Poenum posse, ut numen pro munimento haberent, omnibus serme suis trans Rhodanum traiectis ulteriorem ripam amnis armis obtineban eeteros accolas numinis Banniba et eorum ipsorum, quos sedes suae tenuerant, simul perlicit donis mad naves undique contrahendas fabricandasque, simul et ipsi traiei exemeitum lavarique quam primum regionem suam tanta hominum urgente turba eupiebant. Itaque ingens eoacta vis navium est lintriumque temere ad visnalem usum paratarum novasque alias primum Galli inchoantes vabant ex singulis arboribus, deinde et ipsi milites simul copia mate-Μriae simul saeilitate operis induet alveos informes, nihil, dum modo innare aquae et dapere onera possent, curantes raptim, quibus se suaque
transveherent, faciebanta XXVII. Iamque omnibus satis comparatis ad traiciendum terrebant ex adverso hostes ninem ripam equites virique obtinentea quos ut averteret, annonem Bomilcaris filium vigilia prima 30 noetis eum parte eopiarum, maxime Hispanis, adverso numine ire iter unius diei iubet et, ubi primum possit, quam multissimo traiecto amnicimumducere agmen, ut eum opus laeto sit, adoriatur ab tergo hostem. ad id dati duces Galli edocant, inde milia quinque et viginti sermo au-pra minae insulae incumfusum amnem latiorem, ubi dividebatur, eoque 35 minus alto alveo transitum ostendere cibi raptim caesa materia ratesque labrieatae, in quibus equi virique et alia onera traicerentur. mispani in ulla mole in utres vestimentis coniectis ipsi metris superpositis incubantes numen tranaveret et alius exercitus ratibus iunetis traiectus castris prope flumen positis nocturno itinere atque operis labore sessus 40 quiete ius diei reficitur, intento duce ad consilium opportune Mequeu
dum postero die proseeti ex Ioeo prodito fumo significant transisse et haud Proeul abesse quod ubi aeoepit Hannibal, ne tempori deesset, dat signum ad traiciandum. iam paratas aptatasque habebat pedes lintres eque sero
26쪽
propter equos nantes navium agmen ad excipiendum aduere impetum fluminis parte superiore transmittens tranquillitatem infra traicientihus lintribus praebebat equorum pars magna nantes Ioris a puppibus trithmbantur praeter eos, quos instratos frenatosque, ut extempla egresso in ripam equiti usui essent, imposuerant in naves XXVIII. Galli eoum sant in ripam eum variis ululatibus cantuque moris sui quatientes scuta super apita vibrantesque dexteris tela, quamquam et ex adve o terr bat tanta vis navium eum ingenti sono fluminis et clamore vario nauta. rum militum, et qui nitebantur perrumpere impetum fluminis et qui exso altera ripa traicientes suos hortabantur iam satis paventes adverso tumultu terribilior ab tergo adortus clamor castris ab Hannone aptis mox et ipse aderat, ancepsque terror circumstabat et e navibus tanta vi ammatorum in terram evadente et ab tergo improvisa premente acie Galli postquam ultroque vim facere conati pellebantur, qua patere risum ma-i xime iter, perrumpunt trepidique in leos passim suos diffugiunt. Hannibal eoteris viis per otium traiectis spemens iam Gallieos tumultus
eastra Iocat. Elephantorum traiciendorum varia consilia suisse eredo, certe variata memoria actae rei. quidam congregatis ad ripam elephantis tradunt se-20rocissimum ex iis irritatum ab rectore suo, cum refugientem in aquam nantem sequeretur, traxisse gregem, ut quemque timentem altitudinem destituteret vadum, impetu ipso numinis in alteram ripam rapiente. --terum magis constat alibus traleelos, id ut tutius consilium ante rem laret, ita aeta re ad fidem pronius est ratem unam dueenios longam pe-25 des quinquaginta latam a terra in amnem porrexerunt, quam, ne seeund aqua deserretur, pluribus validis retinaeulis parte superiore ripae religatam pontis in modum humo iniecta constraverunt, ut beluae audacter velut per solum ingrederentur altera ratis aeque lata longa pedes entum, ad traiciendum numen apta, huic opulata est, et, cum elephantis e stabi-30lem ratem tamquam viam praegredientibus seminis et ubi in minorem adplieatam transgressi sunt, extemplo resolutis quibus leviter adnexa erat
vinculis, ab actuariis aliquot navibus ad alteram ripam pertrahitur 1 a primis expositis alii deindo repetit a traieeli sunt nihil sane trepidabant, done eontinenti velut ponte agerentur: primus erat pavor, eum 35 soluta ab ceteris rate in altum raperentur ibi urgentes inter se edentibus extremis ab aqua trepidationi aliquantum edebant, donec quietem ipse limo cireumspeetantibus aquam fecisset excidere etiam gaiolentes quidam in flumen, sed pondere ipso stabiles deiectis rectoribus quaerendis pedetentim vadis in terram evasere.. XXIX. Dum elephanti traieiuntur, interim Hannibal Numidas equites quingentos ad castra Romana miserat speculatum, ubi et quantae eo- piae essent et quid pararent. ni alae equitum missi, ut ante letum est, ab ostio Rhodani troeenti Romanorum equites Murrunt proelium atroclus quam pro numero pugnantium editur: nain praete multa vul-
27쪽
nera aedes etiam prope par utrimque suit, usaque et avor Numidarum Romanis iam ad modum sessis victoriam dedit victores ad centum sexaginta ne omnes Romani sed pars Gallorum, victi amplius dueenti ceciderunt hoc principium simul omenqne belli ut summae rerum prosperum eventum, ita haud sane i ruentam ancipitisque certaminis victo siriam Romanis portendit, Ut re ita gesta ad utrumque ducem sui redierunt, nee Scipioni stare sententia poterat, nisi ut ex consiliis eoeptisque hostia et ipse conatus caperet et Hannibalem incertum, uirum coeptum in Italiam intenderet iter an cum eo, qui primus se obtulisset Romanus exercitus, manus consereret, avertit a praesenti certamine Boiorum lega-10 torum regulique Magali adventus, qui se duces itinerum socios periculi sore adfirmantes integro bello nusquam ante libatis viribus Italiam adgrediendam censent multitudo timebat quidem hostem non dum oblitterata memoria superioris belli, sed magis iter immensum Alpesque -- rem fama utique inexpertis horrendam -- metueba 15
XXX. Itaque Hannibal, postquam ipsi sententia stetit pergere ire
atque Italiam petere, advocata contione varie militum versat animos a. atigando adhortandoque mirari se, qui nam pectora semper impavida repens terror invaserit per tot annos Vincentes eos stipendia sacer ne. que ante Hispania excessisse quam omnes gentesque et terrae eae, quas aeduo diversa maria amplectantur, Carthaginiensium essent indignatos deinde quod, quicumque Saguntum obsedissent, velut ob noxam sibi dedi postularet populus Romanus, Hiberum traiecisse ad delendum nomen Romanorem liberatidumque orbem terrarum tum nemini visum id longum, cum ab occasu solis ad exortus intenderent iter nunc, postquam multo 25 maiorem partem itineris emensam cernant, Pyrenaeum saltum inter serocissimas gentes superatum, Rhodanum tantum amnem tot milibus Gallorum prohibentibus domita etiam ipsius numinis vi traiectum, in conspectu Alpes habeant, quarum alterum latus Italiae sit, in ipsis portis hostium saligatos subsistere, quid Alpes aliud esse credentes qu- mon- dotium altitudines fingerent altiores Pyrenaei iugis, nullM profecto temma caelum contingere nec inexsuperabiles humano generi esset Alpes quidem habitari coli gignere atque alere animantes pervias paucis esse: et exercitibus, eos ipsos, quos emant, legatos non pennis sublimo elatos Alpes transgressos ne maiores quidem eorum indigenas, sed adve Mnas Italiae cultores has ipsas Alpes ingentibus saepe agminibus cum libericae eoniugibus migrantium modo tuto transmisisse militi quidem armato nihil secum praeter instrumenta belli portanti quid invium aut inexsuperabile esse Saguntum ut caperetur, quid per octo menses peri. euli, quid laboris exhaustu esse Romam, caput orbis terrarum 40 petentibus quicquam adeo asperum atque arduum Videri, quod inceptum moretur cepisse quondam Gallos ea, quae adiri posse Poenus desperet proinde aut cederent animo atque virtute senti per eos dies totiens
28쪽
ab se victae, aut itineris finem sperent campum interlaeentem Tiberi ae
XXXI. iis adhortationibus incitatos corpora inrare atque ad iter se parare iubet. postero die prosectus adversa ripa Rhodani mediterra-5 ne Galliae petit, non quia rectior ad Alpes via esset, sed quantum amari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, eum quo, reu quam in Italiam ventum foret, non erat in animo manus conserere.
quartis castris ad Insulam pervenit ibi Isara Rhodanusque amnis divem sis ex Alpibus decurrentes agri aliquantum amplexi confluunt in unum r10 mediis campis Insulae nomen inditum incolunt prope Allobroges, gens iam inde nulla GaIlica gente opibus aut fama inserior tum discors erat rregni certamine ambigebant fratres maior et qui prius imperitarat, Brancus nominε minore ab fratre et coetu iuniorum, qui iure minus vi plus poterat, pellebatur huius seditionis peropportuna disceptatio eum ad 15 Hannibalem reiecta esset, arbiter regni saetus, quod ea senatus priueipumque sententia suerat, imperium maiori restituit. ob id meritum ommeatu copiaque rerum omnium maxime vestis est adiutus, quam infamessessoribus Alpes praeparari cogebant. sedatis Hannibal certaminibus AL Jobrogum cum iam Alpes peteret, non recta regione iter instituit sed ad 20 laevam in Tricastinos flexit, inde per extremam oram oeontiorem agri tendit in Tricorios haud usquam impedita via, priusquam ad Druentiam flumen pervenit is et ipse Alpinus amnis longe omnium Galliae fluminum difficillImus transitu est: nam, iam aquae vim vehat ingentem, non tamen navium patiens est, quia nullis oercitus ripis, pluribus simul ne-25que isdem alveis siuens, nova semper vada novosque gurgites, et ob eadem pediti quoque incerta via est ad hoc saxa glareosa volvens, nihil stabile ne tutum ingredienti praebet et tum sorte imbribus auet ingentem transgredientibus tumultum fecit, cum super cetera trepidatione ipsi sua atque incertis clamoribus turbarentur.
a XXXII. P. Cornelius consul triduo sere post quam Hannibal a ripa Rhodani movit, quadrat agmine ad eastra hostium venerat nullam dimicandi moram lacturus ceterum ubi deserta munimenta nee facile se tantum progressos adsecuturum videt, ad mare ac naves rediit, tutius saeutiusque ita deseendenti ab Alpibus Hannibali oeeursurus, me tamen nuda 35 auxiliis Romanis Hispania esset, quam provinciam sortitus erat, Cn. Scipionem fratrem eum maxima parte copiarum adversus Hasdrubalem bait, non ad tuendos tantum modo veteres melos eonciliandosque novos
sed etiam ad pellendum Hispania Hasdrubalem ipse eum ad modum exiguis copiis Genuam repetit eo, qui circa Padum erat, exercitu Italiam
Hannibal ab Druentia campestri maxime itinere ad Alpes eum bona pace incolentium ea loca Galloreum pervenit tum, quamquam fama prius, qua incerta in maius vero ferri solent, praecepta res erat, tamen e propinquo visa montium altitudo vivesque melo prope immixtae, tecta im
29쪽
Memia imposita rupibus, peeora iumentaque torrida frigore, homines imtona et inealli, animalia inanimaliaque omnia agentia gesu, cetera visu quam dictu foediora, terrorem renovarunt. erigentibus in primos agmenetivos apparuerunt imminentes tumulos insidentes montani, qui, si valles occultiores insedissent, coorti ad pugnam repente ingentem sugam stra Ggemque dedissenti mannibal consistere signa iussit, Gallisque ad visenda loca praemissis postquam comperit transitum ea non esse, castra inter eonfragosa omnia praeruptaque quam extentissima potest valle Iocat. tum per eosdem Gallos haud sane multum lingua moribusque abhorrentes, cum se immiscuissent colloquiis montanbrum, edoctus, inter diu tan-10tin obsideri saltum, noete in sua quemque dilabi tecta, luce prima subiit tumulos ut ex aperto atque inter diu vim per angustias lacturus die deinde simulando aliud quam quod parabatur eonsumpto, cum eodem quoeonstiterant loco castra eommunissent, ubi primum digressos tumulis montano laxatasque sensit custodias, pluribus ignibus quam pro numero ma-15nentium in speciem faetis impedimentisque eum equite relictis et maxima parte peditum, ipse cum Apeditis, acerrimo quoque Viro, raptim angustias evadit iisque ipsis tumulis, quos hostes tenuerant, consedit. prima deinde iue castra mola et agmen reliquum incedere coepiti iam montani signo dato ex castellis ad stationem solitam conveniebant,do eum repente conspiciunt alios arce oecupata sua super caput imminentes, alios via transire hostes. utraque simul obiecta res oculis animisque immobiles parumper eos defixit deinde, ut trepidationem in angustiis suo. que ipsum tumultu misceri agmen videre, equis maxime consternatis,
quidquid adiecissent ipsi terroris satis ad perniciem ore rati, perversis rarupibus iuxta invia ac devia adsueti decurrunt tum vero simul ab hostibus imul ab iniquitate locorum Poeni oppugnabantur, plusque inter ipsos, sibi quoque tendenti ut periculo prius evaderet, quam cum hostibus certaminis erat. et equi maxime infestum agmen faciebant, qui et elamoribus dissonis, quos nemora etiam repereussaeque vaIles augebant, 30 territi trepidabant, et icti sorte aut uiuerat adeo constemabantur, ut atragem ingentem simul hominum a sarcinarum omnis generis sacerent multosque turba, eum praecipites diruptaeque utrimque angustiae essent, in immensum altitudinis deiecit, quosdam et armatos sed ruinae maxime modo iumenta cum oneribus devolvebantur. quae quamquam foeda visu 35 erant, stetit parumper tamen Hannibal ac suos continuit, ne tumultumae trepidationem augeret deinde, postquam interrumpi agmen vidit mrieulumque esse ne exutum impedimentis exercitum nequiquam incol mem traduxisset, decurrit ex superiore loco et eum impetu ipso sudisset hostem, suis quoque tumultum auxit sed is tumultus momento tempo-40 ris, postquam liberata itinera fuga montanorum erant, sedatur, nec Perotiam modo sed prope silentio mox omnes traducit castellum inde, quod eaput ua regionis erat, viculosque cireumiectos capit, et captivo ac Pe-eoribus per triduum exercitum aluit, et quia ne montanis prim pereul-
30쪽
sis ne loco magno opere impediebantur, aliquantun eo triduo viae muleeit XXXIv. Pervenium inde ad frequentem cultoribus alium, ut inter moni lanos, populum . ibi non bello aperto sed suis artibus Iraude et insidiis, est prope circumVentus magno natu principes eastestorum om- tores ad Poenum ventust, alienis malis, villi exemplo doctos memorantes amicitiam malle quam vim experiri Poenorum, itaque obedienter imperata facturos, commeatum itinerisque duces et ad fidem promissorum obsides acciperet Hannibal nec temere credendum nec aspernandum T etus, ne repudiati aperte hostes serent, benigne cum respondisset, obsidia 10 bus quos dabant coaptis et ommeatu quem in viam ipsi detulerant usus, nequaquam ut inter pacatos, composito agmine duces eorum sequitur: primum agnae elephanti et equites erant, ipse post cum robore Peditum circumspectans sollicitusque omnia incedebat ubi in angustiorem viam et parte altera subiectam iugo insuper imminenti ventum est, u 15 dique ex insidiis barbari a fronte ab tergo eoorti omminus eminua miunt, saxa ingentia in agmen devolvunt maxima ab tergo vis hominum urgebat in eos versa peditum acies haud dubium fecit quin, nisi firmata extrema agminis suissent, ingens in eo saltu accipienda clades fuerit . tunc quoque ad Xtremum Periculi a prope perniciem ventum est: nam 20 dum cunetatur Hannibal dimittere agmen in angustias, quia non, ut ipse equitibus praesidio erat, ita peditibus quicquam ab tergo auxilii reliquma at occursantes per obliqua montani interrupto medio agmine viam inam dere, noxque una Hannibali sine equitibus atque impedimentis acta est XXX v. Postero die iam segnius intercursantibus barbaris iunctae opiae 25 saltusque haud sine clade, maiore tamen iumentorum quam hominumpemicie, superatus inde montani pauciores iam et latrocinii magis quain belli more concursabant modo in primum modo in novissimum agmen, utcumque aut locus opportunitatem daret aut progressi morative aliquam occasionem fecissent. elephanti, sic ut per artas Praecipites vias magna 30 mora agebantur, ita tutum ab hostibus quacumque neederent, quia insuetis adeundi propius metus erat, agmen praebebant. Non die in iugum Alpium perventum est per invia pleraque et e rores, quos aut ducentium fraus aut, ubi fides iis non esset, temere initae valles a coniectantibus iter iaciebant. biduum in iugo stativa habita 35 sessisque labore ac pugnando quies data militibus iumentaque aliquot, quae prolapsa in rupibus erant, sequendo Vestigia agminis in castra pervenere sessis taedio tot malorum nivis etiam asus occidente iam sidere Vergiliarum ingentem terrorem adiecit per omnia nive oppleta eum Lgnis prima luce motis segniter agmen incederet, pigritiaque et despera-40 ii in omnium vultu emineret, praegressus signa. Hannibal in promoniori quodam, unde longe ac late prospectus erat, consistere i ais militibus Italiam ostentat subiectosque Alpinis montibus circumpadanos avi-pos, moeniaque eos tum transcendere non taliae modo sed etiam urbis manae: cetera plana proclivia lare, uu aut summum altero proelio