장음표시 사용
51쪽
ealores Digoraque, elephanto, qui tintra superruerat o Qui ab aqua
exstaret, vectus, Igiliis tamen et nocturno humore palustrique meis gravante caput et quis meden nee loeus ne tempus arat auero euis pitur.
m. Multis hominibus lumentisque foede amissi eum tandem de pala Fdibus emersisset, ubi primum in eoo potuit, astra loe eertumque per praemissos exploratores habuit exercitum Roma num inea Arretii mo mis
se eonsulis deinde eonsilia atque animum et altam regionum itiner que et opias ad ommeatus expediendos et inera, quae cognosse in rem erat, summa omnia eum eura inquirendo exsequebatur. regio erat in pri ismis Italiae sertilis, Elmse eampi, qui Faesulas inter Arretiumque lae-t,
Dumenti ae eeoris et omnium opia rerum opulenti eonsul serox ab eonsulatu priore et non modo legum aut patrum maiestatis sed ne deo. rem quidem ali metuens inane insitam ingenio eius temeritatem sol. inna prospero ivilibus bellieisque rebus su essu aluerat itaque salis 15 apparebat nee deos ne homines eo utentem serociter o ia a pra propere acturum. quoque pronior esset in villa sua, agitare eum atque irritare Poenus parat, et laeva relicto hoste Faesulas petens medio E-riae agro praedalum prosectus, quantam maTimam vastitatem potest, eamdibus incendiisque eonsuli proces ostendit. Flaminius, qui nee quaeso qui aedem hoste ipse quieturus erat, tum vero, postquam res oesorum anto oeulos prope suos serri agique vidit, suum id dedoena ratus per mediam iam Italiam vagari Poenum atque obsistente nullo ad ipsa Romana momnia ire oppugnanda, eleris omnibus in consilio salutaria inaos quam speeiota suadentibus, ollegam exspectandum ut eoniuncus exercitibus aecommuni animo oonsilioque rem gererent, interim equitatu auxiliisqualevium armorum ab effusa praedandi ieentia hostem eohibendum . , iratus se ex onsilio proripuit signumque simul itiniuria renaeque proposuit se quin immo Arretis ante moenia sedeamus M inquit, ,hio enim patria et penates sunt Hannibal emissus e manibM perpopuletur Italiam aevastandoque et urendo omnia ad Romana moenia perveniat, ne antonos hine moverimus quam si ut olim Camillam a Veiis C. Flaminiam ab Arretio patres a iveri. hae simul inerepans eum eius igna eo velli iuberet et ipso in equum insiluisset, equus repente eorruit --na lemque lapsum supm eaput effudit territis omnibus qui rea erant ali velut foedo omine ineipiendae rei insuper nun iatur, signum omni vi, liente signifer eonvelli nequire eonversus ad nuntium , num litteras quoque - inquit ab senatu adsere, quae me rem gerere vetent abi nuntia, effodiant signum, si ad eonvellendum manus prae meta obtorpuerit Lineedere inde agmen eoepit primoribus, superquam quod dissenserant Mab eonsilio, territia etiam duplici prodigio, milite in vulgus laeto sermesa ducis, eum spem magis ipsam quam ausam spei intueretur. IV. AEannibal quod agri est inter Cortonam urbem Trasumennumquae
laeum omni ebido belli per astat, quo magis iram hosti ad vindica d
52쪽
--rtim latuis aeua et lam pem enerant ad loea nati i adlis, tib
maxime montes Cortonenses Trasumenam subier hi tantum interest e angusta velut ad id ipmim de indaratria relieto spatior deinde paulo Iallor pateam eampus, inde eones adsurgunt ibi astra in aperto Ioeat,1 ubi ipse eum AMs modo Hispanisque eonsideret Baleares eleramque levem Armat ain post montes imumducit, equites ad ipsa sanem saltum tumulis apte tegentibus loeat, ut, ubi intrassent Romani, obiecto equitatae clausa omnia iam a montibus essentimaminius eam pridie solis Masu ad laeum pereenisset, inexploratos postero die vix dum satis certa luee angustiis superatis, postquam in pntentiorem eampum pandi agmen eoepit, id tantum hostium quod ex ad . verso erat eonspexit ab tergo a super aput deeepere insidiae. με- am ubi id quod petierat, elausum lae ac montibus et ineumfusum suis eviis habes hostem, innum omnibus dat simul invadendi. qui ubi quais evique proximum sui Meueurrerunt, eo magis Romanis subita a quo in provisa res fuit, quod orta ex lae nebula eampo quam montibus de aio sederat, agminaque hostium ex pluribus ollibus ipsa inter se satiae. peeta eoque magis pariter demeurrerant Romanus amore prius undique orto quam satis emeret, se iseumventum esse sensit, et ante so in hontem lateraque pugnari coeptum est quam satis instrueretur acies aut expediri arma stringique gladii . possenti V. Consul percutiis omni, a ipse alis ut in re trepida impavidus turbatos ordines, vertent se . u. ad dissonos elamores, instruit ni tempus loeusque patitur e , quaeumque adire audirique potest, adhortatur ae stare a pugnare iubetem nee enim inde votis aut imploratione deum sed vi a virtute evadendum asser per medias aries ferro viam fieri et, quo timoris minus ait, eo minus serme perieuli esse celerum prae strepitu e tumultu ne eo ilIum nee imperium a se poterat, tantumque aberat ut sua signa atque ordianes et dena nomerent, ut vix ad arma apienda aptandaque pugnae M eompeteret auisinis opprimerenturque quidam onerati magis his quam meli et erat In tanta alligine maior usus aurium quam oeulorum ad minuas vulnerum latasque eo oriun aut armorum et mixtos strepenti npaventiumque elamores ireumferebant ora .losque alii sugientes n-
mantvam globo illat lixaerebant, alio redeuntes in pugnam avertebat fit 3s sientior agmen. vinde, ubi in omnes parte nequiquam impetus uti, et ab lateri ua montes a laeus a fronte et ab tergo hostium acies elandebat, apparuitque nullam nisi in dextera serroque salutis spem esse, tum sibi quisquo dux adhortatorque laetus ad rem gerendam et nova de inclegro exorta pugna est non illa ordinata per principes hastatosquo ne Mariarios, nee in pro innis antesignani post agna alia pugnaret acies, M.t in n. legione miles aut eohorte aut manipulo esset sors eonglobat et animus suus utque ante aut post pugnandi ordinem datat tantasque iit ardo armorum, adeo intentus pugnae animus, ut em motum terrae, vi mataram urbium Itina magnas Partes prostravit avertitque
53쪽
eare ramos amum, mare flaministin invexit, moram latae ingem M.
ruit, nemo pugnantium senserae VI Tres serme horas pugnatum est et ubique a meiter ,- autem tamen aerio lasestiorque pugna eget eum et robora vis rum se. quebantur et ipse, quaeumque in parte premi ae laborare se erat νε- impigre serebat opem insignemque -- et hostes summa ris Pharai et tuebantur eives, donee Insubia eques -- Dueario .men em -- lacia quoque ogestans eonsulem en inquit, ,hio est populariis auis, , qui
legiones nostras oecidit agrosque et urbem est depopulatust iam ego hane letimam Manibus peremptorum Bede civium dabo Me subditisque flealearibus equo per eonfertissimam hostium turbam impetum is-, o, trunmtoque prius armigero, qui se insevi venienti obviam obis .at, nsulem lanee transfixit: spoliare eupientem triari obiectis sentis aminere. magnae partis inde primum coepit et iam neo laeua mea montes pavori obstabant per omnia arta praeruptarive veri eam eum isdunt, armaque et viri super alium alii praeeipitantur pars magna, blIoeus sagae deest, per prima vada paludis in Pam progressi, quoad e pilibus hvmerisque exstare possunt, sese immergunt suere, quo in risu inspavor nando etiam apessere lagam unpuberit, quae ubi immensa a iana spe erat, aut deficientibus animis hauriebantur gurgitibus, aut noviquam aefessi vada retro aegerrime repetebant atquc ibi ab ingressis aquam hostium eqvitibus passim trucidabantur. sex milia sermo primi agminis per adversos hostes eruptione impigre saeta, ignari omnium quae post se amrentur, ex sali evasere, et eum in tumulo quodam eo litissent, iam rem modo a sonum armorum audientes, quae fortuna pugnae esset, ne aeque seire nee perspicere prae alligine poteranti inesinata denique meum inealescente sole dispulsa nebula aperuisset diem, lum liquida ima luee montes eampique perdita res stratamque ostendem foede Romanam aciem. itaque, ne in onspectos procul immitteretur eques, sublatis ptim signis quam enatissimo poterant agmine sese abripuerant. postem rudi eum super etera extrema sames etiam instaret, fidem daato Nahae. bale, qui eum omnibus equestribus opiis nocte eo eeutus erat si arma tradidissent abire eum singulis vestimentia passurum, sese dedidermate quae uvie resistone seritata fides ab Hannibiae. .est, atque In vineala omnes eonieci . in VII meo eiu nobilia ad Trasumennum pugna atque inter patrem memorata populi Romani elades qui eoim milia Romanorum in eis eaesa sunt deeem milia sparsa fuga per omnem Etruriam diversis vino
ribua urbem petiero duo milia vingenti hostium in eis, multi posv utrimque ex vulneribus periere multipis modes uisim o laeta tristia 4 ab aliis ego, praeterquam qno nihil auctum ex vano velim, ni .mis Inclinant sermo seribentium animi, Fabium aequalem tempori ahal eo bini potissimum uotorem habes Hannibal aplivorim qui M.tini nominis essent, in pretio dimissis, Romanis is laevia datis, sese.
54쪽
gala ex he tram eoaeervatoriun amulis eo ora noritur eum sepeliri tu aisset maminii quoque orpus laneris ea a magna eum eum inquisitam non invenit. Roma ad primum nuntium adis eius eum ingenti terrore aerim missi eone sus in forum populi est actus mat nae vagae per vias, quae repens ades adlata quaeve fortuna exercitu esset, obvios Percunctantur: et eum hequenta eontionis modo turba in omitium et euriam versa magistratus vocaret, tandem haud multo anto soli oceasum . Pom-Povius praetor pugna inquit , magna vivi sumus et quamquam ni- is hil ertina ex eo auditum est, tamen alius ab alio impleti rumoribus do.
mos reserant, eonsulem eum magna parte eopiarum caesum, superesse
paveo aut saga passim per triariam sparsos aut captos ab hoste quot sus exerestus victi fuerant, tot in eum dispertiti animi eorum erant, quorum propinqui sub C. Flaminio eo ut meri-ant, ignorantium, quae 15 euiusque auoeum Betuna esset ne quisquam salis certum habet, quid aut speret aut timea poste o ac dianceps aliquot diebus ad portas maior prope mulierum quam virorum multitudo stetit, aut suorum aliquem aut nuntios de iis opperiensi reumfundebanturque obviis sciscitantes neque avelli utique ab notis prius quam ordine omnia inquisissent poterast.20 inde varios vultus digredientium ab nuntiis erneres, ut cuique laeta aut tristia nuntiabantur, gratulantesque aut consolantes redeuntibu domostareumfusos seminarum praecipue et gaudia insignia erant et laetus: unam in ipsa porta sospiti filio repente oblatam in conspectu eius exspirasse serunt, alteram, cui mors filii salso nuntiata erat maestam sedens tem domi ad primum onspectum redeuntis filii gaudio nimio exanima tam aenatum praetores per dies aliquot ab orto usque ad occidentem solam in uria retinent, eonsultantes, quo nam duce aut copiis quibus Maiati victoribus Poenis posset. VIII Priusquam satis Meta consilia essent, repens alia nuntiaturae clades, quattuor milia equitam cum C. Centenio propraetore missa adeollegam ab Servilio eonsule in Umbria, quo post pugnam ad Trasumen num auditam averterant iter, ab Hannibale circumventa esus rei fama vario homines adserit: pars occupatis maiore aegritudine animis levem ex omparatione priorum dueere recentem equitum iacturam, pars nonae id quod aeeiderat per so aestimare, sed ut in adsecto corpore quamvis levis ausa magis quam valido gravior sentiretor, ita lum aegrae et ad-
seetae civitati quodeumque adversi inciderit, non rerum magnitudine ea viribus, extenuatis, quae nihil quod adgravaret pati possent, aestimandum esse. Itaque ad remedium iam diu neque desideratum ne adhibitum, di- ω Maiorem disendum, vitas eonfugit et quia et eonsul aberat, a quo uno dies posse videbatur, nec per os palam armis Punicis Italiam saeue erat aut nuntium aut littera mitti, ne dictatorem populus reare poterat, quod numquam ante eam diem factum erat, prodietatorem populus ore
vi Q. Fabium Maximum et magistrum equitum M. Minucium Rusum:
55쪽
hisque negotium ab senatu datum n muros turresque urbis firmarent et praesidia disponerent quibus locis videretur, pontesque rescinderent numinum pro urbe ae penatibus dimicandum esse, quando Italiam tueri
IX Hannibal recto itinere per Umbriam usque ad Spoletium venit.
Inde eum peti populato agro urbem oppugnare adortus esset, eum magna caede suorum repulsus, coniectans e unius coloniae haud nitas prospero temptatae viribus, quanta moles Romanae urbis esset, in agrum Picenum avertit iter non copia solum omnis generis frugum abundantem sed reis
sertum praeda, quam effuse avidi atque egentes rapiebant. Ibi per dies 10 aliquot stativa habita resectusque miles hibemis itineribus a palustri via proelioque magis ad eventum secundo quam levi aut facili adfectus ubi salis quieti datum praeda a populationibus magis quam otio aut requie .gaudentibus, prosectus Praetulianum Hadrianum agrum, Marsos inde Mammeinosque et Pelignos devastat circaque Arpos et Luceriam proximam 5 Apuliae regionem. Cn. Servilius consul levibus proeliis eum Gallis actis et uno oppido ignobili expugnato postquam de collegae exercituέque eaede audivit, iam moenibus patriae metuens, ne abesset in discrimine extremo, ad urbem iter intendit. Q. Fabius Maximus dietator iterum, quo die magistratum iniit vo 20
in senatu, ab diis orsus, eum edocuisset patres plus negligentia caerimoniarum auspiciorumque quam temeritate atque inscitia peccatum a G. Flaminio eonsule esse, quaeque piacula irae deum essent mos deos consulendos esse, pervicit ut, quod non sermo decernitur nisi cum tetra prodigia nuntiata sunt, decemviri libros Sibyllinos adire iuberentur. qui 25 inspectis satalibus libris rettulerunt patribus, quod eius belli causa volum Marii soret, id hon rite factum de integro atque amplius laciundum esse, et Iovi ludos magnos et aedes Veneri Erycinae ac Menti vovendas esse, et supplicationem lectistemiumque habendum et Ver sacrum VoVendum, si bellatum prospere esset resque publica in eodem quo ante bellum suis. .30set statu permansisset aenatus, quoniam Fabium belli cura occupatura aes, M. Aemilium praetorem ex ollehi pontificum sententia omnia eant maturo saut eurare iubet. m. His senatus consuliis persectis L. Cornelius Lentulus pontifex maximus consulente olIegio praetorum omnium primum populum eonsiliendum de vere sacro censet, iniussu populi voveri 35 non posse. rogatus in hae verba popuIus , velitis iubeatisne haec sic
fieri di si res publiea populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum, si ut Velim eam, sic salva servata erit hisce duellit -- quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est quaeque duella cum Gallis sunt quive eis Alpes sunt , datum donum duit populus Romanus Qui 40ritium, quod ver adtulerit ex suillo ovillo caprino boviIlo grege quaeque profana erunt, Iovi fieri ex qua die senatus populusque iusserit qui sa- ciet, quando volet quaque lege volet, lacito quo modo saxit, probe sactum estor si id moritur quod fieri oportebit, protinus' 'eque εο
56쪽
Ius eclo si quis rumpet oceidetve inserens, ne hauseator si quis opse , populo seelus esto neve oui cleptum erit: si atro die faxit insolens, probe laetum estor , noete sive luce, si servus sive litis sarit, probe laetum esto: si ante id ea senatus populusque iusserit fieri a laxit, eoosopulus solutus liber esto L eiusdem rei ausa ludi magni volt aeria troeentis triginta tribus milibus treeeniis triginta tribus triente, praeter Eahubus Iovi treeentis, multis aliis divis bubus albis atque ceteris hostiis. votis rite nuneupati s supplieatio edicta, supplicatumque iere eum coni gibus ae liberis non urbana multitudo tantum sed agrestium etiam, quos 10 in aliqua sua fortuna publica quoque contingebat cura tum leotistemnium per triduum habitum deeemviris saerorum eurantibus sex pulvinaria in conspectu suerant, Iovi ac Iunoni unum, alterum Neptuno e Minervae, tertium arii a Veneri, quartum Apollini ae Dianae, quintum Vulcano a Vestae, sextum Mercurio et Cereri tum aedes votae -
15neri Erycinae aedem Q. Fabius Maximus dictator vovit, quia ita ec talibus libris edictum erat, ut is voveret euius maximum imperium in civitate esset. menti aedem T. Otacilius praetor voviti XI. Ita rebus divinis exaetis tum de bello reque de publiea dies
tor rettulit, quibus quotve legionibus letori hosti obviam eundum essem patres censerent decretum ut ab Cn. Servilio consule exerestum aeciperet scriberet praeter ea ex tribust oesisque quantum equitumae peditum videretur: etera omnia ager saeeretque ut e re bliea duceret. Fabius duas' legiones se adieeturum ad Servilianum Nemestum dixit: iis per magistrum equitum oriptis Tibur daein ad onVe-25ni ndum edixit edicioquo proposito ut, quibus oppid i eastellaque Imm nita essent, ut eommigrarent in' loca lutat ex agris quoque demigrarent omnis regionis eius, qua iturus Hannibal esspi, tectis prius incensia ae frugibus eorruptis ne cuius rei copia esset. Ipse via Flaminia prosectus obviam consuli exercituque eum ad Tiberim cirea Oerieulum prosperi a se agmen onsulemque cum eguitibus ad se prodeuntem, viatorem misit qui consuli nuntiaret ut sine lictoribus ad dictatorem veniret qui eum diei paruisset congressusque eorum ingentem speciem letaturae apud cives sociosque vetustate iam prope oblitos elus imperii Misset, litterae ab urbe adlatae sunt, naves onerarias eommeatum ab Ostia in Hispaniam 35 ad exerestum portantes a classe Punica circa portum Cosanum eaPtas esse. itaque extemplo eonsul Ostiam proficisci iussus navibusque, quae ad uinem Romanam aut Ostiae essent, completis milite a navalibus ociis persequi hostium classem ac litora Italiae lutari magna vis hominum eonscripta Romaε erat libertini etiam, quibus liberi essent et aetas 40 militaris in verba iuraverant ex hoc urbano exereitu qui minores quinque et triginta annis erant in naves impositi, alii ut urbi praesiderent resteti.
- Dictator exereitu consulis aeeepto a Fulvio Flaeeo legato pergrum Sabinum Tibur, quo diem ad eonveniendum dixerat novis millli-
57쪽
bus, venit. Inde Praeneste ac transversis limllIbus in viam Latinam si egressus, unde itineribus summa cum cura exploratis ad hostem ducit nullo Ioeo, nisi quantum necessitas cogeret, fortunae se commissurus. quo primum die haud procul Arpis in conspectu hostium posuit castra, nulla mora facta quin Poenus educeret in aciem copiamque pugnondi sa 5eeret: sed ubi quieta omnia apud hostes nec castra ullo tumultu mota videt, increpans quidem, vicios tandem suos Martios ani s Romanis debellatumque concessumque propalam de Virtute ac gloria esse, in castra rediit: ceterum tacita cura animum incessit, quod cum duς haudquaquam Flaminio Sempi onioque simili sutura sibi res esset, ac tum demum 10 edocti malis Romani parem Hanmbali ducem quaesissent. et prudentiam quidem non vim dictatoris extemplo timuit: constantiam haud dum e pertus agitare a temptare animum movendo crebro castra populandoque in oculis eius agros sociorum coepit et modo itato agmina ex conspectu abibat, modo repente in aliquo flexu viae, si excipere digressum in 15 aequum posset, occultus obsistebat Fabius per loca alta agmen ducebat modie ab hoste intervallo ut neque omitteret eum neque congrederetur reastris, nisi quantum usus iecessario cogeret, tenebatur miles: pabulum et ligna nec pauci petebant nec passim equitum levisque armaturae latio, composita instructaque in subitos tumultus, et suo militi tuta omnia 20 et insest effusis hostium populatoribus praebebat neque universo periculo summa rerum committebatur, et parva momenta levium certaminum
ex tuto eoeptornm finitimoque receptu dsuefaciebant territum pristinis cladibus militem minus iam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae. sed non Hannibalem magis infestum tam sanis consiliis habebat o quam magistrum equitum, qui nihil aliud quam quod impar erat imperio morae ad rem publicam praecipitandam habebat, serox rapidusque in consiliis ae lingua immodicus. primo inter paucos, dein propalam in
vulgus pro cunctatore segnem pro caulo timidum - adfingens vicina virtutibus vitia, ompellabat, premendoque superiorem, quae pessima ars 30 nimis prosperis multorum successibus crevit, sese extollebat.
XIII. Hannibal ex Hirpinis in Samnium transit, Beneventanum depopulatur agrum, Telesiam urbem capit, irritat etiam de industria dueem, a sorte accensum t. indignitatibus cladibus sociorum detrahere ad aequum certamen possit inter multitudinem sociorum Italici generis, qui 35 ad Trasumennum capti ab Hannibale dimissique luerant, tres Campani equites erant, multis iam tum illecti donis promissisque Hannibalis adeonciliandos popularium animos hi nuntiantes, si in i mpaniam exercitum admovisset, Capuae poliendae qpiam ore, cum res mais quam auctores esset, dubium Hannibalem alternisque dentem a dissidentem 40 tamen ut Campanos ex Samnio peteret moverunt: monitos, Veliam atque etiam promissa rebus adfirmarent, iussosque eum pluribus et aliquihus principum redire ad se dimisit. Ipse imperae duci ut se in agrum Caainalem dueat, edoctus a peritis regionum, si eum saltum occupasset,
58쪽
exitum Romano ax opem frendiam foetis inieres urum. sed Puni- eum abhorrens ab Latino nomine Casilinum pro Casino dux ut ameiperet secit, aversusque ab suo itinere per Allifanum Calatinumque et Calenum agrum in campum Stellatem descenditi ubi eum montibus stu
minibusque ausam regionem circumspexisset, Matum utem Pereum etatur, ubi terrarum esset cum is Casilini eo die mansurum eum dixisset, tum demum cognitus est error et Casinum long inde alia regione esse virgisque caeso due et ad reliquorum terrorem in crucem sublato, eastris communitis, Maharbalem cam equitibus in agrum Falamum prae-10dalum dimisit usque ad aquas Sinuessanas populatio ea pervenit ingentem cladem, sugam tamen terroremque latius Numidae secerunt nec lamen is terror, eum omnia bello flagrarent, fide socios dimovit, videIieet quia iusto et moderato regebantur i perio, nec abnuebant qaod unum vinculum fidei est, melioribus parere.
1 v. ut vero, postquam ad Vultumum numen castra sunt Posita, exurebatur amoenissimus Italiae ager villaeque passim inoendiis sumabant per iuga Massio montis Fabio ducente, tum prope de integro seditio a censa quieti fuerant enim per paucos dies, quia, cum elerius solitora ctum agmen esset, festinari ad prohibendam populationibus Campaniam
20erediderant ut vero in extrema iuga Massici montis ventum est, hostes sub oulis erant Falerni agri colonorumque Sinuessae testia urentes, nec ulla erat mentio pugnae, spectatumne hue M inquit Minucius , ad rem fruendam oculis, sociorum aedes et incendia, venimus nec si nutilius alterius, nos ne civium quiqem horum pudet, quos Sinuessam eoIo-2 nos patres nostri miserunt ut ab Samnite hoste tula haec ora esset, quam. nunc non vicinus Samnis urit sed Poenus advena, ab extremis orbis te raram terminis nostra unctatione et socordia iam huc progressus tan- qum pro degeneramus ae patribus nostris ut praeter quam oram illi suam punicas vagari lasses dedecus esse imperii sui duxerint, eam nunc ple-Mnam hostium Numidarumque ac Manrorum iam laetam videamus qui modo Saguntum oppugnari indignando non homines tantum sed laedera et deos etebamus, eandentem moenia Romanae coloniae Hannibalem laeti
spectamus sumus ex incendiis illarum agrorumque in oculos atque ora venit, strepunt aures clamoribus plorantium foetorum saepius nos quam 35 deorum invocantium opem, nos hic pecorum modo per aestivo saltus deviasque alles exercitum duelmus conditi nubibus silvisque a hoc modo peragrando acumina saltusque M. Furius recipere a Gallis urbem voluisset, quo hic novus Camillus, nobis dictator unieus in rebus a seetis quaesitus Italiam ab Hannibale reeuperare parat, Gallorum Roma 40 esset, quam vereor ne sic eunetantibus qbis Hannibali ac Poenis tollens servaverint maiores nostri sed vir a vere Romsanus, quo die dictato' rem eum ex auctoritate patrum iussuque populi letum Veios adlatum est, eum esse satis inum Ianiculum, ubi sedens prospectaret hostem,
, deseendit in aequum atque illo ipso die media in urbe, qua nune busta
59쪽
Gallica sunt, et postero die citra Gabios eeldit Gallorum lesione. quid
post multos annos cum ad Furculas Caudinas ab Samnite hoste sub imgum missi sumus, utrum tandem L. Papirius Cursor iuga Samnii perlustrando an Luceriam premendo obsidendoque et lacessendo violorem h alem depulsum ab Romanis. eervieibus iugum superbo Samniti imposuit 5 modo C. Lutatio quae alia res quam celeritas victoriam dedit, quod po-atero die quam hostem vidit, classem gravem commeatibus impeditam suomet ipsam instrumento atque apparatu oppressit stultilia est sedendo aut votis debellari credere posse armari eopias oportet et deducendas in aequum ut vir cum viro congrediaris audendo atque agendo res Ro-10 mana crevit non iis segnibus consiliis, quae timidi canta vocant L haeo velut ontionanti Minucio cireumfundebatur tribunorum equitumque R manorum multitudo et ad aures quoque militum dicta serocia evolvebautur, ac, si militaris suffragii res esset, haud dubie serebant Minuetum Fabio due praelaturbs. 11XV. Fabius pariter in suos haud minus quam in hostes intentus,
prius ab illis invietum animum praestat quamquam probe scit non in castria modo suis sed iam etiam Romae infamem suam cunctationem esse, obstinatus tamen lenore eodem eonsiliorum aestatis reliquum extraxit,
ut Hannibal destitutus ab spe summa ope petiti certi minis iam hibernis soloeum cireumspectaret, quia ea regio praesentis at opiae non perpetuae, arbusta vineaeque et consti omnia magia amoenis quam necessariis fructibus hae per exploratores relata Fabio , eum satis eiret per easdem angustias, quibus intraverat Falernum agrum, rediturum, Canueviam montem et Casilinum oceupat modicis praesidiis, quae urbs Vul-25 turno numine dirempta Falemum a Campano agro dividit ipso iugis isdem exercitum reducit misso exploratum eum quadringentis equitibus foetorem L. Hostilio Mancino qui ex turba iuv-um audientium saepe ferociter contionantem magistrum equitum progressus primo exploratoris modo It ex talo petularetur hostem, ubi vago passim per D Meos Numidas vidit, per oecasionem etiam paucos eoidit, extemplo diuispatus certamine est animus exeideruntque praeeepta dictatoris, qui, quam tum tuto posset, progrespum prius eoipere sese iusserat quam in omspeetum hostium veniret Numidae alii atque alii ocursantes refugientesque ad castra prope ipsum cum satigatione equorum atque hominum mpertrahere inde Carthalo, penes quem summa equestris imperii erat, eoncitatis equis invectus eum prius quam ad eoniectum teli veniret avemtisset hostes, quinque sermo milia continenti eursu Meutus est sustentes. Nencinus, postquam eo hostem desistere aequi nee spem vidit effugiendi esse, ohortatus suos in proelium rediit omni parte virium impae itaque Mipse et desecti equitam circumventi occiduntur ceteri emis rursus oursu Cales primum, indo prope inviis allibus ad dietatorem perisserunt. Eo sorte dio Ninucius se ooniunxevat Fabio missus ad firmandum
praendio sanum, qui super larraeinam in artas eoactuariauem imminat
60쪽
niaxi, ne ab Sis a sa Menus Appiae limite pervenire in agri in Remini pomet coniunctis exercitibus dictator ac magister equitum cantrinia viain deseiunt, qua Hannibal ducturus erat duo inde milia hos Esaberalit XVI. Postero die Poeni quod viae inter bina castra erat agmiract eomplevere cum Rumani sub ipso constitissent vallo haud dubie aequioris laus, suceessi tamen Poenus cum expeditis equitibus, atque ad lacesseradum hostem carptim Poeni et procursando recipiendoque sese pugna BN.- restitit suo loco Romana acies lenta pugna et ex dictatoris magis quaera iniunibalis sui voluntate: lucenti ab Romanis oeungenti hostium Eei- ωdere. Inclusus inde videri Hannibal via ad Casilinum obsessa, eum Capua et Samnium et tantum ab tero divitum sociorum Romanis eoin- meatus subvohoret, Poenus ante Formiana saxa ac Literna arenas alα- suaque perhorrida sit hibernaturus esse nec Hannibalem sesellit Misaa rtibus petii itaque cum per Casilinum evadere non posset petendi-15que montes et iugum Calliculae superandum esset, necubi Romanua inclusum vallibus agmen adgrederetur, ludibrium oculorum specie terribiIoah ouatrandum hostem commentus principio nocti surtim uecedere nam lea statuit. Iallacis consilii talis apparatus uites face undiqi e m agri collectae ascesque virgarum atque aridi sarmenti praesisanturquo meornibus boum, quos domitos indomitosque multos inter eteram agrealem praedam sebai: ad duo milia sexine boum effecta, Hasdrubaliquon gotium datum ut primis tenebris noctis id armentum accensis cornibus
ad montes ageret, maxime, si posset, super saltus ab hoste ius sos. XVII. Primis tenebria silentio mota castra boves aliquanto ante signa Masti ubi ad radices montium viasquis angustas Ventum est, signum extemplo datur ut accensis cornibus armenta in adversos eoncitentur montes et metus ipso relucentis ammae a capite calorque iam ad uvam ad imaque cornuum adveniens velut stimulatos furore agebat boves. quo repente discursu haud secus quam silvis montibusque accensimomnia asiareum virgulta ardero, capitumque irrita quassatio exeilaus ammam hominum passim diseurrentium speciem praebebat qui ad transilum altus insidendum locati erant, ubi in summis montibus ac super se quo tam ignes conspenere, ircumventos se es8 rati praesidio excessere qua minimo densae mi hant staminae, velut tutissimum iter petente summam montium iuga, tamen in quosdam οyea illatos a suis gregibus intad runt et primo eum procul errierent, veluti ammas spirantium mira--lo adtoniti constiterunt, deinde, ut humana apparuit fraus, tum vero insidias rati esse, cum maiore metu concitant se in sagam, levi quoque
armaturae hostium incurrere. ceterum nox aequato timore neutro P
Mignam incipientes ad laeem tenuit inter ea toto agmine Hannibal trans. Melo per saltum et qui adam in ipso saltu hostium oppressis iii agro Auisano posuit eastra. XvIII. ivno tumultum sensit Fabius ceterum et insidias viae ra- tua et ab noeiurno utique abhorrens erismis auos munimentis tenuit.