장음표시 사용
141쪽
io 8 HIs TORIAR vM GALLInbilium comitatu, respondetque aperto capite, in hanc sententiam : Esse se subditum , multisque Regi nominibm de minctum , ct si ausit dicere, natura fratrem; neque per δε- mentiam , aut furorem prorupisse in arma ; altum esse constatium: Conrio Principi copias Das , aut ritatem, ct vim consilii omnem sociata, in ultionem Henrici patris dira proditione necati , qua si impetrabitur ultio , paratum se statimul arma ponat.
Nec diu cum foederatis principibus sociatur, subscribitque pacto; prorogantur in Aprilem induciae. Lecti tractat dae paci oratores a Rege, Nivernus, Marescallus Brii faciis, Villaraeus, Praeses Thuanus, Ponscastraeus, Vicius. Condaeo a secretis erant , consiliique participes intimi Bullioniux&Mayenius: accessit his sagaci foemina ingenio Suessionum Comitissa: persunctorie additi, rerumque conscii quas vulgari opus, Duces Longavillaeui, Luxenaburgius, Roha naeus, Suillius, Tremollius, & Valeta Candalius: Adhibitar&sceminae duae consiliis Principum, Condaei & Longavillaei matres Transactum Loduni negotium magnis Oratorum altercationibus, quo tempore Condaeus partium Dux adversa valetudine abdicaverat imperia rerum, per morbum vix sui compos: rara Suillium inter & Bullionium concordia, velut inter aemulos: his a debat quod utroque transacti negotii gloriam ambiente. insectum manebat , neutro promovente; seu , quod assolet, utroque sors privatim obstante : fovebant discordiam Oratores regii, rem haud dissicilem , inter aemulantes imperia belli duces, maxime ubi natura & genio dissident. Neque omitti debet missum in Galliam a Rege Britanno Egmondum Oratorem, qui de pace ageret , rem inauditam i quis credat Regem Gallum daturum subditis in pacem leges, passum
externi Regis legatos velut in rem communem: factum atrox , quo se omnis secta mancipabat externo regi data praevia fide, si res posceret: neque mirum ita censu ille Sectarios quorum semper praecipua suere studia in Regem suum. Quo magis eorum socordiam irridere libet quibus tum summa rerum commissa; quippe quid aliud est pati externum Principem medium Regem inter & subditos, quam precario illis lege dicta , trahere in alienum arbitrium jura dominii Memorant Villaraeum, postquam omnium consensu ita pacem
142쪽
pacem convenerat , obstitisse acriter quo minus Egmondus i616. Regis sui nomine pactis subscriberet; ne infamia rei, scripto ad posteros transiret: urgebat Dux Bullionius, hoc Britantii regis gratiam intensius captans, quo pacta ab ipsius Iegato obsignari instabat acrius; verax an dissimulans incertum : sic habent libri Rohanaei memoriales manuscripti. Pa, cis haec summa capita. I. Inquirendum in Hemiet IV. parricidiuo, Concilitaque Constantiensis, simul se Sorbona, qua de Regum viatώ sunt, decreta renovanda , ut posthac certa sit scientia.
Concessum. II. Remittendam ad Partamentum Lutetianum inquisitionem in crimen,pravaricantibus quibus extra ordinem ejus
caussa cognitio delata fuit. Concessim. III. Ternionis Articulum primum , quem ordo tertius de Regum potestate immediata nuper Comitiis Gallia gene- tibin conscripserat confirmandum rescripto Principis. In suspenso habitum. IV. Par lamenti Lutetiani de Regum potestate ct vita placia 'tum ut renovetur ; siquid contra ab arctiore Consilio irrepsit ut deleatur. In suspenso habitum. V. Galticana Ecclesia privilegia is autoritas farea ut hab
antur. Concessum. VI. Concilium videntinum ut apud Gallos non valeat
prisinoque ut restituantur statui , qua Clarus super ea quastione prater Regis mentem, S privilegia regni nou
VII. Composita paci confirmanda Regem inter se sectarios edicta ; articuli ipsis secreto concessi, privata diplomata . declarationes , adsupplices libellos responsa, data illis varia . pro temporum ratione facultates , nedum a Ludovico fel citer regnante, sed ct ab ipsius decessore Henrico . salva uesint se intura expacto inito. Concessum. VIII. Forenses magiseratus, prafecti militia, provinci
rum, urbium, arciumque rectores ut non mutentur , ut
resiluantur per invidiam dejecti , saliaque illis ut sint privilegia, immunitates, varia, obventus, o si quid ultra debitum ; nisi manifesta noxa impliciti sint, judicioque condemnati non suspecto quos aquum es deposti a poenam , gratiaque Regis deseri necnon ct beneficiis.
143쪽
Do HisTORIAR vM GA In IX. Curtovorum illustri familia , qua se regia Galloruistirpe commendat consulendum, ut natalibus restituatur per temporis lapsum obliteratis. In suspenso habitum. X. Parumenta in pristinam libertatem vindicanda . digni tatem ipsis autoritatem , qualia retroactu saeculis fuero, confirmanda : LeDyum Prasidem resiluendum libertati ,
juxta O ignitati. Concessa quae de partamentis petitio est , qu. e Lejavo Praeside in suspenso habita.
X I. Arctioris Consilii placitum abrogandum , quo Partamenti Lutetiani monitiones ad Regem Senatuscon ullo mata simul ct ipsum Senatusconsultum per injuriam spreta is abolita. Concessum , quod ut apertius fiat, delegabuntur ab arctiore Regis Consilio nec non a Partamento, quorum opera sit, ut suus cuique ordini gradus servetur. irrito in suturum praedicto arctioris Consilii placito. XII. Par lamenti monitionibus prefatis, necnon Comitiorum Gallia generalium ternionibus in Articulos digessis danda quam primum a Rege restonsa, ne ludibrio sint procurata Gallis per immensos sumptus Comitia. Concessum,& ne per dilationem pereant consilia, respondebitur tres
XIII. Alienigenas ex veteri Gallorum lege procul habendoso iis militaribus , arcium, urbium , provinciarumque praefecturis ; primis item Gallia muniis c magna Coronae ossicia vocant equum item incapaces esse aula dignitatibus .forensibus o iis, ararii administratione publica.prabendis Ecelsasticis is demum omnibm quibus saepe gliscit privatorum autoritas in necem Regum I remunerandos poshae habita virtutis ratιone per osciorum is beneficiorum largitiones, indigenas. Conventum , non ita tam eii ut optio adimatur Regi, apud quem erit bona fide delectus, ut quemque agnoverit rebus gerendis, fide,consilio,
X IV. Arcem Ambianam, qua in urbem prossectus es δε- minatio , diruendam. Suspensum. X V. Militiam equestrem, in qua sat pracipuum Galgia robur restituendam, qualis ab antiquo fuit: legesque quas injuria temporis obliteravit renovandas, neque alios ira usus erogandum vectigal annuum in id praesari solitum , cui nomen es, te Taillon. Concessum. x VI. Pr
144쪽
lxVI. Prasidiaria excubiarum cohors , quam indigena com- i 616. ponunt, ut uni subjaceat Regi. perinde ac Scotica; ut i gionum Gallicarum Tribuno Colonnellum vocant) D- cultas non sit substituendi pro arbitrio, vacantibus legi num osciis,quod invaluit usu pesmo ex Regum indulgentia. Concessum. XVII. Consilium Regis arctius reformandum, neque a mittendos temere in secretum quoscumque, quibus pro natalibus , pro dignitate, aut pro Regis gratia si fragium permissum es , maxime cum regni arcana trabantur,
adeo ut mage illis ex dignitate, Regis esse Consiliarios sit. quam ex oscis. Concessum juxta legem iamdudum
XVIII. Legationibus ad Principes externos defungi non . posse, nisiquos, natales, merita , aut longa rerum experia entia commendaverint. Concessum.
XI X. Dona, quorum de publico largitio est, ut posthac misnuantur , pracipue conferri in immeritos solita.
X X. Annuam pensionem Regi prassari solitam prorogando L. B.is osciorum possessioni scui a jure annuo nomen abrogan- annuetidam penitus, inhibendaque postmodum osciorum velut rei
sacra commercia : minuendum morte numerum, extin
guenda incia ubi desierint pinderi, donec decreverint in ' originem suam: sic rationum se fori munia tot se tanta fore,quot se quanta fuere ab initio. Remunerandam regia Iargitione virtutem ut moris olim. Concessum post tres annos, interea valebit annui juris exactio pro ossiciis so-rensibus, nusquam pro militaribus, aut rationalibus. XXI. Priυatorum diplomatum usum abrogandum cresedi Brasirimati omu breviaria vocant quibus permissu Regum, vivis reseris. etiamnum parentibus in spem secundam vocari solent ceria succinones iii administrandis urbibus , ct quandoque provinciis , nulla postmodum Regi electione pro virtute merito. Concessum . . , XXII. Sublevandum oneribus populum quibus in dies gravatur se pene opprimitur, ibique prasertim ubi armis se vitum. Concessum. XXIII. Observanda sancte foedera ab Henrico Rege cum externis Principibus pacta. Concessum. XXIV. ne
145쪽
οἱ HIs TORI ARVM GALLII XXIV. Vt pacta Hispanum inter ει Sabaudum conventa oRege procurante aut orentur; utque sperato successu non careat foedus. Concessum. XXV. Perutilia Gallis cum Helvetiorum pagis foedera emoct agnitum a majoribus nostris, ct docemur experientio in dies: ideoque cum illis bona fide agendum, sancita pensionibus annuis paci.r servanda , O, quia pravo usu im
maluit stipendia ipsis ribita privatim A Luasoribus δε- strahi: servandam posthac fidem , standumque promissis.
Concessum. XXVI. Sedani ct Rancurtii protectionem ab Henrico olim susceptam a Ludovico firmandam , qualis erat sub Henrici regno, quod ut valest in futurum novo diplomate opus fore. Concessum. XXVII. Burdigalensis Par lamenti placitum in Condat caput convocatis classibus latum , sub annum M. D C. XIII. ut abolenda infamia actis Curia eximatur. Concessum. XXVIII. Diploma regium nuper in conisum, ' λι se
quaces vulgatum , necnon actis Lutetiani Pariamenti in perpetuam rei memoriam insertum, ut revocetur : Consulendum fama primi Principis , cui eadem es cum Rege fortuna , unum is commune periculum , idem sanguis. Concessum. XXIX. Reparandam pro dignitate offensi, injuriam Comino nuper illatam per Cassaniaraum Episcopum, Pictonumque municipes. Concessum. XXX. Restituendos Pictavienses dignitatibus, praefecturis. officiis militia se fori, beneficiis, bonis mobilibus se im mobilibus quibuscumque, delendamque penitus eorum memoriam qua ab ineunte Iunio anni M. D C. XIV. Pictavia utrinque gesta: criminum si qua privatim commissa , inquisitiones , probationes, judicia , silentio premenda ,seu, si satius visum, abolenda. Concessum. Subscripsere , Condaeus partium Dux , unaque Oratores Sectae: inter reliquos belli Duces orta altercatione ordinis , consultum ut exemplaria fierent pro numero personarum : ita suum quisque obsignavit exemplar illaesa o dinis praerogativa. Fuere qui crederent Villaraeo & Ianino operantibus pactam secreto legem de amovendo pro
146쪽
peatem Sillerio Cancellario, cujus opera ipli amoti cre- 16i6.debantur: nec diu cum aula movetur Sillerius, quod infra
I ple villararus mox restitutus, non multo post ex improviso dejicitur: Ancraeus, ex compacto Principes inter & Villaraeum arce Ambaliana deiectum se memor. atitorem injuriae amovet, Mangotumque substituit. Inter aulicos perpetuae inlidiae sunt, qui sibi fortunam struit, destruit alienam , in hoc positis omnium studiis ut casu invicem auge- .
Fama sedati dissidii per totam late Galliam statim vulgata ut cuique bellum invito aut cupienti erat spe vel dolore accipitur. Primus omnium Longavillaeus intercessit, militeque partim per stationes distributo , partim tota late Pi- cardia praedabundo paci obstitit, donec Articulo X et V . fatis fieret, suspensum ante memoravimus ; Marescalli An-craei auroritas reprimebatur si valeret Articulus, is tum Ambianam arcem procurans impune grassabatur in oppidanos, nemine contra ire auso, quia penes unum summa omnium erat. Ceterum quae ih pleri nequibat elusa Longa- villaei petitio, in hunc modum: Scribit Rex ad Longavillaeum ossiciosa manu in baec sere verba. Pacatam in prasiens Gaiatiam , ipsumque positis aranis Condaumseditioni acriter obfflere quam procuraverat: Ambianam arcem ad limites Gaiatia sitam, fidum esse, eaque regni parte praecipuum contr4 Arrio, ,tota resios, Hannoniosque munimentum si diruitur maximo Gaia Hainaui: tiae detrimento casuram quae genti praesidium fuit ab omni avo. Si , qua parte urbem 1pectant, solo aequabuntur munimina , apertam fore municipibus viam intercipienda , aut vi expugnanda quandocumque placuerit. Satius fore, quandoquidem in Ancraum invidia est, amoveri praefecturas pectum homιnem. Ita res habet ex Longavillaei voto, cujus erant Gouver- in Ancraeum summa odia, & quod in aula rarum, non dissimulata. manet Longavillaeus in Picardia Prorex qualis erat Ambiana arce Ancraeus simul & Picardia decedit: substituta Labj., Normannia quam reseret legati nomine, qua permutatione Normanducaccrevit Ancraeo tantum , quantum Normannia super Picardiam est.
Articulus XVI. Espernonium spectaba , illi suminum coto trijus in legiones erat sub titulo Colonelli, adeo ut fato sun- ι '
147쪽
ctis militiae praesectis vel exautoratis , pro arbitrio substitueret pravo usu. Ergo legationis suae praerogativam ad Regem deserri aegre serens excanduit, aulaque statim abstitit: at vana tum sine viribus ira, postquam in pacem convetiae rat Regem inter & Principes in caput ejus: Primorum invidiae maxime obnoxius suit Espernonius quamdiu sto ruit :floruit autem donee senio debilitatus & vires amitteret Scsortunam. Paulo post Lutetiano Partamento offeruntur Articuli actis Curiae de more inserendi; refragatur , id caussae memorant. Praeter XXX. erant complures Articuli haud palam scripti, quibus clam data fides exsequendis,petit Senatus sibi communicari& in secretum pactum deducta. Negat Rex communicanda quae secreto transigi placuit, tandem que iteratis de more justionibus, & in acta rediguntur secre ii Articuli, praemisso quod ex voluntate Regis enixa ita factum, qui Partamento mos , est excusandi quae contra Ie ges insinuare cogitur, cujus insinuationis hic passim esse eius est , ut pro legitimis populo habeantur & valeant etiam injusta. Hisce secretis pactionibus ingens pecuniae vis colla talia reos ; in stipulatum deductae in singulos annos pensio nes Principibus, ipsorumque sequacibus. Invaluerat ea tem pestate is regnandi modus: precariaque adhuc Regis auto ritate, erant &sua perduellibus praemia : dum in lubrico est Regum aetas, glisicit privata autoritas, turbidaque inter cla- Iescudi Principes, qualia Sole abscondito , minora coeli tu mina. Articulorum secreto conscriptorum summa fuit. ArκCbinonia , Biturigum ingens & praevalida turris , simul Mprovincia circumjecta Condaeo concessa. Item In stipulatum deducta Principibusque numerata,gravi populorum incommodo quindecies centena librarum millia per auctas Salina rum redemptiones superimpositis in singulos salis modios solidis quinquaginta, quod invaluit apud Gallos grave tributi genu ς in immcnsum intenso rei pretio, quam homini gratiunatura impertitur : sic recidit in populum omnis mali labes; at lim passim est bellorum civilium catastrophe: sic alius peccat , alius plectitur. Per idem tempus Marchionem Boni v
tum e magna Britannia reducem ob res novas, adversa tem
pestas Caletum impellit: iuspectabaturRegi viri in dissidium prompti male lata fides, unde in portu illi naufragium fuit.
Captus arcta custodia cohibetur, donec Lutetiam Ancrari. OPera
148쪽
Optimuς cohibendae ferocitati modus manus injectio: mansitescit in vinculis qui liber, serus & indomitus est. Mansuescit S libertati restituitur Boni vetus. Datur item in libertatem , praefecturaeque serensi redditur Lejayuς Praeses, nobis sit pra magna animi Sc virtutis laude memoratus, vir δε- ma clarus , quandiu ambigua illi fortuna, nec res omnino laetae. Certe apud plerosque male audiet annis sequentibus ,
studio rei privatae, negligentia publicae, si vera in ipsum po- .stulatio, de qua ambigitur. Paulo p5st Rex Turonibus Elesas venit: hyc Brutardus Sil-lerius Galliae Cancellarius sigillorum procuratione move- tur. Caussae variae tradebantur pro variis aulicorum affectibus. Erant qui crederent,quod ante districte memoravimus,
pacto nuper foederi Regem inter & Principes, secreto legem
additam de Brutardi abdicatione, sed falso; quippe haud
di erat insensius Principibus & Calvinistis Brutardus, quorum c res iis pactis praecipue agebatur. Praevaluere qui dicerent An aetic Galigayae conjugum invidiae datum ut pelleretur, quod idem docuere codicilli, post utriusque necem in- , ter Lodovici acta inventi is Ancraeo a secretis erat) ut - cunque seres habet, certum est Laleodis Maji jussum aula abstinere Brulardum. Constanter exilium tulit vir potens sui donec dignitati restitueretur , rem infra tradendam. Substitutus illi Vaeraeus apud Aquenses in Provincia Senatus Mixenu princeps, ingenti tum virtutis & rerum forensium fama, Prενς'- magna eloquentiae juxta & sapientiae vi, minore rerum aulicarum experientia , quas tractasse fertur , dum viguit, in
philosophicam rigiditatem stoice magis quam politice; hoc
certe decessore minor, cui pro 'tempore indoles mansueta, . moX fer Ox , mens e longinquo praevidens casus& providens casibus, clam magis quam aperto Marte, astu&arte magis quam vi : natura in utramque partem aeque declivi, quae vitae ratio optima in aulis Regum , ubi receptissimum dogma est servire tempori, quod Vaeraeo ignotum penitus,
Pacta Regem inter & principes pace: Blesis Aureliam,
Aurelia Lutetiam Regina mater , pauloque post Rex Regi-- Daque conjuges invecti. Non ante in sestivam diem populus Iaetior , Regina ab Iberia natali solo metropolim Galliae, rva riHa Pari-
149쪽
116 1 Is TORIAR vM GALLI sParisios intromissa , ea Cleri, ea nobilitatis , magistraturitia S populi acclamatione , eo omnium ordinum applau1u CX-cipitur, ut Iridem diceres coelo demissiam in aeternum Gallos inter & Hispanos foederis pacitam. Baroni Castr eo Biturigum proregi, quo praefectura sua abiret Condaeo permissam ejus provinciae admini orationem supra diximus datur Marescalli Galliae munus quo ipsius pater strenue olim defunctus fuerat. Postquam Picardiae, arcisque Ambianae procuratione ex pacto decesserat Ancraeus, substituitur Duae Mombasonius vir mansueta indole, prosapia illustris, probus , neque dissidi i capax, unae rara in ipsum invidia , certe provincialibus simul & Longavillaeo electio placuit: Normanniae procuratio nuper Monabasonii munus: velut in vi cem permutati dominii Ancraeo desertur.
Non multo post dilayenius salutando Regi in aulam veniti venit & Marescallus Bullionius frequenti uterque nobilium comitatu. Dux Vindocinensis politis armis, dimisso que penitus milite privatim in Britannia agit, ubi nuper sellum accenderat: Longavillaeus in Picardia proregio tui. nere defungitur, belloque desolata restituit: pax utrique , commercia, & salus pubi ca curae sunt. Tingrius Luxem- burgus, dum se Loduno in nuda sua ad Campaniam recipit , Ambasiae valetudine adversa in transitu premitur ex tinguitur. Vir erat mediocri ingenio, rarae in bello experi entiae, ingens animo & virtute, natalibus, queis Europaeorum principum decederet nemini. Imperatorum de summo
rum Pontificum , diu seminarium fuit gens Luxenaburga , cui tandem finis in Tingrio Principe : duplex illi sceminea Estirpe soboles in tempus memoranda: nam &ad his oriam pertinent illustres foeminae. pactis in pacem conventis adjecerant Sectarii duo praecipua capita , quorum altero Lectora vindicabatur dolo ipsis ablata , alterum erat de secramen to Regis abrogando, quo depellendis regno suo haereticiqex veteri more juraverat statim ab Henrici patris excessu cum in Regem ungeretur. Lectorae res in quibus bello moκ in Sectarios movendo praecipuum momentum est , paulo altius repeto.
Lectora urbs Auxitanos inter & Armeniacos praecipuuiriperea tempora Sectariis ad Aquitanos praesidium erat. Urbi imminet arx toto circum aspero & abrupto. Fontarat iuuavita
150쪽
III avita successione urbem, arcem regebat Engalinus, rara in- Iolo. ver utruntque concordia. Prudens Regi, consilium quo se Titiis. invicem aemulatione destruerent. Arcanum imperii est , dis' sensione eorum qui provincias administrant valere autoritatem Regum. Res contra ceuit: Rohanaeum Fontaralius Lectoram advocat, urbe lue tradita transit in partes factionis, ex in Engalinum aggreditur auctus milite & praesidio ducis: Engalinus ex improviso dejicitur,dejecto illudit Ro-hanaeus, Fontaraliumque substituit, hinc Engalino lacrymae& ad Regem questus. Conscribitur in eam rem secreto articulus Regem inter de Sectarios , quo, velut interdicto possessorio pronunciatur, exempto custodiae Scoticae traden- Ex Nid. dam arcem titulo depositi, donec caussa cognita liqueret. l. Garri Intercedit Robanaeus Dux, arcemque Fontaratio traditam
firritat milite & commeatu Istum Regi suspectus, Rohanaeo inter intimoς erat ) nec multb post Fontaralius mutata possessio ius caussa arcem restituit Regi postquam exuto errore induerat Catholicam fidem una cum uxore & liberiς , quod tuo tempore memorabimus ; rem haud indignam quae suse Annalibus nostris inseratur , per quam primus in Gallia fuit Sectariorum autoritati descensus, factum certe Fontaratio haud inglorium restituisse Regi quod Regis erat,
quanquam varie acceptum pro privatis cujusque ast stibus: neque enim deerant qui assirmarent datam Rohanaeo fidem servari debuisse, velut ex deposito. Ast quaenam fides in deposito rei alienae Sacramentum in haereticos a Rege praelii- , tum eluditur diplomate concesso Sectariis, quo nihil de ipsis cogitatum Rex edixit, cum de pellendis regno suo haereti
Ineunte ejus anni Iunio , dubiis pacem inter & bellum animis, excubias dum agunt interdiu Lutetiae oppidani, Marescallus Ancraeus sorte ibat ab urbe in suburbana, per coeli temperiem hauriendo molliter aeri: stipabat de more nobilium turba haud infrequens in singulos annos mille libris . viritim conductitia, quos ille fortunae suae impotens vernacula lingua Colomaei mitti franchi vocabat. Ubi ad portam urbis conferturi ventum, dat se obvium sutor vir, audax, cui nomen Picardus : huic excubiae sortito obtige- plia d. rant in illam diem , ad portam cui a Bussio nomen : prosi- Γ p. bitus laressi Ancraeus ira intumescit, & quanquam statio