장음표시 사용
361쪽
ia, seu elusa, in Villamnovam Bergi arma conversa. Ad rei nuncium Villanovani, Mommorancii genibus advolvuntur , legemque accipiunt. Villanova Valoulium itur ; arx est haud invalida , in qua accingebat se propulsando obsidio miles; cum Reauxius custodiae Scoticae praesectus,Castillonium impulit arcem dedi ut procuraret; tempore rebellionem exuit Castillonius partium Dux in Septimania in seriore , vir ingenti apud Seetarios autoritate , nedum virtute propria , sed & antiquo Coligniorum stemmate unde illi ortus rLanguedoe.'ast non diu valuit sacramentum quo se Regi obstrinxerat ut De obgv- infra trademus praesecto arcis substituitur fidus Regie-
meritus a custodia miles. Valoulio in Vallum arma conversa. Mommorancius postquam deditionem frustra per I .gatos tentaverat, milite urbem cingit: ast obsessorum tanta audacia ut impares regiis praelium extra muros saepe ausi, saepe victores , raro victi suerint: non alias ab hoste fortius, non dimicatum pertinacius, inserior numero regiis, vir tute potior erat. Claruere inter Regios Marchio Portesius& Moretius: hic dum imperia distribuit suis , permixtus hosti ictu cominus accepto, dubio in casum vestigio haerebat,
cum ipse Mommorancius opem fert amico, R exerit con globato circum hoste oppressum. Digna res est quam posteritas sciat: Moresius exhaustus viribus aegre in vestigio con sistit, urget hostis, donec Mommorancius corpore imm nis imponeret humeris faucium , praesentique periculo nisu
lacertorum eximeret: Rem raro imperatori usurpatam, neque inter exempla prudentiae numerandam, qua maxime pollere debet quicunque imperat. Certe ingentis animi exemplum est, quo multum valuit Mommorancius. Haerebat lateri lethale plumbum, inde magno omnium moerore M resius occubuit postmodum. Mommorancius ex luinioso amici casu , supremum urbi excidium destinaverat, parumq' proposito aberat , cum Reauxius a Rege delegatus vim fieri vetat: urbs deditur,absistit praelidi Dius miles ,rubstituitur cohors Regi fida, Reau-xio praesecto. Interea obsidionis nuncio Monlpellum ali to , Catari notae, gens in ea urbe desidiosa & nequam, Castitilonium adigunt opi obsessis serendae ; ille plane immemor fi dei, quam recens Regi dederat, mille & ducentis legion
P. rus Autlegiam ire jebet, expedita x valituro obsessis sib-
362쪽
sidio si non tardaretur. Haud procul Valousio metatus, accepta Valli deditione de intercipiendo Valousio cogitat. Arduum alias negotium in plano ponit oppidanorum e Secta
tulerat praesidiario militi permixtos: urbs proditione inter- 'cipitur. Mommorancius tarde agnito errore suo , eo ligna impigre vertit : mille S quingenti loco angusto babebantur, occurrit regiis facta ex improviso irruptione Autlegius ,
pugna committitur cruenta & pertinax , cadit mutuis vulneribus miles , aequo diu Marte, donec in urbem retruderetur. Haud indigna est memoratu virtus Rupe-Columbi, i; Roch.
filio qui vix adoleverat dux in praelium est, urgetque in liostem voce & exemplo,premit utrumque hostium globus, iniqua puppa est numero, iniqua loco; quippe Daeni impatientes equi utrumque procul suis traduxerant; filium pater ely-Peo tegit, prohibetque ictus & infert. glande trajicitur filius,
dura belli rudimenta l equo excusium amplexatur pater, moriturumque hortatur mori ut velit, viam esse coelo haud incertam subsicribere legi , quam Deus dixerit, perdi contumacia homines. Plura effari prohibuit magnanimitas, ne la- 'mentis transacta pugna videretur. Committitur sortuito
militi custodia morientis, ipse in hostem p nuit quaerendae
ultioni, aut morti. Loco cedit hostis mage in munimenta sua retrusus, quam victus; neque enim victus ideo quia retrusus; quandoque receptui inest victria. Saepe dubio Marte pugnatum; donec admota muris tormenta bellica ruinam aperirent: parabattactu muros ascensio, jamque procurante Portelio scalae admovebantur,cum tympanista Vallo egressus postquam colloquium impetraverat, monet,si praesidiariis Monspelium dabitur commeatus, paratos esse ut urbe abiistant. Acceptam habet Mommorancius deditionem parum exspectatam:quippe Castillonio, qui cum tribus legionariorum millibus eo properabat, regios Atergo insectante, dum ad frontem Autlegius erumperet, desperata erat salus oppugnantium. Post laam deditioni utrinque subscriptum , Mommorancio Autlegius exhibitus supplex precatur veniam, ille supplicem remittit ad Reau-xium is a Rege legatus negans quid sibi autoritatis esse coram legato regio: deprecatur honorem Reauxius,
quam , loquit, Regis legatus pum in id besti, tua li
363쪽
33o HIs TORIAR vM GALLI ae Mommoranci, perpetua est, eoque potior. Aderant tum Fau-raeus apud Gratianopolitanos Praeses , Bilautus libellorum supplicum in regia Magister, Vicecomes Poliniacus, Pexau tus, Monreatus , Masarguius, Mostilentius, unaqueo hin--ἡtriam genti equites , magna pars stirpe nobiles: transigendo ma
Mas Uues. gnificentius negotio vocantur omnes, Autlegius veniam
MF-η - coram petit do impetrat: Salusu es prasidia miles: vi toris arbitrio stat vita oppidanorum; praeda permisa, incendio urbs ruina data. Haec summa legis. Faliscunt per obsidiones& plane dissipantur exercitus, ea caussa fuit dilatae a Mom morancio in Privatium expeditionis quanquam primitavdestinaverat. Nec diu cum apud provinciae comitia actum de resarciendis Mommorancio sexcentis librarum millibus, quae in id belli de suo impenderat; repensaque mortale publico summa, nihil de fisco: tota in postilum ejus debiti mo
les : neque enim hinc sequuta tributi regii diminutio quod sperabatur : sic provinciae Narbonensis pecunia transactum bellum quod contra Regem fuerat. Haec de Vivariensi seditione. Haud indignum est quod notetur primam nascentiet olim Sectar seditionem Privatiensibus debitam: & bello cui accingimur) quod atrox & Sectae decretorium est a Priva tiensibus initiis suit: adeo incalescit gens iracunda in Re
gest Succedit expeditio Beneamentis exacto anno memorata in transitu ,expeditio eo illustrior,quo celerior & incruenta fuit. Betnearnense istum olim Hispaniam a Gallia dividebat, hodie ipsum mei Gallia est, post rescriptum Regis Chri
stianissimi, quo a pum circa M. DC. x x I. provinciam VC- Dauo u tus Labretanae gentis patrimonium Gallicae coronae univit; c unionis ea conditio inter praecipuas, Si antiquu6 6ua pro
vincia Senatus, Gallia, inter Partamenta numeraretur, ma-
ncrentque antiqui mores, formula litium, ct uicia: s mernaculo idiomate edi solita instrumenta, Galgica posthac lin- gua vulgarentur. Ceterum quia sexaginta jam erant anni ex quo haeresis in ca provincia grassabatur : nullus in ea orthodoxae Religioniiusus, non Episcopos, non patiebatur preia byteros Secta: eoque ventum parendi desuetudine, ut sensim in statum popularem deflecteret gens ignara regum. Postquam Renardus, molliendae provincialium ferocitati
tentaverat frustra viam omnem ; crescente in dies superbiatuit Rex in Aquitaniam ire, armata manu, La spe, sore ut Madi
364쪽
Post sopita filium inter & matrem dissidia sperabatur ex belli reliquiis intestini, fore Regi in novam expeditionem
exercitum; at bello exhaustus miles, disjecti longa militia ordines, in Aquitaniam viadissicilis,obstabant maxime: interfluebant Ligeris & Garumna vado immeabiles, longi terrarum tractus , majorque e longinquo metus a Secta. Rex per obstantia pertinacior qua virtute multum valet, trajecto Ligeri, motu proprio in Aquitaniam rapitur, prono in pacem animo si se legi submitterent Benearnenses , edictoque nuper promulgato subscriberent, eo casu abstinendum armis : lin minus quod abhorrebat vindicandam armata manu autoritatem. Dicto citius Burdigalam ventum. Indignabantur Sectarii Fontaratio in fidem Catholicam recens con verso: ast summa querelae ducebatur ex possessione Lectorae, cui incumbebat homo Catholicus: quo abesset omnis in rebellionem praetextus, arce absistit sponte; ast non gratis quippe numerata quinquaginta aureorum millia velut ex vendito : ita venalis Regi possessio sua; certe si rite calculus ponitur vile pretium fuit respectu mercis , non alias, ut creditum, peritura Secta. Molliendae rei quippequinquaginta jam erant anni ex quo Lectoram Sectarii possidebant j ex pacto substituitur quem Secta probat Bla in villius, & ipse miritii P.
Sectarius: quo facto Rex Sectariis plane factum satis credebat : cum ecce nuncius, Benearnenses pertinaciter iussis refragari , paratosque extrema pati ante quam Ecclesiae bona clero restitui patiantur; ipsum Par lamentum, cujus nulla est sine Rege autoritas, jussae promulgationi obsistere : grassari summa autoritate Forcaeum ; denique pro larva haberi dignitatem regiam in provincia parere nestia. Rex ubi in irritum cadere videt quaecunque in pacem consilia proponuntur, Burdigala ex improviso solvit; subsequitur e longinquo praesidiarius miles, premunt vestigia centum omnino cataphracti quibus stipari solitus ; cetera inermis. Post emensum trium dierum iter per inhospitas solitudines Granatam veniti, oppidum est ad limites Benearnii situm. Praecipiti neque exspectato adventu, consternati provinciales Forcaeum, unaque lectos e nobilitate ad Regem delegant, accedit ora-xio supplex deprecantium iras innaec verba. Edictum tabulis
365쪽
33t HOTORIAR vM GALLI Rpartamenti adscriptum, legem posthac fore populo Beneamensi, eo concurrere omnium vota O, calculos , debuisse negotium expeditius transigi. in hoc peccatum; in prasens penitus es e transactum,hinc venia locum fore. Adjecit Forcaeus si niDidautoritatis esse in ea provincia, quia unus inter tot con ur ros Regem agnoscit. Ceterum si armis abstinebitur omnia i=s melius fore: flabituros indigenas legem pro arbitrio dicentis, ex fide Regia si vis non inferetur conscientiis . si manebit patrum Religio: vis ne Religioni fiat timere omnes fidem explanatione Euangelii non armis propagandam, quia nema coga pote ut contra conscientiam credat: si utieritis progredi animus est, imminere ex Himili via periculum agrum pars magna incuiarum esse,provinciam sterilem; periturum inedia aula comit ιμm,m quo copiosa nobilitas , populusque turmatim ex vicinis provinciis confluens. Haec Forcaeus. Sane Lauta imprudens Regi consilium erat, edicto promulgato, abstinere ingressu ;ς. positis rebus, ut pene inermi negotium foret cum arma tis; non illi tormenta in promptu bellica, non commeatus, rarus miles. Benearnium valebat maxime arcibus & muni mentis,quae nisi ultro dederentur expugnanda erant; nequo enim decorum Regi, pati obstantes: Quandoque contilium Dptimum, eludere quod aegre consequare. Praevaluit apua Regem fiducia ex fortuna sua: &dum Forcaeuς incla maxidentidem ; Fore se imparem mitiganda Benearnensium feritati , s Rex armata manu veniet: Rex, Tua, inquit, Foris.cae multum interes hue me progredi unde prohibeor: poss- quam aspexerint, venerabuntur, neque perduellom posthac in contemptum erit autoritas regia quam in depositum habet. Postri lie Arsacum venit urbs est haud procul Pavio provinciae metropoli res mira i Rege per Oratores agente Obstrepunt Benearnenses, minasque intentant: accingit se in viam,mitius obstrepunt; accedit propius,silent; provinciae extrema tenet , accipiunt legem ; uno quo stipari solitus co mitatu ingreditur, plane consternantur; armati, inermice 'dunt, nullam arcibus nulla in praesidiis fiducia est .Quo argumento plane convincitur , in Regibus impressum esse a Deo characterem,quo subditos regant amore,aut metu. Deter imma fuit Sectariis ea expeditio. Minimum est quodcunque in venearnio decessit Sectae , certe minimum in comparatio-
petin fax lis praejudicii, quo agnitum, posset haud arare vinci
366쪽
LivgR SEX TV s. e harios, quos in eam diem pro invictis habuerat vana credulitas Regum. Pavit Consules & magistratus occurrunt Regi, flexoque humili me genu postquam impetraverant ve niam ; rogant quonam in urbem cultu admitti velit. Ille, provinciae metropolim, Regio se apparatu ingressurum , respondet, si admisit loco sancto excipi posset: venturum privatim & sine pompa quandoquidem nec Basilicam civitas nec sacerdas habet. Postera die in antiqua decessorum regia exceptus, magistratui & Consulibus de more perorantibus tanta humanitate respondet, ut haud incerta publicae tranquillitatis auguria ducerentur ex selice ingressu: ast mutabile vulgus, & fluxae fidei, praecipue in Dominos. Suspectatur longior Regis mora, ecce commentum abigendo, plane insulsum t Frequens aulae conventus erat, eoque maiore commeatu opus: celantur horrea, suffossa clam humo sepeliuntur vina, flages latur annona,distrahitur omnis commeatus ; ex improviso sanies urget, nec diu cum patuit dolus : rei frumentariae mox prospectum missis in Aquitaniam qui procurarent. Placuit haud parum Ludovico, regia illustris, placuere moretum de viridaria queis amoena est mansio ; accedebat veneratio loci, quippe antiqua Borboniae gentis possessio est , ubi natus Henricus IV. ubi adoleverat. Verum quia e Republica visum , intercipi Benearnii urbes dum adhuc nutant; nihil morae interjectum, postridie Na-varraeo castro succeditur, nec spem sesellit eventus r quippear is praesectus Salesius viso Rege, quem procul esse audierat, dubius inter spem & metum non obsistere, non obedire capax ; haesitare primum, dein pavere, donec pulsanti ex improviso Regi aperiret, quod nemo speraverat. Immensa Sectae jactura fuit ab arce amissa. Non in Benearnio , non est in Gallia fortius munimentum, seu loci genium spectλς, seu quae arte parantur propugnacula: his accedebat pulveris
tormentarii, globorum, hastarum, seloporum , aliorumque id genus armorum copia ingens, qualia asservantur armamentariis regiis; tormenta bellica supra viginti centena numerabantur, pars magna regii modi. Incruenta victoria, eoque acceptabilior: praesecto arci salesio longa militia emerito in laudem vertit servata Regisdes: octuage limum agebat an oum, eoque petitam obtinuit missionem abunde remuneratus in aere; adjectum ca
367쪽
mnis agnoscit Regem , transactaque per triduum expeditio ab inermi, quae triennalis esse debueti, ex natura rei. Ha-
bendis Deo gratiis indicitur sacrum: dies Hat D. Luca; la
cra : notavere observatores temporum reuitutam post L .
annos in Beneamio missam eademinet die, qua per Mongomerium dejecta suerat, regnante Ioanna Labretana ; sic quam ab ea Provincia depulerat avia Catholicam fidem, re stituit nepos. Ea expeditione summa concilii penes Litynarum, Var raeum procancellarium,&patrem Arnouitum Iesu itam,qui bus multum debuisse Galliam, & Regem nemo diffitebitur nisi est plane triumviris inimicus Scripsit Rohanaeus , Vae raeum inhiantem purpurae Romanae,insectatum avide Calvi nistas, promerendae, quam affectabat gratiae; at manus in imica est, suspectumque judicium viri, vel uno hoc indicio quod Calvinista erat. Postmodum confirmantur victoria,& religio orthodoxa, lege cujus quatuor articuli, in hanc
I. Vt Episcopi, ct Abbates Benearnenses ex veteri ritu in Par lamento sedeant , ct censeant. II. Vt restituantur Claro bona mobilia .ct immobilia. qualia ab antiquo possedit, Episcopisque posthac in provincia ara toritas ut sit,qualem decessores ipsorum habuisse constat. III. Vt Navarra inferior , ct Benearnii principatus Gallia uniantur sub uno Partamento. IV. Proscribendum Persanorum usum, gentis seditioni assueta, cujms munus ciere indigenas in rebellionem is ni s.
Pridie quam abscederet Benearnio Rex in posscsuonem Ecclesiarum mittit Episcopos actu legitimo, qui quanquam
unus,trahebatur consequentcr ad Ecclesias omnes. Pauli vetus erat templum, quod gens inimica polluerat: sat errori datum; reconciliatur de more locus, redeuntque reverentia& cultus. Post sacrum, ad supplicationes itur tantis omnium ordinum frequentia & veneratione, eo populi concursu , ut diceres in eam urbem transatam cum ceremoniis suis ipsam Romam. Bacillos sacrae umbulae, sub qua Homo-Deus, gestabanu
368쪽
hLI AER SEx Tvs. 33s, stabant oculis in terram demissis, composito ad reveren- 162 i. riam vultu, ad humilitatem gressu, gestu& ore ad amorem quatuor Principes; sequebatur aperto capite, cereo ad manum accenso Catholicae fidei vindex Ludovicus , Rex Christianissimus. Fremunt intus Sectarii; triumphant Catholici, solitumque per vicos ingeminant, Vivat, 2vat Rex Asupplicationibus ventum ad concionem quam docte& pathetice habuit Arnoui ius Iesulta, argumento ex his Scripturae verbis desumpto ; Ω am terribilis es locus ister non es his aliud nisi domus Dei, se porta cali. Exsequendis articulis I v. quos ante memoravimus delegantur a Rege Auberius, & Faber Tarabellus libellorum in Guber Regia Magistri: . Hic finis expeditioni Benearnensi. Rex Lutetiam venit. paulo post ad vomitum redeunt Benearnenses, δ' - ι' renovantur vetera in Actionem consilia , delegantur qui concitarent vulgus, Lese unus.&Vigni ausius. Forte per ea Lessu . tempora indicto Montalbani Sectariorum conventu Cir- culum vocant huc se conserunt delegati, provinciaeque suae ta' calamitate propalata vulnus exhibent, remedium quaerunt. Circulo parum autoritatis erat, patrando quod destinabat
bello: ea caussa fuit Synodi Amiliani indicendae, ad quam
frequentiore conventu , omne jus transferretur: program- .matis convocatorii haec summa fuit. Quia suam quisque fortunam in consilio habere debet dum de aliena deliberat, procellosa tempestas , qua Benearnii fratres nostros in saxa ct scopulos egit, versis post ipsorum naufragium in cymbam qua
vehimur ventis, monuit aut portum quarere, aut jacere in alto anchoram , donec desaevierit ventorum rabies. Hac nos movit occasio, abbreviato circuis Montalianum cogendo, cujus autoritate prospiceretur caussa ira ruinam praecipiti.
Malum certe ingens es: Edictorum fides violata ,dejecti possessionibuς suist pastores Benearnenses, coacti in idoli cultum . qui ad supplicationes Pauli solenniter habitas genuflectere recusarunt; libertas oppressa, mutata in urbibus re-mmatis praesidia: Navarraeo castro Papista substitutus. Haemi imus, haec tulimus in hanc clem. His movemur ut Amitiani urbe in Ruthenensi solo percommoda provincialem θn dum indicamus. Quare carissimi fratres , hisce vos litteris certos facimus de proxima iudictione conventus, ad quem δε- legabitis ex vobis, quorum erit ferventior Melus. Hortamur inseu
369쪽
16 Hrs TORI ARVM GALLIAE , inse per ne patiamini malignitate temporis se prava Papsa
rum suasione tepescere fidem,mutuamque invicem caritatem, per qua in hane diem perseveramus. Absit aetate nostra deseriores fidei es,quorum parentes vitam posuere inter arma conservanda,propaganda. Ceterum mature facto opus est; tempor. urgemur . intercedunt parmis momentis magni eventus. Nostra quod attinet sacramento solenni astringimur communi causese: in uriosa es quam patimur servitus,ita ad aratrum boves; si deest justam in libertatem animim, quaramus locum in quo procul crudelitate Urannica , hAcsemesa membra obruamus, tibi cicatrices celet exsilium vobis interim Dems propitius sit. Haec summa litterarum: non multo poFAmilianum conveniunt Oratores, nempe Cham ierus,&Ιolius pastores;Comes Orvallus, Caussaeus, Baro sent-Amantius, Marchio Malauiasius Belliijonius Villamur ii praesectus,Sanromaeut Brauacus, Boisti erus. Lectus qui praeesset conventui, Caussaeus. Priamum de Benearnio dictum,ut dejecti bonis & poHe1Hone avita pastores, ut dolo interceptae arces, ut mutata praesidia, ut novis legibus abrogata provinciae privilegia. His addi- .dit Leseunus telo vir ardente & patheticus. Dolere Benearnenser reformatos eo provectam calamitatem suam , ut qui
Galba fratribus si quando 'primerentur se in ' dimin fore
steraverant cogantur provolvi ipsorum genibus proteritionii etranda. Eas esse rerum vices qtra cocis subjacent. Invidia spe commiserationem suctedere; inauditam esse tyrannidem quam exercent in provincia reformata papsa : solo aquatos urbium muros, spoliatos possessionesua pastores,oppressam Relisionem: ad fratrum pedes supplices prosterna Benearnenses,ne que plane desseratam se lutem. Haec postquam dixerat occultam Benearnensium fghionem aperit, ut destinant vindicare se in pristinam liberta em; ut praesidiarios milites in urbibus suis oppidani vino &somno sepultos iu ulare, ut Ben- sint viri sortes,& qualecunque facinus ausuri Navarraeam arcem intercipere, unaque internecione delere praesidium omne S praesectum arcis .Haec Lest unus,tandemque omnius calculis conventum in articulos qui sequuntur. I. Provincia Aquitanica ranearnensium protectionem promissam ct debitam urejurando confirmat. II. Ad Marescasios uiguerium is Bullionium, ad Duces Tremollium , Rohanaum, Sullium, Castilunium, M s nodum
370쪽
LIBER SEx rvs. 337 nodum nationalem, qua in praesens Alesia habetur, ad pro-
rum O, Delphinatus, ad Castrum Albigensium, o, Ru- Lμπροδες pedam delegabuntur nomine conventus Amilianensis qui praedicitos Marestalios . Duces, Provincias, urbes, susce- Gυὸnne .pta Benearnii defensione confirment. Dauphine. III. v uo monitiones primorum Gallia, aut Principum extem castre .norum siquas ud nos mittere opusθ valere possint is no s - bis innotescere . placet hu/us Synodi abbreviatum conven-.:'tum una subsistere, regentiburi interim collaquia, Rutheno- . bis lauririum Comite Orvallo , Cadurcorum simule, Albigensium Oroas. Malaum, LauresuesiorumSanromao, quorum in iis provin- Maia sic is summa autoritas esto, rate' tiam militis legendi elti 'ς - g et g oquo modo inferendi, quam facultatem ad Comitia 'in βρ ς' Rupesiam siubfinem anni conυoeanda transimitti aequum est.
I V. Muniant se urbes quibuscunque prasidiis prohibenda obsidioni, si opus, bello inferendo. V. Referetur ad Cori Albigensium se Amiliani oratores. pessimi rem exempli O, periculosam ca: ssa communi fore, siau Comitia generalia Rupelia habenda militia ordo omnutransmittitur , ita ut provinciarum colloquiis Autoritas omnis adimatur. VI. Creandum mox Imperatorem, qui in Benearnium auxiliares copias inserat.
Subjiciebantur articuli duo, inter arcanos habiti,quorum altero continebatur; Esdeuerium s Castilionium commo- mendos in ultionem invuria accepta, ex violata per Regem de,ipsis data, quo tempore comitia Loduni habita,procuravit uterque ut solverentur. Alter bello decretorius erat movendo, prima quaque die. Decreto in bellum obstabant Castri Albigensium legati: Bellu jonus, Boissierus,&Iolitis,praevaluere numero seditiosi. Ceterum , quia pecunia belli nervus cst,indicta municipiis vectigalia idonec belli denunciatio fieret: convenit in praefatas leges Synodus Cebennarum per id temporis Alesii congregata. Communibus suffragiis collata olis in publicum pecunia in belli sumptus: Montalbanum triginta & ooo librarum millia obtulit; Castrum Albigensium viginti octo, Amilianum sex a provinciarum colloquiis singulis, stipendium in novem menses erogatum. His acce sit privata largitio viritim facta quanta vix credi possit, ad-Y eo ut