장음표시 사용
71쪽
omnes morbi nervorum possunt oriri. Quod si huc quoque accedat vomiturum, summum adeli periculum, quia tunc fit contractio limultanea dia-phragmati, decillam , di musculorum abdominis introrsum o inter hoc prae
lum haeret ventriculus Plenus , prae men, arteriam Aortam , & tuno la-
bia his hominibus tremula fiunt , &Oculi lacrymantes : videtis, quod reia iratio ab hae causa impediatur, unde anguis, per vena, jugulares , redeunx non poteli fuere per pulmones. & invalis capitis oritur summa dilhentio rquod si his feliciter larga haemo
rhagia narium superveniat , servantur ι si uero ab hae causa rumpatur arteria ii, pia matre vel plexibus choroideis , videtis iacile , quam leth lia lymptomata inde sequi debeant. Quod si arteriae in partibus corpo Ain. K, ris inferioribus minus capaces fiunt ,
ἐα parti- Vel Penitus abolentur , di corpus cae-bus ms tero u n sit bene sanum , adeo ut vi
& haimato seticae valeant , ut ante , tunc quoque cirretur plet hora vasorum piae matris . Exemplum suppeditat Chirurgia in hominibus , quibus detruncatum eli crus vel seiamur , quo facto nascitur plet hora , ex qua post perpessas vertigines , &vacillationes tandem incidunt in A.
poplexibm. Huc quoque refertur morbus Hy-osa 4 P hOndriacus eum materia . Arteia in hypa. rlae enim c Celiacae , & Melantericae onori ita constitutae sunt . ut in harum propaginibus faeces sanguinis amurc sae facile retineantur . Quum autem
hi humores ibi saepe diutissime haereant, duritie scirrosa per tumorem , & tactum ipsi oculo se manifestante , hinc raro inveniuntur hypochondriaci cum materia, ita quibus non simul laeduntur functiones cerebri , & ne vorum , hine illi plerumque patiuntur vertigines . Cephalaeas , immaginationes depravatas , donec tandem
moriantur Apoplectici , illaeso tamen
Inter causas Plet horae vasorum piae Impe muris recenseo quoque impedimentum sinuum . Novistis, quod systema ar ' teriolum in Encephalo longe aliter se habeat quam in alia quacumque plaga corporis 3 scilicet quod singulae a teriae te hie exonerent in singulas venas, & illae in alveos latos, liberos , vix resistentes e vidimus , fibras musculo las adelle in his si nubus, ne nimis dilatentur , easque fibras eo esse sortiores , quo plus sanguinis continetur intra illos sinus , hinc ad Torcular Herophili induere fere naturam Inuia culi cavi . ubi hae fibrae sunt, notavimus etiam ampullas mucilaginosas , grano Sinapi non majores , quae tamen aliquando in satis magnam molem increscunt et Observavimus tandem,
quod venae sint angustissimae in locisa sinubus remotis , sed latissimae, ubi
in sinus intrant, quum arteriae cGntra
in parte inferiori sint latissimae , insuperiori angultissimae . Si ergo in sinu quodam oriatur impedimentum .
per quod sanguis dissiculter transit ex venis in sinus , illud faciet plet horam
valoruin piae matris. Hoc autem maxime est timendum ad Torcular Herophili. ubi omnes sinus ex toto cranio ecilliguntur in unum alveum a liae vero partes ex variis causis possunt an ingi per i lilipsin; si enim essu quocumque oritur tu mi ,r circa soramen magnum , Der quod sinus exeunt , tunc aeger post multa alia symptomata tan .
dem potest mori a popleoticus . Idem roducetur per stenochoriam, nam si rae illae in nonnullis durae , imo o sex factae observatae sunt : ampullae porro mucilaginosae intumescentes in- stir Atheromatis vel ueatomatis hic
etiam impedimentum creare possunt .
Idem fieri potest per Emphrax in ; nam
licet iter sanguinis naturaliter hie sit valde expeditum , & maxime cautum est , ne hic fieret polypus , tamen aliquando observatum fuit, quod venosus sanguis hie colverit in ver-mrum speciem - Eadem mala possunt fieri ab omnibus tumoribus inflammatoriis, Aneurismaticis, varicosis, a M.
72쪽
6. DE PLETRORA UAgo Ruu M: pullosis . Inter has autem causas o- termissione , hi Ioei pannIs Ianeis acmnium dirissima est Exostosis , quae peris blande debent perfricari i noctu
si oriatur quacumque de causa ad etiam applicetur tamentum ex s loca sinuum , tunc illi comprimun- le Ammoniaeo , in urina humanatur . & venosum sanguinem transi vel aceto scillitico soluto , cui suis mittere prohibentur a minimum ta- perimponatur vesica oleo inuncta , te tuberculum potest producere ma- cui apparatus mane tollitur, α tunc
ximam cerebri laesionem , uti in Lue ce die poli frictionem imponitur Venerea saepe observatum suit 3 in- Emplastrum de Galbano.telligitur enim facile , quod venis Pergo ad considerationem Respi- compressis arteriae piae matris statim rationis , quae si retineatur , uno μ μ' debeant tumere , id est, plethora in momento repletur totum systema illis fiet. arteriosum dc venosum , in hoc GPorro, si iugulares venae , sangui- nim casu glottis clauditur , hine
nem a cerebro reducem revehentes , per in pulmone contentus rarescit , impeditae sunt , nascetur etiam ple- unde vasa ejus sanguinea magis cominthora vasorum piae matris . Nullum Pressa minuuntur in sua capacitate , enim vas harum venarum vicem suin ergo etiam comprimuntur pulmonainplere potest : ducuntur hae per mol- les venae , di sic omnis sanguis lem pinguedinem , liberae ab omni pulmonis abit ad cor sinistrum .
musculo , ne spalmodica contractio , ex eo propellitur in ΑΟrtam , ade quae aliquando a minimo animi asin que etiam in ea rotides & piam m
iectu fieri potest , inprimis in scemiis trem a sed quoniam eor destrum minis , eas impediat , ut non pota smul impeditur sanguinem suum
sent se evacuare in venas subclavias r propellere in arteriam pulmonalem , non sunt tamen liberae a tumori- hinc sinus ejus venosus & aurieu-bus glandulosis & strumosis , hic sae- la debent necessario magis turgere , pe natis , vel ab ita vocato morbo adeoque etiam vena cava s hinc veis regio 1 quando autem hi tumores , nae Iugulares se non possunt exoneis per colli latera se expandentes , has rare in venam subclaviam , unde il- venas comprimendo impediunt ,.tunc lae etiam turgebunt , adeoque tunc ex plet hora piae matris , hinc geni plus sanguinis continebitur in tota , omnia mala capitis ad Ampli- to systemate vasorum capitis, nem-xiam , & mortem usque sequvn. pe magna pars illius praepondii , tur . Quando ergo in his loeis in tuis quod antea fuerat in pulmone . mescunt glandulae , nec possunt ad SMAM MERDANΜus in Tractatu de Res suppurationem duci , summum peri- piratione pag. s. narrat , quod inculum est , ne scirrescant , hinc sta- Nosocomio Leidensi , ope retenti Iim , antequam venas comprimant , Spiritus , per patulum aliquod in optima reselventia sunt adhibenda , pede vulnus , magnam aliquando quae sumuntur ex salibus alcatinis sanguinis copiam , pro voluntate a fixis , cum aromate penetrante jun- puerulo excretam viderit ἰ unde pa-his . Laudo hic radicem Contrastr- tet , quod sanguis , retenta respia vae & Serpentariae Virginianae , quae ratione , eo majori copia ad alia
cum sale Absinthii infundantur in loca distribuatur . Potestis ipsi e
Vino Rhenano , ejusque vini medi- perimentum capere , quod hanc rem m eati sumat aeger unciam dimidiam gis probat: hauriat quis tantum aeris, ter quaterve de die : hoc reme- quantum possit , eumque retineat , dium mirum certe in modum coa- omnes faciei , colli , Mulorum par-gula solvit in glandulis . Praeteris tes sanguine rubro erunt quasi per
ea omni mane , & vesperi, sine in- suis ἱ patet ergo iterum , si causa
73쪽
DE PLIT HORA quaedam saetat plus aeris in pulmone
esse, quam requiritur ad aequilibrium, quod superpondium sanguinis pulmo na Iis derivabitur in totum systema arteriosum & venosum , & quod venae jugulares se etiam evacuare non poterunt, hinc arteriae piae matris deis
bito plus habebunt sanguinis, id est,
erit in iis plet hora. A.ἰ- a. Respiratio autem partim est vita- ωtia. lis , partim pendet ab imperio men iis , sed quia animi affectus mentem
valide movent , & sensorium commu ne mirifiee turbant , hine respiratio ab illis valde mutabitura imo aliquando plane cohibebitur . Videte hominem iratum , quantum inflat nares & γ-ctus 3 meticulosus vix efflat, omnem. que sere aerem retinet 3 amans si
quenter suspirat 3 Audite HORATNM Lib. I. Ode II. cum tu Lydia Telephi cimicem roseam, O cerea Telephi
Fervens disseili bile tumet jecura
certa sede manent m. Ultimus finis tune plerumque est in flatum liberrimum resolutio , vel in animi affectum summum post suppressam respirationera : hine dicebat rerum peritissimus ; qui comprimunt Iabia, & tacent, hos metuos anath nes & loquaces sperno. Ergo elare a inparet, quod in iis, quibus ab indole nativa mobiles hae partes sunt , hie effectus debeat esse valde notabilis , dum in magis exercitatis illud non est tantae efficaciae s hinc mutatur illico color : Videte pueros verecundos, quibus factae minae faciunt , ut
demi s oeulis stent sere quieti , 8e
impediatur respiratio, tune enim statim color ruber effunditur supra faciem, & mens ita turbatur, ut conis suis tantum respondeant, imo lacrymae excutiantur oculis Hoc non tantum in pueris , sed & in amatori-U A soatu 14 exbus , qui tam frequenter affectibus suis indulgent, verum est paulo post
tremunt labia , balbutit lingua , tremunt manus, & motus animales fiunt impediti : sit noverunt subito respirare vel screatum edere, vel simile quid,
in principio superatur , aliter iam mutatum eli cerebrum , & subito fiunt maximi animi affectus, ira, tri itia S c.,vel plerumque profusus flatus
Uidetur horum omnium origo esse in parte animae vel cerebri, quae agit
in respirationem : in valde mobilibus hoe Jucere posset ad Apoplex iam , nee aliud est remedium , nisi ut subito mutetur respiratio 3 in risu &tussi, ad sit mrrum gradum perductis, tota fere actio cerebri suspenditur . Videmus hoc saepe in insantibus, quia violenta tussi fere suffocantur , qui
bus nutrices tunc dorsum ver herant , ut cla π antes iterum respirare cogantur. Hinc poetae naturam imitantes ,
dum describunt iratum ris piscentem, exprimunt , ac si diceret Hem. Videtis hoc apud VaRGILIUM de NEPT NO , qui ventos increpans subito ste-xa respiratione dicit , motos prasiat componere fluctus. Mala haec frequentius eveniunt ple- Impedio thoricis , in quibus ab impedita evacuatione omnes sape actiones turbantur 3 hinc inprimis propria sunt
scaeminis, licet hae natura sua plenitu dinem longe melius serant quam viri, quorum corpora ad labores magis lunt disposita, quos si non exerceant, saepe incidunt in plei horam 3 his autem statis quandoque temporibus, e dem modo ut in sceminis naturaliteriit menstrua evacuatio , supervenit quaedam haemorrhigia, inprimis haemorrhoidum, per quas superponclium illud evacuatur ; as hac autem causa oriri possunt omnia genera, alium morborum , qui vulgo nervis adscribunis tur. Foeminae & viri etiam plet horici , circa tempus solitae cuiusdam e
vacuationis , de nulla re magis con queruntur , quam de vertiginibus , mentisque iunctiones saepe quali
74쪽
ea Da PLET NORA UAs Ru M 8ce. quasi intercipiuntur , memoria vacilislat , vagae oriuntur cogitationes & ideae perversae a s tunc non superveniat evacuatio, incidunt in Leipothymiam , in qua actiones incipiunt Ia. hascere, quia noltrates vocant Lisa.
statu nec ratio , nec memoria , nec
aliae eerebri actiones eonstant ἰ imo Asph iam , quae est tantus languor. ut eor vix amplius pulset 3 tandem syncopen & mortem ipsam. Summum remedium in his ea si bus est missio sanguinis, sive plet hora sit universalis, sive particularis. Illa etia. iam . quae arterias di venas in aliis partibus laxant , easque perspirabiles reddunt, summopere iuvant, hine i sam insaniam saepe feliciter cura reus , si haemorrhoides per suppositoria pr
vocentur 3 hine in cura horum mor- horum cogitandum est , an evacuatio quaedam naturalis vel consueta inter cepta suerit, & tune tota curatio dia rigenda est ad aperienda illa vasa , quae sanguinem antea transmittebant.
Pessima autem est illorum methodus, quae agit per medicamenta stimulantia , acri odore & sapore praedita , qualia sunt Ruta , Asa foetida , &similia. Merito hie damnamus omnia calefacientia , qualia sunt Thymus , Majorana , Salvia, licet titulo specificorum exhibeantur ἰ quoniam enim fluida nostra citius incalescunt quam solida , hine ab horum usu rareseunt, di mala , de quibus agimus , augent.
Probatur hoc per Anatomen . Si enim v. g. oriatur a poplexi a post nimiam comessationem , unde homo moritur , sanguis in cadavere invenitur ubique aci piam matrem effusus . In hoc ergo casu aromatica , volati- Iia , pulveres aurei , antepileptici , aliaque decantati ssima remedia debent
Dolendum est in his easbus, quod
morbi , nervorum dicti, licet a contrariis causis oriantur , idem tamen nomen retineant r si ergo sine discrimine exhibeantur remedia , sive pi
thora , sive inanitio peccet , videtis facile, quod optima medieamenta saepe possint fieri perniciosissima. Forte hic cogitatis, quare hi morbi generentur ab obesitate , & non ab Hydrope , nam vidistis nunc ,
quod , quicquid vasa premit sub
cranio , illua humores magis urget versus cranium , quod non potest extendi : sed in hydrope est defectus sanguinis rubri , hine licet humores
premantur versus cerebrum , erunt tamen in hoc easu valde fluidi r atqui arteriae cerebri possunt transmittere humores non concrestentes; quia ergraliquores in hoe ea su facillime possunt in venas transfundi , hine non orietur amplexia r sed quando major copia sanguinis rubri venit ad piam ma trem, ni ne non tam facile transmittitur , unde arteriae necessario debent tumere pro ratione copiae sanguinis hue adpulsi. An vero haee plet hora adst , eo-gnostitur ex rubore in toto cor re , maxime in locis , ubi cutis abest , qualia sunt tunica adnata, genae, nares , labia , gingivae, os, fauces; erit tunc etiam magnus calor in corpore, quoniam hic ab attritu humorumpendet; vasa etiam apparent impleta,
quod cognoscitur ex pulsu forti , &caeruleo colore venarum inflatarum in artubus.
Sequitur nunc.altera classis morborum , ab humoribus in vasis piae mattis pendentium.
DE DEFECTU IANGUINIS RUBRI IN VASIS PIAE
Haec minuta plenitudo est vel sana de naturalis, vel consueta. Si homo definitans quantitatem sanguinis habeat in hoc vasorum systemate , &haee copia minuitur , statim omne ,
quod ab illa plenitudine pendet , vel non fiet , vel aliter fiet , quam
consueverat . Homo sanus patiatur V. g. haemorrhagiam narium ingentem , & vix sistendam , nonne inde periculosissima capitis mala orientur λ
75쪽
DE D EC Tu SANG. R u 2 R. Re. satur i Ponamus adesse plenitudinem tutae consueto vel naturali sanguine
quandam consuetam, consuetudo illa arterioso rubro, & ad medullam ob- faeit, ut homo sanus sit, sed omnis longatam applicatae , nunc non fa- subita mutatio, teste iam HIPPOCRA- ciunt , ut nae partes adeo a corde TE , est pessima I si ergo plenitudo il- distantes retineantur ealidae , quae la minor fiat, caetera eontenta eranti pressione de calefactione harum ar- debent tumere pro ratione minutae teriarum antea vivificabantur , hinc
hujus plenitudinis in hoc systemate , solito plus frigescent , & se magisnam encephalon non potest esse coin contrahere incipient i & quoniam lapsum vel inane, sed manet aeque cain causa calefaciens, fovens, eropellens spax, adeoque erit excessus in quibus- deest , hinc in his loeis orieturdam partibus: ex hac vero considera- quies , de omnes functiones , ab histione ducimur jam ad alia pulcherri canalibus pendentes, incipient desin ma indaganda- re , dc a prima incipiente labe Notavit nempe BELLI MI, quod in mnes morbi intermςdii possunt Oenonnullis sit tam exquisita proportio eurrere a vertigine utque ad Ampi rubri sanguinis, ad originem medul- xiam , qui tamen morbi saepe nulis applicati, ut ex minima mutatio- lam habent originem quam ab haene uatim deficiat vis cordis , quod causa , nec curari possunt nis per demonstrat exemplo hominis, qui ab tegenerationem illius rubri. educta per venae sectionem dimidia san- Sed quoniam plurimi doctissimi minis uncia incidit in animi deli- viri diversa ab his docuerunt , di. Qiorum. quium ; nullum enim hic potest esse centes, quod , quo sanguis , cerebro vacuum , hinc alter liquor succedit , & cerebello applicatus , sit fluidior , Ised non ruber. Scitis , quod arteriae iunctiones eo facilius , expeditius, Zerubrae pateant in venas rubras sine felicius fient i debemus argumenta ulla resistentia 3 simulae ergo sangvis eorum modeste examinare, quod nul ruber deficit in arteriis, in eas veniet lus doctus vir aegre seret. liquor non ruber , quo venae atoue Videte mulieres LeucophlegmatI- facile , imo facilius, poterunt reple- eas , sanguine rubro destitutas , semri ; sed quia hae se non facilius pose vidum insusum Casse vel Theae hiis
sunt evacuare quam ante, ergo magis tantes , quam animosae 3c alacres
turgere debent; hinc statim sinus reis vadunt per aliquod tempus i sed hoe
plebuntur materia non rubra sed utis vigore post semihoram evanescente , cumque pellucidiori l eaque etiam reis recurrant ad idem illud , ipsis tanto. plebit omnia cava inter duram & ar, pere amatum , dc , ut putant, ami. chnoideam , inter hane de piam ma- cum remedium , tandem hydropicae trem , omnes Que ventriculi , & vasa evadunt , & plane incurabiles . Si
venosa medullae spinalis quoque tuta clari viri jam dicunt , quod si im-gebunt 3 hinc aqua , naturaliter in pletum sit systema arterio sum piae
naec cava exhaIans , nune non pote- matris, circuitus humorum debet fierit resorberi s & eum omnis calor ri eo selieior , quo illi sunt tenui tantummodo per partem rubram h res, considerent, quaeso, quod rubra morum communicatur , hine debet sanguinis portio tantum contineatur
fieri majus frigus r erit quoque hu- in vasis , primi generis , id est , inmor, qui ex arteriis exhalat, tenuior, corde , arteriis Ac venis rubris . Haee dc magis aquosus , qui naturaliter pars rubra aecipit motum directissinquidem utcumque eonerescit ad i- mum a corde , hine in eo est princi-gnem , sed cujus maxima pars tamen pium impetus totius motus omnium avolat ἰ ergo nune fit collectio hu- humorum, per reliqua vasorum gen moris aquosi in systemate capitis . ra circulantium , hinc omnis motus Praeterea, arteriae Piae matris , desti- a corde datus agit tantum in P rtem rubram s
76쪽
vasorum tum in arteriis tum in urnis primi aeneris , & tandem iterum desertur ad eor. Nulla hie adest seris mentatio, sed impetus , liquida projiciens, causa est omnis motus sensu que in toto corpore . Novistis, arte rias , Lute virtuti cordis cedentes , distendi, easque reagentes premere luquorem contentum eodem fere impetu , quo a corde erant dilatatae: haee reactio pendet a constructione mula lari arteriarum , & per illam projicitur illud rubrum in venas , nulla intercedente parte media, nisi sorte in splene ia genitalibus 3 redit ergo illud rubrum per venas tam cito fere quam ex eorde exivit 3 sed reliqua liquida in vasis minoribus necessario multum de suo metu perdiderunt, quia omnem suum impetum accipiunt a parte rubra , elasticitas enim eo major invenitur in arteriis , quo propiores sunt cordi 3 eo minor , quo magis ab eo diis stant & deerescunt , ita ut haee vis fere desinat ad initium venae 3 ergo etiam omnia vasa lateralia arteriosa eo minus habent elasticitatis , quo exoriuntur serie magis elongata ab amteriis primis: Videtis ergo , quod u Rus tantum sit liquor , qui se non potest subducere imperio eordis & ar-' verianum , nempe sanguis ruber, sed omnes alii liquores , intra sua vasa contenti , vim illam directam sugiunt. Ergo iam dico , quod liquores tenuiores res semper eant in vasa minora , illudque hac ratione demonis
stro.' orificium arteriae seeundi generis , quae oritur ex arteria primi generis , naturaliter est tam capax, ut admittat liquidum secundae seriei , sive sero sum , flavum , concrescens ; ergo potest admittere omnes liquores, qui non sunt rubri , eosque transmittere in suas venas . Sed arteriae primi generis , quomodocumque debilitetur corpus, sunt angustiores respectuali rum vasorum , quia Iiquores continent , quoad subitantiam crassiores, &vI majori implentur , dum in t Uim
magis resistunt , quam reliqua vasa . Ergo duplex causa est , cur humores liquidiores semper deriventur in vasa lateralia , quia nempe vasa primi generis magis arctantur, quam secundi,& quia liquidum eo facilius subducitur, quo sit subtilius. Si nune liquores tenuiores ex vasis majoribus eant in minora, amittunt Omnem vim , a
corde impressam; sed vasa, in quibus
c.ntinentur, etiam minorem elast ieitatem habent, ergo illi humores mianus propellentur , magis replebunt sua vasa, nec tantum reddetur cordi,
quantum ab eo datum fuerat ; hi quo plus sanguinis rubri continetur in vasis, eo magis e edita eireulatio 3 quo minus , eo magis impedita . Sihoe eonsidera gent clari viri, vidissent, quod nullus sanguis ineptior sit circulationi vegetae , quam tenuis , licet
nulla in eo peccet acrimonia . Ergo incipiet deficere circulatio, quum tanta copia sanguinis intra certum tempus non redit ad cor , quam ante ς
quod si sensim fiat , sensim etiam fit languor, sed subito, si cito fiat. Languor ille v. gis lente subrepit in
corpore di sposito ad leucophlegmatiam, tenui fit& procedit ad tantam debilitatem , ut nulla fere functio amplius exereeriqueat: sed si sortissimus miles subito ingentem jacturam patiatur sanguinis rubri, & colpus suum post deligatio nem replet tero Iactis vel jure carnium , poterit quidem supplere dispendium humorum , sed languet statim adeo , ut alter, qui lente leuco. phlegmaticiis factus est , spatio sex mensum non adeo langueat. Hinc ergo sequitur , quod vasa , quae extra territorium rubrorum posita sunt , magis quidem repleantur, sed in homine, qui sanguine rubro plenus est, liquida citius difflantur , quam in languentibus e bibat sanus homo alia quot libras Acidularum, sequenti die aeque levis est; bibat easdem debilis ,
omnes sere retinebit . tala corpus undique
inflatur tumore pellucido, frigido,ineristi. Leucophlegmaticin bomo pellucet
77쪽
sere instar bombyeis , mox fila sertiacea texturi ; frigidus est, & vix senistit se comburi ; tam parvus in eo est calor & vigor , ut calor ejus sore non differat a calore atmosphaerae , omnesque ejus partes fiunt molles , quia vasa vix sunt elastica; imo sunt illi homines adeo inertes , ut dicant quandoque , si tibias vel femora mo eant, quod sentiant quasi machinas plumbo impletas I corpus
eorum vix potest diei ipsis proprium, sed alienum : hic languor sedem suam habet in panniculo adipola & manifestat se primo in pedibus , dein
etiam in cruribus & femoribus, quia hae partes remotissimae sunt a virtute movente cordis t si vero hydrops nascatur a scirro hepatis , vel alia simili causa , tunc primo repletur abdomen. Sic ergo explicui , quod, quo sanguis sit tenuior , eo maior sit dispositio ad functiones lae. sas cerebri & cerebelli producendas , nam hic affectus primario obtinet in partibus tenuissimis , & tales sunt nervi . Et hinc cum stupore intelligitis , quare Adorandus Creator in nervis posuerit arterias. Videamus nune propius , quinam morbi ex tali dispositione sequi debeant . Facile intelligitis,
quod hinc debeat fieri collectio
liquoris in vasis minimis, quae inde debent distendi ; & quod etiam set collectio liquoris exhalantis in cava & interstitia comporis : calor enim est eausa , pr
ter quam fit resorptio , sed inoe casu eli frigus , ergo maior
repletio quam resorptio : ergo Orietur hydrops inter membranam cerebri duram & inter arachnoideam , inter eam & piam matrem,& intra piae matris duplicaturam, imo in ipsis cerebri ventriculis phine plexus choroidei aliquando merae hydatides sunt , & ventriculis perruptis hydrops fiet thecae medullaris ; sed quia omnes nervi vaginas habent , hine etiam in illis potest fieri hydrops . Con-
Tom. I. firmantur hare omnIa ex eadaverum inspectione , multisque exemis piis , quae in operibus BALLONII , BONETI & RυYsCHI a
Primum quod in illis hominibus
languentibus animadvertitur est amor quietis & otii ; vivaeissima ingenia videtis hebescere 1 succedunt Lei thymiae , ita ut virgo leucophlegam attea in templis aliisque locis publicis frequenter hoc malo corripiatur . Intelligitis facile , quod hae
fiant, quia non redit tanta copia sanguinis ad cor , quanta inde expulsa erat , quia venae primi generis tantum non accipiunt ex arteriis , quan in m hae acceperant a corde . Cogitatis forte , quare inde non moriantur , sed simul ac Leipothymia adest, vasa paulo plus contrahuntur ; hine cordi redditur plus humoris , unde illud tune iterum impletum melius se contrahere potest τ illae tamensere semper habent pulsum intermitis tentem , & succeὸere quoque debent subitae cordis palpitationes , nam simulae redit vita , cor obruitur humoribus, prius in venis quies. centibus; sed quia non potest omnem hane molem uno ictu expellere , hine palpitat , & plerumque fit an euris
maticum . Statim etiam his hominibus fit molestus ealor , nam quia humores quiescunt in venis & vasis lateralibus, & sola pars rubra tan tum fluit ad cor, si nunc venae majori vi evacuantur , corculum nimis impletum non potest se evacuare, inde sunt anhelationes dirae , anxietates , & ex aucta respiratione & motu sanguinis calor. Statim etiam vehementius pulsant arteriae in iugulo , nam cor accipit plus sanauinis .& arteriae in partibus inserioribus sunt magis compressae, hinc illae, quae prospiciunt capiti , & nullam habent
intra caput resistentiam, statim magis implentur , & hinc dolor capitis
mando hi morbi occurrunt in cor poribus aliunde plenis , simulac copia E sa
78쪽
vis vitae propellit reliquos humores per vasa eorporis , hinc primis m mentis nullum sentiunt incommodum ι observamus autem , quod iula corpora , in quibus non est tamia copia materiae praeexistentis , &quae non plus habent, quam requiri tur , sentiant maxime & subito dispendium rubri sanguinis r hoc ergo In corporibus tenellis obtinet , quae licet saepe procera , tamen longe m biliora sunt, quam fortia & compa cta . Quo iam tenerior est alas, eo dis.ficilius restituuntur, uti patet in i fantibus , haemorrhagiam ingentem
lassis . In sexu tamineo haee vitiaonge alia sunt, quam in virilis mulier enim potest plus sanguinis perdere quam vir sitne periculo vitae , sed ubi nimiam amittit copiam , incidit in illud malum , quod vulgo vocant
vapores , quia nunc in hanc , nunc in illam partem videtur ruere , &sensorium commune inprimis assicit rhoc non ita observatur in Viris , qui inpe illi ex haemorrhagiis animi deliquia patiuntur . Huc tamen multum facit vitae genus in omni aetate & sexu . Omnes , qui per labores roborant corpus , ferunt facile mutaciones ι
sed molliores & otiosi ad minima detrimenta mirifice mutantur, ac si essent
Quotiescumque viscera e hylopoleti-v; starum ea & haematopoletica ex assumtis non
debilitate valent conficere sanguinem rubrumi ealidum , sed tantum liquorem' aquosum , tune inprimis hi morbi generis nervoli a desectu sanguinis ruishri oriuntur . Consideremus hanc rem propius , & multi morbi clare
intelligentur . Novistis, viscera chy-ι Iopoleti ea esse os, totamque ejus struiacturam. Creator mira sagacitate hominibus, quibus vis chylopoletica in visceribus debilior et , dedit facultatem ei bos ita manducandi, ut chylum ram fere conficiant in ore.r hinc quanis
do quis, debili ossicina chylopoletica
instructus , ore non utitur , bonum sanguinem non conficit et ventriculus SA Me. RUBR. εω
in sanis ingesta, quae reeepit , Im tat 3 hoc vero debili, sequuntur illa
suam naturam , eodem modo ut sacerent in loco ira constituto ut ventriculus , & in quem similes confluunt humores; qui omnes cum in de bilibus etiam' a sanitate sunt alieni , d bet fieri cacochymia ι sed eodem modo tune se habet bilis , luccus pana creatieus & entericus 3 & quia intestina etiam debilia sunt, hine bonus chylus non potest deserti ad sanguia
Haematopote sis fit per illam vim
compingentem , quam chylus patitur ab arteriis. Omnis vis arteriarum a plicata in chylum album producet tandem sanguinem rubrum , si illa vis non satis magna est , color sanguinis manet albescens. Tales homines replentur quidem , sed succo alis scenm , quemadmodum videmus in virginibus tenerrimis, quibu, per v nae sectionem imprudenter factam eduiscitur liquor quidem albicans . Pauco tantum rubro intermisto ; hine illi
homines non apparent macilenti, imo
potius repleti , sed pallent , dc via dentur quasi lacte dii lenti r in hoe
ergo casu proportio inter rubrum &omnes reliquos humores deficit , &tales liquores deseruntur ad piam matrem , hine oritur aquosus toto corinpore languor, quemadmodum in chl rosi virginum apparet , qui morbus quoniam princeps est inter eos , qui ab hac causa oriuntur , hinc de eo singulatim agemus.
Corpus virginis, quamdiu ossa patiantur se vi cordis extendi , crescit in omnem dimensionem 1 sed simul. ac vis cordis in aeqvi librio est cum resistentia ossium, non amplius crescit quoad longitudinem . Virgo hae e secit hactenus vi sui corporis omne id , quod requiritur, ut Omnia vasa repleantur & distendantur , sed nunc haec vasa sunt in suo sta-
tu , viscera chylopoletica manent eadem
79쪽
dem , hine paratur paulo plus supra-pondii quam ante, quod auget molem replentem; hine fluidum incipit habere excessum quemdam prae soliis dis 3 ergo fit stagnatio & motus tam
dior , nam moles movendorum accumulatur , & vis movens manet eadem , hine illud eorpus fit brevi iners , & virgo fit tumidior & pallidior , nam proprie non perdit rubrum , sed aeeipin plus albescentis, quam respectu rubri requiritur. Hine ergo debet fieri Leueo Iegmatia & caeochymia, uti clarius patet ex mirabili exemplo , quod refert Ru YsCHI Us de mercatore , qui pallidus fiebat & melancholicus , di tandem imaginabatur, se non satis habere , quo viveret : in cadavere , post mortem aperto, hydrops capitis inveniebatur. Hoc autem a nulla eausa fit freque Falsae da tius , quam post iacturam ingentem
' oz sanguinis rubri , & si haee iactura in
monet. - principio hujus diathesis fiat, malum hoc eo magis augetur . Putant mulieres , hos morbos originem habere ab utero, & pendere a menstruis deis scientibus f hine putant, si menstrua possent provocari . curatas fore illas virgines 3 sed nihil minus verum est, ' nam menses summo naturae beneficio his non erumpunt, quae L adessent , causam horum morborum majori sanguinis rubri dispendio magis auserent ; si vero contivrit , ut in his puellis inprudcnti consilio vena secetur , vel provocentur menstrua, tunc fere nunquam desinunt, sed pallidus liquor eontinuo exit , & catarrhus
quidam uteri adest, quod in debilissimis taminis saepissime videbitis. Mulieres , quibus lochia eopiosissime
fluunt , huc quoque reseruntur s habent nempe uterum post partum saepetam laxum, ut post separationem placentae nou modo fiat haemorrhagia . sed ut uterus quoque materiam aquosam per plures septimanas dimittat , di eo magis quidem , si hae mulieres potus aquosos avidissime assumant . Contingit etiam aliquando , ut par L . R O s I. Dplaeente, quando eam eonantur averulere, maneat applicata utero, di tunc hae inminae maximum patiuntur sanis
guinis dispendium, & ab uno partu
miserrimae fiunt. Idem etiam a ma
enis vulneribus posse fieri per se pa
Ergo eausa morborum, quae hine fiunt , nulla alia est, quam quod intur. vasis piae nutris alia materies adsit quam rubra, nee hi morbi eum aliis confundendi sunt . Non ita diu eoninsultus fui super illustris personae v letudine ; videbant , quod de querent vires, Ac nihil proficeret: . scripfi, reperpensa , vellent uti chalybe I apparuit hoc paradoxum I tamen factum
fuit , di fluxus subsistebat de die in
diem , nam robur magis magisque conciliabatur ; Ze quum simul victussiecissimus jubebatur , natura videbatur corroborari r nam in his mulieribus vasa sunt tam laxa , ut se con trahere nequeant; sed si vinculum vasis circumjicis, auges utcunque eorum eontractilitatem; &si praeterea chaly- ibem exhibeas, natura magis robora- , tur, & desinit fluxus. Observatur hoc etiam contingere , si mulieres abortum passae fuerint . Abortus fit plerumque tertio graviditatis mense, in nonnullis septimo squando ille fit, solvitur placenta a cohaesione cum utero , hine nullum
amplius manet commercium inter ute rum 8e membranam chorii placentam
ambientem, hinc sanguis effusus divellit ehorion ab utero , Ec ad ejus os pellit. Foetus hie manet idem . quia vero via facta est, sanguis conistinuo emuit, & fluxus ille est peior, quo uterus magis est distentus , hine si pergat, mulieres saepe subito m
Ex hae radice oriuntur varii, imo x-is oppositi generis nervosi morbi, qui ta- nimi
me omnes eadem methodo curanturnam simulac humores non possiant propelli per nervos, fiet inde mera para-lvsis 3 si vero propter ictus cordis adhuc repetitos utcunque secernantur
spiritus, statim musculi spasmodice
80쪽
eontrahentur, adeoque fient tam conis
vulsones quam Paralytis . Sanguis amissus suppletur quidem alio novo , sed ille non statim habet debitam denissitatem Ad soliditatem , hinc homines, antea audaces & intrepidi, spon. te prolabuntur in fletus fere pueriles. Nullae vero inter taminas ab hac causa magis patiuntur quam pulcherrimae, candidissimae , genis & labiis roseis praeditae. Hi vero morbi nullo modo debent confundi r si enim consideremus omnes modos , quibus minuitur proportio rubri , intelligimus diversas admodum esse causas , quae quoniam pendent ab abolita functione chyl potesios , haema topolesios & pneuma. topolesios , & haec iterum ex diversis causis originem habet , videtis , quod causae remotae, quae faciunt causam proximam , sint quam distinctiissimae . Sit v. g. mulier , quae amittit sanguinem ; sit vir robustus , qui per vulnus patitur jacturam se guinis , ambo videntur esse in eodem statu ue sed λminae habent mobili sit mum sanguinem, repletiones subitaneas , plethoras assiduo regenitas , hine melius jacturam sanguinis ser.
re possunt quam viri . Huc etiam re fertur regio , nam tanta diversitas est morborum in una & alia regione , ut plane incredibile sit . Hoc etiam de anni tempestate , aetate, temperamento , & idio syncratia verum erit . Quando vocati eritis ad tales mulieres , debetis sedulo notare , quomo. do fluxus earum menstruus se habeat; quinam oriantur effectus, ubi corpus ad evacuationem cisponitur; quinam,
dum fit evacuatio; & quinam, postquam jam facta est. Saepe eontingit felicissimis Practicis, ut causam proximam horum mor
horum vix intelligant ; sed si attenderent ad praecedentia , haec illis
clare pateret . Sunt etiam corpora masculina , quae obnoxia cito generandae iterumque amittendae parti san- Euinis rubrae , hac parte multum
vergunt ad corpus stamininum; hine
etiam in viris notamus similes morbos Differunt autem iii morbi, prout ab hac causa , vel ab animi affectibus fiant; sed attendite ad modum invadendi , nec unquam fallet diagnosis.
Symplomata, quae hunc morbum comitantur, sunt, quod morbi nervorum, ab hac causa pendentes , numquam improviis fiant; adest debilitas
pulsus; talis autem necessario debet adis esse, nisi forte motus corporis praecesserit, nam tunc, quia sanguis subito desertur ad cor dextrum, pro tempore pulsus fit major ; sed semper simul mollis est, id est , tangens digitus sentit quidem copiam sanguinis propelli , sed non obiervat magnam resilientiam; pulsus praeterea plerumque inaequalis est vel intermittens: in respiratione ad minimum motum fit metus suffocationis, nam maxima copia humorum haeret extra primum vasorum genus, hinc quia per motum muscularem plus desertur ad cor, quam illud eodem tempore trajicere potest per pulmones, set illa suffocatio; si homines illi attendant ad remaliquam, di selopeium inopinato exploditur, statim cor per aliquot momenta palpitabit; illa autem palpitatio fit a tam paro causa, ut incredibile sit ; nani
uia in his hominibus inaequabili ismat distributio, hine simulac affluxus
augetur eousque, ut cor se una vice evacuare non possit, statim illa palpitatio oritur: omnes hi homines sunt
etiam frigidi , pallidi , quod ad
canthum oeuli majorem, ad labia , nares internas, di gingivas maxime paleis denesque semper ad est totius corporis mollities. Sanatur hie morbus , si pars aquosa sanguinis minuatur, & augeatur rubra . Vidimus jam ante rei pectu capitis , quod quo minus sit rubri in hoe sy Iremate, tanto plus adsit aquosi . Serum semper sequitur prinportionem rubri; nam seri natura est, ut ad ignem vel aleo hol eoncre iacat a sed senim tale vix invenitur ,rusi in corporibus valde exercitatis ,