장음표시 사용
101쪽
DE SPIRIT . pere talia, quae illis non sunt obvia, quoniam relatio datur inter utraque. Si ergo dicam, quod illi spiritus venenati uno oculi ictu adimere possint spiritibus animalibus vim agendi propriam , & dare possim exemplum , quod humores animalium crassiores ita mutari queant , ut animalitas &vita uno momento sistantur , tunc nihil assirmo , quod repugnat Anais
logiae. . Revocate ergo in Velzram memoriam , quod omnes humores humanipellantur ex corde, iterumque redeant ad cor . Ponamus jam , omni horater mille & sexcentos pulsus fieri , lingulisque vicibus uncias duas sanguinis ex corde expelli; illae ergo toties eadem copia redeunt ad cor, ex. cepta parte , quae exhalavit. Si vero vivo animali in venam satis amplam, a corde remotam , injiciatur spiritus sulphuris per campanam , vel aluminis , vel vitrioli , tunc non majori temporis spatio opus est, ut destruan
tur omnes actiones vitales , quam ut
sanguis ab illo loco , ubi injectio facta est, ad pulmonem veniat, sed hoe intra pauca minuta secunda fit: idem effectus habetur, si lac recens injiciatur, ita ut ab humore iano animalis, misto cum humoribus sanis alterius animalis, sine ulla suspicione veneni , oriatur abolitici omnium actionum , & tandem mors . Si alco hol desaeeatissimum, qui humor est spirituosissimus ex omnibus vegetabilibus in rerum natura , misceatur humoribus ,
ictu qua si fulmineo moritur animal ; nihil hie aufertur , sed fit tantum coagulatio . Si illud alcohol affunda tur spiritibus volatilibus, exanimali bus productis, uno momento nasci turcoagulum , uti videmus in offa HEL-NONT ANA. Illud aleohol adeo volatile eit, ut si cuti admoveatur, cutis statim sicca sit; si aestivo tempore enfundatur , statim diffletur in auras , antequam humum attingat . Videmisergo hic ex analogia , quod coadlatio fieri pol si tam ab humoriisus crassioribus, quam in spirituosis ιIN ANIMAL. 8ce. cum . vero nostri spiritus nec sensuum adminiculo, nee microscopiis observari possint , sola conjectura hie i eum habet , nam non audeo hic aliquid a sermare ; quia saepe deprehendi , me deceptum fuisse , quando
ratiocinatus sum ex analogia. Idem verum est de modis , quibus uti patet animalia venenum suum cum aliis communicent. Novimus iam , quod istandi. liquor quidam subflavus contineatur in vesiculis prope dentes viperarum , & quod liquor ille , compressis per mortum maxillis , exprimatur, & sic venenum communicetur ; sed si abscissum viperae caput , decem post mortem dies , ita applicetur partieuidam nostri corporis , ut mordere possi, eadem essicit . ac si vivum a. nimal integrum applicatum fuisset . Scorpio ad aculeum caudae tectam habet veliculam flavescente liquore plenam 3 si caudam suam premit in corispus , comprimitur haec vesicula , &venenum in vulnus effunditur . Notavit SwAMΜERDAM MI Us , quod apes habeant aculeum , quem cuti nostrae infigunt , unde tantus fit dolor , ut si v. g. centum apes simul pungerent, horrendus morbus , imo febris ardentissima ad mortem usque inde
miretur . Pleraque animalia venena ta tuto comeduntur ; notum tamen
est de ovis illius piscis , qui vocatur Barbulus , quod hominem , qui ea comedit , titubantem & vacillantem reddant ἱ tamen raro inde moritur εpartes, quae in his piscibus tales spiritus in se gerunt , videntur inprimis esse organa bilem & semen conficien tia , nam haec citissime in putredinem abeunt . Si homo sanissi inus pinguedinem piscis cujusdam v. g. sui. monis magna copia comedat, eructat oleum rancidissimum, & post aliquot horas omnia expellit ex ventriculo . Dedit nempe Deus his animalibus it. lud oleum indomabile , omnem aquam respuens, ut ab aqua nunquam laederentur . Pinguedo illa est tam acris , ut fauces inflammet, s quali praefocet. In iecore piscium tanta cODiuiti eo by
102쪽
pia huius olei invenitur . ut per solam pressionem inde extillet s & si hepar aselli minoris magna nimis copia comedatur, febrem excitat . Paucis tantum absolvam , quae spe-aa sis ctant ad diagnosin veneni assumpti , imissi' s. & praedicendum ejus exitum, nam insumpti his regionibus non opus est de omni- η ai, bus venenis singulatim disserere, quia vix alia inimalia venenata habemus
Iraeter busones , & pauca insecta ad-uc minus noxia , qualia sunt apes& formicae : verbo tamen dicam de
veneno canis vel selis rabidi , illud IN ANIMAL. &e: sI specifiea Antidota . Cosmus, Hetruriae dux , voluit hanc rem deeidi ,
hine invitavit Omnes ad capienda ex perimenta. Statim accedebant Patres,
quorum societas a Jesu nomen habct, qui ex Indiis Orientalibus redeuntes, varios lapides pretiosos secum attulerant , quos venenum attrahere posse
dicebant , sed semper subfuit fraus . Verum est, lapidem , Cobra dei Ca. bello dictum , inpolitum vulneri , serpente inflicto , illi adhaerere , &dein sponte ea de re ; sed falsum est ,
illum tunc saturatum esse veneno renim , proh dolori hisce in terris sa- dixerunt Patres , quod lac ex tali latis frequens est , ita ut omni cum pide possit exsugere venenum, & quod cura examinari mereatur. Primis die. ille hac ratione iterum purus reddibus, quando honao a cane rabido de- posset; sed omnia animalia , in qui- morsus est , sentit nil omnino mali 3 bus illi Patres experimenta sua insti- incipit tamen paulo post perturbari tuebant, moriebantur. Iactatur Vulgo ejus somnus I dein malum inprimis se de carnibus eorundem animalium , sagit in musculis , deglutitioni inser. quasi illae venenum traherentes; iussevientibus, & hoe facto , mutari in- ergo Princeps , ut cum his experi-eipiunt humores , accenditur libris , nuntum institueretur , sed nihil se- Per quam saliva , omnesque alii hu- eerunt boni . Certe in Physicis nil mores adhuc magis degenerascunt, sed magis nos sallit , quam vana rei de- hoc a morbo , & non immediate a sideratae spes s nec fungimur officio veneno producitur. Videantur de his boni Mediet , si ficulneis remediis MERCURIALIs & ARDOYNus in libris contenti esse volumus; possunt appli- de venenis. eari , sed illis non licet confidere , Duplici modo tolluntur effectus . & simul meliora exhiberi debent . ς- - ' qui venena assumpta sequuntur , vel Mitto ergo Bolum Armenam , terras enim directe iners redditur , vel mu- sigillatas , reliqua alia , quae Pertatur corpus totum , ut simul vene- experimenta potius exploranda, quam num iners fiat. Quaesitum fuit ab o. hactenus firmata sunt. mni aevo , quodnam esset peculiare Nil ergo certo juvat , quam ven unicuique veneno antidotum, nam suis ni evitatio ; non ergo debent inprii dorisera tantum agunti mutando i, denter tractari bestiae venenatae, licet tum corpus. CALENUs narrat , quod mortuae; bufo mortuus potest tracta
Pergamenorum rex Attalus secit para- ri, sed non attingi ejus saliva ; in-ri antidota , & quod hominibus da- strumenta , quibus canis rabiosus Oc-mnatis exhibuit venena , di dein illa cisus erat , noxia deprehensa sunt . antidota , ut Videret , quaenam pro Alterum est expulsio ; haec est opus singulis venenis esset is era peia . IIoc naturae , & in eo consistit , ut arte- institutum sequens Mithridates inqui- riae exhalantes agant , & venae mu-sivit remedia , quae corpus munirent tentur in arterias, id est , ut fiat ma- contra venena ἰ tandem invenit Mi- ior motus. In eum finem acetum mathridatium . Alii reges , pontifices , gna aquae copia diluitur, ut fiat mea-
imperatores hoc imitati sunt, sed in- bilius , R in eo dissolvitur sal gem.
Venerunt tantum remedia , quae t mae vel ammoniacus , & tunc calide
tum corpus mutant I illa vero , quae vel per se, vel simul cum vino sorti in solos spiritus agunt , sunt tantum potatur ; hoc enim auget vim cordis
103쪽
Ac arteriarum , ut materiam noxiam
Oellant extrursum . Si velitis ad hi ere Theriacam , & Mithridatium ,
invenietis, quod haec remedia . li Opium seponatis , per expulsionem tantum agant ; sed haec omnia nil prosciunt , nisi simul venae mutenis tur in arterias , nam haec expellentia aeque augent motum in venis , quam in arteriis , hinc attractioncs per suetionem & partis affectae debilitationem sunt sum. ma remedia , in primis si liatim loco affecto apponan tur , quod eum optime fieri possit per cucurbitas , hine illae minime omittendae . Si tunc simul , dum fit attractio , hae partes pertundantur , ut sanguis magna vi extrorsum prosliat , eo maior erit successus. Inuis stio p*rtis affectae , per ferrum canis dens satis cito facta , Omnium optimum est prophylacticum . Altera methodus est correctio . Philosophi , qui acidum & aleati crepant , p tant , se stitim posse invenire oppositum ι sed blandum viperarum venenum ad hanc classem non potest reserri: idem obtinet in aliis ; hine quum talia specifica nondum sunt cognita, omnia quae pro talibus vendi tantur . tantum applicari poliunt , ut satisfaciamus aegris . Aggredior iam agere
DE SPIRITIBUS , QUI PR DUCUNTUR PER PUTRE FACTIONEM.
omnia animalia , paucissimis siccis
utre & exsuccis sere exceptis , solent inolo pet calore , qui in thermometro Fahren-
ii: heyt ano subsistit , intra triginta
m. duos de nonaginta duos gradris spor, te putrescere , & quidem eo citius , quo calor magis ad hunc gradum a Propinquat ἔ eo minus , quo magis
acceditur ad frigus glaeiale : si calor maior est , non fit putrefactio . sed difflatio illius , de quo hic agimus;
si ea lor ita minuatur , ut aqua con gelascat . tunc etiam per conglaciationem induunt talem statum , ut
lenissimo calore diffluant & putres
I N ANIMAL Se 'cant . Caro conglaciata in ea lore via ginti graduum, convertitur in tabum calore triginta trium graduum; & ii ille calor adhuc augetur , violentissime putrescit . Hinc PAR Achisus leHELMoruraus dixerunt , quod corpus
aeque dissolvi possit per summum stiis gus, quam per calorem , ut illi v cant , in Gas, de quo non potest diei , quod ad hane vel illam naturam pertinet 1 & haec mutatio singularis est ab omnibus aliis . Haec putrefactio obtinet in omni animalium genere, sed citius procedit in pilaibus,
lentius in carnosis 3 exuitur per eam omnis seminalis proprietas, nam quiscumque suerit humor , quaecumque
pars solida . amittit illud , quod distinguit unum ab altero , & acquirit illud , quod commune est omnibus . Notum est me experimenta , quod , si dolium unum repleatur allio, Aealterum aceto , & per compressionem fiat putrefactici, tune haec duo diverissa eundem tamen odorem & saporem
habeant. Sed praeter ea lorem requiritur ia Maxima putrefactionem humiditas aquosa, uti ru patet in cadaveribus, quae si ad ignem 'μ 'exsiccentur, incorrupta manent. In putrefactione omnia , excepta Edistut pauca terra . redduntur volatilia , i- uod patuit in balaena . ad littus norum appulsa , ex cujus vasto corpore nihil fuit relictum , nisi ossa de
pauca terra . Ergo per hanc omnia
redduntur spirituosa , nam si id vocari possi spirituosum , quod in au fas avolat , Omnia certe per putrefactionem mutantur in spiritus . Haec dum sit , oritur istor vel mephitis admodum molesta , quam Belgae LM priniunt proprio vocabulo Verre t . Si caro suspenditur in aere calido &humido, sed ubi ventus perpetuo per stat , nascitur putredo , si vero suupendatur in ea mera es ausa , tune oritur istor sus eatus , qui est valde abominabilis, 3e resert odorem cadaveris . in sepulchro et ausi; & hoe est, quod Graeci voeant Mephitin . Oleo.
Ia autem acquirunt corruptionem ramcidam , nam in eodem loco in quo
104쪽
eam putrescit , pars ejus pinguedin se Ionge adhuc tetriorem odorem &saporem habebit, quam carnosa. Sal, qui in corporibus putrefactis antea. erat semis xus , nune sit foetidus &volatilis . Si sumas hune salem , &lenissimo calori exponas , oritur δε-tor molestissimus , scd residuum manet in dorum . A qua di spiritus, ex putrefactis producta , eundem scet rem habent ; si vero exponantur aerilibero , ille odor evanescit; ergo illud , quoὸ hune producebat , est aliquid distinctum ab aliis principiis ,
de hoe voco spiritum , per putrefactionem productum , qui nervos plus mutat quam Omne aliud , quod cognoscimus.
Si homo ieiunus bovi mortuo imis
P ...u P Q UO Occurrat , dum crepat abdonati. men , sentit quasi Leipothymiam &vires collapsas , & si diu maneat in illo loco , cadit in syncopen . Si mnia , quae sunt in hoc animali, seo sim essent collecta . sed orbarentur hoe halituoso, agerent nihil . RHED I sumpsit viperas, quas bene eicitas servabat in vitro mundo & clauso spoli paucos dies videbat , spinis exceptis , nil nisi aquam turbidam, de Iagena aperta sequebatur horrendus scutor. Non explico nunc , quid pu trefacta iaciant in nostros humores , sed tantum quid agant in nervos , nam ii putredo quaedam feriat nares, oritur tam subito effectus. ut hum Ies mutari non possint . Talis potest fieri intra corpus humanum, uti sic
cus biliosorum docet , inprimis qui
comedunt pisces & carnes , nec tamen multo sale vel acido utuntur :humores sani , certo in loco corporis humani stagnantes , etiam putridi evadunt & quia tune simul volatiles
fiunt de per corpus disperguntur , hinc applicati nervis eadem mala faciunt, quam spiritus putridi externi. Percipitis hinc , quare hominibus , semper siticulosis , omnia horror minducant , exceptis acidis & salsis , nam putredo cst in illorum corpore I ando hae putrefactiones vasis clauiis ad summum suerunt evectae , dco I PRODUC. Eced nspiritus illi subito ia a era demitistuntur , sunt praesens venen rari r hinc animalia putrefacta toties scitorem pestilentialem exhalaverunt , qui a plicatus membranae narium , vel insinuatus in pulmonem , virus suum
Cognoscitur hoc malum horrore carnium, siti, appetitu acidorum ι hac
enim designant semper , hie semitem
Morbi , qui ab hac causa fiunt , ut Iz::l'
curantur per illa . quae Putrefactio- eum, quinem impediunt ; hoc facit omne aci- nci sun dum , sive fuerit animale , ut serum lactis, de lac ebu ratum ; sive vegetabile , ut cerevisa , vinum, & acein tum ἔ sve minerale, ut oleum vitriciisti : si integer bos undicue perstice tur cremore vel crystallis tartari , non putrescit ; nec etiam si adbibeatur oleum vitrioli 1 hine suasi illis , qui trans mare currunt , ut in navi secum sumant pleum vitrioli , illoque bene in aqua diluto I spergant carnes . Hoe etiam facit omnis sal cognitus, inter quos nullus
penetrabilior , quam atrimoniacus ,
modo dilutus sti porro sal gemmae ,
marinus, sontium , dein nitrum, b rax, alumen, vitriolum . Huc etiam
refero spirituosa , ut est alcohol vini , omniaque incrustantia L exsic. caRtia , Nyrrha , aloe , & smiles gummi resinae , quae in balsamatione
Si quis in peste matutino tempore velles suspendet in sumo sulphuris ,
lavat corpus aceto , de haurit ace
tum ex spongiis aceto plenis , libermanet a putredine . Dantur exemis
pla , quae docent , quod hoc venena. tum uno momento per acida disso datur . Homines quidam descendunt in profundum puteum ; primus cais
dit mortuus 3 alte ' veniens ad eundem locum , cadit etiam; tertius deia mittitur cum fune, caui, simulac vertiginosus sic bat , trahebat funem, bc ducebatur sursu ni : lustrabatur puteus sulphure nitro accensis . Ac tunc. impune descindere potucrunt.
105쪽
Pergo ad considerationem spirituum,sνirit u qui in animalibus fiunt , & pro natum . turalibus habentur , quos unusquisque turalia. ideo innoxios putat . Hi spiritus facile exhalantes Ze Deile recipiendi in Corpore gignuntur , & ad ultimam
subtilitatem perfieiuntur οῦ omnes acti nes omnium vasorum & viseerum aliis
quid ad illos eonficiendos contribuunt , & mirifica horum disserenistia est in variis hominibus , fle in diverso sexu de genere animalium ι si tales spiritus per ealorem agitantur , fiunt actuosissimi , ita ut potestates antea silentes per motum in iis excitentur 3 hinc debent applicari corpori
viventi, nam in eadavere nihil agunt, nisi velitis credere narrationibus creberrimis , quod in eadaveribus non . nullis , aeeedente quodam homine ,eaulai mobiles iam filantes exestatae fuerint, ita ut languia inciperet '
fluere . Ae quod hae ratione homicidae detecti sint . me uno easu , si obtinet , exeepto , non novi , quod spuirus illi unquam agant in cada ver , quum tamen homini viventi, &lnprimis anhelanti . applicati, illum mirifice mutem p hine eaveant Medi es, si mali nos mothos tractant , pro
nimis accelerato motu, ne anheli adaestros aecedentes idem veneni genus inhalent; eonstat enim , quod per ve
nas bibulax pulmonum Deillime possit recipi , di sanguini , qui mox arteriosus fiet , communiearl.
Quando hi spiritus applicantur corinou, G pyri sudanta , valde etiam inficiunt , E M. hine si scabiosus ealescens attingit ma-- ' num alterius hominis calentis, statim
xIi venenum in eo se mani sestat ; sed si
frigidus seabiosus frigidum sanum a tingat , nihil inde fit mali . Fricti
nes & balnea corpus etiam aptius reddunt ad spiritus illos recipiendos , 8cquand corpus sic apertum cum alio
homine dormit sub iisdem stragelis , malum ex uno corpore facile transiti r PRO Duc. &e. in alterum , nunquam autem morbi Deilius & peius eommunicamur squam recens natis infantibus, si forte cum aliis obdormiscant Observatum est , quod homines, qui diu eum aliis 'decumbunt , penitus mutentur, cuius rei notabile valite exemplum vida .
Mulier sanissima lactat puerum opti
me valentem , nullo in miroque a ingrente vitio . sed exacerbata prae v ementia affectus sere eonvellitur ι tamen nil mali miluens puerum eju-lantem uberibus applicat , qui vix hauserat parum lactis quin totus co velleretur , omnesqne actiones ita Perturbarentur , ut per totam deinde
vitam stultus remanserit e ergo ta tum malum per lac communieari potest , nec dubito , quin summi geri ris nervos morbi quotidie fiant , quia lactatione originem habent. Ueteres dixerunt , unumquemque simula.
hominem pro se ipso facere sangui. - nem . sbi sanum , alteri noxium ζ' constitit hoe elapsis seculo in arte transfusoria , quae nil boni , sed limterogeneas actiones effecit: ergo spiritus, de sanguine nati , habebunt et
iam aliquod, sibi proprium , & licet
in diversis hominibus proxime ad se
invicem accedant , tamen non erunt
iidem . Nemo nune dubitat , quod
causae morbi ficae maxime communica
ri possint . ubi animi affectus inciis
tantur , videmus quotidie . quod nomnnili homines alios ad sua amorem
alliciant , quum alii, vix e specti , statim displicent i simile quid forte
obtinet in omni pathematum genere , di hine multa, quae dieuntur de praestigiis & incantamentis . forte possent explicari de mirabili essicacia exhalationum , ab uno in alium trans euntium . Si carci , easeus , pani diu gestentur , ad locum corporis subi emuvia maxime exhalant , di haec alimenta dentur eant , disponunteum , ut ecferat herum , & sequatureum , cuius effluvia ipsi communicata sunt : haec data homini similo vinculum exeitare posse dicuntur Ergo homines parte sua sentiente simaginante , memore , di animi aia
106쪽
Dx sp IT. sectibus adeo sunt obnoxii morbis , ut pendeamus ab infinitis . Ergo nod debemus putaret, quod morbi
terribiles requirant crassam materiam, vel magnam deformationem viscςrum,
nam subtilissimum quid illos potest
producere 3 neque possum dicere de curatione , nam hoc impetum faciens magnam crucem facit Medicis ; qui
licet tales aegros muniant omni re mediorum genere, demant vires, prae parent animum , nihil tamen essiciunt r sola optata faciunt , ut quis
inessicax sit , ad percipiendam iniuriam .
Vocamur nune ad Vegetantia , in quibus etiam corpuscula sunt , qui- . bus data definitio Spirituum potest applicari . Qui Roselum transit matutino tempore , statim sentiet expiramentum Rosarum , quod nemo am-higit vocare spiritum . Tales nunc in Vegetabilibus producuntur per eorum Idiosyncrasiam , Fermentationem &Putrefactionem . In solis autem spiritibus naturalibus immensam invenimus e Scaciam, de in singulis plantis disserentiam , sed in sermentatis& putrefa lis non eli magna differentia . Dixit HELMONTIus , spiritus naturales per Archeum esse factos . eosque in quolibet genere semini adlinere , & semen habere iacui. tatem multiplicandi suam speciem . Per omnia , quae institui , experimenta inveni, quod illa pars eorum, quae vere essicax est, sit simplicissima& vix corporea . In Statica Vegetabili Clari HALx si I res illa planius explicata habetur . Scilicet omnis planta cognita oritur ex alia praeexistente ς ortus cujusque debetur
semini , vel alii cuidam corpori , quod semen absconditum in se gerit snam potest etiam propagari per surculum . insitionem , ablactationcm , di radicem , sed in quolibet horum 1 I E x A N I M. 3cc. ς modorum semen latet . Hoe semen habet facultatem succos , qui primo applicati ad succos fossiles accedunt , ita mutandi, ut in planta sant aliud quid , de ex ea , aestuante coelo, ite rum exhalent . Ultimo conficitur si & semen , & fit novus Embryo . In hoc ultimo est idiosyncrasia planta' , illud nempe , quod distinguit unam plantam ab alia , a quo tota vis singularis plantae pendet, illudque est imfinite parvum , ita ut hoc expulso omnia reliqua sint communia ; hoc conservato , omnis vis actuosa habeatur in compendio : novimus autem , quod omnia per calorem ex planta exhalent, excepto oleo, sale, & terra;
de quod in oleo tenaci , durabili, &inspissabili in corpus resinosum soliis diim, illud singulare haereat 3 hine mmnes plantae aquosae, quae vix oleum habent, vim suam non diu retinent . Omnes Vero plantae non habent lac. cos redeuntes in venas , nam non habent cor neque arterias , sed omnes
humores distribuuntur per vasa , hactenus non satis cognita, & deponuntur in variis locis , in quibus per calorem varias vires acquirunt. Contemplemur nune varias earum ρε eri
classes , quarum prima est , de qui ἰδοφης bus LUCRETIus dicit . quod a boribus certis travis umbra addictast, & VIR C et Lius: surgamus, s let esse gravis eantantibus umbra ἰJuniperi gravis umbra ; & nocent frugibus umbrae ; nam athmosphaera quarundam arborum in regionibus earum nativis , maxime calidis , turbat hominem , praecipue si mane diu sub ea manet . Iuniperus saluberrima arbor est , sed si homo diu versatur aut dormit sub eius umbra , per hane athmosphaeram mutatur quasi a nimio vino . Iuglandis nolirae umbra valde grata est , sed ubi adest aestuosus dies , homines sub ea morantes dolore capitis assiciuntur . Taxi venenatus emedius satis notus est . nam ejus umbra in Graecia , & Italia potest fieri lethalis, hinc a P L IN Io de DIos Co RIDE inter venena recensetur.
107쪽
quae vocatur Mancinella , cujus duas malaenae , suavissimum odorem ha- species in horto Academieo alui, quae bene I sed si loco es auso serventur , Iae fundebant . Scribit de iis BoY- nervos etiam assiciunt . Hae Rosae t Eu s tu libro de natura ulliniorum Pharmacopceo , qui magnam copiam pag. 38 quod volucres non modo ab Urupi & aquae Rosarum paraverat , esu fructuum hujus plantae abstineant, solutionem omnium humorum effe- sed Ae hese nequidem insidere velint, cerunt a sanatus eli exeundri; led in probabiliter quia noxium habent o. ta vita retinuit , ut quoties Rosas dinem , advolantes aves offendentem . tractaret , membrana schneideriana Scio , lae ejus, etiam in regionibus ita solveretur , quasi magnam refri- nostris frigidis , tam horrendae esse gerationem pallus esset. emaciae , ut , si attingat cutim , BoYLEus in libro de e cacia efmulta mala producat, &homo, post- fluviorum pag. y I narrat ea sum sce-Ruam alvum exoneraverat , podicem minae , cui non ingratus erat Rosa- detergens folio hujus fruticis , eon- rum odor , adeo tamen noxius , ut
traxit inde phlogosia , & dein gan- mox adeo male se habere inciperet , ymam in intemnis , qua progre- ut deliquium pateretur animi , nisi
iente ad partes superiores mortuus mature obviam iretur: versabatur ali-
est . observatum est a nostratibus , quando in aula quadam , ubi subito quum Coloniam Surina mensem pri- se adeo male habuit , ut tantummum nacti essemus , quod nonnulli non collaberetur interim sermonem homines morerentur circa aestatis fi- habens cum illustris dignitatis pcrsonem , illique inprimis , qui noctu na , in grave periculum incidisset , per sylvas ibant . Postquam quaesi- nisi lla observans , vultum ejus extum est , quae hujus rei subesset ra- pallescere , gelidoque sudore cooperitio , innotuit, quod hoc malum, ae- ri , & eausam conjectans. sciscitare fluante eaelo , prodiret ex vaporibus tur , esset ne aliquis rosas gestans , fruticis Mancinellae . hine omnes illae quippe quae ista tempestate scirebant :sunt extirpatae . & sylvae ineensae , ct confestim matrona quaedam rosas pro- tune aer saluberrimus factus est . Vi- serebat , quae a virgine non visae detis ergo primum genus spirituum , deliquium quidem non pepererunt , in vegetabilibus nascentium, & vapo- illam tamen aliquandiu valde contur-σem spargentium , qui omne genus baverunt : ibidem p. s . habetur ca morborum ericiunt , ad pulmones sus alterius Pharmacopoei , crassi &peripneumoniam', ad oculos ophthal proceri hominis , qui a Rosarum miam, ad nares CoryZam , aa fauces dore ita afficiebatur , ut magnopere erosiones & anginas , in ventriculo Ec conturbaretur , si inter Roseta ambu- intestinis multa alia mala , S post laret . Is autem odor eam in illius
haec omnia mortem , quum ramen in capite humorum colliquationem pa- hac classe non observatur notabilis o- riebat , ut rheuma , tussim, raucedi 'dor vel sapor. nem , Oculorumque dolorem provoca-Sequitur alia elassis , in qua spon- ret, cogereturque abem , quo tem p Quae es' taneus halitus & odoratus est 3 in m re vernabant Rosae, si magna quanti-. dore vis mirabilis haeret , qui ipsos late in ejus domum deferrentur. Vir scit. spiritus videtur assicere , uti docent fortis , quoties intrederctur cones a canes odori sequi . Odor florum tibi- ve , in quo poma servab Intur , inci-rum amoenissimus , & utrique sexui dit in animi deliquium . Odor florum ploceas , in nulla alia plantae parte oleandri valde etiam noxius est, nisi invenitur , & si quis diu in eo versa - in ea mera ampla & a vcnto perstatatur. in somnolentiam , delirium, & serventur ι Apocynum habet suavi Dian lem in Leipothymiam incidit; hinc simum odorem , sed qui semper mi-iani dixit PYTHAGORAS , abstineto natur syncopin s quaecumque apis mel inde OOole
108쪽
inde hauserit , cadit mortua. Si unu in commentariis ad Dioscoridem Lib. ea planta , Tuberosa dicta, in conis IH cap. 7 . , quod si asini Cicitia clavi est, valde placet; sed ubi multi tam in Hetruria depascantur , pr
homines talem locum calefaciunt, ois landirimo somno & torpore capianiamnes iere laeduntur . Non omnia esis tur , ita ut non tantum stupidi fluvia, quae per aera volitant, ab M sed place mortui videantur . Id quod factu deprehendentur , de tamen emis aliquando rusticos huius rei ignaros ctus suos praestant . SENNIRTus naris fefellit, nam dum asinis , quos moris rat , quod in officina quadam in tuos credebant , pellem ad usum dein Germania , in qua opium magna traherent , contigit , quod in me-
copia dispensabatur , famuli in pro- dio sere operis asini experrecti sunt . undissimum somnum lapsi suerint . In aestate Cicutam contusam parum In Italia putei sunt , in quibus seu- subolfeci , sed non possum exprim
menta impune possunt conservari sub re , quantam mutationem in captis crusta I si vero moveantur ab homi- te statim inde senserim a titubabam . nibus ignaris, odor, qui primo exit, dc nil nis consula quaedam cogitatio omnes necat. Panis recens eoctus ha. sunererat. Si vero integram herbam het odorem , quo vix alius spiritus lavolsacerem , vix multos effectus inis
magis excitat s sed observatum est . de deprehendi . Folia herbae tam quod homines , qui talem panem deia malitis , Flammulae dictae , . aestivo posuerant in loco humili , nullo aere tempore contritae , supposui naria perflato, aegri inde evaserint . Ergo bus , de sensi quasi calidissimam
spiritus vegetabiles spontapet odore flammam , serientem nares . Voleis suo producunt omnes generis nervosi bam praeparare Uyoscyamum , ut morbos ad mortem usque. propria manu conficerem Emplais Tertia classis harum exhalationum strum , quod LUDOVICI lauda. Fredesti. est, quae exeunt ex destillatis r respi- vit contra Podagram , einstans ex his: cio tantum sinitus, qui ex ve- succo Hyoscyami recentis , inspiL' '' getabilibus, vase clauso contentis, eo sati cum oleo , & cera ς conterens gradu exaltantur , quo alias non ad- herbam, sensi periculum amittendi quasis ceriderent 3 non autem illos , qui omnes meos sensus . Legimus apud
per fermentationem producuntur , Ac HO. NON TIUM in tractatu , quem
ab his etiam fiunt mirabilia , quae inscribit Ius Duumviratus f. 21. , nemo ratione potest persequi . S C A- quod Causidicus quidam acceperathici Ex refert in libro de subtilitate binas drachmas seminis Hyostvamieontra Cardanum , quod radix Adad, contusas loco Anethi , quod in in Africa cognita , exhibeat acauam Colica ipsi praescriptum erat . Constillatitiam , quae pota intra horae festim inde sic insanivit , ut ne veris spatium mortem inseri, & quod uni- bum intelligibile proferret 1 sed cum hu)us antidotum sit alia radix hat quidem juxta focum erectus . Africana . Possem ex Chemia multa sed totus insanus , demens & stoli- adferre de effectibus quorundam spi- dus ,' sed dato vomitorio conva- rituum, sed huie rei non inhaerebo luit intra semihoram . Volebam exisscitis . quod aqua Melissae uno mo- periri , quid execrabilis Datura δε-
mento spiritus nostros exhilarare.queat. cerei ἰ contritam naribus admovi , ac varia classis est vaporum , qui menti incutiebatur horror , ab Eu- νον eos. non sua sponte , sed tritu vel con- phorbio contuso eadem expertus sum. usi tusione exeunt . Cicuta aquatica ma- BGYLEus narrat in tractatu de
'φ' jor Grs NER I ; quae ingenti copia natura effluviorum pag. 38. , quod , in ' his locis crescit , aliaque Cicuis cum Medicus quidam magnam radita , Tragoselinum dicta , huc res is cis Hellebori'pigri copiani diu emrnatur . Scribit MATTHao Lus rasset tundi in mortario , pi Tom. I. G rique
109쪽
rique eorum , qui in illo eonesivi
erant , in prirnis vero ipse tunsor, eo ipso suere purgati , eorumque non nulli satis vehementer . BELLONIus
dicit , se in Turcia reperisse Chamaeisl ontom , & cum sociis occupatum fuisse , ut illam colligerent; interim
adveniunt Turcae, qui omnes admonitione sua a morbis saueium libera virunt , nam intra Ouadrantem horae
jam illis , qui hane herbam tractaverant , & manus naribus admoverant , nares inflammatae erant z radix
enim nigrae Chamaeleontis ea virtute . . pollet , ut cuti applicata ipsam adeo inflammet , ut squilla vel urtica longe minus adurant . Ergo forsan con-cbdere licet , quod natura in Tegetabilibus sponte talia effluvia secerit, ut quadruplici modo , scilicet exhalando , subolfaciendo , destillando Sconterendo , sine ulla alia mutatione, non tantum miriscos morbos , α ipsam mortem , sed & omnes Opera tiones medicatas producere pollini. An ergo vis Medicata venenata An vis omnium vegetabilium referri poteli ad medimi spiritus solos e.En problema as vegetabilium medicata vocatur , quae bus' corpus humanum sic movet, ut fiant tales mutationes, quae requiruntur ad morbum tollendum , & sanitatem restituendam. Scitis , talia corpora esse ; eaque dicuntur agere corpus vel mutando vel evacuando , hinc dividunis tur in alterantia & in evacuantia . Rogo nunc , an Omnis illa vis non statim desinat, ablato spiritu r an ergo omne illud, quod mutatur ab his
vegetabilibus, his spiritibus non debeat adscribi ρ Hi spiritus ad miraculum usque subtiles sunt. BoYLxus dicit in tractat u de Hutura FI flaviorum , pag. 3s., se comperisse , quod una gutta Chemice parati ,& ut artis filii loquuntur , esse tialis olei Cinnamomi , vino ope sacchari, ut par erat, commisti, deis
terminatum Cinnamomi saporem retinuerit , etiamsi in duas sere vini libras esset diffusa . Quid ergo eli in ulla gutta olei Cinnamomi, per spatium tam amplum diffusa , quod ef. V rox TANT x sectus suos praestat Guttam unam hujus olei aeri aperto exposui incon. clavi, quod totum subtilissimo di sitavi Imo ejus odore inde replebat ud rgutta illa , per aliquot dies relicta , ἱdem quidem retinuit pondus, sed penitus erat inodora . Forte ergo non est
pari millesima guttae . quae odorem suum dispergebat . saltem ad lancem docimasti eam non determinanda; mi. nimum hoc tamen si abest, oleum illud non agit ut oleum Cinnamomi. hinc ducimur, ut eogitemus, quod inlicie spiritu haereat vis medicata. Sed dantur etiam spiritus, qui nul. Io odore vel sapore dignosci possunt, sed suis tantum effectibus se manife-santi sic in Taxo nullus est odor , quum' amen dormiens sub Taxo ma te se habet. HELMONTIus in Tracta tu . quem inscribit Demens Idea S. I a. scribit de Napello, quod, cum ejus radicem rudi ter praeparasset, semel ce.
gustaverit in apice linguae ; & licet nil
deglutiret, multumque salivae exspueret, sensit tamen mox , cranium quasi zona sorinsecus stringi; tunc praecipistanter aliquot negotia peregit, Pe
des oberravit, sensitque, se nil intelligere, concipere, sapere, vel imaginari in capite , pro more alias soluto , sed totum istud munus obiri in praecordii . Tandem post duas horas vertigo his repetita eum invasit , &redivit consuetus cogitandi modus in capite ue omnia illa autem fiebant solo levi attactu linguae. MATTHi I Us in commentariis ad Dioscoridem Lib. IV. cap. N. dicit de diapello , quod vis ejus in necandis hominibus tam immanis & saeva existat , ut nullis sereantidotis occurri possit , di exempla adfert latronum, quibus drachma liv.
ius radicis fuerat exhibita , & qui post
omnia nervosi generis symptomata tan dem tamen mortui sunt. Omnia haec mala oriuntur a sola applicatione Na- pelli ad membranam nervosam ventri culi , nam vegetantia venenosa agunt.
simulac in ventriculo haerent, hinc si Vomitorium prompte detur , cito fit sanatio. Puella , quae tubera sungosa comederat , convulsionibus scirripiebatur
110쪽
DI SPIRIT. Ex batur'; datur ipsi a patre insulam Tabaci, hine excitato vomitu omnia frustra reddidit, & totum malum censavit
Legitur in libro IORDANI de pesse
mirabilis hue spectans historia. Pragae homini ad mortem damnato nullum allia mentum dabatur , nisi solus panis Zeaqua, quod jubebant Medici , ne in
corpore esset aliquid , quod vim veneni exhibendi minuere vel augere posset; dabatur tune vesperi homini non coenato drachma Napelli, quae vacuo ventriculo citissime operabatur; statim enim sentiebat angustiam pectoris , dolorem stomachi intolerabilem , t nebrieosam oculorum vertiginem I pulosus vacillabat , & mors videbatur inia stare : dabant tune lapidem Besoardiis cum cum vino 3 iucipit vomere , &utcunque videbatur levari , sed oritur mox lensus repleti & quasi erepantis ventriculi, cervix convellitur , sequi. tur delirium , in quo cantat quam
hilarissime ; delirium illud sedatur ,
iterumque redit ad sensus; sentit dein dolorem intolerabilem ad stomachum, juncturas, caput , Pectus , omnesque nervi assiciebantur ; post septem horas dolor oritur omnium juncturarum , quasi a carnifice torqueretur ; fit tu mor ventris, uti in hydrope', ardor
renum , retentio urinae , paralytis brachiorum & erurum 3 vomit male riam foedissimam , stimulque subdueitur alvus: dum omnes adstantes momtem expectant, oritur ophthalmia, quae cum seu aretur, omnia mala abierunt; coenatus dormit per totam noctem, &intra' sex menses nil mali apparetet. Videtis ergo , quod corpus humanum
ita iactum sit , ut in illo sis aliquid
mobile, inprimis circa Ventriculum , quod a re nulla alia ratione perci pienda, assici potest , unde varii ci riuntur morbi, qui omnes abeunt , postquam causa eorum per vomitum vel alvum excernitur. in Constat etiam , quod in vegetabilia, bus haereat aliquid singulare, a natura eorum seminali paratum; nam non reperitur eadem vis in Aconito , & in alia planti, quae crescit in eodem I VEC ET ANTI B. Dco, & vires saluberrimas habete ergo haee potestas a Deo data est , nam uatraque illa planta eodem pabulo nutri. tur. Vidistis quoque, quod solus sp ritus plantarum in se habeat virtutem omnem singularem , tam medicatamquam venenatam, qui spiritus tamen insensibilis est, & non ponderandus ablato hoc tenui spiritu per calorem vel vetustatem, omnis issa vis au semtur. Uegetabilia venenata, in taleolas scissa , soli exposita de exsiccata nil mali faciunt; hinc non mirentur Medici , quod radix Hellebori exhibita
saepe non operetur , nam in multis Pharmacopoliis vetustate exesa servatur. Si horrendissimum venenum vegetabile v. g. Napellus coquatur in aceto,
leo vitrioli, vel spiritu sulphuris per
tit. Hellebori radix, quae tam violen te agit, si in aceto coquitur, aut oleo
vitrioli vel spiritu sulphuris irroratur, vel si cum acidis miscetur, nil mali facit; hine patet, quod vis Venenata destrui possit per aliud quoddam
corpus addit um . HELMONTIANI Cheiam istae dixerunt, quod venena omnem suam vim perdant in oleo tartari per
deliquium; sed idem sit, si cum spi
ritu nitri vel salis marini digeruntur; dixerunt, quod hac ratione mirificem tur, sed revera perit illorum vis. Sceis teratissima saetio hominum invenit ,
quod si scammoneum parva dosi saepius
daretur, homines moriantur per diar. rhceam, di quod nullum remedium sit contra hoc malum , nam omnis sanismis convertitur tin humorem putri dum; ergo scammoneum pertinet ad enena, quia semper aliquid mali sa- citi: sed Medicus prudens utitur hoc stimulo noxio, & ab eodem scammoaneo, moderata dos exhibito, optimos effectus habet: grana ejus duodecim, eum pauco saccfiam trita , purgant satis sortiter . nisi acidum sit in cor pore vel superbibatur siti vero addas succum limoniorum, vel spiritum sulisphuris per campanam, nil essiciet, nisi majori copia exhibitum : apparet
hine , quare sic dictum Diagridium , majori copia datum , idem tantum G a Prae