장음표시 사용
81쪽
rubri eopia , hine etiam tanto ma Ior aut minor erit seri copia , quotus aut minus adest sanguinis rubri sine deficiente rubro, tota reliqua m Ies erit aquosa; Rc contra , simulae augetur rubrum , statim etiam auge hitur serum , adeoque aquosa minue tur . Ut vero minuantur aquosa ,
nunquam debetis incipere a sudoriseris vel purgantibus aeribus hvdragogis , sed sequimini methodum illam ex si eandi, de qua iam dictum est in cura.
tione hydropis , intra caput haerentis. Rubrum autem est. creatura singu- In quo laris, soli corpori animalium propria , consistat. & quidem maiorum , motum validi iasimum exercentium, fle inprimis respirantium. Hoc rubrum non potest fieri in tota rerum natura, nisi intra antimalia, nam in vegetantibus & sessilibus non adest unnuam, & in omnibus fere animalibus sibi simile est . Hoerubrum in corpore humano non fit
nisi per chylo iesin & haematopoletin. Chylopole sis sicit liquidum solidius.
quam quod acceperat , globulis quidem constans, sed magis coactis, quam ex quibus conficiebatur, demonstran
sanguis habet globulos multo densiores , quam chylus , unde apparet , quid ericiat haematopolesis . Gmnes hi homines , de quibus loquimur , laborant ex desectu chylopole. lios Se haematopolesios , nam homo debilis . amisso sanguine , non facit bonum chylum aut sanguinem , quia horum causae , ab abundantia sanguinis rubri pendentes , desunt . Omnis ergo medela consistit in eo , ut illud rubrum, quod deficit in sanguine , restimatur ι hoc vero nulla arte potest fieri, nisi per bonum chylum; nee ille huic rei potest aptus fi ri , nisi per vires vitae tanta S, quantae requiruntur 3 ergo hujus confectio pendet a sola virtute corporis facti ,
ram in solidis quam in fluidis requisita ; nee possunt eurari hi morbi, ubi natura in solidis S fluidis tantum deo ficit, ut non supersit tantillum, quo haec consectio fieri potest.
lopolesis, offerendo materiam conve. requira
nientem, & excitando vires in illam R 'agentes . Primum fit victu sicco , qui humiditatem dominantem absorbet , illiusque inere mento obstat; talis est panis bis coctus , inprimis ani satus, Zein taleolas oblongas dissectus, quem hieloci voeant Aus-hesbuit . Ille victus debet esse μεστος , id est, quem ventriculus debilis sine magno mollis mine bene subigit, & in laudabilem chylum convertit I talis est ex animalibus caro tenella; haec vero requirit usum aeris , in quo debet tamdiu suspendi, donec sere perveniat ad primum gradum incipientis putredinis ; dein asiationem idoneam , per quam coquitur quasi in proprio liquore sub eschara, ab igne accepta . qui primo lenix, dein fortior ad Libstur : sed acquirunt hae carnes sicile vim quandam luxuriantem , id eis, ad spermatopoletin 3c venerem excitantem , quae in hoc casu minime convenit ; sine omne initium 'alcalivolatilis ex illis est delendum, quod fit per lenia acida , & succos seu
ctuum homorum, limoniorum, granatorum , citreorum , aurantiorum ;addatur etiam pauculum salis marini : talis earo assumtur a debilissimis , omnia sere respuentibus ; nec stomacho fastidioso displicet. Huc et iam referuntur pisces fluviales assati .
modo crusta externa rejiciatur , quia nimis nidoro sum oleum continet ;inter illos cancri fluviatiles palmam praeripiunt omnibus , hi enim carnem habent succulentissimam & candidissimam , & ex iis per coctionem in aqua si ius , ex ouo per admistionem panis bis cocti paratur cibus , qui facile digeritur, & maxime consortat , quod HiPPOCRATεs jam novit, qui ipsis tabidis hoc decoctum exhibuit. Notate hic, qua tum hie cibus differat a eonsumma tis illis glutinolis , quae per diutu
nam coctionem parantur , nam ex illis
avolavit omne illud subtile , in quo nutriens justuli vis est, & relinquitur
82쪽
caput sere mortuum, & gluten, quod a visceribus debilibus non potest subigi, & in illis facile inclinat in putredinem fastidiosam.
Pro potu laudatur cerevi sta genero Potus sa recens, nam quo vetuli lor iit, eo m evadit mordacior, & magis inebrians,
modo sit persecte sermentata & sutas dens . COR NARus in Commentariis suae vitae , ubi agit de laude sobrietatis , dicit, quod in multo bene sermentato haereat spiritus , qui Mulla re culinaria vel o Diicinali potest suppleri r hie semes fit
per annum , quando vindemiae sunt, re satetur, se languidam egisse vitam , quamdiu hoc multo bene fermentato egebat 3 simul ac vero hoc aderat , & potaret illud parva copia , se sensisse , quod vires subito
redintegratae fuerint . Cerevisiae vero vino meliores sunt , easque posisumus parare , quando volumus rinter eas inprimis laudatur Mumma Brunsvicensis , quae omnium diuti iasime manet inecorrupta , & AEquatoris ardores sne sensibili mutati ne serre potest . Haec eth oleosa , pinguis , roborans . & quas ruria pus Cereris ; sed non debem esse nimis vetus a , nec mordax . sed papillas Eustatorias blapde afficiens . Qui a. nimalia ex locis borealibus ducunt in has regiones , ut primo vere possint in prata duci, quum per summa frigora debeant armenta illa agere , reo
flantur , se nullo potu melius sibi posse conciliare calorem naturalem , quam hac cerevilia, unde magnam ejus c piam plerumque secum' ducunt. Vina austera rubra, naturalia, non
arte consecta, hic quoque sunt optima . qualia sunt Pisana , Florentina, Gallica , Graeca , modo pauca copia simul, sed saepe repetita assumantur a Quoniam Oinopolae vina rubra se eiust, additis Sumach & similibus, hinc ut certi simus, illam rubedinem rite naturalem , petimus annosiora. Huc quoque spectant Condi me cish4;. x- , nam quoniam hi homines omnes menta. sire eibos fastidiunt, ventriculum he-L Rosi. tem blande vellieare oportet. Talia sunt subpinguia quaedam , cum muria salis diu condita , v. g. Cavi ro, quod conficitur ex Ovulis piscium, ad putredinem incipientem deductis , & tunc sale conditis; hine haletes saliti, sive recentes, sive fumo indur ii , saepe adeo placent et haec autem parva tantum copia debent assumi ,
nam non inserviunt pro nutrimento .
sed ad instaurandam Chylopolian . Audietis saepe debiles illos utriusque
sexus homines dicentes s a lacte a horreo , panem non possum videre , nec carnes ; si haleces haberem , for- 'te comederem: ouer illas infantibus rachiticis diffluentibus , appetent &convalescent 3 sed cavete abusum, nam ab eo peiora mala consequerentur. Adhibentur etiam in hunc scopum Mecli is medicamenta externa , & inprimis m o
Theriaca Andromachi , cui additur lassiciens Mallichis copia , ut debitam consistentiam emplastri acquirat l, sed quia odor elus laxis his& mobilibus hominibus saepe adis modum obest , hine adduntur oleastillatilia Cinnamomi , Carvo phyllo rum & Corticum Aurantiorum , sed
ad paucas tantum guttas, ne excite tur inflammatio . Tale emplastrum e
tenditur super alutam , & corpori a plicatur a sterno usque ad umbili eum; sustinetur autem vinculis , & per duas septimanas retinetur . Huc res ro frictionem cum pannis laneis calidis , imbutis vapore Malliches , O libani , Nyrrhae , Caryophyllorum ; haee est summum remedium in his morbis , nam est quasi artificia- Iis systole Se diastole , quae deficientem vasorum contractionem supplet , fibrarum vires firmat, & humiditatem dissipat, nec tamen aegrum fatigat. Fotus ex animalibus vivis & Ω-nis est quoque summum remeditam, de quo veteres iam locuti sunt, &SYDEN HA Mus scripsit, quod in ventriculo languente, omnia sere per V mitum rejiciente, imprimis prosit. Accedimus ad medicamenta intem Inter .
na , succurrendae Chylopolesi prostri-
83쪽
D E C H Liae idonea 3 haee omnia bili debent esse simillima , quia bilis hie deficit . Ergo primarium remedium est ipsa bilis animalium, inprimis piscium voracissimorum, quorum omnium Lueius est princeps , Ee dein anguilla a sumatur talis bilis recens , &eum miea panis redigatur in sommam pitularem , quae obducatur I mella auri ; hae ratione facillime potest deglutiri , δε summum chyl potestos instrumentum suppleri . Si nune consideremus, quaenam medic menta ab auctoribus in his casibus laudata , & per experientiam probata sint, videbimus, quod haec omnia agant tamquam verum supplementum bilis . Talia sunt Absinthium , Α- corus , Carduus Benedictus, Centa rium minus , & inprimis Aloe, quaes in aqua diluatur , humor m ex hibet ejusdem fere coloris , sapo iis , di essicaciae , quam bilis ipsa. Miramini sorte , me huc etiam referre Coloemtsidem , nam haec est virulentum purgans , quod nimia copia datum subvertit totum corpus 3 si vero parea tantum copia deis tur , virtutem stimulantem habetineredibilem ; si guttae aliquot infusi eius , eum vino parati , exhibeantur , primum quasi initium nauaseae quidem sentitur, sed simul leniter irritatur tunica ventrieuli de intestinorum nervosa , & sopita actio h Tum viscerum resuscitatur . Eupatorium Cannabinum , Fumaria , Gentiana , Helenium, Lignum O. lubrinum , & Turiones Lupuli , qui bilem amarore superant, & a Zyth peptis adhibentur , ad cero istas suas ab aciditate praeservandas . Myrrha in albumine ovi soluta , liquorem exhibet , bili quoad odorem , saporem , colorem de virtutem similem , de inter praecipua remedia , quae bilem supplent , merito recensetur . Huc etiam resero Rhabarbarum , quod colore suo , quo urinam tingit , magnam cum bile habet convenienistiam ; si hoc eum paucillo Col cynthidis miseeatur, summum evadit remedium . Tandem hic prodest Trio Ros I. 78 solium aquaticum, nam succus eius recens refert amarorem talis , & n
tum est , quod in morbis , ubi vis sanguinem propellens deficit , & maculae scor treae oriuntur , palmam praeripiat omnibus , etiam metallieis remediis . His adhuc addo Scillam , cujus bulbus hic fere mnia facit , quae per alia similia remedia fiunt; hie, si magna copia dein tur , vomitum satis violentum excitat , & alvum movet ; si minori , operatur per diuresin . Ex his simplicibus fiunt composita , inprimis Irochisci de Myrrha , GO LENO
netus, quo remedio vix aliud propius ad bilem hepaticam accedit, misceatur eum remediis iam memoratis, no.
bilissimas compositiones exhibet . Si Aloe, Myrrha , &.Crocus , aequalicobia sumantur , & eum hoc si pone inde sermentur pilulae, habetur opti
Notabile est de his omnibus, quod agunt plus , si per se exhibeantur ,
quam praeparata ex iis per artem Che-mieami sie enim diutius manent in veniatriculo , Ze vires suas sensim per eum dispergunt. Videmus autem , in eo valde peccari, quod una vice nimia copia ingerantur. Medici quidam pu.
tant, morbos eadem fere ratione esia
se profligandos , qua hostes ab urbe obsessa sunt arcendi, per magnam scilicet pulveris pyrii copiam, in cis vernis , sub terra reconditis , smulaeeensam ; sed falluntur , nam vide--us, quod illa, quae sensim vires suas exercent, summopere juvent , quia a propriis liquoribus , intra corpus natis , solvuntur ἰ hinc si quis inis gros eorymbos Absinthii devoret , affluentes humores ventriculi statim se admiscent , & humorem biliosum faciunt . Nihil autem hic magis vitandum est , quam remedia volatiis lia . Resipisco de recanto primae aer tis errores, quando cum Helmontici& Sylvio putabam, quod omnia , quae in corpus humanum agent , debeant prius nubere alcoholi vini. Non nego,
84쪽
haee remedia aliquando magnas vires
habere , sed in his casibus per il- a idem fiet , ae si hominem frigidum , ut ealefieret, in flammas projiceres apertas , cui loco lenis ca- . loris est nara in cute excitaretur , interioribus frigidis manentibus: sellicet haee volatilia turbant omnia, nam subtilissimae eorum partes in ventriculo statim avolant, phlegmate tantum relicto. Laudabilis autem est Theria is
ea, inprimis Diatessaron , nam in his
compositionibus omnia haec amara colliguntur in unam massam spissam, quae in ventriculo haerere potest. Novistis, quod bilis propter virtutem suam detergentem etiam sit pur- - . gans naturale 3 hinc quia alvus in his eas ibus fere semper est tarda, eligenda etiam sunt talia remedia, quae
desectum bilis hae parte supplere po sunt , id est , purgantia . Dividunturhaee in Eceoprotica, sive faeces naturales tantum educentia , & fortio ra , quae corporis humores malatos & solutos educunt , de quibus Paraeelsus scite dixit , quod stercus Dei unt , quod ante non erat , hinc Medicos , illis utentes i vocavit stercoraeeos. Vera dixit respectu horum morborum , nam in iis sunt pessima , licet in aliis casibus summos usus habeant . Si ergo hic exishibeatur Aloe, cum tantilla quantitate Rhei, Myrrhae, &Fellis ipsius,
mucus Iners, qui in debilitatis abd minis visceribus haeret , lassicienti &1imul blanda vi expellitur . Si autem sumas Hydragogum quoddam, v. g. Jalappam , febrem excitabis , R humores adhue magis solutos educes. Optime de his dixit SYDEM
HAMus : si in curandis morbis Hypochondriacis omnia viscera jam ro.
borasti per elialybem , & forte aliquod purgans exhibes , una mice
ita dirues omnia , ut pejora erint , quam antea : saepe autem hic possumus falli , nam agrae illae conqueruntur, se sentire pondus aliquod in ossicina chylopoletica , cujus ratio plerumque est exiguus spasmus , comprimem aliquam portiunculam aeris vel L o R O S r.
ingestorum , in parte quadam Inteiasti notum haerentem et quando tunc conflictantur eum molestissimis flatibus ,
urgent medicos, ut exhibeant purgantia, quod si illi eommiseratione commoti illa exhibeant, sero vident, pelias mos inde sequi effectus. Nunc opinor , me dedisse certam methodum curandi infinitos nervorum xi morbos , qui omnes oriuntur ex hae T. ' radice, debilitata nempe chvlopole- si , nulla attentione habita ad varia
illorum nomina, utpote quae huc r vera nihil faciunt. Sequitur nunc secunda pars indieationis medicae , ad eurandos hos morbos, scilicet restitutio Haemat potesios. - Sanguinis nomine hie intelligo illum liquorem , qui in homine perfecte sanci invenitur in arteriis di venis . Hoc liquidum, Graecis α μα v ea tum , oculis apparet homogeneum, rubrum ; hoc continet omnia in se , quae ad diversa corporis loca delata , dc per variam organorum structuram mutua . fiunt timores secreti ,
cuique parti proprii: hie sanguis est
creatura singularis admodum naturae, in omnibus animalibus determinaiatae , & in singulis diversae , adeoque in homine est humanus , in nullo alio animali reperiundus e hie sanguis , aliunde infusus , non est sanguis illius hominis, cui infunditur , quemadmodum infusiones , praeterito seculo in Anglia aliisque regionibut celebratae , docuerunt, quibus Me. diei nonnulli putabant , sanguinem novum , Medeae more , pos deriis
vari ia decrepitum corpus humanum, adeo ut putarent , se panaceam invenisse contra mortem I sed audax omnia tentare sens humana magis
saepe excidit aulis , & ubi naturam ad suum lubitum vult regere , saepe sero sapiens suo eum damno saltiatur . Institutae fuerunt illae injectiones multis in locis , & humores in is fusi potuerunt aliquandiu sustinere corpora , in quae insundebantur, sed
naturam illius corporis mutare non poterant, hinc sponte brevique tempore illa methodus evanuit , ita ut iam
85쪽
Ds C A Liam in nullo omnino sit usu . Ergo sanguis est unicuique homini proprius,
Omnisque proportio omnium in eo contentorum est aequalis viribus na. turalibus hominis conficientis . Hinc patet , quid sit sanguinem conficere intra hominem ; nempe sumere cor pus humanum datum , illudque sic dirigere, ut operetur secundum naturae suae institutum , id eit , ex non sanguine faciat sanguinem , quo semel facto omnia rettituuntur, quae ab ejus deiectu in illo corpore laesa erant . Difficulter autem determinatur , quid Proprie mutetur in humoribus , dum sanguis inde conficitur ; sufficit , ut kiamus per experientiam , quod dein beat superiles esse tantum vitae , ut corpus ab omni impedimento leva tum, & requistis instrumentis instr inimi, valeat ex non sanguine facere sanguinem e nam talia corpora, quae v. g. per tabem iam sunt consumta , nihil conficiunt sanguinis rubri 3 Ω- ciet Medicus quodcumque velit , aget incassum , nam pulmo, qui haematopolasin maxime promovet , non
amplius laborat. Ergo hie eli limes, di non possumus canale , nisi talia corpora, in quibus tantum adhuc su-Perest de natura , ut eo quod obest demto , di eo quod deficit addito , possint ipsa conficere sanguinem.
Eo. que verum est quam in scemina s& hoc lac eth idem , sive retineatur intra corpus , sive detur infanti extra corpus : ergo debemus prius ia-staurare Galactopolesin, antequam ponsimus restituere haemato potesin ; sed Calacto potesis differt tantum paucissimis horis a Chylopolesi ; nam Vacca mulgeatur mane, evacuentur Penitus ejus ubera; hoc facto statim Ventriculum implet gramine, ruminat, &post duodecim horas eadem a deth dactis copia, quae erat ante duodecim horas; ficcetur hoe animal, ut non praebeat lac, brevi pinguescet & sus cabitur , nisi Rerum concipiat utero: itaque Gala
sanguine sit restituenda, prius debet instaurari Chylopoletis, &Calacto potetis ., Pulchrum experimentum habemus circa Galactopolesin in sceminis. quod sub praetextu lactis examinandi in usum infantum facillime potestis instituere . Nutrix sanissima tota nocte aluit infantem, matutino tem re siticulosa prohibeatur ab omni cibo & potu, erit inquieta iceipietque fcbricitare, & languescere ι ia fans ad OV eatur mammis , accipiet lae, sed detestabitur cum eiulatu r Medicus gustans deprehendit esse salsum; deIur huic mulieri potus Casia cum lacte , aut panis cum lacte vel recenti cerevisais insans post horam applicetur uberibus , ducet lac , quod jam erit candidum , pingue , blandum . dum prius erat flavescens , tenue, &utcumque ac re: ergo Chylomitas res lituit intra horam lac verum , quod non amplius est chylus Maam ex eo poterit sor mari caseus , qui ex chylo fieri nequit; & promovetur illa facile , si instrumenta chylopoletica Omnia sunt integra 3 requiritur tantum , utichylus ope respirationis permisceatur sanguini, & subactus transemittatur per pulmonem , & ex eo in cor sinistrum S totum corpus , dc post duodecim horas jam erit muta tus in materiam sanguini . Chylus est liquor turbidus , cito Chyliacescens , si ex cerealibus sit conse , v
ctu, I hoc ad ipsum patet gustium , I 'λμ'
nam si homo debilis ventriculum suum nil nisi acescentibus repleverit, cepe ructus edet acidos: lac vero, ex illo chylo confectum , amisit partem de indole illius chyli, ct induit partem de natura corporis humani, nam dum chylus intra tri hortum acescit , lac per duodecim horas dulce manete Chylus optimus nunquam abit in caseum , sed tantum in cremorem , de in aliquid , quod per calorem potest in spissari in speciem tophi concreti ἰa lacte vero per solam stagnationem separatur butyrum , & tunc vocatair defloratum siexcusso sic
86쪽
omni oleo potest illud lae eoagulari in massam scissilem , eui nihil in tota
rerum natura simile est 3 haee massa ita cohaeret, ut olla , qua continetur, subverti possit, illa non elabente; separatur naec iterum in serum tenue limpidum , & crassum durumque comlostrum , quod si fortiter prematur , dat veram speciem cornu , quod ad ignem l ad magnam ductilitatem potiseu trahit. Totum interim hoe lae in bobus, statio duodeeim horarum , ex fabrica illorum naturali factum fuit . Non loquor nune de illa lactis gene ratione , per quam tam copiosum est in nutricibus , in quibus semper mallor est ad mammas determinatio tiine dixit HippoCRATEs : si velis , ut lac generetur in mammis , vel hin parturientibus nimius fluxus fiat
ex utem , applica magnas cucurbitas mammis , tunc fluxus ille cessabit, & lae senerabitur. omnibus iam factis , quae ad chy- I lopolesin & salactopotes in pertinent sis in haematopolesis inprimis perficitur per
exercitationem corporis necessariam .
Virgines volunt nutriri ex suis aia sumptis, ergo debent inde prius conficere sanguinem, verum saepe se nilunt movere, & tunc generant saburis ram , qua totum abdomen insarcietur . Si vero exerceant suurn corpus per vectiones in equo , rheda , carento , & per frictiones , habebunt revi harmatopolesin restitutam : inprimis autem hoc debet fieri vaeuo 3 corpore , nili magna fames adiit , quod HippoCR IEs jam monuit .
Hic vero motus eo magis necessa
rius eth, quia residuum ingestorum , unde chylus eonfectus est , debet expelli , aliter corpus gravabitur . Huc autem requiritur bilis , quae hic deficit 3 haec autem etiam rellituitur , restituta parte rubra , hoe iterumpendet ab elasticitate arteriarum, sed . illa non habet efiicaciam in humores , nisi auctis respiratione & motu sanguinis p nee illa auctio fiet , nisi motu animali aucto . Haec exercitia semper pulcherrima sunt ante praum dium, vel sub finem digestionis, in-L o R a s l.
primis si illis jungatur somnus paulo
plenior 1 & quando haec vicissitudo laborum & somni bene observatur ,
omnia proeedunt ex voto , plus e
nim laboranti debet comedi quies
plenior. Transeo nune ad Chemicos , qui Parreme. dixerunt , vires deficientes solo auro dia in posse instaurari ; hoc autem non affirmant de auro crudo, sed magico . Se PARACELsus dicit eum SuCHTE-xio & UALENTINO , .illud haerere in ferro, & ex connubio veneris & mariatis elici illud solare remedium, eorpori humano adeo amicum, nuspiam alibi reperiundum . Mitto multa magnifiea , quae Chemici de ferro dixerunt ; tussicit consulere experie tiam , & videre , an per remedium metallicum pyssimus eicere , quod per omnia alia medicamenta est impossibile . Sit mulier , cui viscera
sunt debilia, fere paralytica, bydropica , in specie chlorosi labarans 3 hie nulla adest in eammatio , nulla puris collectio , sed debilitas, frigus
universale , pallor , & tumor ; cibi potusque assumpti mutantur quidem, sed secundum tuam naturam, id est, in succum acidum , li acestentia sumant, & in putridum, si alealescentibus utuntur : exhibeas tali corpori omnes de vegetantibus consectas me delas , provoco ad omnium Medi-
eorum experientiam λ. non potes es ficere , ut dissipato tumore , & re deunte rubro colore grato , restitua tur Haematopolesis r des autem tali
mulieri decem grana ferri bis vel ter de die , & intra octo dies iam videia
his ortum esse calorem majorem, re dire eolorem roseum , Omnem tumorem evanescere , saeces nigras ex
cerni , lotium continuo magis magisque flavum prodire , omnesque sunctiones evadere alacres . Ergo haeret
in hoc metallo aliquid , quod potest
se insinuare in corpus humanum , &valet eficere , ut eator nativus , &copia sanguinis rubri generetur et hae postquam Medici per multa inperimenta probatum vicerant, omnes co
fugere ad Chalybem . Requirit argu menti
87쪽
menti dignitas , ut de hujus usu &abusu paucis digeramus. HELMONTIus filius edidit tractatum quendam de contemplatione hominis,
ubi dicit, si id sulpnii rei , quod metalla facit esse sui generis , eo possit reduci , ut possit inseri in sanguinem
humanum, quemadmodum ramus Piri inseritur in aliud Pirum , atque ita subigi, ut simul agat eum inquilinis humoribus , orietur instauratio illius eorporis p si vero nimia detur copia, destruetur illud corpus . SENDI voci Ius dieit in historia Sulphuris, quod veteres Chemici, invenientes in auro constantissimam naturam,
cogitaverint , quod hoe reductum in liquorem , & permistum corpori humano, illud ita posset instaurare , ut vires naturales augeremur ; sed si copia maiori daretur , quod illud eorpus destrueret. In usus medicos debet eligi ferrumnis, maxime molle , penitus nativum, ignem non vel saltem parum passum ,
id est , verum & simplex erudum . Ne illi quam debet sumi ferrum , iam mutatum in chalybem , quae compactior, durior, & magis splendens est , quam serrum; haec enim fit, quando ferrum crudum , semel susum , cum ossibus vel ungulis animalium calcinarur, & tune illud sulphur metallieum, in ferro praedominans , cui effectusi ejus in tris morbis debetur, per alca li volatile rosum , vi ignis quoque vo latile redditur, & pars mercurialis sive metallica manci tanto compactior;
adeoque Chalybs est pars serri metalli ea densata , S sulphure suo privata: discinitis hinc, quare illi , qui Chalybem in his morbis adhibent , non obtineant illud , quod quaerunt ; &quare nonnullae ferri fodinae habent hoc remedium in se supra alias, quianem e exhibent serrum molle , mal- Ieabile , R facile ductile. Tale ferrum , ita constitutum , ut Et Aelflvi in corpus nostrum intrare possit , in-is, ' μ' venitur in Acidulis serratis , in quibus deprehenditur a Natura solutum , quod PARAC prsus sua phrasi vocavit Fcrtum Embryonatum . Tale est in
sontibus spadanis , in quibus Vuleanus semper ardens iam per aliquot secula quatuor venas exhibuit , Ger sterinum , Pouhontium , Sau venirium , & Tonne let, in quibus omnibus est ferrum , nam, cum gallarum infuso misti nigrum acquirunt coIO. rem , & si evaporentur, ochrae qua dam speciem in iando vasis relinquunt , & salem .quendam non imitabilem exhibent , qui utcumque est alea linus . Si hae Αcidulae eorporibus debilissimis dentur , manu quasi divina instaurantur; sumant illas eum laoche recens mulcto, quod inde non comagulatur , sed contra diluitur . Certe hie subsistit ars , & cedit naturae anam nunquam simile Muid ulla rati ne sor mare potui. Feei ex sulphure, cum ferro trito , & aqua a fiasa, mirabile illud corpus , quod in pactam redactum , & lub terra reconditum , sponte flammas concipit ς paravi inde vitriolum martis , quod in aqua s lutum , 8c per coctionem paululum in spissatum , sontes illos reseri , sed laeti admistum illud coagulat , ouod aquae spadanae non faciunt: neque has aquas ferratas ad minus spatium pol- sumus redigere; nam si spadanas evapores ad dimidium , perit omnis virtus, & scoria cadit in fundum . Magnis encomiis semper celebratae sunt hae aquae, & de iis merito dicit SY DE N HAMus , quod, si aliae seni prae parationes morbo vincendo sint inpa. res, aegri ad aquas Spadanis ablegari
His vera deficientibus , optimum
est serrum recens limatum , & quo ferri. pollen tenuius est, eo melius, sed haecum cautela, ut nunquam adhibeatis, ubi Alcati praedominatur , nam tunc aquae Spadanae etiam nocent. Sed quan do serri ramenta oceurrunt acido, sta.
tim ab eo solvuntur , & si species vitrioli in ventriculo . sed subtilis devolatilis, & ex hac actione oritur ca .lor, ad minimum per horam durans, relicuas actiones excitans , de quasi vivifieans . Si vero pituita iners hae. reat in ventriculo , serrum cum illo
elutine in viscatum fit palia indoma
88쪽
bilis ; sed in hoe ea su nihil melius
est , quam exhibere ferrum cum cere vilia generosissima, vel vino Rhenano acescente , nam tune fossile principium unitur cum sulphure acido vegetabili ; debet etiam dari ventri culo ab omni cibo , quantum fieri potest, vacuo οῦ aliter enim facile in . viscatur di retinetur , quod inprimis metuendum est , ubi alealescentia inventriculo haerent . Si vero in ven triculo abundat materia mucosa , catarrhois , phlegmatica . quod in frigidis his nominibus familiare est , semper debet praemitti emeticum aliquod , quod illam materiam expellit. Si hae non feceris , pulvis serri inviscatus haeret in materia inerti ; & si majori copia detur , mi stet se priori ferro , & tune inci pit in ventriculo rubiginosum fieri ;hinc summopere nocet , nam illi ho .mines redduntur anxii , ructibus pleni , & strictam alvum habent . Sumaut ergo tales homines grana quindecim pulveris Imeaeuandae a vel in- - fundatur drachma hujus radicis cum .. sesmi uncia aquae , ves pulvis ille potest cum succo Glycyrrhi Zae s ima. i in pilulas . Pro meticulosis habe.mus aliud vomitorium lene , nec ingratum i sumant nempe Theam Chinensium , quam nostrates vocant Thee-ώοe ; si hujus drachmae duae vel tres ins dantur cum duabus vel tribus unciis aquae , spissus & amarus iit haustus , qui ventriculum subvertit , di pituitam expialit : haec autem reis purgatio primarum viarum non debet este sortis , sed eum tantum in finem instituitur, ut serrum non pos-iit retineri, in viscari , S in noxium
Utatur interim aegra diaeta ex ve-D; la sub getabilibus , quia haec magis in aciunt ferri. dum vergunt, quam in ala ali ι nam quia ferrum natura sua acido conistrarium est , hinc ab alea linis intra corpus mutatur in adstringentem &insolubilem erocum. Laudabile igitur est lae , serum lactis , lac ebutyr tum , licet omnes sere scriptores diae-o R O s r.
tetiei illud prohibeant si sed immerito Inam lac a serro nunquam coagulatur vel praeeipitatur , sed contra propter suam acescentiam iuvat solutionem ferri . Hinc HopMANNUs Observat , quod , si homines illi languentes laia te cum aquis serratis misto utantur, dum adhue in lecto jaeent , nullum unquam coagulum inde oboriatur. Idem etiam de limatura serri eum I iste verum est . In hae diaeta etiam admittuntur tam pisces quam carnes assatae , modo cum condimentis acidis assumantur ; debet etiam esse si ca, ne aqua diluens debilitet iterum, quod ferrum instauraverat. ln exhibendo serro incipiendum transtruest a dosi minima , quae sensim au geri debet ad grana quindecim , quae si m. est summa dosis i . haec repeti potest bis vel ter de die , ventriculo maxime vacuo sive hora ante pastum , ut solutio iam facta sit , priusquam cibus occupet ventriculum r continuandum est is ejus usu , quandiu rubrum in sanguine deficit i sed simulis
ac signa apparent restitutae virtutis haematopoleticae , abstinendum est sinem 'e color roseus redeat, de expulsus sit aquosus languor, nam tunc etiam redibit calor naturalis , qui nimius foret , si pergeretur in usu ser-ri : illud etiam non nocet , quamdiu
excrementa manent nigra , nam tunc
adhuc mutantur in vitriolum p postea vero magis flava sunt, & dein in a gillam quasi compinguntur , α tunc' eo non amplius utendum est a neque tunc Acidulae magis conveniunt. Monui iam, quod plane prohibea. Quando tur usus serri in omni morbo , ubi ἔ praedominatur alaali in primis viis ;addo nunc , quod etiam noceat , ubi fomes putridus adest in quacumque parte corporis 3 nam omne putridum praecipitat serrum ex suo solvente , & pulvis praecipitatus est adstringenti isimus, hinc oriuntur oppressiones &anxietatcs. Nec convenit plethoricis, nam tunc augetur malum , quoniam morbi non minus periculos oriuntur ab excessu, quam a eclectu sanguina, rubrI.
89쪽
rubri Vetatur etiam , ubi tumores scirrosi adsunt , nam quia corporis robur auget , hinc facit, ut sanguis magis magisque arietet in illum seirrum, Sc producat cancrum e utantur
illi aegri potius melle in aqua soluto, ex succo expressis graminis ἰ cem te vis solvens, quae in ferro est, non pendet a materia ferri , sed quia fi-hrae , nimis debiles ad propellendos
humores , aceipiunt majorem vim elatileam : ubi exulceratio quaedam adest, pessima mala facit , nam idem ulcus , quod antea adhuc landebat bonum pus , nunc ita mutatur , utichor , imo virus tenuissimum & er dens inde exstillet . Omnibus tandem melancholicis & atrabiliariis, sanguinem amurcosum habentibus, summopere officit. Vos etiam monitos volo , quod
ia-eisectus ferri statim de nant, simul ac
ν ἰusues ab ejus usu abstineatur , hinc aegri , .rri. licet eurati , facile iterum reeidivam patiuntur , nam serrum per se non
facit bonum sanguinem , sed quia
vita deficiens per illud excitatur , hine si descit illud excitamentum , corpus facile ad pristinum statum reis dit 3 hoc autem praecavetur per so- Ium exercitium , cujus ope fibrae per ferrum instauratae , & humores dentiores facti in hoc statu manent ;ducit ensen sanguinem venosum ex venis, in quibus quasi lugnabat , ad
cor dextrum, & ex eo ad pulmones,
in quibus magis compactus & de satus redditur cordi sinistros hoe v
xo requirebatur , nam aliter concrevisset , nec homogenee compactus , vel ruber redditus suisset , quae omnesa , uti Movissis , ab actione va. sorum pulmonis pendcnt . Huius i cum supplet frictio , quae vasa reci proce premendo uerumque laxando
systolen & diastolen imitatur . Consere hie etiam victus siccus , & ab 1 oluta a potibus ealidis aquosis abstinentia , nam illae in morbis oppositis laudantur. Quod si aegrae bis praeseriptis nolunt obedire , nunquam
curationem promittite : contra semper
siceam & motum animalem diu conistinuent .
Haictenus vidimus . quae requiruntur ad restituendam Haematopotesn P Pneuma- dico nunc , quod hac bene succeden- Pu . te restituetur et lam Pneumnop e-
sis , id est, confectio spirituum. Voco Spiritus ultimum illud opus nostrae naturae , quod in nobis perficitur ope omnium instrumentorum , per vires nostri corporis applicat tum ad humores crudos . Haec vero applicatio pendet a capacitate vas rum , quae nulli bi in toto corpora
angustiora di magis intorta sunt , quam ubi spirituum ossicina est , quorum vi tenuissimi humores prae
parantur , & ducuntur ad nervos . Prout nunc augetur rubrum in sanguine , augentur etiam spiritus ; his deficientibus omnes motus languent , omnisque generis morbi nervorum oriuntur . Ergo non opus est , ut
anxie solliciti sitis de desectu spirituum supplendo , restituite rubrum in sanguine, & morbus sanatus erit 3 statim omnes functiones corporis , quae a praesentia spirituum pendist , restitutae erunt . Hoc non potest si ri per aquosa , nam spiritus deficiunt , si aqua in sanguine abundat . Chemici putabant, quod spiritus possent gignere, si spiritus rectores v. g. Cinnamomi vel Rosarum in corpus
infunderent ; sed hi spiritus faciunt
calorem in corpore , quamdiu appli- eantur 3 sed postea eorpus iterum frigescit , & eo magis , quo calor
praeteritus major erat . Neque vianum huc facit, nam quo majori copia hauritur , eo corpus iacit debilius , ita ut illi, qui magna vini copia corpus impleverunt, sequenti die
spiritibus quasi destituti sunt. Chalybs ergo est etiam illud reis
medium, quod restituit Pneumatopo atiam iesin , quatenus excitat vim solidarum partium , quae einionem humorum
promovet. Quaeritur, cur serrum curet hos morbos λ vidimus, quod ch lybs Helle rodatur ab acidis, unde v pores sulphureos emittit, di partes me talicae mobilillimae redduntur per rodens
90쪽
aeidum p sit porro inde species vitri is , quod in sanguine arterioso , perli , quod cum acidis , quae sunt in vim arteriarum ad piam matrem a ventriculo, agit ut vitriolum , sed in plieato, deficiant partes rubrae . Em Colo est faex putrescens, ergo ibi ni- plicui ergo morbos nervorum , qu grescit, & deponit naturam vitrioli . rum origo non in nervis, sed in sa Componite hos binos effectus, & in- guine haeret , cujus vitio correcto , telligetis virtutem, qua Chalybs mor- praesto erit materies, quae requiritur, lbos nervorum corrigit , solida robo- ut, si viscera fuerint bona , ulteriorrat, & vires auget . Hinc curat hy- naturae coctio perficiat spiritus. mehondriacos & hystericas , si Iam guor fit ex absentia sanguinis rubri .
vel praesentia humoris acidi , viseeru DE ACRI NIA SANGUiNIsbus interim integris , nam ubi viscus IN VΛSIS PLE MΛTRIs.
quoddam exesum est, propinando se rum, acceleratur ultimum fatum , &dum putamus restaurare vires , aegri Quaeritur nune , si in sanguine , An M suffocantur , hine in phthisi pulmona- qui ope piae matris applicatur ad co li nocet , parti m quia febrem hecti- ticem , haereat aliquid acre , quales ad eost cam per sulphur suum volatile au- morbi inde orientur . Considero acri--get , partim quia motum pauci san- moniam respectu nervorum in locis
guinis , qui adhuc superest , vi sua nostri corporis , ubi nudissimi sunt sadstringente accelerat : sed in ina ta- nempe in tunica oculi , narium , di his specie , ubi viscera sunt integra , tracheae , di in lingua ι di voco nec ulla adest inflammatio , suppu- mne illud acre, quod in oculo immitaratio , vel scirrus, quae in Virgini . sum vel lingua exploratum sensum bus & infantibus aliquando obtinet . doloris excitat ι quod naribus attra-& ex mera inertia oritur, serrum est ctum sternut tionem movet ; quod optimum remedium , inprimis si a- pulmonibus receptum tussim producit :quae martiales communi aegrorum po- nullo in loeo acrimonia magis depretui admisceantur . Magna quaeitio henditur, quam in organis respirati est, an ferrum etiam in hydrope eon- nis , ubi nervi propter acutissimum veniat et nonnulli habent pro unico sensum fidelissimi nuncii sunt , ne remedio , alii contrarium affirmant a quid peregrini in pulmones illabatur: utrique vera dicunt: si nempe hydrops admittuntur multa intra corpus, quae oriatur ex solo languore frigido , de non admitterentur intra oculum vel solidarum partium inertia, ita ut vis pulmonem et cerevisia v. g. placide vitae non valeat aquam difflare de eor- transit in ventriculum s haec tamen Pore , certissime prodest , nam calo- tracheae inmissa tussim facit ; oculorem auget , & febrem excitat , sine instillata dolorem exeitat. Si vinum, qua hoc mainm, teste HippoCRATE , quod linguam demuleet , calefactum curari non potest i si vero aquae jam trahatur in pulmones , tussim creat si ipiant putreseere , di febris hecti- ocuIo instillatum dolorem intolerabica, scirrus, vel cancer adsit , ferrum lem facit; & haec est idea acris, quod nocet. nervis cultodibus applicatum eos affi- Haec opinor sufficere, ut exponam, cit specie molestiae vel doloris. Si quid proprie sentiendum sit de mira- crimonia talis in hoe sanguine sit bili virtute serri , quatenus exercet erassa , nunquam admittitur intra
Veram Virtutem medicatam , & qua corticem, quia cortex accurate a suis
ratione lites , inter medicos natae , membranis solutus plane insipidus est componi possint r & sie absolvi aliud sine ulla salsedine vel aerimonia, quum genus morborum, qui in nervis obti- interim in sanguine, quae huc adiis nςnt , quatenus laborant ab ea cau- tur, quaedam salsedo sit, uti docent i