장음표시 사용
321쪽
hiis quae serent extensae, uti est corpus per quod diffunduntur , & ideo extens es compenetratae cum extensione corporum haberentur, id nullam vim habet , tum quia non repugnat compenetratio neque in duabus substantiis e tensione donatis 73. Ont. tum quia vis est quidem in corpore extenso& eircumscripto tigura, sed non est extensione & figura donata, & partes non habet nisi in sensu , quem in Psych. ii 8. explicavimus. Quod vero salisse subjungit de tribus viribus quae sint in eodem corpore & singulae suam in
motu gignendo symbolam conserre debeant, satis superque refutatur ex eo, quod docuimus 3. 27 I. n. 3. non tres a Deo creari vires in navi occasione trium corporum, quae in illam incurrunt, sed unam tantum ejus velocitatis ac disre. tionis, quam leges volunt in compositione virium ab ipso statutae.
2I. Similiter ope vis motricis solvitur sequens Baetii obiectum,& perspicua nullique objecta difficultati traditur definitio motus. Concedo equidem definiri non posse per translationem corporis ab alia ad aliam inanis partem , quia licet vacuum esse possit s7. & seq. Ont. non tamen est extensum actu , sed pura recipiendi extensa potentia , nec plures habet partes, a quarum aliis ad alias corpus motum transire possit; sed nego definiri non posse per mutati nem situs, ratione habita aliorum corporum. Cartesiani quidem hoc pacto deis finire non potuerunt ; quia nullam vim a motu distinctam in corporibus p nentes , nullam differentiam invenire potuerunt inter mutationem utus quae iocorpore moto, interque illam quae est in quiescente. Ego vero id praestare potui , qui cum ante statuissem corpora non posse mutare situm, nisi a Deo ere tur vis tamquam aliquod absolutum, quod si hujus mutationis caussa a. Ont. , definire potui motum per id , quo corpus fit proxime πtens contingendi partes alias πst alias corFris alterius, idque propter rationem, seu vim motricem quae in eo est , hancque definitionem propter addita ultima verba omnibus & sella corporibus motis convenire monstravi. Quamobrem ex eo quod bona motus definitio tradi non γtest, colligi nequit motum esse repo. Mendum inter ea quae nis in animae cognitionibus exstare non queunt. χχ. intus circularis difficultas mihi negotium facessere nequit, qui ex nat o Vis ρ.3 2. n. . Onti hic. f.2 I. clarissime collegi quemlibet motum esse debere Wr lineas rectas saltem quamlumvis exiguas, aut etiam infinite parvas, si quantitates infinite parvae Me mssunt. Nam in motu recto singulas corporis moti
partes eadem velocitate cieri nemo non videt. Qua motus circularis ex lineolis saltem infinite parvis minime compositi γssibilitate nNata, planum est nullum esse momentum in ea ratione qua Philotaphi contra Zenonem coninficere se posse putant dari γsse motum continuum alium alio velociorem, ducta ex eo quod dum selidissima sphaera in gyrum torquetur , omnes partessem e moventur, & nihilominus remotiores a centro majorem prae 'cetioribus velocitatem habent; idque jam docuimus f. 3ΟΣ. n. s. Ont. Quamobrem n cesse non fuit aut Zenoni confugiendi ad inflexionem partium selidissimae sp tae, aut Baetio hanc reisnsionem infirmandi exmrimento magnae rotae in o bem conversae, cujus radii ad sensum recti mrmanent ; quod fieri non Ῥsset, si pars summa radii centies majori velocitate, quam γα centro propior cleretur , & tunc minor secundae vel iras ex pluribus & Iongioribus morulis iniententia Zenonis penderet. Dico itaque adversus Baelium unum motum conati nuum esse posse monstrari alium alio velociorem , II7. Ont. propter ea Di , tred by Corale
322쪽
dem rationes quibus confeci str. Ont. unum continuum extensum ess di posse aliud alio densius ς cumque haec major aut minor velocitas si una ex substalitialibus vis motricis divirentiis, quemadmodum major vel minor densitas est una ex tribus substantialibus extensi continui, rationem a priori in. ternam & a partibus distinctis continui aut permanentis aut successivi petiis tam non esse quaerendam a Baelio Ob eamdem caussam propter quam Is 3. Ont. adversus quosdam Leibnitianos ostendimus non esse investigandam exten. sonis ipsius , ductam ex eo quod extensionis, utpote primitivae & substantialis essentiae & idcirco substantialium ipsius disterentiarum ratio interna non est.
13. Quibus constitutis venio ad anteriores n. s. & seq. difficultates, quas sum praetergressus, ut posteriores cum doctrina superius tradita valde connexas in antecessum resutarem . Quemadmodum in uno continuo extent, permane ii nullae sunt partes actuales inter se distinctae, quarum aliae alias contingunti ita in uno continuo successivo, qualis est motus, est ideo etiam tempus a m tu nequaquam distinctum, saltem in minimis partibus Iret. Ont. nullae sunt hae discretae partes, quarum aliae aliis Proxime succedere dicantur . Quem adis modum enim contasius est relatio quae plura distincta desiderat; ita successio similiter est relativae naturae, & idcirco inter plura intercedat oportet. Et quemadmodum extentum intelligitur habere in potentia partes extra partes quae se contingant, eoquod congruere potest duobus, tribus, quatuor &c. di. vinctis extensis; ita motus percipitur in simili potentia habere partes extra partes quae sibi vicissim succedunt, eoquod unus motus continuus , ex. g. pertinam lineam , potest esse aequalis duobus distinctis sibi succedentibus , quorum singuli sint per dimidiam lineae partem, tribus, quatuor, quinque &c. quorum snguli per tertiam lineae pariem, per quartam , per quintam &c. perficiantur. Sic explicatis motus & temporis partibus, ipsa per se cadit Baelii difficultas, Se
apparet continuatam rerum iuccessionem ex momentis in proprio sensu acceptis non componi, sed ex partibus ita in potentia successivis, ut singulae iasnt aequivalere duabus, tribus , quatuor &c. vere distinctis. Et sane I 33. Οnt. jam docuimus nullum dari tempus in sensu absoluto praesens, & inlians sve momentum in proprio sensu acceptum non esse ea pax , ut in eo aliquid sit, moveatur, & vivat, sed solum ut incipiat, aut pereat, aut desinat esse, moveri & vivere . Ex quibus colligitur iis potius qui haec inficiantur, esse inurendas notas , quas Baetius aliis inussit. Colligitur etiam responso ad sequentes difficultates , quarum vis in eo posita est, ut spatium motu pereur. rendum sit in infinitas partes sectile, non vero tempus . Nam quod statuitur
de impossibilitate infiniti numeri partium continui quod habet primam & ultimam , jam in Ontologia solutum est I4 . ubi ostendimus eum infinito
relativo pugnare quidem terminos internos, non autem externos: ut nunc mitis tam corpuscula ex quibus omne extensum constat ,' esse numero finita , eaque singula esse veras simplices partes, si ipsa per se considerentur . Unde magis liquidum fit, quomodo corpus motum percurrat primam & ultimam alterius corporis partem , quin ad commentum punctorum inter partes extensas interis positorum confugiamus II 6. Ont. 24. Venio ad ultimam dissicultatem n. II. expositam , quam esse gravissimam statuo in aliorum lententia, tum eorum qui vacuum esse posse negant, tum eorum qui affirmant, nullam in mea. Nam qui vacuum esse posse infi
323쪽
Hantur , primum adversantur illi evidenti rationi , quam ex persecta inter parietes cubiculi & corpora intercepta custinctione deduxi s . onti, &Baelius ipse colligi quine vidit; deinde ipsam illam pro qua digladiantur, tol-Iunt de medio possibilitatem motus, qui sine inani inter corpora interposito esse nequit' citando. Negat quidem Crousatius ,& cum eo multi alii, id adhue
suisse monstratum , & assentior, si animum advertamus ad solas Newtonian rum aliorumque rationes , quibus homo aliique non pauci sic respondent, ut pro certis demonstrationibus venditari non possint. Inficias tamen eo de ratione , quam ego astrinxi rgs. Phys. Gen. quam ex certis
principiis perse ae primitivorum soliditatis, & impossibilitatis cujuscumque
divisionis collegi. Nam quae duae rationes ad ostendendam motus absque inani possibilitatem , a Crousatio citato loco as eruntur, eas ego sicile ostendo nullius esse momenti; primam enim, ductam ex eo quod politissimae superficiei sphaera, intra politissimam concavam alterius corporis superficiem conclusa, in gyrum torqueri potest sine adminiculo vacui, non suadere quod auctor vult, supra conseci, cum impossibilitatem motus in linea curva, quae ex lineolis reis
si is non constet, ostendi . Qua impossibilitate posita, s sphaerae & corporis
jhaeram continentis superficies sint persecte curvae in eo sensu , ut neque infinite exigua plana contineant, nullus esse poterit motus, proptereaquod ex altera parte esse nequibit nisi motus persecte circularis, & ex altera hie m tus est absolute impossibilis ; sin autem ex planis saltem infinite exiguis suis perficiebus constet, nullus pariter esse qui bit ex desectu necessariae a centro phaerae usque ad medium cujuslibet plani concavae superficiei distantiae . Siquidem distantia a centro sphaerae ad angulum unius plani tum sphaerae , tu in concavae superficiei erit major distantia ab eodem centro ad medium plani ejusdem concavae superficiei, atque latus illud sphaerae quod ante motum incurrebat in angulum concavae superficiei ad omne vacuum excludendum, non poterit proximum planum ejusdem percurrere , eo quod brevius fieri deberet.
quod pugnat cum persecta sphaerae primitivae de qua hic agimus, soliditate.
Quamobrem hic motus in gyrum eise nequit sine interpos to vacuo : ut nunc taceam, si talis sphaera in orbem torqueretur, dum corpus contentum quiescit, futura esse parva inania in angulis concavae superficiei, toto illo tempore, quo anguli sphaerae plana percurrunt. Alteram autem ductam ex eo quia si planum duobus momentis ex. g. secum deserat per spatium sex pedum corpus ipsi
impositum versiis orientem, & manus in contrariam partem talem cum corpore communicet vim , ut eodem tempore sex pedes Versus occasum conscere debeat, corpus illud vere movetur, & nihilominus in eodem immobili spatio perseverat . miror usu ri ab eximio Geometra & Mechanico, qui scire debebat, quod ad hoc intirmandum objectum Io7. Οnt. res tulimus ,
in praefato eventu aequales & omnino contrarias vires motrices haberi, & corpus duabus aequalibus atque omnino contrariis percitum viribus moveri non posse, quia vires contrariae & aequales se vicissim perimunt, ideoque re finde est, ac si dictum corpus nulla prorsus vi cieretur. Cum ergo & evidenter Oliendamus sine inani motum esse nequire , & allatis in contrarium rationibus iii inculenter satisfaciamus, certissima est illa major, quam Baetius assumsit n. II. enuntiatio : s foret motus , spatium vaeuum exstaret.
23. Quamobrem venio ad minorem, atqui spatium vacuum es imposibilis,
324쪽
.& ad rationes quibus eadem suadetur. Sed antequam υτ diluam, adverto Indiae de vacuo deque continuo disputatione duo rationum genere Sereticis &a Baesio usurpari; unum earum quae dici possunt negantes, quaeque pesta sunt in dissicultate percipiendi aliquod xx iis, quae a dogmaticis clarissime demolia strantur ; alterum earum quae appellari queunt ajentes, & magna perspicuitate
ostendunt quidpiam quod a primis assumitur . Primi generis est illa B lii sub
finem num. 4.; cum enim summa perspicuitate conficiatur dari posse ex te sum aliud alio minus usque an infinitum, certum est in quolibet 'vel minimo spatio contineri posse corpuscula extensa numero infinita saltem potentia, eaque Baetii contraria ratio non est posita, nisi in dissicultate clare percipiendi qu modo id fiat, Sc tantam tot particularum exilitatem, ut omnes simul conjuno valde exiguum spatium occupent. Secundi vero generis sunt illae, quibus
efficitur, si extensum ipsum Me se in infinitum secari possit, partes opsius ecse infinitas & actu distinctas ante divisonem ; ii omnes partes snt ictu disti
ctae, prima corporum elementa dari Mon posse IS 3.&2s I. M. 8. Ont. dc primam extensionis rationem repeti debere a partibus, eo quod distinctae sunt, & mihil minus repeti non posse neque a partibus extensis neque ab inextensis citato
ont. 3c alia hujusmodi clarissime ex perspicuis Philosophiae principiis colligi,
quemadmodum supra vidimus 5 in Ont. Quod attinet ad primas, non improbo rationem Crouatii, qui saepe docet ea quae clare percipiuntur ac d
monstrantur, non esse neganda aut in dubium revocanda , eoquod non omnia
quae cum iis sunt apta & connexa , smili perspicuitate perfit untur; mirum. que videri non debere si res quae infinitum attingust, qualua sunt quae pertunent ad inane & ad continuum, a nostra mente finita comprehendi non possint. Quam rationem ego quoque sequor in explicanda ratione qua eorpus a principio spatii ad finem pervenit, eoquod est eadem ac illa, qua per infinitam Dei potentiam res a mihilo sui transeunt ad exsistentiam, tametsi inter
non ens & ene intorvallum si rotative infinitum num. Ist. Nec adversarii aliquam habent contradicendi rationem, eo quod rationes prorius evidentes obscurari
non possint ab iis, quae solam essiciunt rem esse captu dissicilem. At quod attinet ad secundas, nec Crountii, nec Peripateticorum mihi ratio probari potest, dum evidentibus rationibus, quibus Sceptici quidpiam suadent , respo dent dissicultatem in eo positam esse, quod cum agitur de infinito, res est mumis leaptu dissicilis, aut opponunt inexplicabiles & obscurissimas rationes, quae
contrarias evidentes infirmare non possiant. Quamobrem mihi esse necessarium duxi aliam tunere viam , quo Scepticis possem justam suarum dubitationum caussam eripere. Quod dum exsequutus suin, coni peri quod supra docui n. Ιχ. multa ex iis quae hisce peripicuis rationibus conficiuntur, existimata quidem sutile alia aliis advertari, quod unum fuit caussa dc origo omnium in hae m teria errorum , & illius communis opinionis , quod singulae sectae ad suas qumque confirmanuas sententias clarissimis utuntur argumentis, non 3ueunt autem contrariarum pariter clarissi in a. argumenta ullo pacto infirmare; sm reipsa mirifico cohaerere, ut citato locci & in Ont. tota disputatione de quantitate seciperibit m. Simile vero contingit etiam in quaestione de vacuo; perspicuis firmisque rationibus docetur vacuum esse possibile, immo Hipsa constare in haeretrum lini vertitate, in qua corpora perpetuo cientur motu, qui esse non potest
sire aliquibus saltem exiguis interjectis inanibus locis. Non minus perspicuis T. IV. Μ m ac
325쪽
ae firmis evincitur spatium vacuum repugnare, quod seret simul aliquH, &nihil , nee posset dici aut ereatum aut increatum . Verum haec duo non pugnant inter se, quia aliud est inane, aliud spatium inane. Simul ac enim ap. pellatur spatium , sit extensum oportet, & pro extenso usquenum habitum fuit inane tum ab iis qui illud tamquam impossibile repudiarunt, tum ab iis qui tamquam possibile amplexati sunt . At vero inane quod est possibile, immo necessarium pro motu , non est actu extensum , ideoque nec spatium , sed sola possibi litas recipiendi extensa, quae in Deo est , seu potentia quam tabet
Deus in se continendi extensa; quo uno sartatecta servatur clarissime demon. strata vacui possibilitas, nullo negotio diluuntur omnes quae contradictae suerunt , efficacissimae rationes, & omnibus quae circa Vacuum an sit creatum, an inereatum, utrum sit substantia , an accidens; facillime satisfit. Id quod enmeleate docui hic f. q. n. 8. ,&f. is . loco jam monui, cum res eo dediicta sit, ut ex altera parte nimis clare consectum sit, vacuum esse possibile,& ex altera debeat esse vel ematum vel increatum , impiis quibus tela Baetius suppeditavit, quique multis inde colligunt Christianae Religioni contraria, ni gnam ansam praeberi, si usi ratione qua se gerit Crousatius, dum saepe inculcat, ad aliquid defendendum pro certo opus non esse omnia tenere quae cum illo connexa sunt , has gravissimas quaestiones in ancipiti relinquamus 25. Ratio vero quae in hisce rebus me potissimum movit ad improbandam Crous alii & aliorum rationem in Scepticis confutandis, atque ad aliam excogitandam , in eo posita est, quod ex altera parte primam exsistentiae eorporum 8d motus cognitionem ex animae sensationibus haurimus, & ex altera quae constanti sensuum testimonio nituntur, tamquam exsistentia certo admittendas uni, nisi eadem esse impossibilia reflexione & ratiocinio colligamus. Quamo rem ubi Sceptici elaris perspicuisque rationibus docere videmur in natura eoruporum & motus multa esse contria ictoria , satis non est respondere finitudini nostrae mentiet acceptum serri oportere, si ιτselli non possime, sed opus est easdem enucleate diluere, quo possibilitas corporum & motus sartatecta servetur, & ex testimonio sentuum pro ipsorum exsistentia firmum argumentum d ei queat . Tota enim certitudo quam constans sensuum testimonium gignit, ex natura Dei, qui salii di sallere nequit, petenda est, ut 233. Log. oste dimus,& alioquin in iis quae per sensus apparent, nos Deum minime fauere ibidem docuerimus , si medium provio it, quo in cognitionem erroris sensuum v
nire possimus . Unum autem ex mediis statuimus esse rationem, ex qua rem quam sensus renuntiant, esse impossibilem colligimus ; quo sumus abusi tum in conflictu corporum, s. 237. & seq. Ont. tum in commercio inter animam 8c corpus explicandis I 6o. Psych. eo quod licet lenius externi aut intimus sensus referre videa n tur has substantias alias in aliis agere tamquam effectrices caussas, tamen hanc physicam actionem exerceri non posse rationibus omnino perspicuis evicimus. Quamobrem nisi cum agitur de corporum ti motus exsistentia , adversus Scepticos caussa eadere velimus, necesse est illas adeo claras rationes , quibus iidem eorpora & motum esse impossibilia monstrarunt, confutare , non quemadmodum Crousatius alisque vulgo feceruηt, qui astris os 5biis nodos dissolvere non potuerunt, eo quod aliquam veri in hoc difficillimo loco particulam , non omnes attigere, sid quemadmodum in superioribus est factum a nobis , qui eum fortuito in veras incidassemus sententias, earum te
326쪽
e dissicultates omnes, quae inenodaiales Videbantur, extricare potuimus. Quod arroganter dictum videri non volumus , qui orationem in hune indiruximus locum , ut quit hue manu quasi tangere .possit id quod alibi diximus, nostrum circa vacuum, atque continuum systema & clarissimis rationibus com fici , & innumerabilibus universae Philosophiae 'quaestionibus maximam Mistre lucem , & esse illud unum. quod gravisi s Scepticorum dissicultatibu1 num facilitate diluendis idoneum sit.
327쪽
Angelo Tommaso Gattelli Inquistor Generale det Sant' ossietio di Bo scia , net Libro intitolais et Elementa Logicae, Ontologiae, Fbebologiae ac The ιogia Naturalis in quatuor Tomis diseributa. Tom. suartus, complictens Neo. togiam Naturalem, auctore Ioanne Baptissa Scarelia Cl. Reg. , non υ'esser eosa alcuna contro la Santa Fede Cattolica; e parimente, per Ataestato dei SNgretario Nostro, ariente contro Principi, e hvoni costumi, concediamo liis