장음표시 사용
111쪽
morum Penex, hominu asthe w interdum araenuis, quasi indagatores , re inueniendi vi praeditos. Intodum id vocabulum pro hominibus usurpauis, qua uiset hoc hominis
maxime proprium esse exissimaret, indagare F inuenire Iade artium omnium consummisis, quaae Varro infra misse annos repertu 'assuuι- fuisse tradu , cum varias hilicet 'usus meditanis excuderet rtes r. 't ιnquit Homerus alter. Verumenimuero res multa straciara ab anciquis vel rnuenta, vel usurpata, T in eorum usu ρositae, ita vel auissu Aqualiari, veI incuria temporum neglecta, vel rerum inclinationias diu desii afuerunt, ut iterum inueniendas in QPm suum eaaedem sto eritas habuerit. auare virorum acrium dominrumque di emia tantum una ce altera aetate isectum es commentando, ut antiquisas Aropemodum interpolata in sem Ingua Latina ad nos peruensse videatur: iure igitur ad ea qua restabaist ininstiganda, ita animatos aquales clauis nostra sudiosos. animaduerterenν, M certatim sem quisquia in eommune negotium nauare operam contenderet , quasi σme is is mere fidi gloria argumentum et ausus sum Vse, eum ad hae sudia nee parum nee cleriter ancubuissem ' qua. ω- umsi ρ ueram, rn messium afferre : si forte ipsa quo pis placerris adiuuare talorem inquirentium 'sens. Darique annotationes primuis in Pandectas edidi a in quibas non
uea eontra receptam in vutem hominum opinionem , is multarum aratum sententiastraeiudieatam', in iudicitim deriri, nonnusia etiam fortasse ne Diter doctos quidem satis animaduersa ina in re utinam mihi nesΘ obfuerit quod sumuLmo PM quam decebat , in medium a truli qua rumultuarie colligeram , ta enim inconsulto feriare me intuli inputa.
112쪽
etim faciliara culpam depretari, quam nunc inficiari a p. exeusare possim: ausim Vse Mineruam vi aiunt9 Athenis violare, id es Accusi autoritatem inter iurisseritissimos obtrectare , qua summa re optima pars es nostrorum magistratuum. Nunc alteram lucubrasionem grandioris incessi operosiorisque profero : non in unum genus i iam quidem eritam aut disciplinarum, aut artium e sed in uniuersum pertinentem ad antiquitatis interpretasionem, dr per omne prope genus autorum probiorum utras lingua patentem. iniuisiud interest, quod in i a commentulone eum ignorantia alumno res mihi tantum fuit, quibus fere veritas retrorsum ovius repetita persyaderi vix potes. Docti autem viri nullum miει negotium facessere videbantur , qui vel ipsi verum rem suapte intestigentia deprehendere solent, vel dociles ad optimam quanque doctrinam se praebere non grauansur. At vero huius ea ratio cae conditio, minime quidem ipsa popularis, ut quas res .n iudicium Uero, iis de rebus censuisse recte non nisi solus cae unus possim. ino sit, ut si in fiamma
forte opero o praecipitem scribendi sortem, non modo ancipi. rem halucinatus esse videar , omnium scriptorum recentis is rum preiudiciis, cae praecipue docti mi cuiusque, damnatum me iri necesse sit. Huius anxietatis*num id demum solarium habeo, quod si secundum me missem doctorum qui nune sunt supersites, consensus pronunciariton huius certaminis palmanustam sibi partem fortuna vendicabit, nutum inde frondem
hominum quisquam pracerpturus est. Nam tum res attuli
non forte fortuna repertaου, ut legendo sit interdum sed omnibus vestigio indagatas, iisque partim exoletis, partiin perpo-
xe inuoluIo e ιum vero ita res nata tulit, ut enarratorum lites nullas Pertere in meam rem potuerim, quum eodem er
rore sni algor concordo ad unum ossenderimo fit ut nec
113쪽
reps uim cibum, nec stigidum attulerim, nec qui fastidium mouere somachis a copia lectionum redundanti s possis. Primiu enim streor instaurandam Line partem vetusaris cepi, non ab aliis ab Eum quidem ninctam, siduel hacte-
πω conclamatam , vel raeuaricatione transmissam. Addidi etiam vocabuia non e stromptuario penu sumpta, quum imum
per se operis argumentum suopte gusu posset ad somaebas
acriores facere, nusia etiam sermonis iucundisve eondisum. Titulum Mero eum elegi, qui rem tractandam i lere recte intelligentis=ω ροsset, nee tamen profiteri Archime um quaridam inuentum Pidere r, aut auidam gem legensiώω immani pollicitatione fustrari. Na, neque eiusmodF tibrum condidisse morior , qui in arce Minerua satim consecrandus sit: nec rursus cuiusolet in Uria esse censo, pondera menseras risiorum, nomismatis Graeci Latinique rasioneis a-simarionemque., mul numerandi eostigenaeque modum Me tempore explicasse, ac striscam mundi opulensiam adnum
mum perpendisse. Id quod nisi emerasse videbor , propositi
co os nan ero. Mercimonii vero expositi explicatis docetis ais es in sermone hominum) quid insitor rerum uouaxum visendum attulerit. Neque vero visio mihi verte ur c Narbitror θ quod aiaue 'unus inuentus sim qui res Hes mos is vetustatis obductius reficare nunc aurirem, reiγε -- purata ab aliis allecta ex uationem as Angioribus δε- culis repetere , quam ut eorum nunc reaere scientia Agl minio posse , praesertim accedentum tot memoria nostra μ- periorisque praeturiciis. Non sum enim neficius quosdam de vere iam fama cognito, nec adsuc absoluso , senten riam eam tulisse, proste ut bidentes mouisse a quis usdam ex- is marer, qui tanto interuasio sum apidam molirer ab omnibus intarium, aut certe incoνcu ι M. Hoc autem ea de cara
114쪽
s rerum praecipue ad parem aut maiorem consentionem ex citarem, 2' in eandem eausam mecum quamplurimi incumlerent, si ut otisse huius vita rationem, quam libens amplexatus sim, occasionem praebente temporis conditione, consare
mihi apud patriam meam volebam. Cuius rei indicium hoc esse volo, quod nemini uni sunc librum, sedgenio Franciae patrataque dicare consitui. Nustum enim amplius praerulum laboris prope sesquiannui exoptaui , quam ut gratiam uniuersim a Francis,Vsubinde a Parisiensibiu municipibus meo inirem. Dolebam etiam avesemenur eam opinionem temere s. inualuisse , quasi ingenia Galsca a inquatribus Minerua cinterdicto natura summouerentur. ua de re in opere ipso quid sentirem explicui , nescio quam apposite. Daque sub nomine iam dicto nimum augurae prodisurum censui , ut
mel Genio vel Miuemae Francia, quasique in aede Honoris p itiei dicatus esse rit eatur. Nunc viros doctos huius certaminis iudices, qui de captu nostro scriptis clitas cognito, con iecturam facturi uent in huius operis summam , exoranaeos habeo, ut Areopagitarum more rem magis iudicandam quam reum animaduertant, librum prius perlegant, relegantque , argumenta Probationesque expendant I ita quod rusum fuerit, ad exiremum stronuntient. Et quando ita necesse es, ut ex oratione no.Qra ae natio nostri flat, quum sitru in publicum editis calculum ipse iudieitus ψm Aorrexerim, monitos eos velim, ni Pecimen Adicii non a mineo adbties o no rorurociniique feruore exul ami, sed ab auseriore sumant, aut qui i. im intepuisse 2 conse isse videasur e non ariter atque
A de hino iuricium faciendum habeant , de a bora potiust aut certe de dolio quam de lacu hami par sit. Postremo aurem hoc libens ab omnibus lectoribus arbitris cae issis operis' A s sto
115쪽
postularim, ut cum mihi ouiores culpas condonarint, cui Ariis sareho nusio uti licuit o sicubi obscuriores fuimuι, quam is abs quolibet lectore plane aut facile inteLigamur ut certeis interdum de industria fuimuου, quoniam ita referre aut n syra aut decori arbitrabamur ibi ut diem ipsi partim is Hos fui die undant, quoad alios acriores consuluerintestartim quas , si sibi, inquirere non vacet, aut pigeat, de figuratis locis
non siquere fateantur potius, quam ut e propere aut intaque quicquam de nobis pronuntient.. Vale optime lector, eandem in causam mecum primo quoque tempore in- cumbe. Pamsis Idibus Martii, Anno Dominio M. D. XIV. ia
116쪽
lSSI S partes sunt, Quadrans, Triens, Semis, Bes, ODrus et Dodrans , de aliae enumeratae in leg. ειροκμm, .lsub tittito de haereddis insetuendis : bbro duodetricem Pandectarnan : quo in loco male sexcuns
' gitur per x, in priore syli'a, di per s, in P
isteriore, inuersa orthographia et quum viceversa sescunx & Κscuncia unciam significet,& unciae dimidium: quii sopisa, error etiam in sescuplo inualuit, pro quo vocabulo sexcussum per x, plerumque legitur in exemplaribus , errore haud contemnendo. Est enim sexcuplum, quod sexies id capit ad quod relationem habet: Graece hexaplum appellatur; ut senarita sex plus est singularis numeri. at sescuplum per S, scitetum , quod id sesquiplum dicitur, numerum hemiolium significatis, qui Latine etiam sesquialter appellatur, ut quum dicimus senarium sesquiplum esse quaternariticontineti enim eum totum. N
117쪽
insuper dimidiam eius partem. Eadem ratione sescunx, &scunciae hemioliam rationem ad unciam habet: ec sesquipes Pedem. Haec autem omnia vocabula ab uncia declinata, per x, in fine scribenda sunt, ut quincunx, septunx, deunx : licet hoc perraro a librariis obseruatum sit. Hoc autem ex e niel- ligimus, quod x recti casus, in genitivum per c exire solet: v x
phoenix phoenicis, selix felicis : Sic igitur deuncis &viuncis genitici, deunx & septunx rectos suos exposcunt. Pino se qui vocabulum in appositione inuentum, pro hemiolio accipi-J
endum est, quod perinde est ac si dicas, tantundem & semis. Cicero in libro de Oratore persem di pes cinquit 2 qui adhibetur adnumeros , partitur in tria, ut necesse sit partem pedis aut aequalem esse alteri parti, aut altero tanto aut sesquimaiorem, ita D aequalis diat
Ius, duplus iambus, se quipaean. Sesqui appellauit paeana : quia pes omnis paean longa una syllaba , di breuibus tribus constat, at longa syllaba in temporum metricorum ratione duas breues aequare dicitur, ita fit, ut tres breues longam unam dimidio su perent, nam ternarius ad binarium relatus , sesquialteram Proportionem habet. omodo igitur dactylus aequalibus partibus constat, quia prima longa duabus breuibus aqualis est: sic paean alteram partem dimidio maiorem habet. Iambus esiam altero tanto maiorem, hoc est, duplam, breuis enim syllaba, longa est dimidiata. Fortasse autem illa verba Ciceronis sic legerentur rectius: aut altero tanto maiorem, aut sesqui : hoc sensu , ut pes altero tanto maior , in secunda sui parte sitis sit duplus : qui autem non altero tanto, sed dimidio maior est, sit sesqui, ad priorem partem posteriore parte relata: non au- tem sesqui maior: quia sesquiplum minus est duplo. Locus autem Ciceronis praepostere lectus , viros doctos haud ita pri- sidem in errorem pertraxit. In compositione autem sesqui it, idem dimidio maius significat: quod Graeco vocabulo hemi lium a nostris etiam appellatur, ut sesquipes, sesquicubitus, las-quidigitus, sesquiiugerum, v fide fesquipedalia tigna apud Caesiis Irem, hoc est, pedis unius Sc dimidiati, quod ad crassitudinem re- lferendum est : 8c apud Horatium sesquipedalia virba: S sesqui- mensis , mensis de semis. Hoc autem sesqui significat siues rcum vocabulo componatur Inensuram aut nuincti aut temp
118쪽
iis aut modi signiscante, siue etiam cum alio quocunque vocabulo, ut apud Columellam.& sis pina apud Plau. tum dc Tacitum, ses eui cis in m aliis Plim e quo verbo, si
rem eprendatum est nam eius verbi Plinii vestigium nullum in antiquis exemplaribus Plinii extat ego hominem summ L,
astatum ec veteratorem plane expolitum intelligo, fit eius vocabuli mentio apud Nonium. Tacitus Abro XV. Et illa multum
tremos , quum vix duobus ictibiis caput amputaui , seniliam apud Heronem iis lauit, sesquiplaga interfectum a se dicendo. Plautus in Captiuu : Inde porro in Iatvmias lapidarias et iIi quum alia o tonspirat modiunt, nisi quotidianui sequi us Oeceris, sexcentoplaga indetur tibi, hoc est, nisi tu daodenos effoderis. Sesqui non habent quomodo uno vocabulo significent, nec ideo minus eleganter id exprimunt, hoc modo loquentes, ut Dem
δαρεικου Via ς aifuere.α. Militibus sesquistipendium dedit, vel
sesquiplum stipendium, et pro darico sesquidaricum pependit.
Et in Oeconomico , sesquipes, ut πενθὴμHrόδιον, duo
pedes & semis, hoc est, quinque semisses. Caeterum sesquia tertium, sesquiquartum, sesquioctauum, S alia quae in propo tionibus significandis usurpantur, dc antehac non modo a mathernaticis, sed etiam a doctissimis viris frequentata sunt & pr lata, tem necne & Latine dicta sint, an secus, alterius esse instituti nunc duximus. Scio enim esse qui improbent: quibus ego non assentior , cum Cicero ex Platone Timaei locum repetens uti non dubitarit, Uerum ut diximus ut sequvnx, sic e iam sesquuncia dicitur: & deunx, dc deuncis in recto, & as scassis,& lemis & semissis. bes & besis. Varro biso primo delingua Latina, assem ab aere dictum eue putat, as enim di libra di pon---do idem significant, unde assipondium & dupondius, ab fiunt : trinis, quadre sis, nonusiis,&decussis. pro tribus, quatuor, nouem, & decem assibus : & rursus pro binis decussibus vicessis : ec tricessis pro tribus, hoc est tricenis assibus: ec centussistantiu c
119쪽
pro denis decuisibus: quo maius aeris apud antiquos vocabulum nullum fuit. Persius:
D centum Graecos curto centu se licetur.
id est, centum assibus. Decussem Vitruvius pro decade accipit
libro tertis, his verbis: Platoni placuit denarium numerum ea re pera se lum, quod ex singularibus rebin, qua monades apud Graecos dicuntur,
Wrsicitur decossis, quae simul ac undecim aut duodecim sunt factae, quot saperauerant, non possunt esse perfecita donec ad alterum decussim perus mont. Alibi pro dFussatione accipit libro decimo, quo in loco de cochlea, id est, organo loquens sic inquit: Ita quo seci desii iabuntur lineae qua fiunt in lingitudine lectantes, faciendae decussatio Mi in decussationibus sinita punLia, hu ita emendare riscriptis, sumis saligna tenuis, aut de vitice fecta regula, qua infla siquida pice, figitur in primo decussis puncto, deinde traiicitur otaque ad incedentes long t dines es circuitiones decu sum. Decusses & decussationes Vitru-uius vocat rectas & exa has diuisiones complanatorum capiatum tigni ic exasceatorum : quae decussatio fit ductis lineis quatuor ad centrum complanati tigni sese intersecantibus, ita , ut lineae areolas octo faciant trigonas, quas Vulgo facies appel- Iamus, ob id octantes ab eodem autore dicuntur. Hoc autem iacile est intelligere, si quis per ambitum teretis materiae, & in duobus summis capitibus laevigatae complanataeque , iisdem , spatiis octo puncta adnotet, di a puncto ad puntium obuersarium perpetuam lineam ducat, sic enim fit, ut omnes lineae per centrum planitiei transeant, it similitudinem stellae reddant K33. Plinius lis o Iram. de ventorum obsimatione loquens: Ob seruaro se
lis ortu quocunque bbeat die, Jantibis hora diei sexta .m ut ortum eum a sinistro humero habeant, contra mediam faciem meridies, a vertice septennio erit: qui ita limes per urum currit, cardo a pellatur. Circumagi deinde mellim est , ut umbram suam quisque cernat : alioquis mst hominem erit, ergo permutatis lateribu , ut oram illius dies a dextro humero fliat, occasus a simino et tunc erat lina sexta, qκum minima --bra contra medium Di hominem per huiuι mediam longitudinem duci sarcula sulcum, vel cinere Oneam verbi gratia pedum viginu conueni trmediamque menseram, hoc est, in decimo pede, circum ν ibi circulo par-- , quν vocetur umbilicω, per tam medium transversa currat aha lita
120쪽
nea : Iac ad ortu aeqα voci ili ad occasum equinoctialem : Esi Wisi ita 'abir Irram, is manus vocabitur, ducantur deinde alia dua tima m. du seu Ab uacita ut a septentrionis dextera Luaye ad austri doteram LMamque risendant, omnes per eundem currant, --bilicum amnes inter se parci sint, om-m yaria inieruata. Qui hunc
locum Plinii intellisit, quid sit decussare, optime nouit. Quod Dαμ ara si qui Plinium eo in loco non facile intelligit, videat Vitruvium tibro primo, es o togonnm schema opud eum decrisatum e quo in loco de colligendis ventorum flatibus loquitur. Verum quando. quidem eum in locum Plinii incidimus, obiter duo eius verba, emendanda duximus, id quod in hoc opere saepenumero sacismus, sic enim fert instituti operis ratio, ut non contemnendum operi precium facturi videamur , si in huiusmodi diuerticulata castigationum modice euagemur: nec si id sacere aut nolimus, aut nequeamus, cursum inossensum tenere traft tus hic noster possit. Quandoquidem igitur in eam necessi acem incurrimus nonnunquam librorum castigandi,& eodem legentium utilitas non parua, nec sine quadam oblectatione competitura videtur, age videamus an ab hoc loco haud absurde auspicaturi videa. mur, qui ut silentio sortasse prateriri poterit sine praeuaricationis nota, sic ita obtulisse se videtur, ut vitio verti nobis non , possit, quasi occ sionem eius quaesierimus, sequitur enim verba Plinii supradicta continuo hic versus: Qua ratio semel in quoque agro ineunda erit, vel sepius si libeat, ita vita liguo iaci enda regulis paribus in tympanum exi suum , sed circinatum adactis. Sic in omnibus impressis libris legitur, connivent etiam Hermolao Barbaro Plinii castigatore; ego ex antiquis fierestituendum puto, vel saepius, si libeat uti, e ligno facienda regulis paribus, quorum verborum apertus est sensus. Decussis significationem Columella quoque clare significat biso quinisae iugara vinea loquens : Tere autem praedicta aetas lato solo trunco. que tres materiad, raro quature desiderat, qua per totidem parieti ab ati ogatore Avidi debet : nihil enim refert ivum in stellam ricti iri atque diduci . nisi palmites adiuetamur. Decussare proprie per me. Doctigare.
dium secare significat, id quod ostendit Cicero in bbro de luem