Iulij Guastavinij patricij Genuensis, ... Commentarij in priores decem Aristotelis problematum sectiones numquam antehac visi, ..

발행: 1608년

분량: 438페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

411쪽

IVLII GVASTAVINII

Cur spadones calui essici nequeant3An eo quod multum cerebri obtinent quod sane his contingit, quia rem veneream non agunt: semen enim labi per spinam a cerebro videtur. Qita de caussa boues quoque castrati cornua gerere maiora putantur: nec non & mulieres, & pueri cur calui non sint, ea

dem ratio esse creditur. Hippocrates sexto aphorismorum vigesimo octauo haec habet: Eanaehi neque podagra Ia- lboram, neque ea Λι sunι Ag quem locum ita Galenus: E suos stato ιessessor smuri es icit

tem. Caluitium autem a siccitate oriri scripsi etiam idem Galenus libro secundo de temperamentis capite sexto: & commentario tertio in sextum de morbis vulgaribus particula prima, fieri ex secatione in calvescentibus, cerebri consumptionem, hoc est imminuti lnem. Ait igitur Aristoteles hoc loco eunuchos quia usu veneris carent, multum cerebri lhabere, atque ideo multam eadem parte humiditatem, qua redundante, haud sat calui tium. Porro autem usu veneris priuatos, multum cerebri habere ex eo probat, quoniam semen ex cerebro fluit per spinam: quibus igitur semen haud decidit, eis hac quidem ratione haud insumitur cerebrum: sed aeque multum periistit: decidere autem semen ex cerebro , argumento boum castratorum probat, qui cornua maiora habere videntur: tanquam scilicet uberaori materia ad partes illas auersa, quae in non castratis ad testes c ccrebro descendebat. De hac autem in eastratis bobus cornuum amplitudine diximus etiam lsupcrius problemate triges mo octauo. Porro autem semen ex cerebro per spinam delabi, scripsi etiam Hippocrates in libro de genitura, fle in libro de acre, aquis, & locis, quae omnia cum a nobis allata fuerint in commentario ad problema secundum sectionis qua tae, non est vi hic denub reserantur. δεκώ iam . Nee non maheres o laen. Eandem x tionem extendit etiam ad mulieres, de pueros, quia non dissimili conditione sunt nimirum seminis expertes, talis enim Aristoteli mulier est libro primo de generatione animalium capite vigesimo ς vi hac quidem ratione cerebriam non dissimiliter assiciaturi porris hanc de caluitio materiam, cum pertractaret idem Aristoteles libro quinto de generatione an in malium capite tertio, easdemque tangeret quΣstiones, quamquam non dissimilia attulit,

non tamen eadem omnino. . Processit autem hoc ordine: nam primum ostendit, omines non calvcscere nisi tempore. venerei usus; pueros igitur non caluesccre, nec mulicres, quia natura earum similis puerorum natura est, nec eunuchos quia in foeminam mutantur. Cur autem calvesceret nemo ante venereorum usum, non solum siccitatem propo-

suat, sed frigiditatem etiam, quae ad eam sequereturi dixerat enim paulld ante; nullus humor sine calore est: ablato igitur humore, aufertur calori exserationi igitur succedit frigiditas. Caluitia ergo caussam dixit esse inopiam humoris calidi, qualis praecipue est humor pinguis. Ccrebrum autem cum frigidissimum sit omnium corporis partium, veneris usu refrigeratur etiam amplius: est enim usus veneris depuratae de naturalis caliditatis secretio itaque lait Aristotelesὶ cerebrum, sentat merito prius. Quae enim imbecilla sunt, Ac male habent, caussa parua exiguoque momento immutantur. Quapropter si expendet quispiam quhd ipsum cerebrum exigua caliditatis est patriceps; quodque 3e ipsam cutem, quae illi est circumposta talem adhuc magis esse necesse est, atque hac etiam magis naturam pii rum , quanto scilicet longe plus recessat, meritd existimabit seri, ut qui semen se tunt eadem aetate calvescant, qua semen emittunt. Eadem caussa est , 8c ut priore capitis parte calvescant, Ee ut hominibus solis omnium animalium ad eueniat: quod enim parre priore cerebrum continetur, hinc ea parte calvescimus. Quod autem homo maximum humidissimumque cerchrum habet, hine solus animalium ita assicitur. Mulieres non caluent, quoniam natura earum similis puerorum natum est 1 utraque enim sterilis seminalis excrementi esY Spadones etiam non calvescit ut, quoniam in suominam mutantur. Atquehis quidem exacte declarata videntur,tum quae ad prςsens de calvitie spadonti problema,tum etiam ad alia quaedam proxima pertinent. Leuis tamen in Aristotelis verbis restat dubita tio , quae proponenda At diluenda est. Dicit enim Aristoteles hoc problemate, eunuchos ideo non caluesccre, quia multum cerebri obtinent: at loco qtii adductus est quinto de generatione ; ideo inter animalia solum hominem calvescere, quia plurimum, Ee humidissi

412쪽

COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM.

mum habeat cerebrum , ut idem cerebrum, eiusque copia dc humiditas videatur esse causisse, tum ut quispiam calues e, tum ut quispiam non oluescat. Respondetur: fieri veth pol sc ut eade et res Ac Caussa varie assecta, de acc pia contraria essecta producat, alterum per se, alterum per accidens. Cerebrum plurimum bene habensae validum pilositatis multae caussa est, idem usu veneris vitiatum de imbecille, calvitiei. Quae habentur ex eiusdem A r istotelis verbis libro quinto de generatione animalium.

. Cur animantium alia, ubi primum in lucem edita sunt, nutriri per se ipsa possint, alia nequeant 3 An ea posi1nt quae in genere, quod memoriae ca

pax est, breuius vivunt: quocirca Ocyus quoque morte eadem omnia occumbunt. Non est absimile ei quod propositum est superius problemate trigesmo secundo. Dicit itaque ideo fieri ve quaedam animalia statim in lucem edita per se ipsa nutriti possint, ut perdicum & coturnicum pulli, quoniam duas habent conflitiones, quarum alterutra si dest, id vero haud quaquam fiat, nimirum ut & memoria polleant, S: vim breuioris sint. Igitur in animalium genere, quae memoriam habent, non enim omnia habent, ut scribi l tui libro de memoria dc remmiscentia capite primo, At primo capite libri primi de diuina philosophia. Quae igitur inter animalia memoriam habentia, sunt vim breuioris, illa statal tim edita nutrire ipsa per se ipsa possunt, si enim memoria carerent, ad victum necessariat exquirere. Si comparare haud possent: S: quoniam breuioris vitae sunt, illa iam sibi prae stant, quae alia animalia, quibus longius vim pereurrendum spatium, non nisi multo tem- poris spatio exacto: omnia enim ipss celerius contingere apparet, nam & breuius ictus gi gnuntur , scuti dictum est problemate nono huius sectionis;& celerius augentur, ac via gehii 51 denique vi hic scribit Aristoteles, o us intereunt, estque hoc praecocioris augmenti signum. L VI.

Cur homo plus excrementi humidi egerit, quam sicci, equi de asini plus sicci, quam humidii An quod haec animantium genera sicco pabulo largio

ri utuntur: homo humidis magis, quam aridis, vesci selet. Ex cibo autem omne proficiscitur exciemhntuin, & ex copiosiori copiosus. Igitur alia humido potius, alia sicco largiori utuntur pabulo squoniain alia sicca natura sunt, alia humida. Itaque humidum potius capiunt, quae sicca constant natura: huius nanque sunt indigentia. Contra siccum anectant, quae humida sunt natura, utpote quae qdalitatis eius inopia magis teneantur.

Quae egeruntur, illa rum quantitate, rim etiam similitudine & qualitate respondere iis debent, quae ingesta sunt, i plorum nimirum ratione, dc nisi alia intemcniat caussa, qua proportionem hanc de medio tollat, quae plurimae esse possunt, Δ a Galeno variis locis atque ab aliis Medicis proponuntur. Porro simpliciter homo plus excrementi humidi egetit quam sicci: equi Masini contra. Caussam affert Aristoteles, quae modo dicta est quia similia iis sunt unde proficiscuntur. prosciscuntur autem a Cibis: at cibi ab iis animalibus assumpti maiori ex parte sicci sunt, ab homine autem humidi, iure igitur talia redduntur

413쪽

excrementa. ' - ώ---. D ex capissori. Ita Galenus libro tertio de pulsuum

Aristoteles, cur alia potius sicco, alia potius humido pabulo delectentur: quia nimirum alia sicca, alia humida natura sunt: ab unaquaque autem contrarium desideratur pabis tum ἰ a sicca humulum, ab humida siccum i quia nimirum unumquodque illud cxpetit eis ius percipit indigentiam: at humida indigent siccis, sicca humidis; merito igitur ita a P petunt. Perspicuum autem est, Aristotelem non loqui de proba & propria hominis nato-ra , sed de iis quae non sunt bene secundum naturam temperata, dixit enim, illa indigere, sicca humidis, humida siccis, ut hae contrariae qualitatis appostione, vel leuis aliqua fiat

immutatio, aut saltim praeseruetur ne ad ulteriorem contrariae qualitatis gradum delaba tur : At probe temperata non egent immutatione, sed conseruatione in eodem statuclialpet smilia si smilia enim similibus conseruantur: praeseruatio autem ad curationem,qUα per eontraria fit, reducitur. Galenus in hanc sententiam libro tertio de alimentis capite quadragesimo secundo Aιque animarum nasaratim temperiem incalpasam quiuem straanai- his, similia suis naturis cibaria conaemum: in vera quae pratiam temporem aut ab milio sentiori tua, spes ala meranι, non s-- ιλ ipsis Vias, sed contranoram es utilis. Ser ιαν enim similistis , quod prebe secandum nasuram es temperaι- : qaema adam quod male est tempe ram , a eontrari s au propriam temperamolam addae ιών. Quae vero hic de cibis dicta sunt eadem de anni temporibus regionibus smiliter proponit tertio aphorismorum, deci mo octauo aphorismo; ubi Hippocratis in eandem sententiam propositum aphorismum exponebat. In uentriculo frigido memini quid hae de re scripserit idem Galenus libro aetatis medicinalis, quod propolitae sententiae videatur contrarium, cum naturales eius in temperaturas simillia appetere diceret, morbosas contraria; sed huc non sunt omnia conserenda.

Cur aues & homines, & genus quodque animantium sorte, corpore sunt duriori 3 An quod animositas cum calore est: metus enim refrigeratio est. Quorum igitur sanguis amplius fetitet,haec & robustiora,& animosiora sunt: sanguis autem alimento corporibus est. Et quaecunque vero ex stirpibus terrae aqua tepida irrigaueris, omnia duriora euadent.

Quae animalium genera animosa & sortia sunt, in ipsisq: generibus quae talia ipsa sunt. illa eorporis duritiem cur obtineant, caussam dicit esse Aristoteles, caliditatem sanguinis, quo illa nutriuntur, quae enim calido nutriuntur, duritiem acquirunt, scuti patet exemplo plantarum, quae calido irrigatae, ae enutritae duriores sunt: at robusti ac animosi san guine calido nutriuntur, quod ostendit quia timor, qui ei affectui contrarius est, frigidus est. Nutriuntur igitur sanguine calido, quia sanguis nutrimentum animalium est, eis vero calidus in corpore inest sangulis. Huic autem caliditati quie multa est, iungi etiam siccitatem profecth consentaneum. Dicit autem Galenus libro artis medicinalis, qui calidum & secum hepar liabent, illis esse sanguinem crassiorem, nimirum tenuiori parte a calore resoluta; classior autem & terrestris sanguis membra duriora essicit. A caliditate etiam cordis audaciam & ad actiones promptitudinem oriri scripsit eodem libro Galenus. Signum autem eiusdem sortitudinis Aristoteles libro de physiognomia capite secundo & tertio posuit duritiem pilorum, pili autem naturam a cute habent.

414쪽

COMMENT. X. SECT. PROBLEM.

Cur monstra paruae quadrupedes pariunt, homo autem, grandesque animantes omnes minus, ut equi & asini 3 An quod paruae ut canes, sues, caprae, oues longe sunt saecundiores,quam grandes. Illarum enim aliae omnino sin gulos pariunt, aliae magna ex parte. Monstra autem tum confici solent, cum plura 1emina inter sese cohaerescunt, consandunturque vel cum prodeunt ex mare, vel cum se in scemina permiscent,unde aues monstra edere postulat. Oua enim vitello pariunt geminato. Monstrum autem ex geminatis illis consistit,quorum vitelli nulla interiecta membrana distinguntur.

Quae ad animalia monstrosa, eorumque generationem pertinent, illa multo quam hJe exactius pertractanmr ab Aristotele libro quarto de generatione animalium capite quarto & ad finem retthi ut qui ea legat nulla omnino opus habeat hoc loco alia explanatione. Inde igitur quaedam tantummodo huc afferentes reliqua lectori suo loeo videnda relin

quemus. Igitur quae partum numerosum edunt, ab iis monstra enasci, & quomodo id contingat per haec verba scribit: omnino autem magis caussam putanaam es esse in mas nis. cane libasis constituendis. Eaam ob rem montio eiu οδ υνο admodum sunt in iis etiae fluuias pari ista crebrius in iis, quorum partus es numerasus, o praecipue in πιν - genere, en mi potissimum in gallinis. Iis enim parius numerosus non modo quia saepe pariant ut colamba, verum etiam quod malus simul eoneeplus intra se continent. est Iemporatus omnibus corant. Hine e mina etiam pariunt pia . Cohaerent erum eone tus, quoniam in propinquo aiser aheri est, quomodo in Iradam radus a lorum eo fures. tausas mitella distinguantur membrana, gemικι pH2 a sera iisne vitisuperuacua parte generantiari Sia vitella eontinuantur, nec mila imen Ia membra na 2, rem nantiari passi ex eis mons, fra prodeant, eo ore se evise etmo, cmribus quasernis, aliatoria m. quoniam superiora ex asiamine generentur, o prius: viteliam emm cibo eis es )pars avi. um inferiis postia i ιιαι- . quamquam cibus idem, riafretavique suppeiluatur. Iam serpens hi am L s Usis est, mideluet Maem de eaassa. Et paullo postr Vnde apertam es caussam raemiorum haι modi in materia esseparare oportere. In enim in ris quae piara pariunι magis se in iis γὰρ eiora, minas ad aestuat ascina homini mistis. Sin uiarem enim pejectimi paris. Nam is homin Lei. qaibus maturasprasreunaa sum. magis ideaenu, ut in terra AEnpio. Capris τανο est satias magis visaeand Onias vicissit. Atque tisam magis muti dis: mum para enim id ge nus animalia sunt, nec partam perficiam τι eanis. Haec adduximus quod ad eorum expla

nationem facerent, quae in problemate ipso asseruntur. Monstra porro ad finem capitisteriij duplieia constituit, alia ut puer capite arietis, aut bovis, siue vitulus capite pueri quod genus seri non posse eodem loco docet: Alterum genus eorum quae forma pro deunt multimembri, scilicet multis pedibus, aut multis capitibus. Sed uniuersim ea pite quarto scribat: Deesse, avi superesse quicqaam montiusum est: m Brasse es enim res pris aer nasiaram: flea praetra eam Pa magna ex parte fit nam praeter eam, qaa semper ese nete saribor. vitii si Demam in rebus ijs qua magna easdem ex parte ita sunt; sed Hiier etiam possent

fera, eaems quia praeter naturam consuit. Et mox: In 's autem quae paritim plura, tum ea ipsa ea tim, tam mero copia parius impeius astra alterius 'Gemonem, ese e sam genuatim. Mon stra etiam accidete non solum partibus externis: sed etiam internis, ibidem per haec scri

bit Aristotelest Partibus raram internis mutati es, des eniaque actuante vi viri caream ab

sussis , mel habeam minuta, aut laesa, mel plara numera: vel non sirisposta loris sed rex de emrens nultam unquam animal orium est quamquam tune earens, est duplicem habens lissem, erat era maeans νene visam es. Iecore etiam earens toto natum notatam ese quamqaam quod noniorum haberet iam parati. me Aatem inperfectis 1 seque reperiuritur. Festertem pri ta prodi/rant . eum saa nasina habere adherem: Atia contra plara habuerant. Iam locis etfam premmaιδεω ν laseresinitIN. ibo aextra tantineri visus est. η ora σπολυωγνα-An quod partiae. Hac de

re habuimus nonnulla superius , de de eadem agit Aristoteles loco adducto, nimirum quarto de generatione capite quarto , causas pluribus exponens. - ο ὐωα μω . M Bra avis . Ex Democriti sententia hanc opinionem adducit loco citato, scuti autem eam non improbat, ita meliori via in hac quaestione eo loco sibi procedendum sta tuit. Porto Theodori tralatio Obscura mihi videtur, atque haud scio an fidelisi nam quod inquit semιna infra sese eohaerescunι: Graxe est ἱ-λλὰ Om , hoc est, euanant, nee eadem

415쪽

IVLII GVASTAVINII

l tempora precerint: citaturque hic Theodori locus a lericis cum particula negativa hoel modo: si mina inire sese non cohareseant. Enimuero ad verbum haec erit conuersio satis litat quida 1 Manlixa autem fiant eum ιntre sese semina e νιμι, eanfandanisque ves mapso se nisi exιιώ, mel aam in τι rosarmina ' .emmirato.

LIX.

Cur hominum caput pilosus, quam reliquum corpus, nec ex proportio-l ne pilosum est: caeterorum autem contra Z An caetera vel in dentes exuperanti prae nimia alimenti copia, vel in cornua, vel etiam in se tam . Quae igitur ini cornua, capite minus scioso haec sunt: absumptum enim illam in re in est.' Quae autem in dentes, plus quid cm ρili, quam cornigera, obtinent: capronarum enim nonnihil Arriuntur, sed minus. quam aues.. His enim illud etiam, quod homini, genus integendi natura tribuit: sed quod illi, praeco pia nutrimenti inultis luxuriat locis, id in capite homini abundat. Nec

enim nullum habet, nec adeo multum, ut pilorum undique excrescat congeries. Hominum membra quod pertinet ad pilostatem, proportione haud sibi respolidentinam elim caput sit admodum hirtum, caetera praeter pauca sere nuda sunt, quam rem scripsit etiam libro seeundo de historia capite primo his verbis:Omma fere quadrupeiua, rasem que u a sonι pilosa: nee hominis modo Luia esse novimus. Homo certe aues is, exigasse se inseoiιur ριιι, ms in capite, qua quidem pane hin -- -nsam ipse M. Caetera animalia con ita se habent: pilosora enim sunt reliquis partibus, quam capite. Causam Aristoteles rosere ad illud, quod scriptum reliquit secundo de partibus capite decimo quarto his verbis

ks 34enatiara qaoa ad anis de serar, retarie is panem ariam siri. I saν nonnialgia animal siquis sepe4tim ex almentis, aseam in dentes . ais is cornua ais in rabas crisias r sicuti autem aliqua partu abundant, ita alia desciunt, quemadmodum ostendit idem Aristoteles loco citato iucunda de partibus capite decimo quarto & hoc loco:nam quibus in cornua abeunt cremunt a. illis caput est minus pilosum, absumptum enim excrementum non suffeit etiam altera loco. Quibus autem in dentes, plus quidem, quam cornuta habent pilorum circa caput, quoniam non tanta absumpta est materia i iubam enim seu cristam habent, ut equi, de leones mares: minus tamen haec habent quam aues: Hae enim quod ad hanc rem pertinet dispostae sunt quemadmodum homo, verum in illis propicr abundantiam, & c piam materiet, ubique luxuriant pennae, homini vero, quia non adeo large suppetebat,in capite solummodo. porro in illis verbis: εoin si πιυ- , e uia vota oris, : quae Theod rus vertit: has enam silad et ιam quod homini genus integenda nat tira insati suspicor inesse mendum : nam cum appareat velle Aristotelem rationem reddere communem, quare auibus de hominibus si caput pilosum, quia aliqua re convcniant, unde utrisque caput integatur, non exprimitur haec res in te tu Aristotelis. Quae enim Theodorus habet illa nismιεgenae ιώυ ινιθυιι: ut finem natura, seu adnunentum fgnis caret, de suo addidit. nisi aliud ab excusis habuit exemplar. Fortasse autem expresserat Aristoteles figuram bipedem aut erectam, ratione cuius in caput magna pars excrementorum asscendat, unde pilositas oriatur: in auibus tamen quoniam copia maior est, toti etiam corpori sussciat. Porro huiust eiusdem quaestionis solutionem etiam attulit Aristoteles loco citato secundi de partibusi capite decimo qnario, sunt autem haec verba r Homo ansmaham maxime omnium Pliso capiul es, iam, rei causta . sum M necessitasem. Iam adprae 3 μιιonem reserenda est necessaνιum enim propter aera stimiἀIaιem, o commiseras catae. Nam uti piarimum hamoris, ea ον seque es t i5 m Ortvim piloram esse evusvim Meese es. Λή--nιι natem Miso. in fugaemia pso capas olens riseis ι a nimis fusis o calore. Hippocrates ortum pilorum resert ad glandulas,

libro

416쪽

estiriatilis. o pius habent. Et mox quod ad caput pertineat; Caput etiam ipsem, Malus Aa hes eerebram nimi in Ismile glandala. Es enim cerentim aditim . aesti Ale, qtiema ia ise iam glandisti. Et paullo post. Maius autem et cerebrum, quam ahae sandalae, is evus Hiam maiores, qtiam Alypiti. Haec Hippocratcs. ο-- εις. Sia quia illis pris eo ρia nutrim/nιι 1 Hac Iustinianus virgula includit, tanquam a codice abessent . unde lectio num varietatem describebat, L vero sinc sensus iactura abesse licet. Nihil enim praeterquam continciat, hominem non omnino, εἴ cunctis partibus csse depilem; cum ei aliqua adsit pilorum materia, quae alibi minime insumpta est; nec ndique pilosum, quod ea copia minime suppetat.

Cur unus omnium animantium homo canescit An quod pars animantium maxima pilum quotannis deciduum gerit, Vt equus, ut o os: nonnul-ila deciduum non gerunt, tempus autem vivunt breue, Ut oues, & quaedam

alia, quorum pilus, utpote non senescens, canescere non potest. At homol nec deciduum gerit pilum, & longam degit aetatem, itaque breui tempore

canescit, atque mucteratur.

De canitie quid sit 5 qua ratione homini continga pluribus agit Aristoteles libro quinto de generatione animalium capite quarto :& quare non aliis animalibus capite quinto. Canescere tamen cquum eodem loco scripsit, S: causam etiam attulit, ossiecerebri tenuitate in . Vnde quod hic ab eodem dicitur, solum hominem canescere ita intelligendum est, eum solum canescere, quia in hoc genere omnes homines plus minus, sertus, citias cane sciannis gcncre autem cquorum non omnes,sta pauci.Quin δc equus glutissimi: etiam inueterascens ad tantam non peruenit pilorum albedinem ad quam homo etiam non admodum senex seruenire conspicit ir, ut illi propria videatur haec assectio:quam rem signisca uit etiam Aristoteles eodem quinto libro de generatrone capite r. lais verbis: Sed aisero octilo e praecipue homines πιρae equι trenuntur, eadem de cassa, qua ct homostas eanescit, o e ammter e tera animatia inus ea demias auestis pilo per senectaιem. Aristoteles igitur hoc loco lpraeter causas, quas alibi adduxit, duas vult adesse condationes, ut canities animal adue- l niat quarum alterutra si dest, canitiei locus non st. Prima vi animal pilum minime gerat motan ars deciduum; altera ut non sit vitae breuioris. Ostendit autem has conditiones esse necessarias cum scribit c uretim 'lus muste non senescens, canere nonpotes. Haxen D quamquam videntur posita ad comprobandam post rc mam ex duabus vonditionibus,quae perti- lnet ad vitae longaeuitatem, potest tamen etiam accommodari ad priorem: si enim pilux in iis quae vitae breuioris sunt, haud potest canescere, quia haud senescit morsque anticipatantinat occupare, cur non etiam illis id contingat, quibus quotannis decidit 3 Qui enim quotannis decidit ille etiam quotannis renascitur, & iuuenescit,nec senescit, unquam. Igi- ltur utraeque conditiones sunt necessariae; utrasque autem, praeter hominem, nulla animalia lhabent Nam equi,& boues, quotannis pilum mutant, carent igitur prima, oues non mu-ltant sed sunt vitae breuioris 1 carent igitur altera conditione. Homo aute in nec deciduum lgerit pilum,nisi aliquo ex accidenti,ut morbo & vitae emongaeuae; merito igitur ob te iris cursum, &diuturnitatem solo canescit. Porro haec vitiina problematis sententia, seu leonestisio a Theodoro corrupta est . a lagurit ne ina , cum legendum sit , quem - lCce L admodum

417쪽

IVLII GVASTAVINII

admodum habet doctissimi Casau boni editior quae vox caussa fuit Theodoro ut sensu im mutato ,& eorrupto, addiderit de suo vocem, breui, quae a textu abes . Addita autem a Theodoro fuit vi sensum illum concinnaret, quem putabat elici ex verbo - - . At Vctus ille est,quem nos in declaratione explicuimus.

Cur vita breui, imbecillis viribus sunt, qui partem umbilico subiectam

maiorem, quam superiorem habent, pertinentem ad pectus An quod venter suam ob breuitatem frigidus est: itaque ut vim paruam obtinet concoquendi , sic excrementis Wdundare aptissimus est. Morbis autem nimirum patent, quia tali ventre constiterint.

Aristoteles capite tertio libelli de ph)sognomia scriptum reliquit, eos qui spatium haherent ab umbilico ad pubem maius, quam ab eodem umbilico ad pectus, indicari est Ebonos, & validos comessatores quod non alia ratione fieri existimandum est, quam ea quae hic scribitur eos, qui umbilico subiectam partem habent maiorem, quam ad pcchus pertinentem id est ab umbilico ad pubem maiori AE ampliori spatio porrectam,quam ab eodem

ad pectus, breui vita,imbecillisque viribus esse. Vtrumque enim ex meliori, aut deteriori ventriculi coctione ortum ducit. Nam quod spatium est ab umbilico ad pectus, eo ventri culus ipse continetur, quo concoquuntur cibi ,&quaecumque ad sustinendam vitam ali menta assumuntur.Qui igitur huiusmodi spatium amplum habent, illi ventriculum etiam amplum obtinent: At amplus, Ac magnus ventriculus, magnam calidi innati copiam obtianet,cuius vi,quaecumque assumpta sunt, facile & prompte concoquuntur:atque inde boni comestores, δe compotatores existunt. Quibus uero spatium illud exiguum est, sicuti illis usu venit quihus maius est, quod ab umbilico tendit inserius ad pubem, quod hoc problemate dicitur, illi fiigidum habent ventriculum, quoniam prae breuitate exigui calidi inia ti copia ei suppetit. Ita veto fit, ut excremetorum magna copia colligatur, cibis enim haud concoctis,multa relinquuntur excrementa , quae morborum occasones asserunt, debilitatos pariunt,de tandem vitam reddunt breuiorem. Porrd duo hoc loco sunt animaduertenda. Alterum ethpartem illam ab umbilico ad pectus qua ventriculus situs est, quam ad lon-naeuitatem amplam requiri diximus, bene etiam efformatam caeteris partibus proportione respondere debere; ita enim natiui caloris copia in eo unita &coacta abundabit: alioqui praeloci amplitudine dissoluenda,& disspandat quam rem etiam Aristoteles significans, non dixit simpliciter partem illam, ut ampla, fle magna esset, conuenire: sed si minor esset, quam inferior ab umbilico ad pubem, imbecillitatem, de vitae breuitatem esiui. Alterum est, ita ventriculo efformatos, bonosque comessatores,& compotores, ut dicitur in physi, gnoticis,non esse accipiendos qui omnia vorent,& quam nimia assumant,lisisque robustos esse, vitae longioris, d hac quidem ventriculi ratione quod assumitur ab iis,melius concoqui minoraque gigni excrementa ac vitam ideo longius produci. Vnde Λ in physiogn micis, ut nihil dissonet, libentius verterim, quod Graece est, ἀγγωι pomis, non vomera, ut faciunt interpreto, quae vox excedentem quandam ostendit copiam: sed ut nos vertimus ad verbum, bonos comessatores, quod robur potius, de firmitatem ostendit: nimirum pG c s loris ventriculi copia, celeriter facta coctione, ad alia praeterea assumenda, de concoque da esse maxime apparatos, de firmos. A

Quam ob caussa nanimantium alia non solum coitu, sed etiam sponte

naturae

418쪽

COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. i m

naturae procreantur, alia coitu duntaxat proueniunt, ut homo, ut equus

An quod etsi non aliam ob causam, tamen quod aliis gignendi tempus breue statutum est. Itaque feri non potest, ut tempus, quod vim obtinet generandi amplificetur, prorogeturque: scd temporum vicissitudine, commutationeque, ut procreentur, contin Sit. Aliis multo generatio ampliari solet: etenim vel anno vel decem mensium syatio confici assolet. Quapropter vel nullo pacto, vel ex coitu procreentur illa necesse est.

De animalium spontina, M non spontina generatione pluribus etiam actum est superius huius eiusdem sectionis problemate decimo quinto, quo eadem proponebantur. Quamquam autem rationum momenta eodem ferinh tendunt; quoniam tamen verba non eadem sunt, de aliqua indigent consideratione, nonnulla ad ham afferemus. Primum autem Aristoteles videtur negare, quod problemate decimo quinto cx quorundam sententia videbatur concessisse, persecta animalia, ut hominem, ut equum sponte naturae oriri posse, qua de re eodem loco plura dicta sunt. Tum vero problema soluit dicens, si non alias hane tamen esse caussam , ut quaedam animalia non solum ex se inuiccm, sta coitu. ut vertit Theodorus, sed etiam sponte; alia vero solummodo ex Coitu procreentur, quoniam alterius generis procreatio aliam temporis rationem, dc occasionem, alterius aliam exquiriti quae enim sponte gignuntur, illorum generationis tempus, seu interuallum exiguum, de breue est . facile nimirum, Ac exiguo materiae apparatu fit eorum procreatio, unde con tingit, ut ipsa temporis occasio, qua gignuntur possit extendi ,3c ampliari, nec statuto quo dam,dc praefixo termino Concludatur, ut in altero genere, unde in tempestatum mutationibus, quae variae sunt, ac emo potant, de quibus diximus problemate decimo quinto: fieri ipsorum generationem contingit. Non ita usuuenit in alterius generis procreatione: nam cum illorum generationis tempus multum extendatur, hoc est prolixius sit ob maiorem apparatum, pluresque conditiones, quas materia requirit, nam Sc annus, Ec decem mensium spatium est, occasio temporis genitalis aut generatio ipsa non potest per illas temporum mutationes contingere, sed alia requiruntur, unde vel non fiunt, vel ex imuicem necessario fiunt. Rationis igitur fundamentum his Verbis positum est, quae consi deranda sunt: Nam spontinis dixit breue esse generationis tempus, σν,ος ὀ Hινω βε--κ: non θοntiuis multum extendi generationem, πολυ ηs Mς ὁ Πάμ. Sunt autem varij te mini, quamquam eadem exprimitur res, quod fortasse locum aliquantulum obscurauit; eo magis, quod eadem dictione Uzomnes usus est, C im tempus, seu potius temporis os casionem denotauit, qua spontina procreantur, eamque extendi dixit; ut nisi diligenter sensus observetur, in verbis videatur contrarietas, quae nulla omnino est; fuitque, ut puto haec Theodoro caussa, qui sensum non assequutus, eum corrupit, Vt in illis, Itaque fieri non pus, in tem', quod vim obfmet gemer uri, l sicetur, prorogeturque, negationem ad deret, qua Aristotelis verba arent, quae ita scribuntur, ηλνη - 1- Atra . Vnde ne cessarium putaui, etsi ruditer, ut consuevi, conuersum problema ita Latine proponere:

ν an alium alia nanquam exsinuicem fiunt, sed etiam θ Ieῆ alia autem ex se inauem se iam. ιι homo or equin f An quoniam nisi ob αίων caus , -men quoniam alus quidem breue est,

gnendi tempus. Unde genitali temporis occaso extenduur. M in mutatione tempestatum, generationes feri eontingit. Aliorum autem generatio mulium extenditur, nam ct annuae, o decem memsum flant. tauare necesse est, vel non feri, vel exstinuicem fieri. Porro his extremis verbis cum in Graeco textu deesse negationem existimarem, secutus sum Theodori tralationem, quae illam habet; de quem puto ita legisse. ὀχε --κη η μη γε rest, η α - με. .

LXIII

Cur AEthiopum dentes candidi,& candidiores, quam caeterorum, Vngues autem non dentibus in candore respondeant An ungues ideo nigri a

419쪽

IVLII GVASTAVINII

cant, quia cutis etiam nigra est,& nigrior, quam caeterorum: ungues autem ex cute proueniunt. Sed cur dentes candeant, quae nam ratio sit 3 Ati

quod albescere illa solent, quibus vis solis humorem detrahit, dummodo

nihil superinficiatur, quo modo etiam ceram albescere nouimus. At cutem superinficit calor, lentes minime : sed totus eorum humor in vaporem a calore conuertitur, atque exhalatur.

Haec satis per se manifesta,quae ad unguium,3 Jentium AEthiopum pallorem pertinent, explicantur etiam magis eiusdem Aristotelis vcrbis tertio de historia animalium capite

nono, quae ita habent: Colom cornuum , mnguium, ungula am, pro eam priorumque color equuntur, Genim eatis nigra cornua nigra. o vnguia nigrae Oriumur, o candari para modo in eo-Iore resondent, o cornua. est mn es, Er metati meatis etiam med um eadem colorem pia feranι. At Lmes natiaram ossum aemulanIM, quam ob rem iamnum nigrarum, o IEι Lopum, algaes ham, denses, o ossa candenι. ungues nigri modo siua tutis apparent. Et libro secundo dege- lneratione capite quarto: De dentibus Abia erissent en m e Urim natarae, catus ossa , unum lIsrgae ex ositas: m vn es . prs,cornua se simila ex tute, quos, τι ipsa colorem pa=uercam cute immatent: alba Im nigra, cr vario mouo a versa pro colore curis reddamur. At dentes nihil ιυ reepiantivi sus enim a mera tar in iis animasias, qvia ossa habens, Er dentes. Haec ibi Atiastoteles. Quod vero ad candorem dentium pertinet, exactius adhuc rem hoc loco per tractat. Ait autem illa albescere a quibus vi, & calore Solis expellitur, de dissipatui humiditas, nimirum impura, sordida, crassa, densa , qua nigrities continetur ob admixtio nem terrestris cum eodem humido, sicuti scribitur probicinate primo sectionis trigesimae octauae: ab intitur enim, & in halitum resoluitur: redditurque ea substantia magis rara,& pura; pellucensque aer permeans, & inclutus albedinem inducit, quemadmodum cerae contingit, cum aeri exposita dealbatur; quod scribit idem Aristoteles problemate primo sectionis trigesimae octauae. Haec autem ita fiunt, nisi ei rei alia quaepiam interueniat catis si, quae effectum impediat, Ac rem eandem insciat; sicuti cuti ipsi contingit: ab ea enim Sol si expellit humidum, quod in superficie est, interim tamen ex partibus internis extrahit , quod impurum vi crassum similiter existens cutim subinde inficit, ac nigram reddit. Hoc in dentibus minime sit: totus enim humor vi caloris in vapores resoluitur, exhalat,ac expellitur a quod si aliquis remanet, ille tenuis, & purus est, qualis & albedinem indutaeit , ex Aristotelas sententia libro quinto de generatione animalium capite sexto.

Cur animantium alia pratiso capite, vel protinus moriuntur, vel paullo post; alia minime An ita assiciantur quae sanguine carent, exiguoque cibo contenta sunt: quippe quae neque continuo cibum desiderent, neque in humore calor eorum diffundatur, quibus rebus priuatilin animal sanguine constans uiuere nequit. Illa vero sine respiratione vivere multo diutius possunt. Caussam cur ita, alias abunde reddidimus.

De animalibus quibusdam, quae diuisa vivunt, agit etiam Aristoteles libro de respiratione capite decimo septimor nominat autem ibi3em insecta, quae sanguine carent, AI testudinem, quae licet sanguinea st, corde tamen exempto etiam longo imporis spatio vi- uir, eius enim natura, quod eo loco dicit Aristoteles non bene composita est, sicut etiam liuecta. Caussam porro cur diuisa vivant insecta, quam eo loco tradit Aristoteles, cum iis sane.conuenit quae hoe loco afferiantur, eisdemque innititur fundamentis: d non eisdem inediis proponitur. Illa vero nobis huc asserenda non sunt: sed sa solum exponenda, quae probicinate continentur. In eo igitur Aristoteles primum sine quae animalia snt, quae princiso capite aliquo etiam temporis spatio plus minus vitam producere possint, uniuersaliter docet tum cx eo caussam elicit, quam ob rem effectus ille contingat inquit igitur animalia,

quae

420쪽

quae post capitis, aut etiam alterius partis praecisionem vivunt, esse quae carent sanguine, lexiguo alimento ad vitam tuendam opus habent. Nam quoniam exiguum eis sussciti alimentum, minime necesse est, ut continuo, & breuibus omnino interuallis cibum sumant : de quoniam sine sanguine sunt; in capitis amputatione, ille liaud effunditur, qui in ullus est: nec cum eo effunditur calor, de spiritus, qui in eo humore continetur: ut sine quibus animalia, quae sataguinem habent, vivere liaud possunt. Nomine autem alimenti cibi intelligitur hoc loco aer ipse, quod est ipsus caloris cordis tum nutrimentum, tum refrigerium ι sicuti habemus apud Galenum lihro de utilitate respirationis, &apud Aristotelem in libro de respiratione: hoc enim nutrimentum est, quo continentcr,-singulis pene momentis sis inca animalia opus habent ,& sine quo vivere haud possunt. Quae autem sanguine carent, illa ctiam absque respiratione, qua aer attrahitur, possunt vitam sustinere. Id autem cur fieri possit, inquit Aristoteles se dixisse alio loco: id autem praestitit in librorde respiratione capite nono, decimo. Porro autem verba illa: tim ε ται --, γ λιμὸν eo Nil quae Theodorus ita conuertit: Negae in humare eaών eoram assianaatur r possunt etiam alio modo exponi, ac nos fecimus i & vero exponenda videntur ex eiusdem Theodori tralatione, qui verbum , quod nos exposuimus, e naitar opertit, iussundatur, quae sane magis illius verbi communis notio est. Igitur licet etiam sie ex

ponere. Quae animalia carent sanguine, in iis nativus calor haud est diffusus, dispersus,&dilatatus in eorundem humido, sed eidem magis adstrictus, & unitus: humidum enim, quod illa animalia habent, crassius, Ac viscidius est, quam sanguis, magis igitur ei haeret calor, atque ideo difficilius exhalare potest: in sanguineis non item ι quoniam in liquido sanguine calor est diffusus, atque exhalationi facilis

admodum patet exitus,& via.

SEARCH

MENU NAVIGATION