Praxeos medicae vniversae praecepta. Auctore Iosepho Frank ... Partis primae tertiae ... Partis primae ... voluminis primi sectio prima continens conspectum historiae et literaturae medicinae practicae, introductionem ad studium clinicum et doctrinam

251쪽

DE FEBRIBUS

c MARD D, I. L. A LIBERT ), P. A. COLOMBAT M, H. FR. TRUMPH , ADDO DARD - , F. I. C. SE-BAsTIANV . I. B. MEGE D. I. B. TH. BADMEs 7),FR. ΡuccINOTTI '), BuscAGLIONI Fn et I. R. L. Ninn Mops si0 . De auctoribus, qui singulas doctrinae febrium intermittentium partes illustrarunt. debitis locis sermo fiet. Divisio. 4. Ut vero doctrina haec debito ordine eκ- poni queat, oportet febres intermittentes dividere:

252쪽

INTERMITTENTIBUS. 22s

dere: 10 in manifestas .et lamatas; 20 in B nignas et perniciosas; et 3' in regulares et Dr gulares.

s. XXII.

Febres lutermittentes manifestae.1. Febres intermittentes. quae evidenter Pro-Dofinitio.

pria febrium intermittentium symptomata prae se . di 'ferunt, manifestae dicuntur. Febres hujusmodi Paroxysmum exhibent raro b ultra duodecim ho rarum curriculum protractum , compOSitumque ex stadiis: frigoris, caloris et sudoris; quod ultimum stadium apyrexia excipit. 2. Praegressis nempe aut desideratis sympto- Stadiuminatibus Prodromis febrium inter quae sobres itia se)gQ 'termittentes hinc inde Peculiaria prorsus exhi-hent φ) , aeger magis magisque languet, Pallescit,. ' solem ab Vidi tamen plus vice simpIici fere ad Hyehithemerum PT tracto . PETOxyamum a lumin a ducitiam horarum conspexit V EtsRN HonN's Arctiυ f. med. Erishr. 1811. μν. p. 447). ALLEN reter Inbexrsi der ganzen Mediein. 1. p. 31. Arria. febrem intermittentem observavit, euius paxox rei per integram hebdomadem durarunt, hebdomade altera apyrexiae Concessa, et sic alternatim. Μ orbus hie eitichonae ope sanatus suit. Bamiviemsa De abditis morbori caussis. Cap. 81 de febre intermittente Darrat, quae PaTOXyamos ad quin-d im dies prolatos habebat. 2 E. e. digitos et metaearpum manus dextrae gavo eois 1 ore notatos STRAcri reserente ΤnNMA l. c. I. 46. ;- perceptionem fligoxis eirca umbilicum Cox t NY l.

253쪽

DE FEBRIBUS

solem aut ignem quaerit. Mutatur faciei forma. Accedunt oscitationes, Capitis ac εaepe lumborum vel artuum dolores, Patiturque aeger ac si ipsius membra, quotquot Sunt, fracta essent. Ungues et Iahia, nonnunquam nasuS' quoque, liVent, Cu- iis anserina fit, et maculis interdum caeruleis,

peticulis haud absimilibus' , notatur. Sed en jam frigus thermometro, quandoque Calorem

auctum indicantesi), raro confirmatum , a luminbis per spinam assurgens, pectus Circumdans, totumque tandem corpus Complectens. Imminui. lur Corporis volumen, ita ut annuli de digitis cadant. Aeger tunc lecto se committit, seque stragulis etiam ultra caput circumtegit. Concutitur tota machina, idque, praesertim in infantibus , aliquando convulsive V . . Strident dentes, imo apud senes unus alterve eorum interdum expellitur β . Sitis ita aegrotum excruciare εOlet, ut

removi

254쪽

INTERMITTENTIBUS.

231 remotum vix ab Ore Poculum jam iterum expost Iet. Qui potum avide nimis ingurgitat, vomit. Λt vomitus v) etiam sine hac caussa apparet. Reaejectae nunc bile, nunc fluido diaphano insipidoque constant. Emmin anxietas, Ventriculi pondus, nec non nausea praecedunt. . Hypochondria tenduntur, lienis moles non raro augetur. Pulsus interea admodum creber, irregularis, contractus, minimus, vix aut ne vix quidem aliquando tactui obvius, interdum tamen lentus V . Respiratio brevis, anxia, suspiriosa; loquela interrupta. Tussicula sicca interdum ita continuo urget, ut ne Verbum quidem aeger Proserre possit U . Per tu hantur ideae, vel rapida earum successio OCCurrit; aliquando Potius sopor conspicitur. Sensuum, praesertim tactus, Ossicium nonnunquam PerVermittur aut deletur. Exsiccantur ulcera. Mammae nutricum arescunt. E contra urina aquosa, copi sa , interdum Viridis η , rubra λ , cum frequenti

eam s) STA HL dias. de vomitu praecipuo febrium intermitten ium symptomate. Eri. 1730. 10 B. BRENDEL opusc. mathem. et medic. argument. P. II. Diss. 11. febr. pari. l. 1. P. I. Progr. 22. do pulsu febrium Commetit. I. f. I. 1i Singularis haec scena mihi in Prineipe Lillisano A. R. anno 1805. obvenit. Cfr. R. BUCH HAVκ observa tiones raro in praxi obvenientes. Obs. 2. in Actis R. soc. med. IIavniensis. T. lI. P. 400. 12 FR. PAULLINI in Epit. Nat. Cur. Dec. II. a. s. obg. 193. BONET med. sehi. collat. L. III. Sect. 29. Cay. 21.

255쪽

232 DE FEBRIBUS

eam deponendi desiderio. Fertur et spema, Pericterecto, Cum dolore ejaculatum fuisse - , et testea etiam aliquando doluisse β). Stadium frigoria nunc ad dimidium horae, plerumque ad duas, interdum ad quatuor, quin imo ad sex D horas protrahitur. Tandem frigus, εensim Sensimque, non sine grata sensatione, evanesCit. Stadium 3. Extincto frigore cutis universa aestu D et ς' 'ς ' rubore sutanditur. Aeger in stragulis rejiciendis et pedibus denudandis intentus. Augetur corporis Volumen. Caput vehementer dolet. Nihilominus sensuum et Cerebri functiones acuuntur, quod praecipue de imaginatione et memoria valet δ' .

Aegroti, systemate nervoso praeter modum ex Ci

tabili instructi, saepe in vaniloquia, et tendinum subsultus incidunt. Insantes potius soporosi fiunt, aut somnum imaginibus terrificis εtipatum expe

riuntur. P. 928. A me quoque urinam Diridem in aegrotis, febre intermittente laborantibus, qui cinctionam, mihi sub nomine Quastanae traditam, sumebant, Visam esse, e nota ad p. 62. primae editionis hujus operis elucet.. De imperio cinctionae in secretionem urinae legatur RUBI NI in memoria delici ascietis Datiana. 1799.

256쪽

INTERMITTENCIBUS. 233

xiuntur. In genere patientes rumorem et lucem aegre serunt. Oculi micant, Pulsantque undique Cum impetu arteriae, inprimi S carotides et tem-Porales. Sanguis e naribus saepe manat. Aegroti haemorrhoidibus simul obnoxii in variis corporis Partibus congestionum indicia experiuntur. Pul Eras plerumque minus frequens quam sub stadio frigoris atque regularis, sed sere semper plenus et durus. Respiratio, in aegro saltem pulmonibus sanis dotato, libera quidem, sed anhelans . Os siccum. Sitis continuat, Cre Scit imo cum potus aciduli desiderio. Alvus clausa. Urina pauca, ignea, eum ardore nonnunquam deposita. Elapsis iduabus, tribus, vel et octo interdum horis calor simul cum ceteris symptomatibus. decrescit. Pulsus interea fit undosus et mollis. 4. Hoc ipso tempore sudor, ad pudenda a Stadiumque axillas incipiens. frontem et tandem unive 'um Corpus COOperiens, vaporosus, calidus, in aegrotis arthriticis, scorbuticis, Plicosis, aut cuticandida crinibusque fulvis instructis, odore specifico, fere acidulo praeditus, saporem aliquando habens muriatis ammoniae δὴ , copiose prorumpit.. Oritur dormiendi desiderium. Alvus clausa, urina Pauca vel nulla. Sudor ab una ad tres circiter horas protrahitur, decrescente semper magis magi319 SABA set radi l. e. Idem ΜΠ Ysta observationem Te- fert, quae te latur sudorem hominum febre intermittente laborantium nonnunquam in crystallos abire.

257쪽

DE FEBRIBUS

magisque febre . donec ea tandem omnino eva

si,dium 5. Ingruente ita stadio ayyrexiae pulsus, sal-φPΥνηη μ' tem dum aeger decumbit, si celeritatem nonnunquam excipias, nil morbosi offerre solet. Cutis si tangatur, amoenam subfrigidamque', peculiaremadmodum, nec facile verbis designandam tempe-xiem exhibet. Interdum levi sudore adhuc coopexitur. Urina quoad copiam normalis sed spumo-εa, post quandam moram utplurimum pellicula, simul recipientis lateribus adhaerente, obduci, a que aut sedimento sive lateritio φυ, sive Purifo mi, aut rubecula instrui solet. Aeger εerenus, screator factus, ac, si alioquin suerat sanus, sen-εum secundae valetudinis, Praecipue, mutatis a sudore madefactis linteis, experitur. Verum dum lectulum deserit, utPlurimum mOX capitis gravedinem et debilitatem percipit. Non raro gustus depravatus, halitus male olens, appetitus deletus. osuli subflavescentes. Habitus corporis cachecti-cud evadexe, opsciale aliquid, quod experto plexumqu* latentem morbum primo oculi ictu patefacit, exhibere εolet. Circa labia frequenter pustulae

20 Sedimentum latexitiuS, cuius primum ut symΡtO. matis febrium intermittentium meminit SYDEN HAM,

non adeo constans esse, ut Vulgo creditur, observariant Praeterea F. I. LAUTER histor. med. biennalis mombor. Turat. C. 14. P. 173. - CHR. WEBER Obs. med. . iaso. I. obs. 10. f. 21. et nota. - HUXHAM OPP. T. I. p. 103. - STORH ann. med. II. p. 172.

258쪽

modi et ad volas manuum, PSOrae in tar, proru-Pisse, Vidimus. Duratio apyrexiae, Pro vario febris typo, varia; de qua re infra.

g. XXIII.

Febres intermittentes larvatae.

c. Febres intermittentes Iarυiatae ) eae sunt. Definitio. quae sub sorma alterius morbi apparent, quum tamen et ob originem, et ob decursum, et ob medendi rationem, ad febres intermittentes spectent. 2. Febribus intermittentibus lamatis, nemine, Febriani fallimur, praeeunte, Iebres sub continuas a numeramus: idque jure, quum eae sub larva alterius morbi . febris videlicet continuae obveniant. Febris istiusmodi antiquis passim nomine semi- tertianarum, Vel hemitritaearum salutabantur φ .

Hodie 21 Vid. Pari. II. Seel. II. huius Volumiuia. Cap. de

259쪽

DE FEBRIBUS

Aliae Iar

vatae.

Hodiedum iis nomen subcontinuarum Tortii impertitur, propterea quod Tortius ' primus fuit.

qui hoc morborum genus ad febres intermittentes pertinere et illarum instar curandum esse Pate fecit. Ingruunt febres subcontinuae veluti intermittentes, et eodem pacto Curriculum suum abis solvunt. At quum ad apyroxiam pervenerit, febris nequaquam in totum cessat, sed tantum de crescit, ita nempe, ut loco apyrexiae, remissio solummodo morbi habeatur, donec novus Paroxy mus exacerbationem simulans, advenerit. Ρaroxysismus hie plerumque levi horripilatione aegrum agis greditur; sequuntur calor, et Plus minusve sudor. Nova apyrexia, εeu remissio, ut plurimum ant cedente minus evidens est, adeo, ut morbus, quo magis ingraveεcit, eo magis adspectum febris conistinuae exhibeat. 3. Nonnunquam autem febres intermittentes tali pacto reconditae εunt, ut, excepto aegrit

dinis decursu acuto, ne formam quidem Jebris

osterant, sed sub larva alterius cujusdam morbi, in conspectum εe Prodant, ita tamen, ut alternatim ex paroxyεmis et ex intervallis Plus minusve liberis, componantur. Morbi, gub quorum forma febres hujusmodi intermittentes saepius latent,

fiunt: putrido a Ia maligne, gli emitrit ei sarebbero forsa anche orati frequenti a Roma neu autumo come Merano Per Io Passato.

260쪽

sunt: odontalgia, Ophthalmitis, amaurosis, cepha- Ialgia, neu ralgia faciatis, RPOplexia, asthma, cais tarrhus, epilepsia, mania, Vomitus, lumba go,iachias, metrorrhagia aliique, mox recensendi.

s. XXIV.

Febres intermittentes beni*nae et perniciosae.1. Febres intermittentes, tum manifestae, tum Divisio. larvatae, nunc leviter sine ullo vitae periculo decurrunt , nunc modo contrario. Illae benignae, hae Merniciosae vocantur. En interea istarum conspectum .: plenam enim dψctrinam pro tracta. tibus illorum morborum, qui sebrium intermittentium larvam induere queunt, reServamus δ).2. Tehres intermittentes Merniciosae triplicis Da lib. sunt generis: 1 nunc enim morbus solummodo in is hio, i, uno alterovo ex consuetis paroxysmi febris inter n εῖος ο

.mittentis stadiis ita viget, ut Vita periclitetur, V. e. dum in stadio frigoris aeger cadaveris instar Tiget, in stadio caloris quasi comburitur, in cosudoris diffluere videtur Febris intermitteras Merniciosa algida , ἰωyria, diaAhoretiea J; 2) nunc

Consueta stadia paroxysmi non terrent, sed ipse ParOxysmus perniciem minatur , supervenientis cujusdam alieni symptomatis Cau83a, V. g. Comatis, aternutationis, vertiginis, Paralyseos, convul Si O-

1 Sie in traetatibus de dolore eapitis, de apoplexia, de epilepsia etc. de febribus intermittentibus perniciosis cephalicis, apopleetieis, epilepticis etc. quaestio est. Diuisti Cooste