De Bernanrdo Carnotensi : grammatico professore et interprete Virgilii

31쪽

ninae con Sentire, qui in prinas Saturnalio

rum libro l), Maronis vituperator', tunc existi inas nihil nisi poeticu in animo V PS ire, licet ioc quoque idem nom0n invidens, at quo eorum opinionem risu Xcipit qui Virgilii gloriam nulla laude imparoni judican lus, illum otiam philosophi annumerandum profitentur. Illam enim Bernardus non laudat poesim quae Solam voluptatem alterat, lenocinetur leguntium animis es, ut sic di caua, inaniter tinniat auribus, sed qua utiliter P aecipiat, quἰB saluberrimi coli ortationibus mento roboret atque erigat, e qua, uno Verbo Sanctitas disciplino non minus

plene quam X pSa philo Sophia, sed magis jucunde perdipiatur.

Postquam ver consilium suum Sic palam sedit urnardus, a qua in Eneide sunt sieto poeticoque narrata vel, fuit ipSQ, poeticum operi sigmentum v leviter adumbrat. In qua Sallem parte semo es qui eum inlini. tum esse dicat, quum per lania praeStanti S

32쪽

pudibus percurrat . illis itina lini se illi id pueris uenii latum et a Macrobio si bi ovile r0Xpositum, brevius alsing re, quod Omlio Virgilianum opus velut d quodam Homerici operis speculo formalum est, siquidem Eliseis ab Homero sibi mutunia est errorem primum sex Odyssea, deinde X Iliade pugnas, ac Maro, non historicorum more qui conti nuam narrationem ab initio serum ad finem USqud perducunt, sed poetica et homerica disciplina, in uilias res lectorsem rapit, ad initium postea remeas urus. Utin Si in QP- monum proprium ranstulit Silvostris noster Inf0ndit Virgilius casus Eneae aliorumque Trojanorum pariter Xulanlium labores se vol-Vere. laque hoc non secundum historiae

veritatem quam Phrygius Dares descripsit, sed utique ut Augusti gratiam lueretur, Ene aes uela figmentis sex lollii Scribit autem Virgilius, latinorum poetarum maximus, imitando

0uemadmodum nam tu ille in Iliade Trojanun

33쪽

oxiluni, in dyssea sero' lixis sexilium narras, fuit isti in secundo libro breviter narrator ij se subversione Di in do feris autem in 'ii labor0 m. Notandum est quidem in hoc odo seminum esse narrationi ordinum. naturalem ut artificialem. Naturalis siquando narratio Secundum rerum se temporum seriem sescribitur, quo sit dum ordinuquo gesta est narratur, dumque quid tempore primo, quid Secundo, quid ultimo ges tum sit distinguitur. Hun ordin0m habuerunt Lucanus se Statius Artifidialis vero ostquando a media narratione incipimus atque inde ad principium recurrimus. Hoc ordine scribit orentius atque in o opero Virgilius. Tum enim iste laret ordo naturalis si primo Xeidium Trojd deseriberet, atque indu Trojanos in Cretam, a Cresa in Siciliam, a Sicilia vos in Libyam seduc0rol. Primo

34쪽

inspicinimis. o larum quid ni causa utilitatis, ut satyrici quidani causa seleelationis ui coni indi quidam causa miritisque ut historici. Unil oratius

u EX hoc opere, X ornatu verborum et ligura Orationis ut ex variis casibus t operibus ho- illinis narralis qua dant ab se fur echiratio. Si quis vero host omnia studeat imitari, maXimam seribendi periliam consequetur; a Xima tiarii xempla et excitatione aggre

diundi honestam fugiendi illi dila per a qude

narrantur habentur. Est itaque lectorum gemina utilitas una Uribendi peritia. qu id habetur X milatione, altera Vero reo te agendi prudentia quae capitur Xemplo et exhortatione Morbi gratia, o laboribus 4 nerei tolerantia sexemplum habemus e ni sectu ejus in Anchisem et scanium, pietatiS 0 veneratione quam diis exhibebat, te oraculi quae poscebat, e Sacrificii qu e

35쪽

offeret, it ex votis ot precibus quas undebat, quodammodo ad religio non invitamur; per immoder itum vero Didonis amorem ab

illici lorian . appetitu PO VOCamur. Haec saltem et talia expli stans, omni tum RS- sensionem Bernardus moveret. Qui enim insiliatur honestae vitae disciplinam, quid sit pulchrum, quid iurpe, quid utile, quid non, a poetis perSaepe plenita et melius quam a Chrysippo et Crantore oderi Etenim philosophi nonnunquam, Severitate Vultus et Verborum tristitia, molliores hominum mente Sdeferrent, qua poeta, gratiarum et amoeni talum comitatu stipatus, allicit domat etiam et X colit, et, quo velit, exanima illa omniumque regina eloquentia, pertrahit, auctor virtutis eo ossicacior quo ingeni OSior, quo blandior. Sed interpres OSter, Ultra progrediens, quaedam edisserit minus communi omnium aestimationi aecommodala, quam ut quisque firmo in corri aptoque judicio praedituS, eum huc USque equi non recuSet. Quem si audias, Virgilius non ea monte poema condidi suum, ut principis terrarum

36쪽

popilli origin0s con Secraret, alqud, mi Se ndo humana divinis, primordia Rom se rerum pulcherrimae, augustiora ac seret Minim se nimine mori ae suae gentis onsuluit sed utilitati lectoris, cujus more ante omnia, pro virili parte, istager voluit ideo ho translationis gensere utens quod 'ηγο Graeci appetant, Romani sero inversionem interpre-lanlur s) aliud verbis, aliud sensu sisendit; 0 quum AEneae navigantis serrores deScri boret, mentsem humanam humanis casibus, a puero, agitatam signis stare cordi habuit, necnon aetatis cujuSque mores et Studia,

Aristotelis Horatii ve exemplo, diligenter

notare.

Igitur somnia, inquit, quae in prima aetate contingunt, in primo Volumine RPPADtu P. Et alibi: In primo volumine prima aetaS, selli est infantia, describitur u sed Operae pretium erit, prae00ploris nostri astris quidem et sui litis ostigiis insistendo, Enea nominis Originem forulari. Dicituri s Eneas qua Si Enitos

1 Cicero, Orator 27 est Nisard. t. Ι, p. 448 Quintil. Inst. Orat. VIII, 6 ed. it. p. 12.

37쪽

quod Juvenalis post fu 2) 0ptuno indidit, dum

nalivam, ut ita dicam, vim explicare vult Dor nardus noster, Opinioni apud Omnes re-00pta minime consonari, nobis videtur a). Sod his ni immoremur. Id lautum modo animo fixum leneamus, Eneam humanam mentem esSe corpore in diu Sam Corpus ero.

quid si Mare corpus humanum in felligitur, quod 'r brietate et libidines, qua per aquas inlo igimus, ab eo defluunt et in eo

38쪽

quitur eos s). Eneam qui comituntur sunt se ipsa corpora set muni bra corporis. Ducit enim quo ut Spiritus membra corporis dos sodios vidui se non vidulu lit, is spiritus

quam Spiritum. Enea non alloquitur eos; id si, nec revo0at membra a lurpibus nec

propellit ad honesta. DAl qui Endas, id est mens humana sociata corpori, vitam ingreditur vel illo pi Libyco appetit si Tectus Carthaginem venit 2); qua)nubes coruseationem id si meridiem al)scondit ita, ignoratu Sapientia venit ad Car-llinginem sei licet ad novam Civitatem mundi, qud quidem civitas est omnes in s habens

39쪽

liabitatoros. In in civitatu segnum alius Dido, se ille se libido. li 00 civitas nova St Enea', qui nupser in eam illii lus est; quia tunc novus est ei mundus et ipso in nubseest, id est ignorantia, nec naturam mundanorum infulligit. Id 0 li 0 illi plac0nt ut inuis admirationum habet, atque oculos et sen Sus Sas urat in picturis, scilicet mundanis bonis s). Per sensu enim, quorum Uidam bonus, quidam salsus est, in lolligimus oculos quorum quidam deaeter alter in istor. 0rpictura Vero, mundana, quae de pictura dicuntur, quia bona non sunt sud videntur, ut id do noulius imaginos ori boni a Vocat. In hac civitat invenit regnantem mulierem Super PoenoS, quoniam, in mundo isto talis

est confusio, quod imperat libido et opprimuntur virtute S, quas se Postvos, sortes et

rigidos viros, intelligimus, atque ila servit virtus at tu imp 0rat libido Ido in divinis libris diditur mundus Babylonis civitas, id

40쪽

prior holi finis ate. Sed ani paulatim a cruscure puer, ut exii 0 de remio ac loqui

incipit cundu in igitur adimus Virgiliani

operis librum. In liod volum in se secundo, secundae a lutiS, id si liueritiae, natura descri-llitur. Insantia os illa pars humanae vitae, qu:0 st a nativitate usquo dum torno uraliter loquatur Pudrilia ero est ia)0 pars

vitae humande, qud incipit e quo homo incipit sessu sub disciplina custodiae, et prol0nditur quousque a custodia exeat in hoc maximum est distantia insun ip et pueritiost quod insanies non loquuntur pueri vero

naturali 10 loqui possunt. Ideo nilii aliud in hoc volii misi si uratur nisi initium ut ossi bilitas loquendi. Per hoc enim quod ad nar- pandas historias jussu Didonis, pro hortatur, nihil aliud domonstratur nisi quod ad pro se

renda verba Sun eum Voluntas, manifestari volens, hortatur. Cui satissa ciens, in verba prorumpit. Nonne miraris iam magna Bernardum tanta brevitate narrantem, ut arctari magis lcontrahi brevitas ipsa non possit Esse pau-