장음표시 사용
11쪽
se ad hanc pestem esciendam Char. 7xvi Respondetur praedictis rationibus char.q9 xvii Quare,&quomodo facta fuerint accidentia, quae in hac,& etiam in aliis pestibus euenerunt char. 6Oxviii Rationibus&exemplis ostenditur, spera luesse, Venetam,&Patauinam pestem extinctam essse,necam plius renaturam char.6
xi Proponitur curatio pestis, docetur, quid oporteat Principes Respublicas facere antequam adueniat pestis char.7 Ixx Quid sit agendum Principibus,&Rebusip. cum pestis grassatur,&, cum iam desiit,ne renascatur char.7yxx Qua ratione debeat unusquisque se praeseruare a peste char.79xxii Qua medicamenta conueniant in praeseruatione a peste char. 87xxii De victu febrium pestiferarum char. 9 xxiiii us medicamenta conueniant in curatione febrid
xxv c auxiliis Iairurgicis, qu in ebribus pestiferis sunt adhibenda ui char. 98xxvi De bubone pestilenti char. Io 3 xxvii Bubonis pestilentis curatio char. Io7 xxviii De carbunculo pestilenti char. IIo xxi De curatione carboni pestilentis char IIa
12쪽
Auctores, quorum testimonia citantur.
Aetius Albertus Magnus Alcxander Ahimaru SAlgarauius Ammianus Marcellinus Appianus Alexandrinus Arnaldus AristoteIes ArrianuS Athen us
D. Basilius Capreolus Cornelius Celsus Cornelius Tacitus D. Cyprianus Diodorus Siculus Dionys Halycarnaseus Dioscorides
Fernelius Fracastorius Galenus
Laertius Liuius Lucianus iLucretius
Marsilius Ficinus Matthaeus illanus
Nicolaus Florentinus Oribasius 'Paulus Aegineta Pausanias Philostratus , Plato Plinius PlutarchuSRabi Moyses Rases Sabellicus
Sextus Empiricus Simplicius Stephanus Atheniensis Thadsus Florentinus Τhemistius Theophrastus Thucydides Virgilius Vulpianus
13쪽
hoc tempore de Pestilentia tractarem, multa me impulerunt. Illud primum fuit, quod, cum Dei pl. misericordia faetum sit, Si haec mala sint magnopere imminuta ,
ut nos ex hac tempestate incolumes euaserimu , videmur quo
dammodo ipsi Deo gratias acturi , si de hoc ipsius flagello verba
fecerimus. Dicebatenim Themistius Philossiphus, gratas esse Deo eas disputationes , quaein de ipsius natura ,- de eius effectibus habentur Alterum fuit, quod anno praeterito librum secundum Epidemiorum Hippocratis interpretari coepimus , quem cum prosequi non licuerit , atque de pestilenti cbre ordinarie tractare non sit concesssium , iacturam illam videbimur resarcire , si nunc etiam de febre pestilenti tradiabimus. Postremum' illud fuit, quod maximus quidam terror omnium animos inuasit, ore , ut haec mala denuo reuertantur propter quod consultum optatum omnibus erit, si , quomodo hec immanissima sera sit euitanda, diligentissime docebo . Quoniam autem ea docendi ratio optima est, qua uniuersalis cognitio per exereitationem circa particularia comparatur , apropter opportunum suturum esse existimo , si, de Pestilentia tra.
14쪽
ctaturus , vo circa praeteritam constitutionem exercuero : id enim videtur anti litissimum institutum , a dignissimo Hippocrate nobis relici una Tractabo autem circa praeteritam constitutionem se capita . Primum erit de iis omnibus quae in communi hac clade euenerunt . Secundum caput erit, ad quod morbi genus haec mala 1nt reducenda , an ad veram pestem, an ad aliquod aliud genus Tertium erit de causa Origine , de qua cum disputatum sit , disputetur , an sit ex aeris inclementia , an ex contagio , an ex alia causa, diligentissime , quantum in me erit, hanc rem Xa minabo, de contagio ita breuiter , dilii ci dedi seram , ut fortassi pauca sint desideranda. Quartum erit, qua ratione factum sit, ut tot malae uenerint. Quintum , quod iudicium sit ferendum , an scilicet timendum sit, ne redeat miseriarum funestus ille status , an potius sperandum , ore , ut saltem nos, qui vapulauimus a Deo , liberi in posterum remaneamus . Ο-stremum erit , que ratio sit, si reuertatur,curandi mombo oppressis , quid debeant Principes Iespublicae in populi salutem facere , quid priuati , ut , quantum fieri potest , ab imminente periculo conser
De iis, quae in Veneta se Patauina pesse euenerunt,quae corpora laborarint, se quando inceperint morbi. Caput G.
D. S. E malis, quae euenerunt, ut iam incipiamus)videbimus quae fuerint ipsa, quae subsecta,&quo tempore. Itaque mala , quae conti gerunt, fuerunt, aut morbi,aut accidentia. Morbi fuerunt febres pestilentes, ardenteS, mites quarum aIlia intus ardo in extra teporem osten
debant, vel intus&extra tepidae apparebant. Ad haec
15쪽
tumores plerunque parui, interdum maiores, modo cum dolore, modo sine, rarissime ad maturatione peruenerui.
Atque hi in variis corporis partibus , in inguinibus , sub alis, subtus aures Carbunculi in omnibus corporis partibus , saepe plures, modo unus tantum, vel alter, alias parui, alias magni, nonnunquam maximi phlyctaenae etiam, sed rariores conspecitae sunt symptomata autem , quae vi- '
sa sunt , in actionibus laesis lisc fuere, dementationes,co susiones animi, deliria, sopores, vigiliae, dolores capitis
graues , tinnitus, impotentia quaedam ad motum , iactationes corporis, in appetentiae, nauseze, sitis, pulsus parui, celeres , inaequales. In excrementorum mutatione haec fuerunt, sanguinis stillari naribus , vomitus ciborum, humorum crudorum , bilio rum, vermium, egestiones crudat, foetentes, biliosae , vermes, uri ne a principio interdum optimi coloris, saepius igneae, paulo post turbat; ericonfusae, subiugales. Dispositiones vero praeternaturam hae apparuerunt, color vultus, corporis erysipelaceus , vibices frequentissimae in dorso, macuis nigrae, violaceae,
rubea , modo paucae, modo plures, modo angustae, modo latς, modo in una parte corporis, modo in alia, intemdum in toto corpore, plerunque odoris graveolentia Haec mala con secuta sunt frequentissim mortes, ita ut
visum sit interdit intcgras familias esse extinctas,&, quod
maximum fuit, raridumunt,qui quintan, si aliud, maior pars, in quarta vel intra quartam obiit. Non
defuerunt etiam, qui secunda,& prima die Occubuerint. quod etiam si in aliis pestibus euenisse relatum sit, in ce leberrima tamen illa Atheniensium adeo a Galeno memorata nequaquam conspectum fuit quandoquidem, ut narrat Thucydides libro II. Lucretius libro I. aegri in ea constitutione ut plurimum interibant septima vel odiaua di Corpora tentata his malis fuerunt sola corpora
16쪽
pior Homerus, Hippocrates in libro de atibus,
infiniti prope scriptores memorarunt pestes cin quibusta etiam bruta interibant, exceptis tamen piscibus , quos auctor est Aristoteles 111. de historia animalium cap. I9. non tentari peste. Homines autem non promiscue hac labe fuerunt infecti, sed potissimum mulieres, nec Omnes mulieres.sed virgines, puellae, si qgnantes. Inter viros frequetius omni b. percussi sunt pueri usq; ad XI III. - - annum, aliqui etiam aetate ora sistente, paucissimi senes,
I quos dicebat Plinius semper putatum esse, a peste mi-- 'it et latim tenta etiam cui usilis ordinis homines D. Q laborarunt hac lue, sed ignobiles, serui, ministri, intem- perantes , in continentes qui nullam prorsus ra--ε , --ξ tionem aut vitae , aut valetudinis habuerunt. Princi- a , -- , -- Pium huius mali fuit, quod , ut ferunt, quidam Tri-S entinus circa mensem Iulii, quo tempore Tridenti grassabatur pestis , appulit Venetias, quo repente extincto inquinamenta sunt sparsa, ab eo tempore usque ad totum Decebrem anni MD LXXV. durauit, ita ut modo
unus, vel alter moreretur , modo plures ineunte anno
M Di X X d. omnia semina visa sunt penitus eXtincta.
Circa Martii vero mensis initium, aut circa finem Februarii iterum malum visum est renouari, capta, ut ferui, occasione ex contaminata supellectile , quae per aliquot naenses latuerat conclusa ab eo tempore usque ad mensem Iulii semina illa modo maiorem, modo minore fructu prodiderunt. ita ut interdum plures dies sine cuius qua morte transierint, interdum unus , vel alter obierit, quandoque plures, quandoque pauciores Circa medium Iulium mala omnia acerbiora facta sunt, complures visi sunt aegri frequentiores mortes, atque haec omnia incrementum susceperunt per totum mensem Augusti, Septembris, atq; etiam initium Octobris quibus mesibus,
si omnia diligenter compensentur, facile iudicari potest,
17쪽
morbum in suo vigore fuisse Postea omniam perunt declinare, adeo ut hoc tempore Dei summi beneficio vixqusdam reliqui videantur superes. Haec contigerunt Venetiis. Patauium autem usque ad initium mensis lu-nii, aut finem Maii anni Di XX V I. ab omni morbo pestilenti, ab omni suspicione liberum fuit . sed ut dicunt, ex rebus infectis huc translatis factum est, ut initium,&origo stragis, qu visa est, data fuerit. circa initia omnia mitia fuerunt pauci enim aegroti , paucissimi mortes videbantur mense Iulii non longe a medio omnia exacerbata sunt, deinceps mala creuerunt, de constiterunt perinde ac Venetiis, adeo ut, qui diligenter omnia animaduerterit, potuerit vidisse similem admodum& pene eandem fuisse morborum constitutio nem Patauit, quae Venetiis. Haec de iis , quae contigerunt: nam non est, ut hoc loco alia proponam, que ad medicam tractationem non pertinent.
Adquod morbigenussint reducendi Capui uVNC videndum est, ad quod morborum
genus haec mala sint reducenda Constantissimum hoc est, ex genere morborum vagalatium fuisse Deo quod non tantum in his nostris regionibus, verum etiam in magna Europae parte certum est haec eadem mala grassari Q us bgantiumno bona iii genera ab antiqui medici Tydio ..tim raro ab Hipp.& Gai Principio Epid.sunt in duo ge A in ' 'nera distributa halterum genus appellatur Spes
seu Dispersinn Pineri vero Commune, aut Communis simum. Dispersi in Sporadici morbi sunt appellati, quo '
tiescunque in una, vel pluribus regionibus morbi diuer ' - forum generum vagantur siue sint salubres, siue sint lethales, cuiusmodi sunt ophthalmis, dysenteriar,vari Ue- res,
18쪽
bi cs &alia mala, quae in Epidemicis proposita sunt nobis a magno Hippocrate. Vocantur autem Communes, quotiescunque eiusdem generis morbi vagantur, qui vel navi a regione, vel in pluribus inueniuntur si in naregione, Endemii sunt vocati: nonnulli Latini vocarii inquilinos,cuiusmodi, ut dicebat Lucretius VI de natura,
podagra Athenis, Elephantia sis in Aegypto, in stibalpinis regionibus Bron coceis, atq; in aliis regionibus alii. Sin autem non in una regione, sed in pluribus dominentur morbi similes aut sunt lethales, aut sunt salutares. qui salutem promittunt, vocati sim communi nomine Epidem it,aut Epidemici nos Populares simpliciter dicimus. qui autem interimunt morbi communes, Pestilentes ab omnibus nuncupati inueniuntur, istiam Pestis nomine donati sunt . ita ut medici antiqui non aliud genus pestis nobis reliquerint, quam quod sub hac diuisione comprehensum est. Iam vero nostra haec mala planum est inter communes morbos recensenda es.; quia unius generis fuerunt febres pestilentes, tumores, quet
secum classena accidentium relatorum portarunt.& quia, ut monstratum est, mala mortes frequentissimas intulerunt , etiam hoc certum argumentum esse potest , non ad
aliud genus referenda cs e, nisi ad ipsam pestem iam dicebat Galenus tertio in tertium Epid. 9 pestem no csse viata genus morbi scilicet quod vel solus tumor , vel sola initam vitio , vel sola febris sit appellanda pestis, sed quado simul eode tepore coi morbo plures aegrotat, aegrotantium pars maior interimitur. Quare, cum in hac nostra constitutione multi aegrotarint uno genere morborum, aegrotantium maior pars sit extincta, certissimum mihi videtur esse, pestem veram extitis eis aut negandum
est nobis neque Hippocratem, neque Galenum verile uis unquam mentionem fecisse. Vtrum
19쪽
Utrum Contagiumst mnendum in definitionepsis se sicur Hippocr atis expenditur Caput III D hoc in loco duo occurrtint, examinatio
ne digna . Vnum est, an praeter characteris iri mos pestis ex Hipp. Galeno capto ς, alias PN pioprietas pesti tribuenda sit : nam X nam parte videtur etiam alia proprietas inueniri, quae consequitur pestis naturam , ut sit morbus contagiolus Primum enim hoc quotidiana ostendit experientia, cos, qui versantur apud peste correptos, facile contaminari. Accedit etiam testimonium Basilii Magni, Philosophi δε medici, qui in Homelia super primum Psalimum memori prodidit, a medicis, Philosophis hoc scmperesse pesti tributum, ut uno insccto, alterct iam coinquinetur. Accedit his omnibus testimonium Thucydidis,&omnium historicorum, qui non solum pestes descriptas contagiosas fuis te dixerunt immo multi addiderunt , ex contagio plures cs e interemptos, quam ex ulla alia re. Ex altera parte sunt rationes,& auctoritates. ratio capta est ex iis,quae prodideruntd medici, Philosophi. nam, ut e Principe nostro incipiam,Hippocrates nullibi, ut ego diligenti studio in uestigaui, contagii expres a semina memorauit neque Auiccianas , qui diligentissime pestilent sar naturam prosecutus est , vllam contagii mentionem facit. , quod magis mirum videri potest, posterioreS, tam Arabes, quam Graeci , qui Galenum in Auice ianam sectati sunt, nusquam videntur meminisse contag1i. Aristoteles primo problem. sectione septim pauca quaedam,& sitis obscura dixit. quod scribit,pestem solam esὸ maxime contagiosam, mihi placet, etsi illius non meminit septima sectione problem quarto , ubi etiam alios morbos contagiosos tradidit: cum vero profitetuc adere causam , propter quam pestis sit contagiosa, satis eiunam
20쪽
nam rationein affcri scribens, non ob aliud pestem proximo contaminare, nisi quia Oibus communis est. Galenus quoque primo de diffffcb. cap. secundo cxigua quaedam & nullo modo sententiam suam clare explicantia, te contagio protulit ut perspicuum sit, veteres medicos debiliter,&obscure de contagio fuisse locutos . Procopius libro secundo de bello Persico, narrans maximam illam pestilentiam, lus contigit sub Iustiniano in ciuitate Constantinopolitana, scribit, eam pestem fuisse quidem grauissimam, sed nequaquam contagiosam . Gregorius Nysenus in expositione illius dicit Saluatoris nostri, Modmni ex minimis meisfecisti mihinecisis, longa oratione laborauit, ut ostenderet, pestilentiam non esse contagiosam: di inter alias rationes hac usus est quod nullus morbus possit esse contagiosus,e quia neque sanitas est contagiosa Cum enim, inquit, contrariorum sit eadem ratio, atque sanitas is orbus sint contraiia, si morbus vllus esset contagiosus, esset&sanitas. Et quia videbat scriptor egregius,hic experientia sibi reluctari quandoquide multi quotidie conspiciuntur ex conuersatione peste laborantium contaminari; inquit hoc euenire, non quia infectrcontaminent, sed quia omnes, qui capiuntur peste, communi aere tutur, tandem internam dispositionem habent Tot itaque hinc&inde sunt dissicultates, an pestis addenda haec proprieta contagiosa Alterum disquisitione dignum est circa dictum Hippocratis primo de acutis tex. non quo in loco aliquibus videtur sentire, morbos sporadicos perniciosbs esse, immo vero pestilentibus esse magis lethales. quae sententia contrariam habet sententiam communem omnium medicorum, praesertim Galeni in principio libri Epid. ubi ipse, quemadmodum&caeteri omnes facit pestiferos morbos omnibus aliis lethaliores Pro resolutione primi, dico hoc statuendum omnino es 2,pestem esse contagiosam, etiam quamcumques