Libri de arte obstetricia

391쪽

Ad candem in schola dudum a nobis introductam rationem, pleraque porro puerperia mini Strabantur. Nec una aut Orificii, aut capitis foetus obliquitas in nixarum pas Sionem parato artificiose situ, vel manu, Vel inStrumento Correcta, neque unus quidem praegres Sis clunibus partus conVersus in agrippinum fuit. POPPO circa quos ingens, ac perdoctuS ante nos Semper Clam OP erat, parturitionum, praejacente alterutra infantis aure, et harum quoque ne unam quidem Vidimus. Plerique partus nitentis cubitu ad utrum latus, sinistrum

inprimis, tum quos conVerSione Vel forcipe, Vel perforando egimus, ad marginem Vulgaris lecti fiebant.

Atque his ex partubus, per artem a me, Partim etiam a prima Obstetrico et assistentibus tractatis, tametsi, ut non Opus indicare est, pars non laete cederent, plurimi tamen felice S erant, ut Ρuerperae Suetum ΡOSt tempus Validae exirent;

unde in aliquibus similis Opera in eadem persona iterato, in Variis graviditatibus, quin etiam excerebratio bis, ter aliquando , imo in una puerperarum quarta Vice fieri potuit. Haecque parva corpore , et deformis ΡοSt annum et supra, spretis monitis et periculis, rursus praegnanS advenit; sed quintum tentata sorte tristior finis fuit. Scilicet post aliquot dies, quum aequo animo, ut Semper SueVerat, imo jocose niti coepit, per breve tempus, expertae modico S dolores, adstantibus binis obstetricibus, in amplo personis et lectis occupato cubili, de repentino ac Cum fragore a cunctis nobis horride exaudito, facta ruptio est. ΜiSera Spasinis convulsa subito exspiravit. Facta sine remora incisione Ventris, e sinistro et transVersim dilaceratus et aVulsus a Vagina inventus uterus est, expulso, ut sit, in abdomen ac exstincto jam vegeto laetu, Cum pauco in caVum essuSO sanguine. Vitiosae partus compo Sitione S Ρleraeque cales erant: soetu Vario modo transversim et alterutΓO latere Super aperturam

sito, proxima simul axilla, brachio, cubitu, manuVe. De caeteris Vulgo consignatis tot positionibuS, quot Supra omni corpusculo tactui se praebere parteS et particulae ΡOSSunt, quarum-

392쪽

LIBER SEPTIMUS.

que singulae singularis etiam praesto convertendi scripta perplicatio est; de hisce omnibus nihil serme in Observatis ha

bemus.

Cunctos partus, praeVerso Vultu, non aliter ac solitos alios Capiti S , juxta naturam, in matrem CommisimUS , atque inter Omnes non Supra tres demortui nati Sunt, quorum unum forcipe eduximUS.

Qua licet simplicissima agendi ratione et incredibili sermoraritate cujuSViS, manu Vel instrumento peraeti operis, nemo tamen Sei Verit, in uniVersa ministratione cuipiam puerperae damnum quoddam Vel in tota corporatura, Vel in partibus emerSisse, Citra exigua fortassis, ut in Omni accuratissimo subinde ad naturam partu accidit: id quod firmissime adseVeramus, quum nulla unquam, uti mille Obstetrices noscitant, penes nos enixa domo egrederetur, quin ipso die, quo licuisset, primo mane ab matrona Obstetrice, iisque, quae in partu illi et puerperio studiosae adsuerant, Visa prius in locis suis, et

inVenta quaVis Offensione, morari usque ad persectam curam permota fuerit. Puerper3rum quoque Omnis tractatio, Valentium 'aeque atque Begrarum, quota Curam, et Victum, et medicamina et V3rios adparatus, Similis Semper ac prorsus eadem Stetit, utpote secundum usus ac jam pridem indicata et recepta principia. Inter tot enixarum millia ne una quidem est, quae Se in schola demum profundius modo Habescente, Vel ardenti tumore mammae Vel ulceribus arrosam fuisse dicat, ne ex illis quidem, quam is millenae Sint, quae proles Suas, et Si uberrime potuissent, lactitare detreetaxerant. Quod, siquidem de partubus certum est, unde insans, ΡOSt- quam genituS e St, Suavem Succum ad sui incrementum Sugit; utinam idem etiam dicere de organo liceret, quo OΓtUS, O Ubi eVi ante tutatus adhuc, Vitam, formam et animum Ceperat. ASt Vero, quamquam et mater et foetus, in duplici Vita, Unam uteΓque et Suam Vivat, ac prior sit mater utique; frequenS tamen nimium ac tristis experientia docet, Vitam aliquando et salubritatem matris potius dependisse a prosperitate

393쪽

laetus, tute ac molliter in ea latentis , quam hujus lautam vegetationem ab incolumitate illius, cujus de sanguine luxurio Se ivit, Veget et cre Scit. Atque illa ipsa et alia damna, quae haecce a nobis dicta SatiS, Satisque confirmant, nec Sperare Sinunt, fore unquam, ut Vastante sua Vi, inopinato, per intervalla, non ampliuS redeant; illa igitur sunt, quae justae aestimationi cujuslibet in obstetriciis fungendi ritus et rationis perpetuo officient; nisi Cui satis temperantiae et aequitatis fuerit, ut, quidquid ars non continet, ceu illius extra limites Situm, arti neque imputet etiam. Pergit nimirum producendo a C destruendo natura, et sanitati proinde atque morbis positi sines sunt, quos ultram Ortalis nunquam eXSuΓget.

Sic utique, quod nemo Obstetricans quantulumcunque ad intelligentiam habilis , ignorat, certis epochis plurimi partus ex Se languide, Vel Varia adversitate ancipites cessant; aliis temporibus sDequentia citra modum SanguiniS profluvia, Spas- mi, phlogos es; aliis item plures in ipsis foetibus abnormitatus Sunt, quoad Vigorem et cras Situdinem, et formam, et ipsum partus situm; et permulta alia in utrisque citra consuetum obviR. Quamquam ingonuo etiam confiteri oporteat, naturam, in compenSando mox hujuscemodi tempestates melioribus, promptam Sese liberalissimam que monstrare ; quod per alia iterum ac longa aliquando spatia plerosque laetuS Sat facile, ac multos quidem paucissimis significatis doloribus praestet, PxOxime fortassis ad Originalem Omnis parturitionis normam: uno quippe quodam in utero et Vagina Se e XSerente, nec ultra ferme diffuso nixu , coque molliter urgento, et Continuo, clam quasi et quietissime cedentibus partubus : laetis etiam postea puerperii diebus, dummodo a variabili deforis offensa, inepta inprimis et aspera ministratione, matris et familiae gaudia, et infantis quies intacta maneant. Itaque ergo plura Subinde centena puerperia unu tractu alterum Subsequi alterum videre est, quibus morbidi seu fe

brilis nihil ferme accidit. Quendo igitur, ubi multae gravidae

394쪽

38O LIBER SEPTIMUS.

conveniunt, et commorantur, illarum, Sine intermissu, plures Solito mori, quasi ex ordine Statutum est; propterea nihil praeter tempora et mutationes Coeli incusare , in calamitate ridiculum, et ab Omni ratione alienis Simum esse , nemo insitias ibit. Certe sporadici morbi, nisi illata foris damna eos invitent,

ctrce SSBnt, et tueantur, puerperas rarissime invadunt. Non lΤam S a QVa natura non fuit, in pulcerrima et carissima sibi parte totius creationis.

Quare etiam citra paucos, maligna grassata febri, infames menSes, quibus ob concessa liberaliter ad conatus Curae, multa Summique pretii medicamina, major sumptus fieri ne-Ces Sario debuit, tota caeterum pro pharmacis in schola im-Ρen Sa , ut EX annexo antehac quodam schemate liquet, Singulis annis citra credibile exigua fuit; quamVis omnium pene S nos Cni Xarum, atque aegrarum etiam quocunque e X morbo, ne Una quidem ante actum puerperium e nostris, in alia ΠΟ-so comit cubicula translata fuerit, exceptis paucis, Si quidem . haec in copia exceptio sit, vix Viginti aegris , quas aliqui domus medici tempore morbi ad Ostensionem arti S, Singula S, νη-riis diebus, a semet delectas committi ad suos lectos OptaVPrant ; Sequente mox promptae Opitulationis ae porro conandi fastidio; quod fore aliunde novimus. Vapida doctrina est, qua O Se Commonstrare in lucta cum morte gestit. Nunc jam pressa oratione ab Sol VimVS, qUAe ge Sta Sunt, et QVenerunt in amplissimo Instituto, in quo inopes puerperae certum asylum, quique delicatam eas tute ac mollissime tractandi artem edoceri cupiunt, locum et pleraque opportuna habent. In hunc humanissimum finem, ut Orbis terΓ3ΓUm ΠΟ-Vit, jussu Immortalis ac non ignissimi Caesaris conditum est; eadem humanissima ac suprema Voluntate optimuS Imperatovnoster, Divi JOSEPHΙ ΙΙ. Nepos illud perstare, tutum e SSe,

ac largiter sustentari vult. Praeter multos medicos et chirurgos, qui hospites institutum invisebant, numerus studentium, ex utroque Sexu, multa

millia explet, e quibus complures honoribus praecellunt, Pri-

395쪽

alii honorati cives sunt, qui partem Suam in urbibu S et Oppidis cum laude et salutariter exercent; illorum Sub ipsis oculis pleraque acta sunt; iidem partus et puerperia molli Verunt.

et matres et nato S, cum professore et a Ssistente , Simul in Cura habuerunt, adeoque geStorum, EVentuumque omnium

sucti participe S Sunt. Atqui rebu5 omnibus palam ita et apertissime peractis, Vix quidem Veremur, ne quis in pronunciatis a nobis falsi quidquam vel occultati noverit, Vel unius unquam memoΓ ΡUeΓΡexae sit, quae Ob Iatam tardius justo Opem, Vel omissam Obiexit, Vel cui cujusve proli quidpiam noxii ObVenerit. Interim prope ac procul multi multa ad Versus nos machi nati sunt. Verum falsa illa et humilia pleraque, qualia erant, vili habuimus, praeter positas olim e Vicino , et domesticas fere quasdam insidias, quibus non indignari nefas fuisset. Sic parum solliciti circa Opinationes et Sermones alio 1'um, utque gerant, Se Seque habeant Suo loco , porro nihil morati

fecimus, ut nobis in rebus nostris Optimum SempeΓ BC COH- sultissimum Visum e St.

Atque ita confido, longe et assiduo studio , opera, et junctis aliorum Viribus , artem in mechanicis , quatenUS ad mensiaram et numerum humanis auxiliis tractari apta est, utcumque , et in medicis, quum in hisce Vix N Odo pareat, Saltem ingenue indicatam esse; ut nihil habeam, quod ex modico ingenio Vel addam, Vel demam, Vel serius, cognitis aliteUrebus, meliora edoctus, Vel excipiam, Vel corrigam. Verum tamen universam Vim Omnis vitae, in qua nihil unum et aequale est, neque Cogitari pote St, almam, Sanctam et admirandam illam , quis mortalium Verbis exprimit, Vel descripturus lineis est Nihilominus post tam longa spatia, tot ac toti e S ex natura perspectis, et tentatis rebus, totam, una Cum adplicata medicina et chirurgia, Obstetriciam doctrinam, in ampla hac puerperarum domo, et facie et habitu mutatam fuisse, neminem fugit ; vario certe discrimine, et multa molestia, quia

396쪽

LIBER SEPTIMUS.

38 2 non e X phantasia , aut lubitu, ex suasu Vel jussu in tam seriis

Lebu S gessimus, non a contrarii S in contraria, ab extremis ad CX trema Evagando, morbo S magis ingenio, quam ingenium morbis subdidimus , nec intentius contra artem quam contra artificia stetimus. Caetera non tantum leges, quibus natura agit, quasque ignoramuS, perscribere, quantum naturam iΡ-Sam, quatenu S ad Sensus nostros habet, et agitat, aliquatenus designare, hoc intentum nobis, hic labor erat. Ab illo tempore in omni politiore humanitate temporandis in puerperiis, imo etiam ex usu passim pristinae disciplinae aptior simplicitas et mansuetudo plerisque matribus et natis advenit; ara enim qualis Olim fuit, Sola et usitata, ea

Certe nunc non est, nec a triginta et plus annis inter nostros amplius traditur, nec exercetur; Sicque Vetus, Suo aeVO bona

etiam, Obstetricia magistra illa, cum Omni suo horrore forci-Ρum , manuumque , potius belluarum truncis apta, quam ad subtiles formas muliorum, passa suum fatum, fuit. Pormulti viri, peritia et ingenio gravissimi novum cultum potiorem esse, profitentur, plurimi etiam ac celebres maxime hodie obstetricantes mitissimam artem quomodo Ρene S, AD

Nobiscum exercitarunt, ac Viderunt, ubique nunc terrarum

fovent, dissundunt, et porficiunt. Simile etiam praedicare, Suo modo, de multis in schola eruditis obstetricibus decet; hancque illis laudem merito tribuimus. χAttamen inermis et insons doctrina suos quoque ad VeΓSarvi Os habet, eosque proximos ac ferVidissimo S, qui postquam primis Scientiae fundamentis et usibus nostris, alioqui circa

auctorem morte taciturniores, in Scriptis suis ac sermonibus

diu gloriati sunt, furta subito nunc spumato dente lac OTRYO gestiunt, et collocati in plausibili hoc uno penso allaborant, quo noVam in arte haeresin torqueant et conficiant. Haec magis rabies, quam bruta simplex dementia est. Etenim si concedimus etiam, illis eam ingenii altitudinem inesse, et copiam Scientiae, et reliquas artes bonas, ut nobile opus moliendo affatim pares sint, quidnam lucri insana exagitatione

accedit. Certe, si quando, quas primas leges, quosque cultus

397쪽

nostratis scholae in libros suo' congeSSerunt, petulans quispiam per joca exscindit, quid tum Z juxta communia pleraquo,

qualia a temporibus illustrium Virorum , Dionis et Mauriceau, a Deventero et aliis plus satis disperSa et ubique notissima

Nostra quidem, Sed haec me solum adigunt, mea igitur parum interest, quinam in Omni parte obstetricia mores et vitia prae aliis placeant. Verum aequa licet mente in opiniones , honestum tamen esse imo decere existimavi, ut pro munere boni cujusque Viri, quibus artis Systema meum in-Struxi gesta tandem et eventa uni Versim et Obiter complexus, eorum fidem etiam, quia equidem Vera et noVa Sunt, variis quotquot ac probis testibus impigre denuo eoque magis tutari tenderem. Caeterum quae Vera Sunt, admittantuΓ, quae salsa, remittantur; hoc rogamus, hoc petimus. Tum VCI O etiam urbane quae Sumus, ut quae a nobis dicta et aperta Sunt, si minus arrident, ex certo refellantur; pro omni, quod POSuimus, principi argumento aliud statuatur firmius; tum PTO Omni cultu, quem commendavimus, ostendatur, quidquid utile magis sit, et commodum, neque tamen anibus et tonsoribus aliunde notum, niniis luctuose peragitatum, tritum ac Vulgatissimum. Seu, ut leVe Sit, quod expOScimus, eVin-Cant tantisper, Obstetriciam, qualis prior fuit, inter caetera officia hominum et artes, solam hanc, parum emendari aUexpoliri inhabilem, ot ab aevo in omnia bonam, Vel Optimam fuisse Vel pesSimam. APS a natura prosecta est, eaque inprimis, quae in Viva

matre et foetu hominum se exercet, ex mollimentis ac beneficiis comprobatur, quibus adhucdum nulli secunda obstetricia nostra est. Donec itaque non paria sibi paribus ex ad-VeYSO fuerint, Superba, nec aevo, nee mortali obnoxia. Hanc artOm Vere ac unice a natura profectam primum ObserVaVimus, hanc agimus ac excolimVS, non eam in gypSO et cera, ligneam, coriaceam illam, artis opprobrium et naturae damnum , quam sestive spernimuS, DStidimus et AVOrsamur.

Quemadmodum igitur in aliis, quae in UniVerso regunt,

398쪽

384 LIBER VII. NOTIT'. ET COMPLEMENTA.

rebus ac potentiis certi ordines et habitus industria et studio hominum inventi ac desiniti perpetuo stabiles sunt; ita quO-que ritus et auxilia, et alia in puerperiis opportuna ex primordiali Viennensium publica Schola a nobis TeVelata nunquam non Vera Se Se et utilia prae Stabunt: quoniam ea, non ex vagis et incertis factis et Scriptionibus Tapta exempla, sed firma, toto uno hominum aeVO et ultra, ex diversissimis omnis puerperii Occasionibus, continuo usu, a nobiS Spectata, accepta, tum cautim ac Sincere collata gignentis naturae monstrata et probata moderamina sunt. Postremum incertus et aequabilis, uti cuncta in humanis Sunt, et erunt, modicum hoc quidem, at mortalibus tamen fortassis non inutile Opus claudo, ac aeterno Numini, quod in eo elaborandi, Otium et ad superandas naturales et insidiosas tot difficultates Vires et animi constantiam Sit largitum,

sub Vitae finem, qui post septuaginta et plures annos ΡΓOCUlabesse nequit , 'piissime grates gratiasque habeo atque ago.