C. Suetoni Tranquilli quae supersunt omnia: quae supersunt omnia

11쪽

Suetoniana studia, splendidissimis olim ommendata nominibus Politiani Erasmi Lipsit, deinde casauhoni Gro-noviorum patris et filii Graevii Burmanni oudendo ii

Ernesti laboribus nobilitata, nostro saeeulo valde refrigeseere oeperunt. Nam qui proximis temporibus suo-tonio edendo manum admoverunt, oholarum ommodis consulere satis habuerunt et ipse riderious Augustus Wolt, quamvis oritiois subsidiis non deficeretur, do-otorum hominum exspectationi impar visus est. Praeterea nonnulli de fide rerum a Tranquillo oonsoriptaram laudabili studio exposuerunt de verbis omendandis librique speei universa ad pristinam integritatem revooanda omnia acta esse visa sunt. Neque id prorsus salso; nam ab egregiis illis editoribus tam libri veteres magno numero inquisiti et ad emendationem adhibiti sunt, quam emendationes ingeniosae oorruptis loois inventae, ut sane qui vel acervum variae lectionis augere elaboraret vel hariolando operam daret, pauoorum, sicut mea fert opinio,

gratiam esse oonsecuturus.

Verum ho nondum salis perfectum esse videtur, ut ex infinito librorum numero optimi et antiquissimi etiagantur a tamquam duoesIdi, quos nusquam nisi in ape tos errores inoiderint ipsi deserere liceat, observentur. Multis in rebus, quae leviores videntur, ut es voeabulorum collocatio aut seribendi ratio aut capitum distinotio, editionum priorum curatores morem semel receptum Vulgatumque sequi quam ex libris immutare maluerunt sed nostra aetate intellectum est, nullam esse rationem utigatae lectionis a ne in minims quidem rebus habendam, nisi optimorum librorum Ooodoret uotoritas. Itaque

12쪽

VI PRAEFATIO. postquam tali aequabilitate complures scriptores antiqui folio eventu ad optimos libros exaeti sunt, eandem constantiam in hoc scriptore non diutius desiderari passi sumus, et nisi voluntatem vires defecerunt, hoc rao- stare conati sumus, ut antiquissimos eosdemque optimos libros nostra editio ubique et in omnibus rebus aequabiliter referret. Id quom ad modum instituendum existimaverimus, docebimus, postquam de vita et scriptis suo-tonii breviter exposuerimus.

dia i c. Suetonius Tranquillus quo oppido, quo genere ), quo anno natus sit, eo ipse in iis quidem libris qui a talem tulerunt tradidit, neque apud alios soriptores in moriae proditum reperio. Ad cisalpinam Galliam referendum existimat ossius de his . Lat. 1, 31 argumento haudita firmo usus, quod familiaris hierit Plinii hominis Transpadani. Ipse eommemorat patrem suetonium Lao- tum nomine et legionis XIII s P. F. tribunm angusti- elavium interfuisse Betriaeensi hollo Aprili mense anni 69. Laetum mox militia per unctum matrimonio operam dedisse putarim, eum filius ei natus sit Tranquillus primis Vespasiani annis Puer et patrem et avum audivit de rebus quibus ipsi interfuerant narrantes p. 127, 27. 213 24. tr. p. 300, 5. Aduleseentiam Domitiano imperante a. 1-96 egit Romae p. 248, 36 269, 18198 6; quorum locorum postremus ad annum tere Ipertinere videtur, quo anno mortuus est Vologaesus Par

thorum reX.

Ba virili aetate Tranquilli non adeo tenuis memoria superest in Plinianis epistulis. Earum soripti sunt novem libri priores post Domitiani mortem o ante Plinii

I Huius gentis antiquiorem non novi quam C. Suetonium Paulinum sub claudio et Nerone bellica laude clarum itemquo rerum a se gestarum scriptorem Plin. n. h. I4), qui postremo in Betriacensi acie Othonianis copiis interque eas legioni XIII praefuit, ut refert aestus hiat. 2, 24. 44. omnium postremus eas videtur Suetonius Optatianus, qui Tacui imperatoris a. 27 et 276 vitam scripsit, ut Vopiscus tradit in Tacito 11. Tranquillinus quidam Sanctus est ecclesiae R

manae.

13쪽

PRAEFATIO. Vnprooonsulaium Bithynicum, id est intra annos Potain: qui enim decimus inseribi solet, liber singularis est opistularum ad Traianum et a Traiano datarum, isque post prooonsulatum iroitor annum 112 editus est paucis me sibus ante Plinii mortem, ut doee Henae ad Oreuianas Insoriptiones 3 p. 124. Spoeta igitur Plinii epistularum Tranquillo insoriptarum vetustissima annos XXV egres sum, novissima quadragesimum nondum ingressum sunt vero hae I, 18 et 24. 3, 8 5, 10 9, 34 10 9 et Med. Keil. In his epistulis Plinius honori et ommodis reiquo familiari Suetonii in contubernium suum recepti omnibus in dis et diligentissime consulit. Tribunatum militarem petenti impetravit rursusque petentis gratia in propinquum aliquem transtulit, modio pretio praediolum urbi ieiunum multisque rebus ommendatum comparavit, ausam apud entumviros ae urum et somni perterritum non

modo verbis onsolatus est, sed etiam dilatione aliquot dierum expetita confirmavit, in expoliendis libellis quos dudum absolverat nimium unotantem blanditiis ad edendum exhortatus est. Neque minus Tranquillus Plinio do-oem fere annis maiori honoribusque multum ante denti omnem reverentiam praestabat et eoasilio, si usu venerat, adiuvahat, denique a Io oum extraordinario imperio in Bithrniam e Pontum missum comitatus es operae pretium est audire quibus verbis ex Bithyni a. 110 soriptis Plinius amico parum telix matrimonium experto ius trium Iiberorum a Traiano caesar impetraverit Suvioniam Tranqu--, inquit, probiss-um honestissimum eruditi simum virum, et mores iam Minus e sisHis iam pridem

in contubernium adsumpsi ahisque massis insistere me , quanis Iuno propius immae Quantum ex his Plinianis loeis intelligere lioet, Tranquillus nullis muneribus aut militaria aut publieae rei lanetus privatam a se holastio am vitam exegit, dum Plinium epistulis seribendis adiuvat otiumque vel liueria impendit vel diseipulis vel oliontibus. ino fit ut si holasti eum hominem i. e. rhetoricum professorem ela.

intra p. 271 I7 Plinius 1, 24 appellet, γοαμματικὸν t

14쪽

VIII PRAEFATIO. φιλολογον p. 275,6 3M,15 Graeei Libros non ante qua-Il dragesimum aetatis annum edidit, sed dudum seribere instituerat libellos quosdam a Plinio admodum desideratos qui tuerintno do viris illustribus an alii non deeorno, certe de vita caesarum aliquanto post edidit. Plinio mortuo Tranquillus ad . optio ii clariamiottiam atque mota transiit, ut iam pridem ut amitia . sim Plinii earus osse debuit. Is anno II praefectus praetorio laetus Tranquillum ita promeritus est, ut de

vita caesarum libros III ei mittere p. 286, 3 quippe

septiei maxime intercedente laetum esse videtur ut epistularum magisterium simulque non medioerem gratiae loeum apud Hadrianum prinoipem p. 40, 2 obtineret, unde mox una oum amio deiectus est. Refert enim spartianus cap. II, Hadrianum e Britannia, ubi anno III muro per LXXX milia passuum ducendo intentus luerit, septieio claro praefeet praetorii et suetonio Tra quillo epistularum magistro multisque aliis, quos apud Sabinam uxorem iniussu suo familiarius se uno egisso

oognosset, quam reverentia domus aulioae postularet, successores dedisse. Morosam enim et asperam mulierem perosus, quia dimittere prinoipe se non satis dignum existimabat, et omni extraneorum oetu prohibuit neo tamen despieatui esse ullois passus est suetonius quo tempore hanc Oerbitatem prinoipis expertus est quinquagenarius fuit, vitaeque quod tuit reliquum litterarum studio oonsoribendisque libris dedisse videtur. Novissimam vivi mentionem factam video a M. Fro n- tono in epistula ad M. Aurelium adulescentem data, editionis Mediolanensis p. 103. Romana p. 174, Berotinensis p. 16. Eam epistulam postremis Hadriani annis soriptam statuit Niehuhrius, fortasse reotius primis Pii temporibus tribuisset. Fuit quidem vetusti odiois pagina illa adeo oblitterata, ut pavea legi potuerint eaque parum inter Boohaerentia. Verum eum verba reputo Tranquilli in atriae, qui nisi sciret quanis opere me diligeres, OI-ιarium hoc nemininuo numquam eae sisseι, itemque ea quae praeoedunt Inseri aulam me Tranquillus, cum '

15쪽

PRAEFATIO. IXgeres, esiamnunc vesanism, satis lare ognoscere mihi

videor, haud ita benevolo quidem sensisse de Tranquillo Frontonem, sed Mareus redo iniuriam ab avo illatam oupidior fuit reparandi quam ontinuandi. Licebit igitur

existimare, non defuisse optimo seni per extremam neotutem gratiam Antoninorum. De soriptis Suetonii expositurus eum ordinem sequar, ut primum de iis dieam quae supersunt, dein do amissis. Prioris generis duo sunt, sed ne ea quidem ab omni parte integra nam de vita caesarum libri prinoipio Oarent, libellus de Grammatiois et rhetoribus fine. De vita caesarum libros et Hadriano impe-Do vitas-rante editos esse, iam olim e locis p. 254, 8 et 40, 22 : ἰς initi. intelleolum est; sed invento demum Lydi libro, qui est de magistratibus Romanorum, Parisiis editus a. 18II, seiri potuit non alio anno quam 120 vulgatos esse. Lrdus enim, studiosissimus Tranquilli verba repotivi p. 286, 2 caesarum vita dieatas ait septimio praefecto eohortium praetorianarum. Eo loo pro Septimio septiolum reponendum esse eum de quo supra diximus, primus L D. Fus in epistola ad Hasium Leodii 1820 edita doeuit, postea multi ertatim demonstrarunt a fortasse nesse avit quidem librarius, eum Lydi odo Parisinua

suppl. graee. n. 257. tam foede commaculatus a dilace ratus sit, ut ea litterula essetneo an a quidem discernere non quiverim. Is septioius eum per biennium a. 119-12 praefectura functus sit, iam nullus dubitandi locus relietus est. sed Lydianus loeus non minus ommode in lueem ἀκέφαλm emersit ad aliam doetorum hominum controversiam dirimendam, quae de principio Caesarum amisso an extante agitabatur. Mutilum esse primum librum doeti dudum viderunt et primi quidem ommemorat a Raphaelo Volaterrano eorumentariorum urbanorum Romae a. Ibo editorum libro I9, ouius hae sunt verba opinio grammaticorum nonnullorum est primam vitam Caesaris haud inis am reperiri, cum verisimile non si ipsius incunabula seneris tacuisse adeoque eae Grupis exoraum

16쪽

X PRAEFATIO eale, eum Merorum omnium, etiam i ctilium, avius ον Mnem res erit; iraque si s Caesar in principio ama a esse verba Eandem sententiam oum doetissimus quisque tulisset ut Turnobus Ursinus standorpius, et vel mederi ei laeturae studuisset a. 1521 Io Lud Vivea ompositis supplementi instar aliquot capitibus, quae postea Laevinus Torrentius ampliora feeit solus Isaam casau- bonus, eterum Tranquilli interpretum dioile princeps, extitit qui caesaris vitam illaesam ad nos pervenisse sibi persuaderet, mire commentu potuisse seriptorem in alio libro do Iulia gente Caesarisque aduleseentia exposuisse. Reeentium satis erit duos appellasse Fr A Woiastum qui initio Caesaris aliquot stellulas de eotus signifieandi ausa apposuit, et Niobuhrium qui plane gemina laeuna Plutarcti Caesarem laborare animadvertit. Iam postquam Lydi locus innotuit, dubitare nemo sanus potest. Sed ut omnem rem omplectar, haee fore desiderantur:

Ihoxterior libri titulus. Vetustissimi enim libri Memmianus et Vatieanus Lipsit, praeterea Parisinus 58M et Haganus d Wolsti, donique eommemorati a Volaterranos Vive ita inoipiunt annum assens Maerum decimum pa-wem amisi a uenissiusque consulibus, nusquam adiecto Divi Iulii nomine. Temptaverunt quidem reliquorum li-hrorum orthae multis modis hiatum explere, dum unum nomen Caesar vel duo Alitis Caesar primo, eoundo, te ii Ioeo aditoiunt, quin etiam trina nomina Divus. Iulius Caesar vel Iulius Caesar serus vel Caius initia Caesar primo oo praetexunt, verum eo magis auam inscitiam produnt eonsulam nominibus non suppletis. Neque minus de vano hausta sunt vulgares operis inseriptiones de XII Caesaribus, de viis XII Caesarum, de ara et moribus duodecim Caesarum aliaeque similes, eum in neminiano libro omnino nulla appareat nam harharam manum sae- euli XIV non euro verusque libri titulus antiquitus ab nonnullis librenia, uno a nobis debuerit ex insequentium vitarum lausulis et insoriptionibus tamquam pos limini iure reoiperari.

17쪽

PRAEFATIO. XI 2 praefatio ad s. Septicium clarum praelaetum praetorio vo praefectum praetorianarum Oohortium, in qua de oonsilio suo scriptorem domisse auspioor quae lectorum seire intererat.

3 caesarum gentile stemma, στέμμα συγγενικον Καισαρων ut soriptum tuisse iudieavi p. 283 8 et 287, 25 vel a suida vel suida auotore). Desiderari a leotoribus talem generis caesarum deseriptionem, Vulgaria exempla suetonii dooumento sunt eius modi stemmatis instructa Neque ignorasse veteres id artificium, testisos Tranquillus ipse p. 188 8. 4 Libri primi, qui de Divo Iulio est, initium Nooessari enim Tranquillus, quem ad modum in reliquis vitis facere consuevit, do Iuliae familiae origine Athana a Troiana eiusdemque inorementis, tum de caesarum nomine et genere, postremo de ipsius Divi Iulii ortulaturaeque magnitudinis signia, de puerili institutione et

magistris exposuerat. Inde superesse arbitror Dustulum p. 286, 9 relatum, quod perperam Brouhhusius ex p. 79, 35 casauhonus adeo ex p. 226, 31 - 33 derivatum voluerat. De caesarum nomine Spartianus quoque in Aelio Vero eap. 2 et Servius ad Verg. Aen. 1, 286 Tranquillo auctore usi esse videntur. De magistro ipse mentionem leuit p. 260 15. Omnia hae quae modo enumeravimus compleotentifaollo videbitur integer quaternio deperisse eius egempli, unde nostra omnia propagata sunt. Facta esse ea iactura deho post Lydum qui saeculo 1 medio scripsit, et ante IX saeculum quo Memmianus liber seriptus est, omnium ut integerrimus ita et vetustissimus, sed apite et ipse truneatus et tamquam res salva esset, maiuscula littera initiali et vorsioulo rubricato ornatus.

Distribuit suetonius opus de caesarum vitari Q ibi asi unetigo ditis certe nulla videtur osse idonea ausa, our veteri testimonio p. 283 8 fidem derogemus. Librorum enim Suetonianorum hac in re una auctoritas esse potest, postquam titulo una cum prinoipio operis deperdito ipsa quoque dosoriptio obseurari coepta est Itaque laotum

18쪽

XII PRAEFATIO. est ut in antiquissimo Memmiano odio duodecim vitae nominibus imperatorum distinguerentur omnes, sed non

ultra quinque primas Divi Iulii Divi Augusti, Tiberii, C. caligulae ), Divi Claudii vitas numerandi voeabula

servarentur liber primus, liber eoundura, liber tertius, liber quartus, liber quintus Aone hoo quidem praetermittendum est quod in eodem libro Caesares sex primi singulis versiculis litterarum maiorum et rubri tarum inoipiunt, sex posteriorum tantum duo, Galba et Vitellius. Procedente tempore malum latius serpsit, eum interruptum numerorum ordinem librarius aliquis ita resarciendum existimaret, ut singulis vitis singulos libros

tribueret, id est libros distingueret duodeoim. Ea labes iam eodioem Medioeum tertium pl. 68 7 qui inter minus integros de antiquissimis est, oecupavit, ut mirum videri non debeat, quod Vincentius Bellovacensis et Ia-oobus Magni et alii media aetatis aeriptores cum Vetustissimis editoribus huno ordinem seeuti sint sed oum reputaverimus tres Flavio coniunctos librum moere minorem quam vel unum Tiberium, tresqne aestivos imperatores ne caligulam quidem aequare magnitudine, comparatis etiam aliorum scriptorum ut Diogenis Laortii rationibus, recte ac merito Isaacum Casaubonum anno 1595 iudicabimus suidae auctoritati concessisse. η' aia. capitum quoque disti notionem ne silentio trans eam, nolui eum quidem ordinem numerandique morem pes turbare, quem a scribis quinto decimo saeculo inductum primisque editionibus receptum Erasmus numeris in a gine editionis Basiliensis a. 1518 appositis sanxisse videtur in perpetuum neque is tam ineptus est ut abiici debuerit. Sed nolui tamen neseius esses, lector benevole, reperisse me in Memmiano oodie aliam apitum divisi nem tam commodam tamque luculentam, ut ipsius Tranquilli manu instituta esse videatur. Eam igitur, pausis modo inliter administratis quae neeessario aefingenda

2 Tranquila librum suam Caligulae eontinistem Lamyr dius quoque eommemorat in commodo cap. 10.

19쪽

PRAEFATIO. In orant, in hae editione oourate expressam esse sevo e si lorum initiis reduotis.

Do vita caesarum libri ooto quo tempore editi, quo principio praediti, qua ratione in libros et eapita divisiluerint, exposuimus iam dioendum est, quo oonsilio et quo foribendi genere ompositi, denique quibus iudiciis posteris exoepti sint. Amisso operis initio eum uotorem ipsum de oonsilio suo laborisque adiumentis disserentem non habeamus, hoe mihi videtur ante omnia a probe tenendum esse, ut invitarum seriptoribus, non in historiarum auctori-hus ollooari se voluerit' . Itaque inique laeeret, qui

prooemia, orationes, morum adumbrationes et si quae solent huius generis altiora et ampliora ab historicis eum rerum gestarum memoria ooniungi, a Tranquillo desideraret talia neque seripsit neque se seripturum reoepit,ho unum feentus ut caesarum duodecim vitam neque quicquam praeterea Omponeret. Talo oonsilium haudquaquam improbandum dueo, cum res enarrandae sunt, quarum summa ad unum prinoipem regio quidem nomine carentem sed potestate plus quam regia praeditum dolata est immo laudandum esse existimo, cum soriptorem aliquem video intellexisse oo se oribendi genere, quod in vitis exponendis versetur, dioilius quam historio arte, rara illa et praeolara, et sibi et aliis salis esse

laeturum.

Sed hoe tamen conoedendum est, suetonianum genus Oporis vina neque ad Taeit Agrioolam neque ad Plutarcheas vitas accedere. Primum enim temporum nimium indiligens est, cum non modo ad annorum numeros praeter natalem sa- talemque diem nihil fero retulerit, sed ne per aetatis quidem gradus distinxerit eius hominis euius vitam persequitur, mores corroboratos, immutatos eorruptos hinc fit ut illius morum tam bonorum quam malorum singula dommenta inveniamus multa, sed universi ingenii mox in 3 Id ne Vopiscum quidem latuit, qui in Probo eap. 2

in ut Salmatios, inquit, Livio Tacitos rogos .... -uarer, sed Marium Maximum, Maeonium Tranquillum eis

20쪽

xIT PRAEFATIO. molius mox in peius mutati, denique perlaeti ae eonsummati nusquam plenam imaginem videamus adumbratam.

Doinde hoe in saetonio reprehendendum est, quod rerum publiearum minus diligens fuit quam caesarum personis dignum videtur. De re publiea paeo belloque vel auota vel deminuta, de trium provincialiumque statu, de legibus et magistratibus pauca quaedam et dialeota adnotavit, totus sero in id intentus, ut a caesaribus suis nihil humani alienum luisse ooeret. in laetum est ut in Divi Augusti vita Agrippa et Naeoenatia laudes, in Tiberio seiani foetera verbis vel nullis vel paroissimis illu- atrarentur hino c. caligulae spurotasimum illud quadriennium integri libri spatium explevit hino trium principum rebellio, nisi Taeit historias tortuna servasset, obscurissima laret. Laborat igitur suetonianum genus vitiis quibusdaἀnon exiguis, quae cum vitae studiorumque genere seriptoris videntur coniuncta fuisse. Publiota enim muneribus numquam lanetus eo magis animi quadam magnitudin naturali adiutus, sed libros indetesso studio legere excerpere inter se oonferre solitus, facilius singularia o aliquo modo exstantia laeta vel diet animadvertere ope capita componere quam aequabilem opiosumque rerum ordinem, qui quasi vitae humanae deeursum aliquem imitaretur, pertexere potuit. Inde explieare licet, quod qua de eius Illustribus viris supersunt, quoniam sunt hominum litteris deditorum vitae, Oeedente etiam insigni singularum brevitate, perteotionis speeiem habent maiorem caesares vero, sive nati sunt et educati ad spem imperandi, sive provecta aetate ad principatum a tesserunt, ad unam eandemque ero apitum formulam deseripti sunt, ut grammatioum hominem agnoscere tibi videare, qui ex uotorum infinita multitudine notabilia quaeque deeerpta et in disoretos adversariorum forulos disposita interloeto tempore Omponere et stilo formare

aggressus est.

o virtutos sunt tamen his ipsis vitiis laudes conivnotae, quas prudens historioarum rerum iudex maximi faciet in ol-