장음표시 사용
11쪽
quem ae esse adeptum putabat , neque laedi, neque im-nianui extatiinabat amne oria quoque et vultu serenitatem Stoici homini unquam ulla posse aegritudine obnubitari. 6. Has ille inane eum staret glorias, iamque omnes finem euperent, verbisque tua defatigati pertaeduianent tum Herodes Graeca, ut uiua Iuriinuamo fuit, oratione utens Permitte, inquit, philosopho-Tum amycissime, quoniam respondere noctibi, quo idiota et rudes vocas, non quimus, recitari ex Iibro, quid de huiuaeemodi magniloquentia eatra senserit dixeri me miserus, Stoicorum vel maximus iussitque proferri Laertationum pietet digestarum ab Arriano primum Iibram: in quo ille venerandus senex iuvenea, qui a Stoicos appenabant, neque frugi neque operae probae, ae in theorematis tantum nugalibus et puerilium tangogarum commentiaionibus oblectantes, obiurgati ne iusta incessivit. I. Lecta igitur sunt ex Iibro, qui ProIatua est, ea quae addidit. Quibus verbis Epictetus aevere imu ae festiviter eiunxit atque divisti a vero atque incero Stoico, qui eaηet proeu dubita οἰκωλυτος, ἄνεκβίαστος, ἀπαρεμποδιστος, ἐλευθερος, -ορος ευ-- δαίμων, vulgus aliud nebulonum hominum, qui se Stoia
eoa nuncuparent, atraque verborum et argutiarum fuliagine ob oeuIos audientium laeta anetissimae disciplinae
S. A. Eis μοι περ αγαθῶν καὶ κακων. B. Ἀκουε. Ἱλιοθεν μὲ φέρων ανεμος κικονεσσι πέλασσεν. s. ων Osπων τα μέν ἐστιν αγαθα, τα δὲ κακα, τα δὲαδια ορα Ἀγαθα μὲν ουν αἱ ρεται καὶ τα μετέχοντα
12쪽
ἔστων - καὶ ανακραυγάσαντι σοι ἐαν τις κακοσχολος πα
σαρ με πτέρι ρητα κανηγορονμενον, μέμνησαι της δμαιρέσεως. ει τις σοι εἰσωντο καὶ χριῶντι σμα καὶ τρέμοντι προσελθων εἴπη, τί τρέμεις, αν, ωπε περ τίνων
σοὶ ἐστὶν ὁ λογος μηi τι ἔσω ὁ Καῖσαρ αρετην καὶ κακίαν τοῖς εἰσερχομένοις δίδωσι - πιμοι ἐμπαίζεις καὶ - προς εοῖς ἐμοῖς κακοῖς - 'Oμως, φιλόσοφε, εἰπέ μ τιτρέμει ς; ουχὶ θανατος ἐστὶ τὸ κινδυνευόμενον, ηδεσμωτηριον, ei πονος του σωματος, εφυγη, et αδοξία τί γαρ αλλο μητικακία μή τι μετέρον κακίας σὴ ουν τίνα προς ταντα ἔλεγες - ι ἐμοὶ καὶ σοὶ, ανθρωπε αρκεῖ μοι τα ἐμακακα. - 3. καὶ καλως λέγεις αρκεῖ γαρ σοι τα - -κα, αγώνεια, ηδειλία, Ἀλαζονεία, πιαλαζονευου φυτη σχολν καθημενος. I . Tr τοῖς αλλοτρίοις ἐκαλλωπίζου;
τὶ Στιυῖκον ἔλεγες σεαυτον; ηρεῖτε οπιυς ιαυτους ἐν χπρασσετε, καὶ εὐρήσετε, τίνος ἐσω ἀρέσεως τους πλείστους ἱμῶν Ἐπικουρείους ευρήσετε, λίγους τινας Περιπατητικους, καὶ τουτους ἐκλελυμμους. 5. His ille auditis insolentisaimus adoIescens obtieuit, tanquam si enomnia non ab Epicteto in quosdam alios, sed ab Herode in eum Meta essent.
quod Chilo LMedaemonius consilium anceps ero saluteamiel emit quo ue se circumspecte et anxie congia randum, an pro uertieretibus amicorum delinquendum alia quando si , notat is inibi ee remea, quae Theophrastusee M siser ore riga re seripseraene.
I. Laeedaemonium Clitionem, unum ex illo inclyto numero sapientium, scriptum est in Iibris eoirum, qui
vitas resque gestas clarorum hominum memoriae mandaverunt, eum die vitae suae postremo eum inibi inora occuparet, ad cireumstantes amicos sic locutum a Di-
13쪽
eta mea, inquit, laetaque in aetate Ionga Ieraqua
omnia fuisse non Poenitenta, forsitan vos etiam aetatis. a. Ego erte in his quidem tempore non fauo me nihilegae quidquam ominiasum n me, euius memoria rei aliquid pariat aegritudinia uia prolaeto iIIa unum ait, quod rectene an perperam seeerim, nondum mihi plane Iiquet. 4. Super amaei capite iudex eum duobus Ilia ui Lex ita fuit, uti eum hominem condemnari neeeaae esset. Aut amima igitur evitati perdendus, aut adhibenda fraus 1egi fuit. I. ulta eum animo meo ad casum tam ancipitem medendum onavitanti villum eat, esse id quod laei, pro hoc quod erant alia, toIeratu fa- ianua. s. aeitu ad condemnandum sententiam tuli: hia, qui a vi iudieabant, ut absoruerent, persuasi. I. Sie inini et iudiei et amici omelum in re tanta aIvum luit. Sed hane capio ex eo facto molestiam, quod metuo, ne a Perfidia et euIpa non abhorreat, in eadem re eodemque tempore, inque communi negotio, quod mihi optimum factu duxerim, diversum eiu auia au illae S. Hi autem Chiis praeat uia homo a lentia, quonam que debuerit contra Iegem contraque tua pro amie promedi, dubitavit eaque res in fine quoque vitae Ipso animum eius anxit. s. Et alii deincepa muli phiIoaophia aeetatores, ut hiathris eorum aeriptum eat, alia anquisite aatiaque oIIieite quaeiaerunt, ut verbia, quae aeripis uni, ipsi utar ει δεῖ βοηθεῖν τω φίλε παρα τομαιον, καὶ μέχρι ποσου, καὶ ποῖα. Ea verba ignificant,
quaeatas eoa, an nonnunquam eontra tua contrave morem faetendum pro amico ait, et in qualibus, set in qui-hua Leauata, et quemnam duaque modum. 10. Super hae quaestione eum ab auia aicuti dixi, multis, ium vel diligenti imma Theophraato disputatur, viro in phi1osophia Peripatetica modesti imo Metiarimoque Eaque disputatio aeripis eat, si reete meminima, in libro elua De amicitia primo. II. Eum Iibrum M. Cieero videinrIeginae, eum ipse quoque Iibrum de amicitia ompon
reti AE eetera quidem, quae sumenda a Theophrasto
14쪽
existimavit, ut ingenium faeundiaque eius fuit, sumsit
et transposuit commodissime aptissimeque 12. Hunc autem Iocum, de quo satis quaesitum esse dixi, omnium rerum Hiarum difficillimum atrictim atque euraim trana-oessus est neque ea, quae a Theophrasto pensiculate atque enueIeate scripta sunt, exsecutus est; aed, anxietate illa et quasi morositate disputationis praetermissa, genua ipsum rei tantum pauci verbia notavit. 13. Ea verba Ciceronia, si reeensere quia euet, apposui mairitur noua utendum esse αrbitror, ut eum emendatimores rem Orum sunt, eum sit inter eos omnium rerum, eonginorum, OIuntretum, sine uua exceptione communiatas ut rerem si quisfortuna aeciderit, ut minus iust voruntates amicorum a vandas rint, in quibus eorum aut e ut intur aut iamre, Melin dum sit de via, modo ne summa turpitudo sequatur est enim, quatenus remitatiae venω dari possit - Cum regetur, inquit, reuee ut amisi, automa, declinandum est de via, ut etiam iniquam voIuntatem illius adiutemus. 4. Sed cuiusmodi decIinatio ista esse debeat, qualiaque ad adiuvandum digressio, et in quanta voluntatis amici iniquitate, non dieit. 5. Quid autem refert seire me in eiusmodi perieuIis amieorum, a non magna me turpitudo inse-tura est, de via recta esse decIinandum, nisi id quoque me do erit, quam putet magnam turpitudinem, et eum decessero devia, quousque degredi debeam 3 Est enim, inquit, quasenus clari remscitiae ventre possit. 16. Hoc immo ipsum eat, quod maxime diseendum est, quodque ab iis, qui docent, minime diei ur, quatenus quaque finidari amieitiae venia debeat. II. Chilo ille sapiens, do quo paulo ante dixi, conservandi amiet eausa de via declinavit ae video, quousque progressu est falsum enim pro amici salute eonailium dedit. 8. Id ipsuintamen in fine quoque vitae, an iure posset reprehendi eulparique, dubitavit. Contra patriam, inquit Cicero,
nemo ignoravit, etiam priusquam Theognis, ut Lucilius
15쪽
LIB. I. CAP. I. et ait, nasceretur. Sed id quaero, id desistero em pro
amico eontra ius et contra quam Iieet, salva tamen libertate atque pace, faciendum est, et eum de via, te ipse ait, dec1inandum est: quid et quantum, et in qualienulla, et quonam usque id fieri debeat. 20. Periales ille Atheniensia, egregius vir ingenio, bonisque omnihua disciplinia ornatus, in unas iidem specie, ae plani
tamen, quid existimaret, professus eat. Nam eum amim eum rogaret, ut pro re ausaque eius falaum deier ret, hi ad eum verbis ullus eat: Aia με συμπραττειν
τοῖς φίλοις, αλλὰ ριέχρι τ- θεεδν. I. Theophrasina autem in eo, quo dixi, libro anquisitius quidem super
hae re ipsa et exactius pressiusque, quam Cicero, disserit. 22. Sed i quoque in doeendo non de unoquoque facto singillatim existimat, neque erit exemplorum doeumontia, sed generibus rerum summatim universim quo utitur, ad hune ferme modum 23. Parva, inquit, et tenuia Ves turpitudo, vel infamia subeunda eat, si ea re magna utilita amico quaeri potest. Rependitur quippe eleomPenaatur Ieve damnum delibatae honestati maiore Hia gravioreque in adiuvando amico honeatate minia inaque illa Iabes et quaa lamna famae munimentia par. eamin amico utilitatum olidatur. l. eque nomini-hua, inquit, moveri nos oportet, quod paria genere ipeo non sunt honestas meae famae et rei amiel utilitas. Ponaerihua haec enim potestatibusque praesentibus, non voeabulorum appestationibus neque dignitatibus generam diiudieanda sunt. 25. Nam eum in rebus auto rihua, aut non longe secus, utilitas amici aut honestannoatra conatatit, honestas procu dubio praeponderat. in vero amici utilitas nimio est amplior, honestatis autem nostrae in re non gravi levis iactura est: tune, quod utile amico est, id prae iIlo, quod honearum nobiaeae, si plenius Heui magnum pondus aeris parva λ-mna auri si pretiosius. Verba adeo ipsa Theophraatiauper ea re adaeripiar as. Oυκ in , a που τουτ' ἐ-- τεμιωτερον ηδη, mea ἀπ-υν - μέρος, τουτον,
16쪽
προς ὁ τηλικον θατέρου συγκρινο/ιενον, αἱρετον ἔσται. Aέγω σὲ τον si καὶ χροψων τιμιμερον χαμυ, καὶ τηλικον opa ρυσω πως τι 'λίκον χαΔου μεγεθος αν-τνπαραβαλλομενον, πλέον δοξει, αλλα ποιησει τινα οπην καὶ το πλῆθος καὶ το μεγεθος. I. Favorinus quoque philosophus huiuscemodi indulgentiam gratiae tempestive, Iaxato paulum reinamoque a uIi iustitiae ex mine, a verbis definivit: 'κκαλουμένη χαρις παρα τοῖς ανθρωποις, τουτέστιν υ σις ώκριβείας ἐν δεοντι. M. Post deinde idem Theophraatua ad Aue ferme aevientiam disseruit Has tamen, inquit, et parvitate rerum et,nagnitudinea, atque has omne officiorum eatimationea
a ia nonnunquam momenta extrinaeeua atque aliae quaia appendiem personarum et eausarum et temporum, et
cireumatantiae ipsius necessitates, qua includere in praecepta difficile est, moderantur et regunt et quasi gubernant, et nune rata efficiunt, nunc irritas. 29. Haec aliaque Theophrasina alia caute et in licite et retio . se, eum hacernendi magia disputandique diligeriis, quam eum deeernendi sententia atque fiducia, disserufit;
quoniam profecto causas eientiae, orporum varietates, diseeptationumque differentiam ignorantes, directum atque perpetuum distinetumque in rebus singuIta Praeeeptum, quod ego nos in prima tractatua istiua parte desiderare dixeram, non capiunt. 30. ius a tem Chilonia, a quo disputatiuneulae huius initium L elmus eum Ita quaedam sunt monita utilia atque prudentia, tum id maxime exploratae utilitati eat, quod duas feroeissima asseetione amoris atque odii intra modum tantum oervuit me, inquit, Misanes, to-- quam foris fortunα surus: ae liuem tentis aeris, ωngurem fortasse post amaturres. I. Super hoc eodem
Chilone Plutarehus philosophus in libro Περὶ ψυχῆς
primo ita aeripsit: είλων ο παλαιος, κουσώς τινος λέ
17쪽
Quam te eare curioseque e Ioraveris Antonaias Iulianis noratione M. Maii verbi ab eo mutati argutiam.
I. Antonisu Iulianus rhetor perquam fuit honesti aruque amoeni ingenii; stoetrina quoque iata utiIiore ae deIectabili veterumque Megantiarum eum et memoria multa fuit: ad hoe aeripta pleraque omnia antiquiora tam eu-rioae Uectabat, et aut virtutes penaltabat, aut vitia rim batur, ut iudicium faetum esse ad amuaaim die es a Ia Iulianus nuper eo enthymemate, quod eat in orationem. Tullii, qua pro Cn. Planeto dixit, ita existimavit. 3. Sol verba prius, de qui a iudieium ab eo laetum est, ipa ponam QMαnquam dissimus est seeuniae debiaio et gratias nam quipeeuniam dissolvit, statim non δώ-bet id, quod reddidit qui autem debet, aes retineι alie--- grotiam aeretem et qui refere, Metre qui Arebet,
a n eo,pso ρυ--δet, refert. Aequa ego nam Maneto desinam debere, si AO soreero ne minua si redderem τοruntate Φεα, si ho molestise non accidisset. 4. Criapum sane, inquit, agmen orationi rotundumque, o modulo ipso numerorum venustum, e quod eum venia
egendum ait verbi paulum ideo immutati, ut sententiae fide salva esset. 5. Namque debitio gratiae et pecuniae eoIIata verbum utrobique servare offaet. Ita enim reete opposita inter sese gratiae peeuniaeque debitio videbitur, at et peeunia quidem deberi dieatur et gratia sed quid eveniat in pecunia debita solutave, quid contra in gratia debita redditave, debitionis verbo utrinque ervato, di aerntur. 6. Cieero autem, inquit, eum gratiae pecuniaeque debitionem dissimilem esse dixisset, eiusque se tentiae rationem redderet, verbum hetin peeunia ponit; an gratia Rabet subitet pro debet ita enim dicit Gratiam ctutem et qui refert, Asbet; et qui Arebori in eo ipso, quod Arebet, refere. I. Sed id verbum Λαδε cum pro-Pomin omParatione non satis onvenit. Debitio enim gratiae, non habitio, eum pecunia confertur. Atque ideo
18쪽
eonsequens quidem ruerat sic dicere e qui debet, in eo ipso, quod debet, refert quod absurdum et nimia coaetum foret, at nondum redditam gratiam eo ipso redditam di-eeret, quia debetur. S. Immutavit ergo, inquit, et subdidit verbum ei verbo, quod omiserat, finitimum, ut videretur et aenaum debitioni aeollatae non reliquisse, et eoncinnitatem sententiae retinuillae Ad hunc inodum IuIianus enodabat diiudicabatque veterum aeriptorum sententias, qua apud eum a Ieaeentea Ieetitabant.
. Demosthenem tradunt et vestitu incero et ultueorpori nullo venustoque nimisque aecurato fuisse. Hine etiam κομψηIIIa χλαινις καὶ μαλακοὶ χιτωνίσκοι ab Remuli adversariisque probro data. Hinc etiam turpibus indignisque in eum verbia non temperatum, qui Parum Vir, et ore quoque ouuto diceretur. 2. Ad eundem modum Hortensius omnibus ferme oratoribu aetatis suae, nisi Μ. Tuuio elarior, quod multa Leumi munditia et ireumspecte compositeque indutus et amictus esset, manusque eiu inter agendum forent argutae admodum et gestuoaae, malediciis ompeuationibusque Probrosia laetatua eat, multaque in eum, quasi in histrionem, in ipsis ausia atque iudieiis dieta unt. 3. Sed eum L. Torquatus, ubagreati homo ingenio et infestivo, gravius acerbivaque apud eonatuum iudicum, eum de causa Suuae quaereretur, non iam histrionem eum esse di ceret, se gestieulariam Dionysiamque eum notissimaeaaItatricuIae nomine appetiaret tum voce molli atque demissa IIortensius Diovasa, inquit, Diovata malo equidem esse, quam quoa tu, Torquate, αμουσος, --φροδιτος απροοδιονυσος.
19쪽
. vitia et eruditis viris audientibua Iegebatur oratio ΜeteII Numidiei, gravia ac diserti viri, quaan inmensurudixit ad populum de dueendis uxoribus, eum eum assim trimonia apessenda adhortaretur. 2 In ea oratione ita scriptuin fuit Scarne uxore Osremus, Quiriιe8, eras, Omnes e motis a eaereremus sed quoniam ita naturotrudiuit, ut ne eum alia actus ommoda, nec insutiaum modo vivi possit, aruti perpetuas potius, quam brevi voluptati eonstitin m. 3. Videbatur quibusdam, Meteuum ensorem, cui conatIium esset, ad uxore dueenda populum hortari, non oportuisse Ineque de molesti incommodisque perpetuis rei uxoriae confiteri; neque adhortari magia esse, quam dissuadere, abste rereque ae eontra in id potius orationem debuisse sumi dicebant, ui et nullas plerumque esse in matrimoniis molestias asseveraret, et, si quae tamen necia dere nonnunquam viderentur, parva et leves facile que eas toleratu diceret maioribusque eas emoIumenire et voluptatibua obiiterari easdemque ipsas neque omnibus , neque naturae vitio, sed quorundam maritorum vipa et iniustitia evenire. 4. Titus autem Caatriarius recte atque condignemeteIIum esse Ioeutum existimabat Aliter, inquit, censor Ioqui debet, aliter rhetor. Rhetori eoneeaauin eat, ententiis uti falsis, audaeibus, subdoIia, aptiosis, a veri modo simile sint, et possint ad movendos hominum animos qua1icunque natu irrepere. Praeterea turpe esse ait rhetori, a qui in maIa ausa destitutum atque impugnatum relinquat. 5. Se enim ΜeteIIum, inquit, sanetum virum, iIIa gravitate et fide praeditum , eum tanta honorum atque vitae dignitate, Pud PopulumRomanum loquentem nihi1 decuit aliud diuere, quam quod verum eas sibi atque omnibus videba-
20쪽
tura praesertim eum suΡerea re Meeret, quae quotidiana intelligentia et communi pervulgatoque Vitae usu comprehenderetur. 6. De molestia igitur eunetis homin bus notissima confessus, eaque confessione fidem sedulitatis veritatisque commeritus, tum denique faciI et procliviter, quod fuit rerum omnium validissimum atque verissimum, persuasit, civitatem salvam eas aine matrimoniorum frequentia non posse. I. Hoc quoque Ilua ex eadem oratione eteII dignum esse existimavimunaasidua ieetione, non hercle minua, quamquRe a gravissimis phiIosophia acripta sunt. S. VerbameteIli Meeaunt Dr immortales plurimum possunt; sed non ruaveiae debent nobis, urem pareniss. At paranis1 a pergunt uber errare, bonis exheredant. Quid ergo nos renescimmoriretibus diutis exspectemus, nisi malis rare minus innem fariamus His demum nes propitio esso σε um est, qui sibi adversarii non sunt m mmortales virturam approbare, non adhiberi bene.
. In oratione Cieeronis quinta in Verrem, in Ithro speetatae fidei, Tironiana cura atque disciplina facto, itae
aeriptum fuit 2. Homines tenues obseuro se nolinaevigant: aerentis e loere, quae nunquam rente reci rant; neque noti esse iis, quo venerunt, neque s Ereum cognitorores eas possunt me rena tamen inducere civitatis, non modo Fud nostros magistratus, qui et Drum et existimationis perseulo continentur, nequct ua eissa solum Romanos, qui et aermonis et euris e multarum rerum Orietaι iuncti sunt, formas istos m