De ratione quae Lockii inter et Kantii placita intercedat

5쪽

INTERCEDAT.

AUCTORITATE

AMPLISSIM PulLOSOPHORUM ORDINIS

RIT CONSECUTUS

MDCCCLXIX.

6쪽

ono.

7쪽

ti. Quanti fecerint logicen. ruoniam hic de l0gie egimus, non alienum e SSe

VidetUr eorum, qu0 qua Si parente hujus cientiae VeneramHr, pallei meminiSSe. Primu enim, qu0dseiam, L0ckius intellexit iam de Aristotele taceo ,

quanta esSet vis in intellectus physi0l0gia, et hic ipse toti operi sufficere conatus est; antius in Xiguum

anguStumque c0ncluSit quaesti0nem, Sibi Ver Solus esse videbatur eritiquS. Praefatur libro su L00kius, aliquando sibi eum amicis disceptanti in mentem Veni SSe, plane aliam SSeviam ineundam, eam videlicet, ut, priUS illam de natura rerum cogitetur, Statui poSsit, quid valeat intellectus et quid sit intellectui auu0mmodatum, quid On' Omissa sunt, quae in commentatione antecedunt, haec dico: prooemiunt de scientiae continuatione de partibus scientiae primarii8, primunt quidem de ethice, do proposito ethicos, de progressu ethico et de thice dignitate, tum do eientia sive do iis quae sunt, de Proposito et de progressu scientiae, postremo de logice sive de iis quae sunt intellecta, de proposito logices, de progressu logico et de logic auctoritate. 1.

8쪽

aec0mmodatum. Quocirca id agendum eSSe e Set, ut mente, quatenus in Sui imperii rebu Versetur, hist0rice considerata ratio declaretur, qua perveniat intellectus ad noti0nes rerum Ut cogniti0nis nostrae fide explorata, CRUS ne enumerentur, cur putemus aliquid verum

esse. Sed nihil amplius quam ea deScripturuS St, quae ex observando intellectu dididit suo dilicet intellectu observando, Sed aliorum intelleolus pariter se habere credendum St. Quae quum ita sint, hane instituit L0ckiu rationem, ut quaerat primum quae Sit dearum, quas in intellectu reperimus, origo et qua via ad illas perVenerimus. Vocat autem ideam quicquid intellectui c0gitanti objectum St, Sive noti fuerit, Si Ve Ogitati0. Deinde, quantam scientiam intellectus his deis a8Sequatur, quae Sit ejus dei perSpicuitaS, amplitudo, tum quae Sit perSua Sioni natura et ratio, dique pinionis omnino gradus et causae. Cujus disputationis hos fore fructus existimat L00kiuS: primum qu0niam intellectu nulla sit ingenii faculta sublimior, e studio maXimam laetitiam afferri deinde cautum

iri a disputati0ne, ne ingenium, sinibus intelligendi

Superatis, Sua facultate altiora petat. Tum iu Seepticismi et desidiae remedium parari. Aliter enim qUaeStione abundare, contr0VerSia augeri, Hae Hum nunquam clare dijudicentur, alitu dubitatione p0stremo Scepticismum asserant. Tum fieri, ut qui de cogniti0ne desperans S0mno Vitam inertem tranSigat. Intellectus autem physiol0giam, quum hominis infirmam et Securam dogmatum gravi SSim0rum Ρ0SSeSSionem mittat, docere, non omnia praecepta, ed ea, ridibus

9쪽

rebus idonea, intelligi, quaecunque nobi Sint utilia, ita ut eientia n0Stra m0do contenti SSe debeamus. Homine vero, acquiescente illius mundi obscuritate intellecta, emolumento suo in io inVeStigando elaboraturo e8Se. Similiter Humili primum Sse philosopli officium censet, ii naturam atque fine intellec- tus indaget m0derat Ver Suepticismo id effici, ut, mente humana extra intelligentiae fine non egressa,

philos0phia disceptati0nibus captu n0str diffiditi0ribus liberetur. Denique antius, critica intellectus physi0l0gia totam phil080phia mi intineri arbitratus, simillime atque Lockius de arte Sua hujus sere modi verba

fecit ut quis primum Sperientiam reliquit, par est quaerere, quemadmodum intellectu ad scientiam a priori pervenerit et quantae Sit haec laetoritatis, amplitudinis, fidei. Sed haec scilicet est ingenii humani

rati0, ut quam citissime artificium componat et e0mposito demum, num Sint undamenta bene aeta per- Scrutetur Metaphysicen igitur adhuc inter tot homimum d0etissimorum discrepante Sententia Suspensam fui88e, quod Sque ad id ten p0ris, qui fieri possit, ut synthetide a priori judicetili , 0ΠdUm SSet exquisitum; quo nimirum metaphySicen contineri totam. Hanc ob rem quisqui adhuc metaphy8ieen dogmatice c0nscere conatus est, nihil est eclSS I Utandus est. Etenim quae Sunt analytica, antecedit ut metaphysicae quae Vero Synthetiea n in eritica rati0Πe facta sunt judieia, confirmatione carent. di principiis, quae fine intel-

10쪽

lectu transeuiit, coangUStatur purae rationi imperium, quum, SenSUum fineS, in quibUS VerSantur, nimi pr0- ferenteSi purae i. e. praeticae rationi usum loco suo movere Videantur. Igitur negativam esse dixeris utilitatem criticae quod attinet ad phil080phiam, quum

rationem non tam amplificet, quam emendet erroribusque liberet, ne phil080phu extra Xperientiae cancellos egrediatur, caVenS: at reVera p0Sitiva St. Ea enim jactura, Uam rati Speculativa fictae possessi0nis facit in Schola cadit 11011 in h0mines Critica sellicet ratione OStremo solentia, d0gmatic a parum critico rationi USU, quum vana judicia temere oriantur, quibus aeque probabilia opp0nuntur, ScepticiSmus effieitur. Per solam criticam, ObrUSSam quandam U-jusvis disciplinae, phil080phia in ut c0llocari p0test;

sed metaphysicos parum critic08 0ntroversiis implicari nece88 est, quibuS pS0rum praecepta pervertuntur. Hicit ergo rati critica arr0gantiam illam, quae notionibus et principiis diu usitatis pura c0gniti0 fingitur neque rigo aut fides perpenditur; ac nisi critica pertractata St, accurata metaphySices utentia exiStere non potest. Qu0d si metaphysice criticis principiis obSequitur, primum pSa, quum ante temere vagata in tenebris erraverit, jam certa cientiae via

pr0gredietur deinde juvenes discendi cupidi c0mmode

per dogmatismum de rebus obscuris alueinati vel adeo noVa edere eniXi, meliu tempore utentur denique siquid contra honestatem et religi0nem dictum Sit, adverSariorum ign0rantia patefacta, facile redarguetur.