장음표시 사용
12쪽
Ubi praesertim obscuriora elucidantur ad illuminationem intellectus . &inflammationem affectus collectae
ARCHIEPISCOPO BRACARENSEDum esset in Concilio Tridentino Anno Domini ΜDLXI. Mense Septembri.
14쪽
ULTA possent bine diei de laude Psalmorum . Sed susciat
memini se illud, quod dixerunt patres nostri, in primis Di n us librum psalmorum continere per modum laudis quidquid in Sacra Scriptura continetur ; quas sit totius Scripturae registrum , S consummatio totius triologicae paginae : Nam ,
ut Augustinus dicit in prologo futura praedicit,ueterum gesta
commemorat, legem ειυentibus tribuit, gerendorum saluit modum s S ut breviter dicam communis thesaurus omnis bona doctrinae , remedium escarifismum ad omnes nostras spirituales infirmitates: medetur namque vulneribus nostris tum veteribus, tum recentibus : sedat, atque domat nostrarum passi num furorem s- ω Me quadam delectabilI modulatione. Videns enim Spiritus Sanctus ait Augustinus ) obluctantem, S resissentem ad virtutis viam humani generis animum, oe ad dele Rationes vitae hujus magis inclinatum, quam ad Avirtutis rectum iter erigi, d Mabilibus modulis cantilenae vim suae doctrina permiscuit : tit dum suavitate carminis mulcetur auditus, ἀυini sermonis pariter vitaitas inferatur secundum sapientes Medicor, qui si quando usus po- poscerit, austeriora meae menta aegris offerunt mortalibus , ne aeger utilis tem prae auferitate refugiat, ora , ac summitates poculi, quo remedium podirigunt , melle circumlinunt . Propterea ergo psalmorum nobis per modulos optata sunt carmina, ut vel aetate puerili , vel qui adolescentes sunt moribus, quasi cantilena quadam psallentes delectari videantur . Revera enim animas illuminat, ac mentem . Nam plurimi ex his, qui .n EMesa commeant , neque Apostolica praecepta facile possunt, neque prophetica vel liquia discere, via cum didicerint retinere : psalmorum verὸ carmina , Sintra domos, interdum etiam in populo publicὸ canunt . Et sicubi quis . quamvis fero ac rabidissimo furore raptetur, si fortὸ fuerit psalmi ut itata erim carminibus incantatas, continuo omnis rabies ferocitatis ejus ab scedit. Psalmus tranquillitas animarum es, signifer pacis, perturbationes , vel fluctus cogitationum robibens, iracundiam reprimens , luxum restrigens, sobrietatem suggerens, amicitiam congregans , adducens in concordiam Hscrepantes, reconcilians inimicos . quem librum Propbeta, cum multa sint imstrumenta musicorum , huic tamen instrumento, quodHalterium appetiatur,apim
vis, de superioribus ut mihi videtur inspiratam Dei gratiam per Spiritum Sanctum docens s suoniam quidem hoc solum instrumentum musicorum sonos de superioribus tabere fertur e Dibara namque , vel Lira ex inferiori parte, aes, vel Impanum babens resultat ac resonat pliarum : psalterium υπὸ badimonias de superioribus habere refertur aptatas, oe sonorum causas desuper dare: nuo scilicet etiam per Me nos doceamur quae sursum sunt, oe quae superiora attendere, ει quae infirma, ides vitia earnalia decli re . Sed Elud ambitror profundus nobis propheticit bae indicari ratione, ae per formam nos instrumenti istius edoceri, quod ii, qui AEligentes, S apti, moderatique sunt moribus facile pervium ad superiora iter habeant. Igitur vivum psalterium vivis qfeEibus canamus: ardet quippe affectibus fidei, spei, ει charitatis: S enim in eo tanquam in summo rusicae tbeologiae Idimnasio mirabiliter pro
15쪽
cimus in firmitate fidei, robore spei, femore ebaritatis. Et quia is eodem alteris noris praecipitur, Hallite cinquit sapienter, seu in alia Γtera babet intelluenter, ideo nos Clerici, qui ad bos divinos b nos decantam dos deputati, ac stipendiati sumus , vigilansi studio demus operam eorum sensum penetrare, neΘareumque liquorem degustare : alioquin digni erimus , in nobis allud orae Propiatae comminatorium verbum o*iciatur , quia tur pulsi s Hemiam, repellam ct ego te, ne Sacerdotio fungaris mibi. Et quia omnia haec disina Cantica ad hoc a disina Sapientia composta, ει ordinata, sunt, ut beati simus, fruamurque disina amicitia. atque D. miliaritate , tam hic, quantum peregrinatio flera, quam in patrias Ideo iis primo totius psalterii verbo praefigitur ejus scoput, cum dicitur: Beatus vir &e .pm iturque beati viri descriptio : confecerunt namque philosopbi plures δε- bras super quaesione uias in quo consistit bominis beatitudo: quam quaesti nem disinus Uates brevissimὸ resolvit dicens, eam non in alio ean eregu in Hiligendo ex toto corde Legem Dei.
16쪽
Ubi praesertim obscuriora elucidantur ad iuuminationem intellcctus, ρο infammatiouem assectus.
EATUS VIR QUI NON ABIIT &e. Initium spiritu, lis vitae est gerere animum pium erga Deum , mundum ab errore , & divino cultui traditum , horrentem semitas impiorum hominum , quales sunt in primis Hamretici, & Infideles; unde Hilarius dicit, quod impius dicitur, qui male de Deo sentit deinde Fideles non gerentes erga Deum animum devotum , ac gratum. Deinde ad justum pertinet habere mores inculpatos, a vitam mundam . Ideo dicit. In via peccatorum non stetit , esto in aliquod per modum transeuntis laberetur, flare enim fgniscat firmam stationem , ut ad Rom. is., stabit autem P. Hinc statua, quia stat firma . Demum ad be tum , & sanctum virum pertinet recta, atque sancta docere, & suadere. Nam omnes docentes errores, aut ad peccatum suadentes , in cathedra pestilentiae sedere dicuntur, videlicet in cathedra aliorum insectiva, loco veritatis propi
SED IN LEGE DOMINI . Mee sollieitudo servorum Dei, vacare sanctis
ET FOLIUΜ EIus . Vult direre quod justiis assimiIatur palmae, quae semper ' ''
viret in soliis; se doctrina, ae verba lanctorum semper virent. NON RESURGENT IMPII die. Hebr. Non surgent, non stabunt, non s.ct consistent; idest seperabuntur a bonis, ad nihilum redigentur, non poterunt ex altare caput, imo confundentur. Et subjungit rationem , quia duntaxat justorum viam Dominus novis, hoc est approbat; vel sic : non surgent, aut stabunt in judicio tanquam Iudices aliorum . Et s dicas , saltem stabunt tanquam sub. diti, Ioan: subjungit, nequaquam, nullo modo erunt in Concilio, sive Congregatione j ustorum.
QUARE FREMUERUNT GENTES. &e. Deseribitur Conjuratio gentium,& Iudeorum contra Christum, ut patet Act. 4. DISRUMPAMUS VINCULA Oce. Divina praecepta vocantur vincula , s3 quia cohibent a malis, ad quae agenda ipsi volunt esse liberi , & Dontosi. Iustis autem, quibus non est lex potita quoniam non est eis oneri , imb libenter eam implent, ac proinde liber ut dieit Augustinuo non videntur vincula, sed latissimus libertatis campus . Ideo dicunt, ambulabam in latitudine. quia
17쪽
quia mandata tua exquisvi: Et statuisti in loco spatioso pedes meos &e., quibus suave est jugum Christi Sc. REGEs EOS SCEPTRO FERREO &e. summa rectitudi ne, ae indeclinabili . Intelligitur etiam per virgam serream evangelium: dicitur enim virga psal. iχo. virtutis tua: dcc., oc Isaiae xl. Percutiet terram virga oris sui &α
ferrea ob rectitudinem , & inflexibilitatem , dc quia, carni dura est, quoniam mortificat; esto namque evangelium si dulce, α .molle spiritui , eli tamen ferreum carni. Regit in virga ferrea quia per eam, dc tegit obedientes, Ecconterit resistentes, ut dieit Augullinus Hal. 38. APpRENDITE DISCIPLINAM &e. Hebr. osculamini filium idest se diti omnino estote Messiae, quia filius Dei est , dc consonat cum nostra liter 1: nam apprehendere disciplinam, est apprehendere fidem, ac sapientiam evangesicam , qua optime disciplinamur; Apprehendite crucem. CUM EXARSERΙΤ &c. Hebr. Cum exarserit de repente ira ejus, tunc beati omnes &e. hoc est sestinate ad adorandum Christum: alioquin dum non speratis, clib&in brevi exardescet ira ejus.
DOMINE QUID ΜULTIPLICATI . Secundum aliquos, ut Caletanus, est
oratio David adjuti a Deo in laga a facie Absalon . Et se testat ut titulus . At quia David in hac persecutione suit figura Christi, bene applicatur ab Augustiis no ad Christum persecutum a Iudaeis, de cujus victoria, ac resurrectione post som-ε , num mortis hic agitur. NON EST SALUS IPSI IN DEO EIUS . Hoc erat intolletabile ipsi David quod insultarent ei. Oh jam Deus non curat de illo, jam non liberabit eum, jam illum rejecit a se 1 gratia ob ejus peccata . &c.s I. EGO DORΜIVI. Securus dormiam, quia Deum habeo protectorem . Hie est primus psalmus in quo ponitur Sellah, ibi non est salus ipsi in Deo eius: Et significavit exclamationem Et vocis elevationem quasi dicat. O gravem calamitatem , aut O summam Dei benignitatem l
CUM INv AREM &e. Oratio David ad Dominum in suis tribulat Ionibus,& exhortationibus, de exhortatur suos ad confidendum in solo Deo, vel juxta alios, agitur in eo de querelis infirmorum pia exhortatione: cohibendis,& fiduciam in Dominum erigendam. Primi duo versus sc habentur in hebreo. o Deus, justitia mea, qui me exaudis, ad te clamantem , & in angustiis constitutum in latitudinem educis, miserere mei ,& exaudi orationem meam. Et voeat Deum justitiae suae cidest innocentiae in causa contra Saulem authorem ,& testem . Accipitur etiam saepe vox justitiae pro bonitate, cum loquimur de Deo, aut de homine etiam apud Hebraeos, ut dicit Vatablus psal. II 8. super iLIud: ecce concupivi mandata tua in aequitate tua vivifica me. DILATASTI MIHI. Seu me, seu latitudinem mihi fecisti r hebrai sinus. FILII HOΜINUM dcc. aliqui interpretantur dicta ex persona Christi: de Moderni s usque quo gravi corde: magnam habet energiam ad significandat divinam longanimitatem, de patientiam in expectandis peccatoribus.
18쪽
Mi RiFICAVIT DOMINUS SANCTUS SUOS M. Singulare pro plurali
ut aliqui dicunt . 'IRASCIMINI, ET NOLITE &e. idest esto patiamini motus irae, sicut & alios, quos semes gignit, tamen non peccetis hoc est non praestetis consensum: Sic e
ponit Apostorus ad obesos 4. QUAE DICITIS IN CORDIBUS VESTRIS &e. Heb. loquimini in eo dibus vestris super cubilia, aut in cubilibus vestris, & silete id est examinate in silentici saepe vestram conscientiam,ac motus internos videlicet irae,re alios &c. ut posteκaminationem compungamini, nam videtis multas commotiones stultas vos
habuisse. SACRIFICATE SACRIFICIUΜ &c. hoc est accusate vos; Deum autem Iaudate , & justificate , dicentes , justus es Dominc , S rectum judisium tuum . De hoe Sacri scio psal. o. Sacrificium Deo spiritus contribulatus : Daniel. 3. Trad,
MULTI DICUNT QUIS OSTENDET NOBIS VERA BONA Quaessio
ex parte carnalium non gustantium delectationes vitae spiritualis; dixerat David, quod saetificarent facti scium justitiae, idest quod nullum erat Deo sacrificium ace pium quoniam ut quisque faciat justitiam de se ipso, habeat cor contritum , & humiliatum , occidat se gladio contritionis, ut in novum hominem resurgat, quia .haec sunt vera bona ab hominibus sectanda. Ideo ipsi hoc non penetrantes , non capientes quod interna bona , & vita incuIpata, ac pax conscientiae sunt verbata hona dumtaxat, quaerunt, quis ostendet nobis ubi sunt vera bona P Respondet, quod lumine a Deo in nobis signato cognoscuntur, Iumine quidem naturalis rarionis inchoatur eorum cognitio , lumine autem fidei, ae divinae gratiae divinitus insula perscitur. Quo revelatur nobis mysterium , & gratia crucis radix omnium bonorum s ex qua affectiva cognitione nascitur summa laetitia , & duIcedo. Dicit ergo quod sola fide viva , & spe in Deum niti ..hominem ditat omnibus bonis . Quod fides se lumen , patet psal. 3. 8S., & 26. signatum suit per columnam ignis in deserto . A FRUCTU FRUMENTI dce. id est propter fructum,sc enim frequenter accipitur . A. idest propter, ut, A templo tuo, quod est in Hierusalem tibi offerent &c. videlicet propter templum.Carnales constituunt suam laetitiam,& consolationem interrenis, in copia fructuum terrae scilicet frumenti, vini, olei, his impinguantur, &dilatantur, multiplicati idest ditati sunt. Ergo autem constituo laetitiam meam in pace interna cum ipsemet Deo. Quae pax , & securitas animi oritur in me ex specialissim ii, & firmissimii suae misericordiae spe , in qua Dominus me constituit. Alii exponunt de morte naturali idest lumine tuo firmatus in pace moriar , dc ibbenter hanc vitam deseram ; unde dicitur, dormivit cum patribus suis, Campensisse vertit majorem laetitiam in sudisti cordi meo quam ipsi habeant in divite proventu tritici, & musti sui. De hae laetitia ad Galat. , fructus spiritus , gaudium, pax m.
VERBA MEA dcc. oratio David ad Deum contra Saulem virum sanguinum,& dolosum ae spectatores ejus . INTELLIGE CLAMOREM MEUM . Hebr. rugitum meum, aut mur mur meum . Pondera urgentissimum otantis affectuin, quas dicat anxius Ioquor,
19쪽
non possum verbis explicare mentem meam , ideo emitto rugitus , dc gemitus. q. 3. MANE EXAUDIES VOCEM MEA Μ. Summo mane audies me, Μan astabo eoram te. & speculabor, quod non placet tibi impietas impii, repetit eadem verba ex ardore . Quid nam dicit quod vix invenitur in toto psalterio arden. tior oratio, quam ista Hieron. vertit, mane praeparabor, & contemplabor.
vIRUM SANGUINUM , ET DOLOSUM dcc. o quot dolosos , o quot, qui se amicissimos dicunt, Zc scribunt i at recepta minima offensione mox prodit dolus. qui latebat, mox apparet ira . invidia &c. quia neminem sncere diligunt , sed solum se ipsos. Heu ubi fides in hominibus t omnia ficta , dc sinu lata . Pete ab illo , qui se jactabat amicum, quod te juvet decem ducatis, & videbis quid habes in eo.
EGO AUTEM IN MULTITUDINE &e. Ego innitar spei tuae misericordiae, & timori tuae justitiae: hae sunt duae moliae, inter quas oportet versari. q. 3. ADORABO AD TEMPLUM die. seu versus templum, quoniam in lege vetere solus Pontifex ingrediebatur aditum templi. Diei oculis fixis in taberis naculum foederis orabant: Quamvis enim tempore David non esset constructum templum persectum , tamen in multis psalmis vocat templum , aut domum Dei abernaculum, ubi erat arca, quia ibi Deus colebatur, ut patet . pul. I 2o. dc Iῖa. dicunt aliqui, quod ob peceara indebite Deum colentium in templo, seriuntur
plus templa sulminibus, quὶm domus prophanae. q. s. DOMINE DEDUC ME IN dcc. Non intelligitur de justitit punitiva Dei, sed de justitia fidei, seu gratia Dei, qua nos justificat, ut dicit Aurulinus de Scriptura et litetar Et saepe in hae significatione accipitur in Scriptura ; de qua ad Rom. Io. di psalm. o. in justitia tua Bbera me. s. ii. SEPULCHRUM PATENS EST &e. Non nis saetida, & horrida loquuntur,
audire eos est intoIerabile scut habere nares apertas ad sepulchrum cadaveris quain triduani, quod putrest, vel , non loquuntur nis minas mortis. Alii dicunt quod fgnificatur voracitas , de avaritia inexplebilis, quos Lustanice vocamus Romes quo come o povo meudo, de quibus Amos 4. dc 6. omnia vorant, ut sepulcruinjunt vermes , S nibu aliad. DECIDANT A COGITATIONIBUS . Cadant a consiliis suis: quoniam
DOMINE NE IN FURORE TUO &e. Oratio David recurrentis ad Deum in perseeutione ab Absalon , ostendit se agere paenitentiam de peccatis. Aliqui dicunt, quod fecit hanc orationem eum laboraret aliquo gravi morbo corporali . Sed frigida expositio , dicamus quod in hoe psalmo depingitur pavor, de horror conscientiae a saeie judicii Dei: anima enim peccatrix constituta coram tribunali Dei irati horribiliter rea invenitur. Hunc affectum non multi sentiunt. de quo agitTaulerus saepe in Sermonibus suis:facit enim hie affectus hominem tabe. scere, At consumi in ossibus, ut quidam ait. CONTURBATA SUNT OSSA MEA . Per ossa, quae dicuntur conturbata , quidam grammaticaliter intelligunt offa corporalia, quae ex maxim1 agonia spiri- rus a Iiquando tremunt, dc consumuntur. Antiqui Patres intelligunt vires animae. Et potest teneri prima expostio , quia etiam magnitudo gaudii dicitur, de ad ossa diffundi , ut proverb. 3. Erit irrigatio ossium tuorum Et cum subjungit. AND
20쪽
ANIMA MEA IURBATA EST VALDE. Intelligitur de parte senstiva animae, quando enim est inagna tristitia in spiritu omnes tensus perturbantur. SED TU DOMINE QUOUSQUE Scilicet differes auxilium mihi secre, haec enim reticentia plena affectu est, dc plus ea exprimitur, quam loquendo. quisi subintelligere velit, quod in alio psalmo, u quequo Domine oblivisceris me Sc. ERIPE ANIMAM MEAM. Scilicet ab inferno. Summo timore judicii Dei videbat se jamjam deglutiendum a gehenna , juxta illud, libera eas de ore Leo. nis oec.Et, qui ex altar me de portis mortis m. QUONiAM NON EST IN MORTE. Neque in sepulcro qui tibi constea.
tur , seu te laudet, patet enim quod mortuo corpore non potest homo laudare Deum illo modo quo laudabat in terris, beatorum enim laus alterius tenoris est, sicut Isai. 38. vivens vivens ipse constebitur tibi, idem psal. iis non mortui laudabunt te Dii mine &c. non enim potest esse laus vocalis ante resurrectionem . Alii, ut Augus exponunt de morte aeterna , & gehenna , ubi non est consessio laudis , neque pecciatorum . David enim summo timore judicii ob peccata pereulsus, & alibus videbat se jam jam in inferno damnatorum esse, ideo profundissi.
mo gemitu suspirat ad Deum . LACRYMIS MEIS &c. Hebr. Natare faciam in lacrymis lectum meum ;Est pulcra h7perbole exprimens ardentissmuin votum desi erantis suspiriis, & lacr3mis lavare lectum , si seri posset, scut Hieron. 9. desiderabat sentem lachr marum ad plorandum die ac nocte, qui lectum locum quietis, & voluptatum Carnalium pro uxoratis, ut ipse erat , deputat ad tantam paenitentiam ; quid ageret extra lectum lTURBATUS EST A FURORE &c. Heb. Corrosa est iacies mea a se rore tuo , vetusta iacta est propter inimicos meos, fgnificat se maxima trillitia pereuia sum , vel in persecutione Absalonis, vel melius quando cogitabat iram Dei contra se post adulterium, & homicidium : neque mirandum, quod & corporaliter fuerit immutatus ob eordialem tristitiana, α angustiam . Legimus namque mul. tos magna tristitia repente canos esse factos, ita dicit hic. Inυeteravi inter om. nes inimicos meos, idest. An me vesso ante tempo trist a. Di SCEDITE A ME &c. qui lumine caeli illustratus cognoscit, quanae horrendum si Deum offendere non potest continero quin invehatur in carnales. Ideo David saepe alloquens Deum , & exaltans divina judicii , aut postulans veniam apostropsat ad peccatores ut iacit hic. Et pondera affectum sduciae in . Deum, quia subjungit ter se exauditum a Domino: post affectus nam lue tim,ris subjungit affectus sicut beatus Bernardus in se sentiebat, ut dicit in cantico, tractans de osculis pedum Christi. Sic omnia contendere debemus quae bonam Opinionem Dei erga nos stabiliamus post contritionem , juxta illud quam ira in indignatione ejus, & vita in voluntate ejus; ello indiget, contra peccatorem, S communiter vindictam, tamen voluntas ejus non est, quod moriatur, aut damnetur, sed vivat, & salvetur.
DOMINE DEUS MLUS &c. Multi, ut Cajetanus, & Uatablus dicunt esse
orationem David ostendentis innocentiam suam contra calumnias Saulis: at melius videtur dicere Burgensis quod agit in hoc psalmo David contra Semei , qui eum summis eontumeliis affecerat quando sugiebat a facie Absalon, &B ni-