De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

11쪽

major pars plebis fuit. SerVius enim, pOStquam Urbanasot tribus et religiones constituit 1), ab urbe separatim romana rura in viginti Sex pagos di8tribuit, quibus sui

conVentuS, Suae pecuniarum collationeS, Sua Sacra eSSent,

quae Paganalia Vocata sunt si). Haec ruris descriptio nominibus tenus immutata est, quum pagi per bella Servii et Tarquitiii Superbi plures facti in sedecim tribus rusticas contributi sunt Primo 3 rusticarum fuit Romilia quae quinta cognominata eSt, quod post quatuor urbanas numerabatur μ . Romiliae ager, qui a Romulo ex Veientibus captus narrabatur 5 , secundum ripam deXtram Tiberis a Vaticano usque ad mare pertinebat. Septem VetereS pagos eadem tribus comprehendit, et, Sub regibuS, Septem pagorum nomen obtinuit 6 . Ad hanc accessere, ante primam plebi S Se-ceSSionem, quindecim ru Sticae tribus, Scilicet: Voltinia, Claudia, Fabia, Lemonia, Amilia, Cornelia, Horatia, Menenia, Papiria, Sergia, Veturia, Camilia, Galeria, Pollia et Pupinia T). Quatuor urbanae nunquam Ultra Pomoerium prolatae Sunt 8 , quandoquidem Mons A ven tinus, arx illa plebeiae libertatis, usque ad Claudii principatum, manSit eXtra Sacros urbis limites cippis interjectis

i) Ibid. , cap. 14. 2J Ibid. , cap. 15. ain Cic., De Dys agraria, II, 29. ρ Varro, De ling. lat. , IV. s. φὶ Festus, in exc. Pauli S. V. Romulis. 6ὶ Dionysius, II, 55. V, 3l et 36. - Cs. Plut ., in Eomula, 25. 7ὶ Mommsen, Romanet tribus, Allona, 1844.- Cs. Historiam equit. romano urum, t. I. p. 422-424 et 36b. Dionys., VII, 64 et VIII, 6. Plut . , in Poriolano,

12쪽

desinitos 1 . Rusticae autem creVere Semper, tanquam votus illa Claudia trans Anienem sita, adjectis noVis tri

Haec incrementa rusticae plebis Vel praecipuam cauSam fuisse crediderim cur plebs in Montem Sacrum Sece 8Serit, sibiquo jura magistratusque auSa Sit depOScere, et creare valuerit. In illis sedecim agri romani partibus vivebant agricolae qui in civibus romanis cenSebantur, tributa pondebant, quatuor legion0S romanas eXplebant nominibus dandis 3 . Quamvis autem ad omnia civium ossicia apti ac prompti essent, quum nec gentibuS patricio eum noc clientselis essent adscripti, in triginta curii S non erant. Ideo nec jura Quiritium oXercebant, neque ad Sacr* urbana admittebantur, neque auSpicia capere, Deque ullRm partem reipublicae administrare poterant. Hoc eo intolerabiliuS Visum est, quod plebs rustica neque demisso animo fuit, neque inops, neque libertatis ignara. Livius Scrip8it fortuna S patriciorum, primis reipublicae liber0 temporibu8, maximam partem p 0SSeSSione agrorum ΡU-blicorum stetisse, qui armis essent parti; ex iisdem agris nullam sere partem Venisse, neque BSSignatam fuiSSe coloni S, quae non plebeiorum esset. Freti soli dominio, quod solut animos ad libertatem erigero, ru Stici cives ivi ias nobilium urbanorum non poterant pati. QuaSut rotunderont, in Montem Sacrum SeceSSeriant, trans Anienem, tertio ab urbe milliario, non procul a sinibus Crustumerinis. Varro etiam secesSionem hanc CruStume

l) Gellius, XIII, 14. Tae., Annales, XII, 23 4. Varro, L. L. IV, 32. ein Livius, II, 16. 3) Dionysius, IX, 5 sit 13. Ex rusticis et urbanis oeto omnino legi0nes

13쪽

rinam vocat 1 . Nec citra fidem fuerit lum primum ad

agrum romanum eam regionem adjunctam eSSe, eX qua

posthac cenSa est tribus Crustumina, quae fuit septima decima rusticarum 2 .g 2. Secessio plebis in Montem Sacrum. Cresilio tribunorum plebis. Quid morit sucossio plobis in Montem Sacrum, quum alio libro jam ant0a onarraverim 3 , nihil attinoi hic

pluribus verbis oXplicare. De hac re praecipua Comme morando paucis absolVam. Quoties bellum ingruebat, ab urbanis in agricolas omnia inclinabantur Onera. Namque rustici omnia foro hab0bant incondiis ot rapinis hostium aperta et obnoXia, et primi, utpote fortissimi, dolo libus agendis docvriabantur, telisquo hostium objiciebantur. Urbani vero Se Suaque muris Romae tutari Solebant. Itaque bello amiSSa aere alieno Sarcire conati, creditoribuS pa triciis so saepissime obligabant agricolae. Sed quum nundinis Urb0m mutandis morcibus revisitarunt, debitores a patriciis arrepti, ignari legum, ad consulis tribunal compulsi, n0Xi ot addicti subant. Liberi homines, Vulneribus bello acceptis, nervo et compedibus onerati in patricias domos tanquam servi conjiciebantur. Igitur jam non lutum eis Forum romanum erat, ubi aut frumenta aut animalia sua Veno ponerent. Itaque in Montem Sacrum

lὶ Varro, De L. L. . IV, 8l. Ed. Mulier. o Ad has soptemdecim rusticas tribus et ad quatuor urbanaS quaudoaecesserint quatuordecim rusticae quae XXXV tribuum numerum expleVere, Livius m orat : VI, 5. VII, 15. VIII, 11-14. VΠΙ, 17. IX, 20. X, s. opitomo XIX. 3ὶ Ri3torio en isto rorarmorim, t. I. p. 3l6 344.

14쪽

eo secesserunt, quod ibi Vellent alterum Forum designare, Ubi conventus et mercaturas agerent, liberi a legibus romanis et procul a consulum tribunali. Quum annona Romam non comportaretur, famos in Urbe fuit, et patriciorum clientes aut miserrimi, aut aere alieno merSi, ad Forum illud plebeium confugorunt, quod rustici Jovi Tonanti conSegraverant, quia dupiter Capitolinus sibi insestus lactus foret. Ex iis omnibus quae, haec amplificando, effudit Dionysii loquacitas unum eXcerpam. Inducit' enim Appium in senatu haec loquentem nihil esse magnopere timendum: quum enim centum et triginta millia

romanorum eSSent cenSa, ne Septimam quidem ejuS numeri p0rtem ad Montem Sacrum aufugiSSe quOS mOX fameS, inopia rerum Omnium, et hiberna anni tempestas

deberet a tentoriis et Sacri Montis mortuis ramalibus ad UrbanoS foco S retrahere 1 . Quod, vel tacente Menenio Agrippa, eVeniSSet, reipSa evenit, Sub brumae hiemalis tempore, tertio Seces Sionis mense, ut sugitivi clisentes Romam reVerterentur 2 . Neque tamen Sece8Sioni jam tum finis factus, quod patriciis res, non cum clientibuSurbani S, Sed cum ruStica plebe fuit 3 . Agricolm intor sopepigerant pactumque jurejurando firmaverant, Si cui Suorum injuria fleret, se mutuo laturos esse Opsim 4 . Hanc conjurationem plebeiorum cum ea contulerim qua, modii aevi temporibus, commune fleb9t, nec Sine cauSRNiebubrius plebeiorum univei Sitatem commvng etiam

colas, patriciis qui suere antiquiSSimi cives.

15쪽

Vocat, germanice Gemeinde. Haec conjurata plebs sibi praefecit duos tribunos qui in Monte Sacro magistratum occepere primo plebiscito datum 1ὶ, ante quartum diem idus Decembres n, qui dies posthac solennis mansit ineundo tribunatu. Haec nova potestas ut fleret, Vel potius ut agnOSceretur conces Sit Senatus, icto cum plobolis sm dero, quod velut inter duos disjunctos 3 populos fetialium caerimoniis est Sancitum. Neque id illius temporis fuit alienum moribus, quum Suam quaeque rUSti ea iribus rempublicam haberet. Memoriae proditum e St, circa urbem Tusculum, Papiriam tribum cum Pupinia de finibus agrorum bella gessisse per fetiales indicta 4 . Nihil igitur mirum, quod omnes rusticae tribus, foedere

inter Se contra romanam urbem jurato, Voluerint cum ea pacis lege S jure gentium componere. Non eodem protinus anno communis Patrum et plebis respublica redint0grata est. ConSUles novi per Sece SSionem Septembri menso consulatum inierant. Postquam plebs urbana in Urbem reversa est, rustici ex Monte

Sacro in Aventinum, qui mons suit extra Urbem, tribunos plebis et Forum suum transtulerunt 5). Postero domum anno 6 , id est post Kalendas Martias, tribuniciae polos lati auctoritatum addidere curiata comitia. Tum primum armati in Urbem descenderunt plebeii, et Forum antiquum set Jovis Capitolini tutelam iterum agnoVere. Tribuni plobis ea conditione in gratiam cum patriciis

lὶ Festus, A. V. Plebei. J Dionysius, VI, 89. a) Dionysius, ibidem. ψ Festus, s . V. Papiria. 5ὶ Cic. De republiea, II, 33. Salluste, Frustia. hist. , I, 8.

16쪽

rodibant, ut jure auxilii possent uti etiam adversus consules 1 . Quemcumque plebeium aut in jus rapi, aut,

manu injecta, in carcerem duci Vidi Ssent, poterant tribuni intercessione aut a legibu8 romaniS immunem praeStare, aut vindicare in libortalem. Ut legatus exterae gentis cives Suo S peregrino juri eXimit, neque ab alienigonis damnari sinit, legibus ipse exemptus, Sic tribunus plebis rusticos Romae plane hospites auxilio adversus pretricios tusebatur, ipse inViolatia S et SacroSanetuS.*3. - Quin rusticitatis indicia in antiquissimu plebe et in primis tribunis plebis si areunt.

Or9torium maxime genus historiam esse VetereSarbitrati sunt M. Nobis Vero non placet Veritatem rerum pictis quasi ornamentis involvi. Historiae itaque Scribendae totam rationem no Stra aetaS mutaVit, qu0d eX ea, non orationis delicias, Sed hominum et factorum intelligentiam quaerimu S. Odum autem, in cognoscenda antiquitate, voleres et testes citemuS et magiStro S prositeamur, Operae pretium est id probare, DOS cum eis reipSI CODSentire,v0rbis tantum, quod ad notitiam rerum neceSSe Sit, di S crepare. In plebe, quam eX agricolis maXimo constitissa diximus, in tribunatu, quem rusticam dictaturam appellavimus, multa indicia genuinae rusticitatis deprehendas ex veterum libris collecta. Id ut quaererem, praeSerlim

impulit nostra his illius Scriptoris opinio, qui ipsi Niebuli rio viam aperuit 3 . Originem enim tribunorum plebis

17쪽

inde oXplicare orditur, quod melior pars plebis ex agri cultura ViXerit. Jam primum, ante Sece SSionem, SerVilio consule plebeiis concilium indice te, Dionysius narrat non plebeculam tantum urbanam, Sed eX Vicinis agris plebeiorum multitudinem in Forum convenisse. 1) Tri butis voro comitiis judicando Coriolano conVocati S, PUS tica multitudo, quanta nondum prius, ex agriS Romam confluxit, et in Foro, ut vendendis Iovibus aut equiS, Sic viginti tribubus seorsum congregandis loca sunt di Screta funibus, intra quos con Sisterent et suffragia de reo ferrent 2 . Neve domum nocte Concubia reVerterentur agricolae, debuere ante occasum Solis comitia tributa dirimi 3 . Patricii plebem rusticam a comitiis excludere

tentaVerunt non Vi, Sed Subdolis artibuS. Nundinas enim seriarum diem esse voluerunt, Ut ruStici convenirent mercandi vendendique cauSa, eumque ΠesIStum, ne, Si

liceret cum populo agi, interpellarentur nundinatores 4 . Plinius refert quoque, ideo comi lia nundinis haberi non licuiSSe, ne plebs ruStica aVocaretur 5). Ideo evenit ut, centuriatis comitiis, rustici, qui medii cenSUS eSSent, et sere classes a Secunda ad quintam complerent, interdum noluerint interesse, ita ut a patricii S eorumque clientibus consules eligerentur 6 . Profligatis domum Samnii bellis, dictator Hortonsius loge effecit ut saSlae essent nundinae. Tum primum concio nundinis advocari potuit, et scita atque conSulla plebis frequeutiore Foro relata Sunt

Festus, s. v. Nundinas. 5) Plinius, Hist. not., XVIII, 3. s.

hin Livius, II, 64.

18쪽

- 12 quae trinundino die proposita a singulis atque ab universis sacile noscebantur. Inde mos tractus ut leges tri- nundino die promulgarentur. Ea re etiam candidatis usus fuit in Comitium nundinis venire, et in colle conSiStere; Unde coram posSent ab universis videri 1 . Errat DionysiuS, quum ad prima reipublicae liberae tempora leges trinundino promulgandi morem resert. De Origine vero et natura ru Sticae plebis non errat, quam illae diversae do nundinis leges notabilem faciunt. Noc minus rustica fuit tribunorum atque aedilium ple

beiorum quam plebis ipsius indoles. Primi tribuni plobis de parvis Fori, id eSt mercatorum et nundinatorum inter so jurgiis judicium Videntur habuisse 2). Quam ta-mon jurisdictionem haud Scio an nunquam ipsi eXercuerint. Sod istum de minutis contentionibus laborem ministris Suis, aedilibus plebis, delegaverunt. Hi Vero annonae et mercaturae et Fori curam habuero, qua Si tribunicisse poteStatis usque ab origine participes 3 , ide0que plebis judices 4ὶ nominati sunt. Iis imprimis Cereris

templi tutela demandata HSt, et, Si quis majeStatem tribunorum violaSSet, HUS 1amilia ad Cereris venibat 5 , bonaque eidem ruSticorum Deae consecrabantur s6) in Aventino sitae. Itaque jam reSpondere pOSSumus Plutarcho quaerenti, cur purpura praetextam VeStem tribunus

2J Joan. Lydus, De magistratibus reis. romano, Paris, 18l2. Lib. I. C. 38ot 44, p. 63 et 5. Cf. Isidori Origines, Basileas ap. Petrum Pernam, 1577, L. IX, col. 219, De civibus. 3ὶ Festus, s . V. Plebei et s. V. Merosanetum. Gellius, XVII, 2l, n'll,

4 Dionysius, VI, 90. 5ὶ Livius, III, 53. in Cic., Pro domo, 48. Dionysius, VI, 8οι

19쪽

- 13

plebis non gestet, aliis magistratibus gerontibus t Cur neque lictores habeat, nequo pro tribunali SodonS reSponsa det, neque initio anni magistratum ineat, neque, dictatore creato, abdicet, Sed, Omni jure magiStratuum in Unum tranStato, ipso Solus osticium retinuat suum si)φVidulicet ita id sactum ost, quod in tribuno plebis nihil fuit urbani, nihil quod a senatu aut a triginta curiis populi romani Vero accepisset. Τotus fuit alieni juris, totus rusticae plebis, civiuS majestatem Romae peregrinam tueretur. Quum imperii, quod populus curiatim con Sultus dabat, nullam partem haberet, imperii insignia non geStabat, imperio nec consulis nec dictatoris Obediens, dictatori ipsi oppositus et compar. Quod magis ac magiS ita fuisse liquebit, quum ipsam tribunatus naturam deScripsero, origini rusticae congruentem.

1ὶ Plutarchus, Quaestiones romani, 81-84. Ed. Reishe, Lipsiae, l777. t. VII, p. 14l.

20쪽

DE NATURA TRIBUNICIAE POTESTATIS.

g 1'y. - De jure sacrosanctoe potestatis. Nihil majus, nihil quod potestati suae magis proprium foret tribuni plebis in so habuere, quam quod inviolati fuerunt ac sacrosancti. Cujus religioni S Vim, Vel eo quis Ρ08Sit 80Stimare, quod postea Principes, tribuniciam poteStatem adepti, eo nomino majoStatem Sibi adroga-Vere, quae eX plebeia imperatoria, ac, multo poSt, Principum imitatione, rogalis facta est. Per Sacratas autem leges tribuni plobis fuerunt Sacrosancti. Quaerendum igitur quales et quam multae fuerint leges Sacratae. Primae Sacratae legis carmon Dionysius 1 t0tum ex

i) Dionysius, VI, 89.