De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

21쪽

scripsit, quod hic latine Verbum Verbo, . quoad potero, reddens Vertere tentabo. Postquam in Monto Sacro creati sunt tribuni plebis, senatus quidem legatis omnia K bene se habero Visa sunt, de quibus missi erant: Brutus η Vero, concilio plebis Vocato, suasit plebeii S, Ut Sacro-ε Sanctam et inviolatam esticerent potestatem, quae lege 4 ac jurejurando tuta ossi assirmaretur. Placuit id omni bUS, et a Bruto et a coll0gis haec lux scripta ost: Tri- num plebis inritum, ut unum de Multis, ne quiS quid-q gurem curet fucere, neve verberuto, neve repberctri sib

relis jubeto, neve oeeidito, neoe jubeto ob silio occidi. Si quis quidquum quod lege liuo retitum Sit , fecerit,

α Sacer esis, bonu ejus Cereris Suersi sunto. MuS qui eurum rerum quidquum fecerit, inter eotor Seeleris

Ne poStea haec lex abrogari a populo posset, ut ina omne tempuS immota duraret, placuit Omnes romano Set Sacra tenenteS jurare, Se usuros hac lege et ipsos etsi BOSteros Semper. Imprecatio jur urando addita eSt, Ut K Servantibus legem Dii caelostes, Dii luse Manes propitii e forent, Violantibus autem, infausta omnia et a caeleSti-u bus et a Manibus flerent, utpote maximo piaculo ObStricti S. Inde mos Romanis est constitutus, Ut tribu

Dorum plebiS corpora inviolata ossent et sacro Sancta; quod usque ad hane nostram aetatem manSit. sPrima legis Sacratae pars tribunum plebis imperio magiStratuum romanorum eXimit, neque quidquam ei pro imperio injungi sinit, aut. ut verbis romanorum uSitati Sloquar, tribunum plebis in ordinem cogi, qua Si unum quemVis priVatum civem lex prohibet 1 . Deinde lex Ve-

l) Hunc locum non bene interpretari visus est fruditissimus auctor libri qu civita4 cntiqua inscriptus est, L. IV, ch. 2. a Que nul ne 3'usiεο do D uer

22쪽

tat, eos qui pos Sint contra caeteroS civeS Virgas ac Secures expediri jubero, de tribunis plebis ullum tale supplicium Sumere. Hae eXceptione a consulis et a dictatoris vi sit ab oorum lictoribus tribunus plebis tutus et liber asseritur. Sed quid contineat lex paulo infra expendam. Nunc proposito aptius est formam ipsiuS legiS in Spicere, et, quare Sacrata nominetur, quaerere. Nimirum haec lex jurou-rando omnium ei Vium confirmata eSt, quo Se SUOSque postero S ita obstrinXerunt, ut, non modo lex violari Sinopiaculo non pos Set, Sed ei ne abrogari quidem quidquam postea liceret. Haec aeterni juri Murandi eXSecratio Sacratam legem fecit, neque reipSa quidquam aliud fuit, quam carmen jurandi inter plebem ruSticam et populum patricium foederis illius per fetialium caeremonias conSe

Nam, Ut DionySiUS, per legem Sacratam, Sic LiviuS, por foedus ictum, ait tribun0S plebiS fuisse SacrosanctOS. Lox igitur sacrata nihil dissert a foedere inter duas gentes in aeternum jurato, ideoque jure gentium tribuni plebis lauro inviolati s2). Sacratae legis signum fuit, non Solum juris jurandi aeternitas, sed capitali S in violatorem poena. Nam Festus id sacrosanctum esSe desiniVit, quod, jure jurando interposito, ita institutum Sit, ut, Si quis id ViolaSSet, morte poenas penderet 3). His igitur indiciis legum sacratarum

ou de ture un tribun eomme it ferait is πιι homme de tu pluoe. Hoc nequaquam Verbis legis continetur: namque tribuno, ut uni de multis, id est ut pri-Vato, non ut plebeio,. imperari quidquam prohibetur.

1) Dionysius, VI, 89, 2ὶ Livius IV, 6 : Consulos Cincinnatus sit Capitolinusὶ abhorrobant a Vio

23쪽

sorios discernitur, quas jam nune enumerare possumus, ulterius oXplicandas. In earum numerum, post illam

quae in Monte Sacro facta est, rosorri doboni : Lox Iciliado intorsati no 1 , aliora Icilia do Avontino publicando n, lex Horatia Valeria no quis magistratum

Sine provocatione crearet, loX Duilia contra eum qui plebem sino tribunis reliquisfot 3 , lex Trebonia contra cooptationem tribunorum plebis 4 . Neque mos juranda rum legum Omnino obsolevit. Nam, Marii quoque tempore, lex agraria Saturnini, ut olim Icilia de Aventino, jurejurando confirmata est. Metellus Numidicus, quod in eam Urare recUSASSet, eXSilio, quod tum capitale fuit, mulc

Nunc, quum quid fuerint Sacratae leges, quid sacro- Sancta poteStaS, conStitui, non poSSum quin Opinionem a mea plane diVersam eXaminem, quam Vico, multis abhinc anniS propoSuit, Vir elegantissimi ingenii rocontioris it ctrinae ornamentis illustravit; qui, qrrum civitatem ant quam describeret, id maximo in animo habuit, ut a cognatis gentibus ostenderet eisdem religionum jurisquo civilis elomentis consuetudines legeSque diVerSiSSimarum Urbium eSso concinnatas. Mihi Sano in historia antiquitatis idem sacere visus est, quod, in Scientia rerum naturalium, ille qui, quadrupedum, a Vium, piSeium, anguium sormis inter Se collatis, corporum Ggura inaequalium Similes tamen partes esse probavit, simili ordino dispositas. Egregius itaque scriptor, Graeciae imprimiS gnarUS, quid Roma cum Graecia commune habuerit, penitUS per

i) Cio. , pro Sertio, 37. -- Cf. Dionysium, VII, l5-17. 2ὶ Livius, III, 31-32, - Dionysius, X, 3l.

3ὶ Livius, III, 55. in Livius, V, 11.2

24쪽

- 18 Spexit, Videlicet populum, curias, gentes patricias, VeStae religionem, uno Verbo, quidquid urbe ipsa contineretur. Sed, quod Roma, non antiquum, Sed ΠΟVum, non commune cum aliis gentibus, Sod suum ac proprium in lucem protulit, scilicet plebem, tribus rusticas, et tribunatum plebis, id ex civitato sustulit et, ut ita dicam, circumcidit. Plebum sngit oXtorrum, logibus et religione carentem, Diis huminibusquo invisam, tribunoSque plebis eadem labe contaminatos, quos ne tangi quidem fas fuerit, adeoque impuros, ut Vel eorum Occursu patricii polluerentur. Isto modo eos arbitratur fuisse SacroSanctos 1 . Longe aliter Se Sisso Votores Vel eX eo patet, qui assertur, Plutarchi loco. Id recuptum fuisso testatur Plutarchus; ut tribunorum januae nunquam clauderentur, Sed nocteS; dieSque apertae essent, tanquam portus et perfugium s ope indigentibus. Quanto autem SubmiSSiuS Se pro Suus perSOna gerit, tanto magis augetur potentia tribunuS.' Communem enim eum Volunt uSu, et Omnibus facilem' aditu eSSe, quaSi aram, et honoris gratia eum Sacros Sanctum faciunt set inviolatum et si quo in publicum' procedat, mos eSt omnibus purum efficiendi corpus et s lustrandi tanquam pollutum n. Non igitur per contomptum Sacrosanctus tribunuS habebatur, Sed honoris gratia, et quod Omnes lustrari deberent qua incederot, is mos ot consimilis fuit quo non licebat nisi puris montibus et corporibus ad araS Recedere. Praeterea Livius Sacrosanct0s tribunos plebis caeteriS rO-

25쪽

manis opposuit ut profanis 1 , et consulem indignantomi ducit quod hi p0stulent ut Sacr0Sancti hab0antur quibus ipsi Dii 110quo Sacri noque sancti sint 2 . Dunique Cicuro

narrat tribunum plebiS SeXtium, Suae caUSM propugnatorem, in aedo Castoris a Clodianis fore intorso tum fuisso K sanctissimo in templo, sanctiSSima in cauSa, SanctisSi-κ mo in magi Stratu 3). η Si, quod tribuni sacrosancti fuerunt, id interpretemur, quasi impuri ut 0Xsocrandi subrint, fateamur neceSSe est uostem modo templa d00rum suiSSe inceSta, aras Obseaenas, Deos ipsos ejusdem labis contagione commaculatos. Quae quum flori non posuisse per Spicuum Sit, debemus illam salsam ab octi ut immundi tribunatus imaginum, ab Indorum moribus arceSSitam

a rerum romanarum hiStoria oXcludere.

g 2. - De aedilibus plebis. An ii quoque fuerint

Festus scripsit plebui sediles non minus populi quam plebei scito, quae de eo magiSiratu creando Suffragium tulit ut sacris aedibus praeeSSent, eSSe con StitutOS; quOStribunorum plebis ministros fuiSSe dicant, quia una cum plebeiis aedilibus sint croati tribuni dissidente plebe a Patribus 4 . Alias addit idem auctor SacroSanctorum Θgenere tribunos plebis aedilesquo ejusdem 0rdiniS sui Sse, quod assii mei M. Cato 5j. Hinc colligere poSsumuS aedi

26쪽

Ios cum tribunis in Monto Sacro scito plebis creatos esse, deinde cum tribunis quoquo scito populi, id eSt lege curiata 1), in urbe fuisso agnitos ot constitutos; denique quum eodem modo electi, eodem jurejurando confirmati fui8Sent, eOS, ut ministros tribunatus, ita participes fuisse

Sacro Sanctae poteStati S.

Festo assentitur Gollius quia tribunos et aediles sibi ple-ε bem per Seditionem creassos resert 2 , nec non et DionySiUS, quamVi S hic post reconciliatam plebis cum senatu gratiam, plebeiis rogantibus, senatus consultum factum esse dicat, ut sibi possent duos quotannis tribunorum ministros creare 3 . ibi DionySius, qui paulo ante mentionem socii confirmatae per 'patricios tribuniciae potestatis, illam sonatus auctoritatem memorare Videtur, qua opus fuit ut curiae sedilium quoque poteStatem approba

Auctores inter Se non diScrepant, Sed eX copia rerum alius aliud aut omisit, aut, prout majus eSSe ducebat, notavit. E Livii loco quaestio oritur de aedilium plebis SacrOSancta poteState. IS enim narrat consulos Valerium set Horatium, reStituto post decemviros tribunatu, tribunis quoquo ut SacroSancti Viderentur, cujuS rei jam prope memoria abolevisset, relatis quibusdam ex magno inter-Vallo caeremoniis, renOVaSSe et quum religione inviola-tOS eos, tum lege etiam secisSe Sanciendo ε ut qui tri4 bunis plebis, aedilibus, judicibus decemViris nocuisset,

l) Vide sortem tertiam, g l. 2ὶ Gellius, XVII, C. 2l, n' 11. 3ὶ Dionysius, VI, 90. 4J Dionysius, IX, 41.

5) Festus ed. Egger, p. 139 : Sellum populi dicebatur gnod sine plebo cuncti S F ricius ordo, rogante patricio, sui3 si fragiis jussit.

27쪽

α ejus caput Iovi sacrum esset: Familia ad aedem Cororis, . Libori Liberaeque Venum iret 1 . ηHaec lox nihil aliud est quam illius primae Sacratae legiS paulo Supra memoratae n renovatio. Jovi, non illi quidem caelesti, Sed Stygio, id est Diti, consecratur caput

HUS S acrosanctaequi potestati nocuit. Per transpositionem verborum multo ante Livii tempora sactam, in coe-landadpsa lege, accidisse arbitror ut Decemviris a tribunis plebis Separaretur. Nam quum nullius SacroSancti magistratus nisi tribunorum et aedilium plebis usquam mentio fiat, decemViros eSSe 00Sdem ac decem tribunos

plebis, aediles ab judicibus non differre vix dubitari potest. Caeterum, Dionysio teSte, aediles olim judices vocati

Quod ad sacrosanctam tribunorum plebis po testatem attinet, monet Livius juris interpretes negare hac

lege quemquam eSSe SacrOSanctum tribunOS, Vetere jurejurando plebiS, quum primum eam poteStatem crea-Vit, SacrOSanct0S QSSe. Haec opinio legum Sacratarum

ipsi naturae consentanea fuit. Nam vetus illud plebis in Monte Sacro jusjurandrini aetornum fuisse demonStravi s4 . IntermiSSO etiam per regnum decemVirorum tribunatu, plebs, dum concederet ut omnes decemviri patricii florent, excepit modo no lex Icilia do Aventino alimque Sacratae leges abrogarentur 5 . Nihil igitur opus fuit id renovari, quod jure aeternum, reipSa non abrogatum foret. Ideo jurisconsulti recte censuerunt tribunos

i) Livius, III, 33, et Vide supra, g l, a) Dionysius, VI, 90.

ιὶ g I. Lex sacrata prima.

53 Livius, III, 32, L

28쪽

plobis ab Horatio et Valerio restitutos, non lege Horatia Valeria, sed prima Sacrata lego fuisse sacrosanctos; hanc enim in omne tempus conditam eSSe religionem, cujuS memoria repeti poSSet, VjS redintegrari non debuerit.

Rostat igitur una qu'stio de aedilium plebis potestate SacroSancta; quam iidom jurisconsulti a Livio laudati talem fuisse negabant, Vel potius talem non haberi ostendebant hoc argumento e aedilem prehendi dueique a majoribus magistratibus : quod otsi jure non fleret nouorioni in ei, cui lego Horatia Valoria non liceat) tamen Sacro-Sanetum eum jam non Videri cui manus injiceretur. Hmo opinio cum Festi ol M. Catoni S opinione . qui aediles plebis Sacrosanctos fuisse declarant, conciliari videtur non pOSSe. Omnem tamen dissicultatem tollit adhibita temporum ratio. Non enim por 80 ipsos inviolati fuere aediles plebis, sed quoad tribunorum plebis fuerunt ministri. DionySius autem Oorum munus immutatum misso his verbis tostatur : K Quum plebeii id impotrassent ut croas Potit duos viros qui tribunos plobis in omni opere adju- Varent, et res judicarsent sibi a tribunis plebis commis- η SaS, et loca Sacra et publica et annonam cUI Brent,3 elegerunt eos qui adjutores tribunorum plobis ot colle-ν gae et judicos sunt nominati. Nunc tamen lingua latina,

uno Suorum munerum, aedileS, id eSt Sacrarum

x aedium euratoreS appellantur, neque jam ut antea miniSu tros Se praebent alterim potestati s1 . , Eos dosisso SacroSanctae poteStaitS esse participes, quum tribunorum mandata eXSequi desierint, et per Se verum eSt, et Simili Viatorum more comprobatur. Viatores enim, qui nullam partem tenebant magistratus, Sed tributiis plebis appare-

iὶ Dionysius, VI, 90.

29쪽

bant, ut liciores consulibus, fuero ipsi etiam in ministorio tribunatus inviolati et Sacrata lege tuti. Nam quum Viatorom Icilii tribuni plebis, jussu con Sulis, lictor Vi repulis-sset, indignati tribuni plebis pro collegio lietorem dignum m0rte judicaverunt, Ut ab aedilibus jusserunt de rupe

dejici. Egissentque miserum in praeceps, ni eXOrati a Senatu fuissent ut ei salutem concederont precariam 1 . Quamdiu aediles plebis operam decretis tribunorum sequendis dederint, nec facile dictu est, nec Seire ad Summum propoSiti no Stri pertinet. Eos a ministeriis tribunorum n0ndum alienos factOS esse conStat, quum Se natus in Siciliam legatos misit, duosque tribunos plebis ot aedilom, qui a tribunis P. Scipionem, si dicto audiens non eSSet, prendere juberetur et jure SacrOSanctae potestatis reducer0 2 . Ultimis igitur reipublicae liburso 10mporibus, aediles plebiS, creScentibus annonae, fori et aedium

ac Viarum curis, Sacro S linetae potestati S desierunt osso et

ministri et participeS. 3 3. Quid fuerit homo sacer. Quid consecratio bonorum. De templo Cereris in Aventino siloe.

Quamvis Verba sacer et Sacrosanctus Specie non multum iliter Se disserant, usu invaluit ut maXimo Significationis diScrimine notarentur. Sacrosanctus enim fuitis quem Sacrata lex tutum et in iolatum praestaret; sacer

1ὶ Dionysius, X. 31. f. 2) Livius, XIX, 20, f., Q. 204 a. Chr. η Sacrosanctus videtur idom esso ac sacrata lege sanctus. Nam Cicero, δε legibus, III, 3, legem de tribunis plebis his verbis doncipit : Tribuni plebi

Sancti sunto. Sacr0sanctus non est qui sager lege Sanciatur.

30쪽

is quem juberet eSSe eXSecrabilem mortique. deVolum. , Homo Sacer, ut ait FeStus, is est quem p0pulus judicavit, ob maleficium, neque fas est eum immolari; sed qui occi- , dit, parricidii non damnatur. Nam lege tribunicia prima 3 caVetur, Si ui S qeum, qui eo plebiScito Sacer Sit, occiderit, y parricida ne Sit 1 . , Alias originem ejus religionis sic memorat: . Sacratae leges Sunt quibuS Sanctum eSt, quid-n quid adversus eas fecerit Sacer alicui Deorum sicut 2 , samilia pecuniaque. Sunt qui HSSe dicant Sacratas quas, plebus jurata in Monte Sacro sciverit 3 . nInltio do iis qui quid contra leges Sacrat2S secissent judicium tribunorum plobis fuit. MOX Voro inventum est temperamentum, quo proVocatione ad plebem jus illud horrendum indemnatos devovendi et necandi mitiga

retur.

Ad consecrationem bonorum, quae ad Cereris templum nobat, idom modus est adhibitus. Anno ipso quo primi tribuni plobis creati sunt, Postumo Cominio et Sp. Cassio consulibus, Cassius in Aventino sedum Cereris, Libseri set Liborso dedicavorat, Super Circlam MaXimum non, procula carceribuS, e quibuS currUS emittebantur 4 . Hujus sedis praecipuam curam habuerunt aediles pleboii in monte plobuio sitae et rusticis numinibuS conSecratae. Neque ab re alienum eSt meminiSSe, PUStica numina cum Stygiis fuisse cognata. Itaque civi HS caput Jovi Stygio Diisquo Manibus erat conSecratum, ejus familia et bona Corori sacra i5 ad Cereris venum ibant, et rationeS acceptae pe-

1ὶ Festus, s. v. Sacer mons. - Cf. Supra, g Ι. in Lege, sit cum . 3ὶ Festus. s. v. Sacratoe leges.

4ὶ Dionysius, VI, 94. h) Dionysius, VI, 89. Cic., pro domo, 48,