De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

41쪽

- 35 ad arbitrium sciret so posso indemnatum aut vinciri aut necarit Jus Vocationis non habuisse tribunos plebis, ne que absentem ad So accire debuisso ut responderet, An tistius Labeo et Varro auctores sunt. Vocatione tamen BOS USOS eSSO SaepiSSime, perinde atque haberent, Varro nos docet 1 . Neque id mirum. Non Solum enim VOeatio, sed jus citandi ad plebem, jus auxilii et interceSSionis, jus omnia vetandi, jure ciVes et magistratus ipsos prendendi et de rupe Tarpeia, indicta causa, dejiciendi, comtinebantur. Nullum nobilius neque antiquius exemplum reperias illius quasi dictatoriae tribunorum potestatis, quam CO-riolani judicium, quod factum esse tertio pOSt SeceSSio

tantur, Minucio et Sempronio consulibus. DionySila S, ad Satietatem VSque Verbosus, totam rem ita enarraVit, ut orationum occaSiones captando, qua S QS rhetorum Umbraculis in historiae lucem produc0ret . aliquantum de fido sui libri ipso detraxerit. Ex illis tamen eloquentiae fluctibus naufraga haud inlitiandae antiquitatis quaedam Vestigia colligore liceat. Ouum Marcius CoriolanuS annonae caritatem non praetermittandam in Senatu cenSuis Set, et occasione oblata utendum, ut conditionibus laxandi annonam, tribuniciam potestatem, quaSi redimendo, Pa-

1) Gellius. XIII, 12. et Livius, II, 34. 3ὶ Dionysius, VII, 25-65. 4ὶ Plutarchus, in Coriolano, 16-20. Niobulirius nequicquam hoc judicium

Viginti post annis laetum esse contendit, post legem Publiliam Voleronis. Hoc est hiStoriam romanam non explicare, sed pervertere. Neque hanc ab eo op nionem gravissimi Scriptores mutuati essent, visi eorum mentibus insedisset imago cujusdam humilis et infantis quodammodo tribunatus, qui nunquam talis suit. - Cf. Duruy, t. 1' ., ch. III, g III, p. los, note 2.

42쪽

tres abolerent, indignati tribuni plebis sacratae legis jusjurandum violari clamitabant. JuSSerunt itaque Marcium ab sedilibuS plebis, Junio Bruto et Icilio Ruga, prehendi, et Vi, Si repugnaret, abduci. Patricii Vero non serentes quemquam de suis sine judicio libertatem amitterre, conglobati aedilibus restiterunt 1 . Concilio plebis advocato, Marcius, quum citaretur, sediles plebis pulsavit, tribunos plebis, non Patrum esse dictitans, et auxilii, non poenae causa jus illi potestati datum 2 . Productus tandem ad plebem Marcius, accusatoris magiS quam rei animo S gerens, aSpere in tribunos plebis invectus eSt. Irata concione, Sicinius tribunus pauca cum collegis fricollocutus, pronuntiavit, de collegii sententia, Marcium morte esse' damnatum, quod aediles plebis violasset, et

statim jussit ab aedilibus perduellem judicatum prehendi, ad Summam arcem protrahi, et de rupe Tarpeia dejici 4).

Marcius jam tum Sacrosanctae potestatis violator, foedere Sacri Montis rupto, hostis plebi declaratuS, Vi, non lege, indemnatus ad mortem agebatur. Hoc, alio loco, Diony

. necare, eum Solito S eSSe Jovi Stygio et Diis inseris consecrare, ita ut cuivi 8 eum interlicere fas esset. Hoc modo fuit Marcius, indicto a plebe bello, perduellis et Sacer . Intervenere patricii et consules, et Vim vi repulerunt. Tum Brutus aedilis Sicinio tribuno persua Sit, ut, quum indemnatum Marcium necare non pOSSet, eum Sineret

i) Dionysius, VII, 26.

2 Livius, II, 35. - Dionysius, VII, 27. 3 Plui. . in Cor. l8. Plutarchus et Dionysius quinque tum tribunos plebis

opinati sunt, quum duo tantum fuerint.

η Plut , Ibidem. Dionysius, VII, 35.

οὶ Dionysius, II, 10.

43쪽

3T judicium plebis experiri. In eam conditionem res deducta ost, et pax ita conVenit inter tribunos et Senatum, ut ei plebiscito, quo Marcius 3d plebem reuS citaretur, more majorum, Patres auctores fierent, et auctoritate senatus

judicii forma 1 constituorsetur. Quomodo Marcius tributis comitiis damnatus in exsilium abierit, nihil attinet hic reserre. O Stendere operae pretium fuit, potestatem Sacrosanctam jurejurando conlirmatam, quod patricii Stantes Super aris et victimis jurassent, jam inde ab Origine, consulari potestate suis Se majorem 2 , quum tribunis plobis licuerit cives et patricios, indicia cauSa,

morte plectere. Neque in privat08 80lum jus prehenSioniS, aut jus Summum vitae necisque a tribunis plebis destrictum est. Magistratus etiam romani prehensi, in carcerem conjecti jure SacrOSanctae potestatiS, denique a tribuno ad rupem Tarpeiam ducti, nonnisi intercessionne alterius tribuni plebis mortem VitRVere.

Jam, Quinctio Capitolino et Appio Claudio consulibus, videmus tribunum plebis Laetorium consuli Appio perviatorem vim intentasse M, et eum in vincula conjicere fuisse conatum 4 . Quod juS a Senatu ipSo agnitum eSt,

Viginti sero annis post DecemViro S. Nam quum con Sule ST. Quinctius et Julius Mento neque bello gerendo pares eSSent, neque, jubente Senatu, Vellent dictatorem dicere, senatores tribunos plebis appellavere, ut dictatorem

dicere consules pro potestate ' cogerent. Tribuni plebis

i) Dionysius, VII, 36, etc. et Dionysius, VII, 30. η Livius, II, 56. Dionysius, IX, 48. η Livius, IV, 26.

44쪽

- 38 pro collegio pronuntiavere ἰ c placere consules senatui, dicto audienteS esSe ἰ Si adVePSUS conSenSum amplis , simi ordinis ultra tenderent, Se eos in Vincula duci jus-ο Suros. s Livius, patriciae dignitati S RSSertor, cum consulibus ipsis quori Videtur proditum a Putribus summi imperii jus, datumque Sub jugum tribuniciae polostati

consulatum. Sed qui Senatoribus id in mentem Vonire potuit, ut tribunorum Vl contra consulum pertinaciam uterentur, niSi jam antea jus coercendi consules tribuni cia potestato contineri visum fuisset ' Noc somel id factum P quum enim consul Fabius anno 308 a. Chr. in eo esset ut Ciminiam Sylviam antea Romanis imperviam intraret, missi Sunt ad eum quinque legati cum duobus tribunis plebig, qui ei denuntiarent ne ultra progredere tur. ConSulem SeriuS con Venere legati quam ut possenta via retrahere. Sed eis ideo adjunctos fuisse tribunos plobis, ut Fabi0, Si Senatui parere noluiSSet, manus in

jiceretur 1 , ex Scipionis simili exemplo colligitur. Quum enim Scipio proconsul, jamjam in Africam trajec

turus, eXercitum licentia corrupi 8Se diceretur, mi SSus est a senatu M. Pomponius Siciliae praetor cum decem legatis qui res inspicerent. Hos comitari jussi sunt duo tribuni plebis, iisque aedilis datus, a quo, si, aut in Sicilia praetori dicto audiens non esset Scipio, aut jam in Africam trajecisset, prendi proconsulem tribuni juberent, quem jure Sacrosanctae poteStatis reducerent 2 . Hactenus bus prehenSioni8 tribunorum in consules,

auctoritate SetiatuS comprobatum, Sed non ultra mina Scarceris provectum vidimus. 3 Mox reipsa ad corpus

2ὶ Livius, XXIX, 20, i. . in Livius, V, 9 : Tribuni plebs careerem tribunis guoque insiti m Mis

45쪽

- 30 consulum manus adjecta e8t. L. Lucullus et A. Albinus consules, quod delectum militum SeVerita S egissent, a tribunis plebis in carcerem conjecti 1 an. 151 a. Chr. . Paulo poSt, C. Curiatius tribunus plebiS, quia non impetraret ut sibi donos quos Vellet, eximere lisseret, conSuleS D. Junium Brutum et P. Corn. Scipionem in vincula duci jussit n. Denique C. Flavius, tribunus plebis, quum Metellus Celer consul obstaret rogationi legi S agrariae, quae

pro commodis Pompei anorum militum serebatur, eum in carcerem conjecit. Huc consul Senatum convocavit

Sed tribunus, in ipso aditu carceris posito tribunicio subsellio, Senatores eXeludebat, donec Pompeius aucto Pilato sua tribunum loco demovit, et Metellum libera

Nec a mortis paeniS aut minis ulla aetate cessatum. Non quod credi dorim Valerio Maximo narranti P. Mueium, tribunum plebis . novem collegas Suo S, qui id egissent. Ut plobs orba tribunis relinqueretur, VivoS cremaVi8Se 4 . Duilio unim plobiscito Sancitum est, ut, qui plebem Sine tribunis rotiquisset, tergo ac capite, non Vivi corporiS erematione puniretur 5 . Sed lictor consulis an. 454 a. Chr. ab Icilio tribuno plebis prensu S, et pro c0llegio morio

damnatus ad saxum Tarpeium dejiciendus trahobatur, quum precibuS Senatus Vita Hus est condonata 6 . Omittamus Manlium de SaXO, post centuriarum judicium, a tribunis dejectum. Duobus annis poSt mortem Ti. Gracchi,

46쪽

censor Q. Metellus a C. Atinio Labeone tribuno plobis arreptuS eSt, quem in legendo Senatu praeteritum ossenderat. Jam que, Obtorto collo, cenSor populi romani indemnatus ducebatur et in eo erat, ut de rupe Tarpeia praecepS ageretur, ni caeteri tribuni plebis, id ne floret,

auxilio fuissent 1 .

Per consulatum Via muniebatur ad cenSuram, quae, apud

romano S, fuit honorum perfunctio. Nullum igitur altius censura fastigium fuit, nisi dictatura. Dictator non aliter ac tribunus plebis in cives vitae necisque arbitrium habuit. Alter populi, alter plebis majeStatem et JUS Summum per-Sona Siaa et vi magistratus tuebatur. Ad dictatorem manum a tribuno plebis adjectam, aut a dictatoro ad tribunum, inauditum fuit. Poterant enim tribuni Supplices asserere non cuntra privatos dumtaxat, Sed advorsus ipsos magistratus, dictatoribus tantum exceptis 2 . Vicit tamen dictaturam tribunatu S. Nam, quum Licinius Stolo set Soxtius ferrent legem, ut consul alter utique de plebe fleret, et, tribubus Vocatis, tribuni nobilium amici intercederent, Sed, contempta interceSsione, tribus deinceps Suffragium ferrent, intervenit concilio plebis Camillus dictator. Tum tribuni plobis tulerunt, idquo plebeS scivit, ut, Si M. Furius pro dictatore quid egisset, quingentum millium ei mulcta osset. Id aegre fatetur Livius, patriciorum amicus, tribunis iniquiSSimuS Scriptor, es auspiciis, quia vitio HSSet creatus, non tribunorum minis detorritum Camillum ait se dictatura abdicasse. Nec tamen infitias ire potest, suffectum Camillo P. Manlium dictat0rem in causam plebis rem inclinasse 3 , et, p08

1) Liuii epitom8 59. Plinius, Η. N. VII, 45 4ρ. - Cic.; pro domo, 47. 2ὶ Zonaras, Annales, Bonn, l844, f. II, p. 55. L. VII, 15.

47쪽

loro anno, Camillum ipSum dictatorem resectum et s0- natum per ingentia certamina eSSe Victos, Ut rogationes tribuniciae acci perentur. Id Vero Seu fortunae Seu Sapientiae Virorum Suorum Roma debuit, ut, quum quasi duello comparatae duae Summae poteStateS eSSent, non Vi, quae utrinque maxima fuit, Sed concordia ordinum rem pere

M. Tullius, lugem de tribunis plebis dum concipere tentat, his verbis orditur: u Plebes quos pro Se contra Vim, auxilii ergo decem creassit tribuni Hus sunto 2 .s Livius etiam auxilii lationem contra conSules praecipuum juS primorum tribunorum plebis fuisse statuit 3 . Neque aliterreS Se habere poterat, temporo quo aere alieno oppreSSaplebs in Montem Sacrum soceSSit, ut decreta conSulum contra debitores, nervum et carcerem patricium effugeret . Praesentibus malis medicina ea quae8ita e8t 5 , ut tribuni possunt plebeios in libertatem vindicare, Si quando nexi aut addicti ducerentur, nec non et judicio ipsi consulum intercedere, et vetare ne plebejus in jus a patricio raperetur 6 . Haec fuit antiquissima tribunicii auxilii sorma. Sed tutela pauperiorum et debitorum potestatem tribuniciam suiSSe primum circumScriptam, neque ad ullam

sil Livius, VI. 42. 03 Cic., De legibus, III, 3. 33 Livius. II, 33.

η Dionysius, VI, 87 ot VII, 30ι

48쪽

- 42 aliam rem debuisse aggredi, et patricii olim contendo- runt, et multi regentiori aetate rerum antiquarum periti Oxistimaverunt 1 . Cui opinioni cum natura tribunatus, tum facta ipsa refragantur. Multis tamen Veterum Verbi80t suntentiis carptim hinc atquo illinc lectis et quasi comminutis judicium illud nititur, quod cujusmodi Sit uno exemplo liceat explicare Dionysius consules patricios Romilium et Veturium in

Senatu diSserentes contra tribunatum inducit : . Scilicols conSulibus majestatem regiam datam; tribuniciam voros pote8tatem, quaSi adventitiam, eatenuS admiSSam eSSe, , ut eis auxilio osset quibu8 Vis fleret, neque posm, invito γ Smatu, eam poteStatem ne in minimum quidem patricio-y rum, nedum in con SuleS, intendi .s Quod Sinon solum huic trito et purvulgato do humilitato tribunatus loco libuat insistere, sed totam DionySii narrationem percurrere, longo alitur ros ipsa su habere Videbitur 2 . Nam, quum tribuni, suo more, delectum militum impedirent, conSules. contempta intercessioue, nonnullos ex iis, qui tribunos plebis app0ltaVorant, in carcerem duci JUSSerant, et Viribus tribunos supurabant. Sed, Sequentibus diebus, multitudo major rusticorum hominum in Urbem constuXit. et tribuni circa se manum habubaut jam non certamini im-p3rem. PriuS autem quam Se ad civile hellum accingerent, utri que tu Senatu jurgiis contenderunt, inter quae Diony,ius orationem consulum inserit 3 . Sed, paulo infra, plebsiorum opiniones Subjicit aliorum alia

η Dionysius, X, 33. φὶ Ibiit. X, 34.

49쪽

- 43 censentium, sed omnino a patriciorum sententiis diversa. Nam sunt qui ad Secessionem confugiendum esse dicant, ut 0x Monto Sacro bellum patriciis iterum inferatur; alii, non secedendum, dummodo illi legi pareatur quae jubeat tribunorum plebis violatores, indicta causa, et indemna tos, ad mortem dedi 1 . Ipsa igitur illa narratio, ex qua pauca Verba eXcerpta Sunt, ut tribunatus a tenui initio Ortus rideretur, argumento est, illo anno 453 a. Chr. ad necandos consules et de rupe Tarpeia dejiciendos,n0Π jus gentium, non jurisjurandi Veteris memoriam, non foederis sancti ulciscendi justam causam, Sed Vires aut animos tribunis plebis defuisse. usmodi sunt quos asseruntur, ut primos illos tribunos plebis pauperum humili patrocinio contonios fuisse probetur. Haec Omnia Sunt non ad fidem rerum, Sed ad Oratorum morem reS ipsaS pro neceSSitate causae augentium

aut eleVanlium accommodata 2 . Si non ad Verba, sed ad res ipsas attenderimus, ex CO-riolani judicio, ex luge Icilia de intersatione colligere poterimus, primis jam Sum potestalis annis, tribunos plebis plurimum valuisse. Sed de auXilio quoque Veteres

quid senserint notandum est, quoties non patriciis orationibus, neque locis communibus de majestate Senatus et consulum operam dant. Gellius, poStquam tribunos plebis jus prehensionis, non jus vocationis habuisse demonstravit, haec subjicit ε Qui, malum, ratio fuit, vocantibus nolle obsequi quos confitearo jus haberos prendendi' Nam, qui jure prsndi, etiam tu viacula duci

50쪽

- 44 s potest. Sed quaerentibus nobis quam Ob causam tribuni,s qui summam haborent coercendi potestatem, jus Vos candi non habuerint, illud succurrit, quod tribunis plebis antiquitus, non juri dicundo, nec cauSis quere, iisque de absontibus noscendis creati videntur, Sed in- η tercessionibus faciendis, quibus praesentes fuissent; v Ut injuria, quae coram fleret, Brceretur. 3Ηinc patet jus auxilii per varia interceSSionum generaeXerceri Solitum esse, nec quidquam Valuisse, nisi quia jure prehensionis, id est Summo jure coercendi, niteretur. Cui enim auxilium ferro tribunus plebis potuisset, Si interceSSionem contemnenti non manus injectio, non carcer, non S3Xum Τarpeium fuisset propositum ' Sublata prendendi potestato, Verbum illud interceSsionis, Veto 1 , inane aliquid et vanae satus vocis fuisset. Data autem prehensione. jus auxilii orat ad omnia offlcax. Quis auderet, aut debitorem nectere, aut judicare, aut legem proponere, aut legere, aut Senatores Sententiam rogare, aut Vocare ad Suffragium tribus et centurias, Si tribunus plebis, ne qua injuria plobi fieret, auxilium interponeret, et intercessionis contemptori repraesentaret aut letum, aut exsilium, aut robur perduellibus debitumi Non alio sensu Livius dixit intercessionem SegeSSione plebis esse partam, et ostendit Camillum, quia tribus,

interceSSOro contempto, ad Suffragium Vocarentur, auXilium tribunicium imperio tutantem 2 .

Scilicet, quemadmodum tribunatus ipse non magiStratus romanus fuit cortis legibus adstrictus, Sed Vis Summa plebis, quae, Violato sacrosancto foedere, Omnia

i) Livius, VI, 33. ρὶ Livius, VI, 38ι