De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

31쪽

- 25 cuniae cum plebiscitis et Senatus consultis aede ipsa as- Servabantur, quod fuit plebis tabularium 1 . us qui sacratam legem violasset ut caput ita bona consecrandi jus diu penes tribunos plobis fuit. Nam vid0mus, Marcio Philippo Servilio Caepione consulibus, a Rutilio tribuno plebis Ti. Gracchi hona esse consecrata quod mulctam privato dixisset tribunum appellanti, et intercessioni non parendo tribunum plebis in ordinomcoegiSSet 2 . In ea re, ut in consecratione capitis, de inst-nito tribunorum plebis jure deminutum oSt lege Q. Papirii, quae Vetuit aedeS injuSSU plebis consecrari 3 . Dum

leX, quanquam ad priVatorum bona non pertinebat, tamen cum eo uSu conjuncta fuit ad plebem proVocandi, quoties de bonorum conSecratione ageretur. Itaque quum C. Atinius Labeo, tribunuS plebis, foculo posito in rostris adhibit quo tibicino, Q. Metelli censoris bona, qui eum ex Senatu oecerat, conSecraViSSet, cum alter tribunus plebis idem Cn. Lentulo censori feci SSet, neutriuS consecratio inimico fraudi fuit, neuter consecrata bona obligare religionibus valuit 4 . Sed quum Cicero in illa oration0 pro domo sua indemnati civis bona jure a tribuno conseerari Ρ08Se neget, satetur tamen hunc quom dicat tribunicium furorem. duetum eSSe ex nonnulli S Veterum temporum 5 exemplis, et priSca et paene Solennia verba hujus carminis fuisse quo in conSocranda Sua domo Clodius,

3) Cic., pro domo, 30. ἰ Cic., pro domo, 47. - Cf. Livii epitomen, 39. Plinium, mSt. nai., VII, 45,

32쪽

nim, illa obsoleta Verba, tempore CiceroniS, intermortui juris tribunicii vestigia supererant. Adeo terum est tribunatus Vim natiVam longo uSu rerum non conssrmatam, sed temperatam eSSe.

g 4. - De interfatione et de perduellione. Sacratis logibus tribuni plebis non modo contra vim et ferrum, Sed contra Verba atque intersationum 1ὶ erant

armati. Itaque non Solum eOS qui corpuS Suum manu Vi0laSsent, Sed etiam eos qui sibi contionantibus obstrepuiSSent, mulcta aut morte affleere poterant, Vel re0Sperduellionis ad plebem agere. Hujus tam saevi juri S originem non pauci S VerbiS narrat

Dionysius 2 . Altero po8s primos tribunos plebi S anno,

T. Geganio P. Minucio consulibus, inopia fria monti in Urbe et in agro romano laboratum eSt. Cujus mali cau-Sam quum mutuis odiis patricii et ploboii alii in alios conferrent, concione a consulibus advocata, tribuni plobis et consules sibi invicem obStrepuere. Tribuni Forum, quo plebs conveniret, Suae ditioniS locum eSSe contendebant,conSuleS omnia quae in Urbe eSSent, Suo imperio Subjecta. Quum jam adVesperasceret et rustica plebs paulatim dilaberetur, plobes urbana clientium domibus egressa patriciis opsem serebat . Jam ad lapidationem et ictus Venium eSSet, ni BrutUS, qui priore anno tribunus plebis, tunc aedilis erat, interve Di SSet. Hic Se rixae finem facturum pollicitus, interrogavit Geganium conmiem, ecquid meminiSSet ea conditione.

33쪽

- 27 proXimo anno a Seditione ceSSatum, ut, quoties tribuni plebem ad concionem adVocaSSent, patricii neque inter-eSSent neque obesSent concionantibus. Geganius se ita factum probe meminiSSe faSSus, hanc a Se ad Vocutam concionem alloquondi jus tantum Sibi vindicabat. Brutus igitur nihil plobum s0 morari dixit et concionem in posteram diem ipse distulit. In qua, quum consulis ipSiuS confesSione patricii conSistero nequirent, plebs, rogante tribuno plebis Icilio, logoni scivit de intersatione. Cujus carmen hoc futit

4 Gonesonanti ud plebem trubuno plebis ne quis quidquomu contra dieito neve di entem interpellulo. Si quis eon uκ quum lege Sunctum sit fecerit, tribunis et udes duio peten-α tibus, Se Soluturum muletus quas Sibi indirerin nia rudes dederit, morte plectitor, bonu UES Sst si Sunto. De. iis quie lupe muletos voluerint, judicium plebis esto 1 .,

Haec secunda fuit lex Sacrata non tam atroci carmino quam illa prior in Monte Sacro Scita, quum morti S poenam nonnisi Vades recusanti minitaretur. Nihilominus Oam

hujus legis fuisse vim notat DionySius, ut neque plebiscitis jam tum so teneri patricii crederent, neque Se plebes Senatus consultis 2 . Ila dum civitates in una Suis legibus, suis magistratibus utebantur 3), idque fuit Romae discidium, ut vix in unum coalituram e SSe rempublicam Sperari posset 4 . Ideo quum Laetorius tribunus a conuitio plebis Submoveri juberet, praeterquam qui suffragium intro deberent, id est Foro arceret patrici0S, ut plebi Scitum fieri posset, adolescentes nobiles stabant nihil co-

34쪽

dentes Viatori. Quum vero Laetorius ex his prelisendiqu08dam juSSisset, consul Appius negabat jus esse tribuno in questiquam, ni Si in plebeium: non enim populi, Sed plebiS eum magistratum esse. Ardens ira tribunus mittebat viatorem ad consulem, conSul lictorem ad tribunum, priVatum eSSe clamitan S, Sine imperio, Sine magiStra

eos. qui a comitiis tributis excluderentur, ne tribunOS ObStrependo aut intersando violarunt, iis legibus teneri de quibus doliberaro non potuiSSent.

Si se 5 fuere; donec, post primum punicum bellum, patricii in tribubus suis suffragii forondi jus adopti sunt, plebeiis nec jubendo log om nec subeundo jam dispares. Sed antea civitaS agitata est intustino et purenni p0puli et plebis

duello, Unde ortum ost perduellionis crimen cum intersationis crimine conjunetum.

Η08tiS apud antiquos peregrinus dicebatur et qui nunc hostis perdu0llis 6 . Disortius Fusto Gaius idem refert,

I , Livius, ΙΙ, 56. 2) Histoire des Chenaltera romain3, t. l, p. 340 35l, 3ὶ Livius. ΙΙΙ, 55 : Legem centuriatis comitiis tulere ut, quod tributim plebes jussis3et, yoFurum teneret. . Livius, VIII, 12 Publilius Philo legem tulit, ut plebiscita omnes Qui

rites tenerent.

3) Laelius Felix, in sellio, XV. 27 : Tribuni autem plebis neque a oeant patricios neque ad illos renrre de ulla re possunt; itaque ne leges quidem proprie, sed plebiscita appellantur quae tribunis plebis ferentibus accepta sunt. Quiabus rogationdus ante patricii non tenebantur donec Q. Hortensius dictator eam legem tulit ut eo jure quod plebes statuisset, omnes quirites tenantur. Ct. Gaium, I, 3; Plinium, Nisi. nai., XVI, 15, M 10. η Festus, s . V, Eoδtis.

35쪽

quos nos hostes appell3mUS, HOS B Veteribus perduellos appellatos, peream adjectionem indicantibus eos cum quibus bollum ossut 1 . Utrumquo Videtur e Varronis copia

depromptum 2 . Nihil igitur fuit crinion porduollionis nisi bellum ei indictum, qui perdit ollis, id est hostis esse judicaretur. Legem autem Sacratam, foedus in omne tempus inter populum ac plobum ictum, et Fotialium intorventu juratum set sancitum fuisso probaVimuS, tribunOSque plebis per legem Sacratam, id est jure gentium, suiSSe Sacrosanctos. Qui patricius tribunum plebis sacto aut vorbo Violabat, foedus, quantum in Se erat, abrUmpeb3t, quod unum erat societatis inter ploboios patriciΟSquo Vineulum. A tribunis plebis jam non civis, sud hostis plebi judicabatur. Perduelli S erat. Jure autem gentium antiquo, hoStis judicatus . iudicia CRUSI, mactab3tur acti sorvorum Supplicio plectebatur. Porduellionis judicium otiam in primo juro Quiritium invenimus. Duumviri perduellionem judicabant, et no inno-Xios quidem Se 3bSolvere poSSe rebantur. Poenae eXRel OreSerant potius quam judices 3 . Sub regibus a duumviris prOVocare ad populum, id est ad triginta curias, licobat et provocatione certaro. Si duumviri Vicissoni, perduelli judicato caput obnubobatur, colligabantur manuS. Tum lictor arbori insolici, id est cruci 4 , damnati corpus reSte

Suspendebat, quod Sub furca cruciS USque ad mortem Ver- . borabatur.

Duopr imos illos tribunos plectis perpetuis duumviris perduellionis in plebem judicandae causa creatis adsimi

i) Digeste, 50, 16, De serborum signifieatione. Fragm. Gaii, 234. Varro, L. L. V. 3. ain Livius, I, 26, 4) Cic., pro C. Rabirio perd. reo, 4 et 5.

36쪽

lauserim. Ex illo antiquo set quasi sero jure tribunorum plebi S quo poterant, duumVirorum more, perduelleS, indicta causa, capitiS condemnare 1 , quaedam eXStant VeStigia. Desertor Hispaniensis exercitus C. Matienus accu-Satus est apud tribunos plebis, id ost reus porduollionis actu S, damnatusque diu Virgis Sub furca caesus est otSestoelio nummo veniit 2 . Servus igitur ost factus lib0rtatemque cum ciVitate amisit, quae fuit maxima, Matini

tempore, deminutio capitis 3). Nisi jam legibus de pr0

VOeatione cautum eSSes, no do ciVe romano Supplicium Sumeretur, praeterquam jussu maximi comitiatus 4 , Π0n Solum C. Matienus Supplicio Servorum assectuS eSSet, Sed confectuS, et Sub furca cruciS, more majorum ,ad mortem

Arripiebatur ut pordia ollis quicumque intersatione tribunum cum plebe agentem interpellaSSet, quicumque magistratus patricius, in concione plebis, quidquam pro imperio egisset aut dixisses. Porduellio a tribunis judicabatur ei qui ullo modo ab sis concionem avocabat 5 aut

So patricium inserebat concili 0 pl0bis 6 , denique ei qui

aut verbo aut sacto tribunos a plebo audebat intercludere T . Ideo memoriae proditum erat C Veturium, quod

37쪽

submoto incedentem in Forum tribunum plobis objectu corpori S morari auSuS eSSet, nee decedere jubenti paruiSSet, morte damnatum 1 .Pau Iatim mitigata est illa in perduellibus necandis Saevitia. Nam, primis Statim temporibus, a tribunis plebis ad plebem ipsam provocari solitum erat. Doindo lugu XII tabularum et logo Horatia Valeria de provocatione, quae

sacratis legibus annumerata eSt, cautum eSt, ne quiS magiStratum Sine provocatione crearet, neVe quis de capite

civis romani nisi comitiis centuriatis rogaret 2 . Itaque jam inde ab Horatio et Valerio consulibus 447 a. Chr. in perduellionis judiciis, seu a duumviris 33, Seu a tribu Dis plebis ad c0mitia centuriata coeptum eSt prOVOc3ri. Manlius Capitolinus a centuriis purduellis judicatus a tribunis plebis de rupe Tarpeia dejectus sest 4 . Deinde aliud adhibitum sest poenae temperamentum. Perduellionis reis tribuni plebis mulctam dicere consueVerant quingentatum millium aeris, cui solvendae, illis temporibus, ViXquisquam par erat 5 . Si, poStquam mulcta apud populum

centuriatim citatum esset certata, reuS condem 3retUΓ, tum Solum exsilio Vertebat, bonaque ejuS publicaban

A. Marcio et Cn Servilio consulibus, quum Rutilius,

1 Plutarchus, in C. Graccho, 3. 2) Cic. pro Sertio, 30. Pro domo, 32. De lege, III, 4. 3ὶ Ita lactum esse a Rabirio perduellionis reo videmus, teste Dious, XXXVII, 27 28. ) Livius, VI, 20. 5 Dionysius, XVI, l8, s. - LiviuS, VI, 38. 6ὶ Ηοe ipsum Niobulirium sesellit qui ideo negavit perduellionis reum

fuisse C. Rabirium, quum a Cicerone defenderotur, quod muletae irrogatio iuoratione Rabiriana memoretur, cap. 5. - Praelatio Niebuhrii ad sesquipaginam orat. Rabirianae recens erutam.

38쪽

- 32 tribunus plebis, rogationem ad plebem serret ne vectigalium, quae cenSOreS locaSSent, rata locatio esset, Claudius censor ad diSSuadendum proceSSit. Quum ei ObStreperetur, audientiam facere praeconem Claudius jussit, quod contra jus ac fas fuit. Nam, in concilio plebiS, magistratum praeSertim patricium, quidquam pro imperio jubere Sacratae logos do intorsation o latae Volabant. Eo facto, tribunus plebis Rutilius avocatam a Se concionem queStUS est et so in ordinem coactum. Ex Capitolio, ubi erat concilium, abiit. D0indo C. Claudio diem dixit, quod concionem R SQ RVO caSSet, eique perduellionem Se judicare pronuntiavit, diemque comitiis a C. Sulpicio praetore urbano potiti. Iis ante diem decimum et septimum kalendas oetobres comitiis perduellionis centuriatis dios dicta. Quod si Claudius a conturiis damnatus suiSSet, ex nRrrR-tions Livii ipsa apparet poenam damnati futuram fuisSe

P0rduollibus ergo hi fuere poenarum gradu S Semper decrescenteS. Tempore noVi adhuc ac crudi tribunatus,

de perduellibus, tanquam de hostibus judicatis, indicta

causa, tribuni plebiS Supplicium Sumebant. MOX, post leges Horatii sex Vatorii consulum de proVocatione, nonni Si damnati maximo centuriarum comitiatu ad mortem praecipites agebantur. Deinde, legum SMVitia mitescente, dosertoribus ipSi S, qui eSSent teterrimi perduellium, non jam morS, non ultimum in cruce supplicium a tribunis plobis injungebatur; sed Verberati Sub furca, tanquam servi Vonum ibant, id est maxima pro tempore asticio

l) Livius, XLIII, 16. Val. Maximus, IX, 5, Π' 2. Narrat L. Philippum

consulem ob intersationem tribuni Drusi concionantis obtorta gula prehensum et in carcerem conjectum eSS0-

39쪽

- 33 bantur deminutione capitis. Denique i S mos inValuit, ut perduelles ad populum centuriatim conVocatum rei agerentur, ibique mulctam certarent a tribunis plebis sibi irrogatam P quam, quod maXima erat, quum Solvere ViXp0SSent, Si damnarentur, in eXSilium abibant, minorem capitis deminutionem paSSi. g 5. - De jure prehensionis, et de rupe Tarpeia. Rupes fuit Tarpeia in abruptum praecisa et Capitolinae arci continens, quo centum gradibus, Taciti aetate, adibatur 1 . Hinc h0stes patriae, qui ju S gentium ViolaSSent, ut factum est in obsidibus Tarentinis, praecipitare moriS

Cives etiam romanos, qui atro aliquod facinus commiSerant, tanquam perduelleS, magiStratus romani de SaXO

dejiciebant 3 . Id inter servos et liberos homines, in luendis poeniS, discrimen fuit, ut, quum in utrOSque, ob idem

SceluS, more majorum animadverteretur, in crucem tollerentur Servi, libertatis, in morte ipsa, dejecti de SaXO honorem retinerent 4 . Si quando ad rupem Tarpeiam, Supplicii causa, Servi ascenderunt, nonni Si priuS manumissi civium mortem oppetiere M. TranSfugaS paulo Supra Vidimus potuiSse, tribunorum plebis jussu, Sub furca caedi et in Servitutem redigi. Si Vero cum eiS Summo jure ageretur, ratione libertatis

i) Tacitus, Historiae, III, 7l. e) Livius, XXV, 7. a) Horatius, Sat. I, 6. 4ὶ Appianus, B. eis. III, 3 s. Cf. Cic., ad sitie. XIV, 15 et 16. 5 Livii Esitorie, 77. Dio Cassius, XLVIII, 34.

40쪽

magis quam vilae habita, de saxo poterant de iei 1J. Ideo factum esse romanae lege S indicant, quod, qui cives ad hostes aufugissent, hostium loco essent habendi. Ita que eos lex Julia majestatis inter perduelles numerat i2 , et eos qui sacramenti legem abrupis Sent, t9nquam Sacra tae legis Violatores, homines sacros fuisse constat 3 . Nullum autem perduellium gonus majestati plebis suit insensuS, quam eorum qui Sacrosanctae tribunorum aut sedilium plebis potustati nocuissent. Ut videmus patricios Voleroni saxum Tarpeium esse minitatos, quod lic torem consulis pulsavorat 4 , ita solebant tribuni plebis JUS Suum Violatum eodem supplicio vindicare. Dicti enim sunt Decemviri, quod Valerium, contra Se orantem, Sesaxo dejecturos esse denuntiabant, ei vim tribuniciam intoniaSSe 5 . . Contra violatores ista es talis suae tribuni orant DreprehenSionis armati, quod poterant, aut m3nu Sua, aut per manum aedilis Vel Viatoris exercere. Quicumque aut ab ipso tribuno plebis, aut tribuni praesentis jussu prehendebatur, non poterat, SalVa religione SacrOSanctae poteStali S, Obsistere neque replagnare. Qui autem jure esset pretiSus, Si nullus tribunuS plebiS intercessisset, nihil obstabat quin in vincula, aut ad SaXum Tarpeium moriturus duceretur. Itaque tribuni plebis liburiatum et vitam civium omnium Sibi jure prehensionis permiSSas in manu tenebant. QuiS autem ei non parere auSUS e S Set, CUJUS

1) Livius, XXIV, 20.

3ὶ Digesta, XLVIII, 8, 3, g 6. Code, III, 27, 1, 2 έ) Dionysius, IX, 39. 5ὶ Dionysius, XI, 6.