A.D. Conr. Theoph. Marquardt a.m. & mathem. prof. publ. extr. in Regia Academ. Regiom. Philosophia rationalis methodo naturali digesta in vsus academicos

11쪽

ΡRAEFATIO

patens nihilo tamen minus id etiam quos prima adhucPhilosiophiae principia giunt, nostro non sine fructu ori poterunt labore, modo sequentia teneant. si praesenti opere, uti in aliis methodice conscriptis libris, et ad rem seu rgulas quae rationi prae-ycribuntur, quarum quoque ostenditur applicatio, et ad proponendi modum, e ordinem quo se gulae excipiunt propostiones re-1piciendum erit. Neutrum lectorem)Yliere oportet ' licet omnia una eademque lea sene ab omnibus Gniungi nec posInt nec debeant. Prior ergo lectio de occurentibus tantum δε-

itionibus per singula capita, eo quo fe-quuntur ordine, si Eicita me de Ariones, in librum peculiarem coniiciendae memoriaeque ingendae. Pu vero hoc he

olia fat carnifcina, libellus iste semper se ad manus et satis per svulos dies horis,

quoad certum de sinitionum numerum, denarium e g. ordine legatur et relegatur. Puod isto etiam feri poterit tempore, in quo animus a consueris occupationibus liber obambulationum capitur delitiis. Neque tamen memoria tantum tenendae sunt de siniationes, sed et inredigendae. Vnum alterius reisicit commoda. Fit hoc attendendo ad' exemplo

12쪽

AD LECTOREM.

exempla quibus itastrantur , hisque plura, vulgaria quoque, jubstituendo, quod iis qui

auctorem imitari didicerunt non potest essedi iis nec ignotum. Regulae visus, quem iis imaginationis, imo animae natura loquitur, in eo se manifestat, ut et retineri et

applicaripossintfacilius quae didicimus. Sed quaeris, unde mihi patent dejinitiones Dre-Dondeo, partsm oppositi paragraphis tituli,

partim conceptus de definitione apponendus, partim docens, arrifcia analytica, quae paragraphos in fisa propostiones refluere inter alia docent, haud ignorans, idem monstrabunt. Altera lectio osterius procedit, et Impossiones quoqui omnes concernit, quae de itionibus uam debent originem, regulas etiam sngula complectitur quibus intellectus in omnibus suis diruitur operarionibus. Modus procedendi idem est qui modo est semis. His praeparatus Iro, te riam laetus adgreditur huius libelli Iectionem, renittendo ad ordinem propossimum, ut notum far, qua rationeprincipia eum inde natis positionibus coniungi possint, aut coniunctae t et D ratio inclaresat, cur intellectus ab una ad alter progressus pro- postionem. suem in emitiis eris,s ex

13쪽

PRAEFATI AD LECTOR ΕΜ.

ipse Philosophiae praecognitis generalibus, nec non e cap. 4. fect L et c. q. Oct. II. Log. cognitum sit, quid methodi leges postulent, quidque una quaeque proposito obuia bivelit. Ceterum elementi ero Iectori, non ab solutis mampraeceptorum Logicorum per 'tractationem, unde me doctioribus proferen da parum aut nihil adferent utilitatis nise forte ansam ex iis capere vesient, adhuc clarius, adhuc distinctius sese, et regulas alutas explicandi, quod mea certissime adaugeret gaudia. Licet autem, quod spero, et menta quae inero in se satis clara snt, non tamen putandum, ac nihil possit diei amplius. Docentis enim iudicium et dexteriatas, multa adferent, quae exponi non potuerunt, plurima reddent faciliora. Et paucissimi numerantur, qui proprio Marte, thodum cognoscunt e Sic nihil reliquum est, quam ut vota addam, tere L. B. Ialore nostro, splacet, ansamque mihi, mentem meam in posterum explicandi distinctius, suppediata. in annuat conatibus nostris. Valeel faue I Regismonti Borusf. ad ipsas Ca llendas Ianuarii A. R. S. MDCCXXXI H. .

Elementa

14쪽

Elementa Philosophiae,

tionalis methodo naturali digesta.

Praecognita.

De Philo sephia in genere

Vςxhρ, sine quibus sensa animi duo

aeque bene , communicare i i ta non possumus cum aliis, sophiae qUaeque ut numi valent, restioribus notio-

Philosopho constringenda sunt h-'' mitibus, nisi et ipse confusus esse, mus et vel alios confundere voluerit. Fits 1 in hoc attendendo ad casus in quibuς' 'l' μ'

Occurrunt speciales, Minstituto examine cur iisdem praecise non Vero

aliis utamur quod infra clarius exponetur Regulae huius applicatio hunc de Philos hi conceptum gignit, philosophia est scientia rerum omnium tam earum

quae sunt, siue existunt, quam ea rum

15쪽

. Elemeηta philos hiae rationalis rum quae esse, vel existere possunt ad salutis propriae et communis, nec non gloriae diuinae promotio

nem.

De dem et Quilibet videt me Philo Ph; b; phiam, ut in se eii , secundum suam phiae persecstionem , citra respectum ad quid te hoc vel illud subiectum definiuisis,Mς μ ne subiectorum vitia, Philosophiae . adiudicarem. Legitimam hanc ego de Philosophia notionem, equo imponibilia non loqui, vel ex hoci . clarum fiet. Euclides, Iothagoras, Plato, Aristoteles, artesus, Lockius, et multi alii, dicuntur et suntPhilosophi, num vero omnemuniuieiuSdemque disciplinae ultores fuere λHistoria litteraria testatur quod non: quem ergo, nisi nostrum, de Ρhilosephia conceptum generalem se mabis λcur de 3. oris est doctorum scien-ys; hi tiarum, systematibus suis, Logicae

genere 'timinum, praecognita praemitte--gς0 re, quae hilosophiae totius indo-qulliodem eXponunt, quo tyrones sciant mature, de quo et quo modo agen

16쪽

methodo naturali distem

dum. Hunc ut obseruem morem ea nunc iam tangam, quae de Ρhilosophiae notione . voce , partibus, methodo, qua singula pertractanda,

et quae huc quomodocunque pertinent, cognita nobis esse debent, antequam ad Logicae elementa ipsa proponenda explicandaque me ac se cingat quo quae sequentur clariora fiant et faciliora. Sicque de Philosophia in genere agere, mihi quidem nihil ei aliud, quam generalia, ea adserre, e quibus Logicae tyr nibus de hilosophiae indole seu constitutione constare potest. si M. Quos olim sapientes voca De Voceuit prudens antiquitas, Philosophos

iam iam appellamus. menomina histriliationis immutationem Pthagorae λωψ Samosateno, Menesarcho, et Iothia . ' μ' parentibus anno 368 A C. naro de-.bemus. Hic enim a Leonte phlia-sorum principe interrogatus an sapiens esset, modeste teste Cicerone lib. I. c. 3 auaest Tuscu respondit, se non esse sapientem, sed sapientiae amatorem philosophum Ab

et hoc

17쪽

4 Elementa Philosophiae rationalis

hoc tempore omnes insequentis temporis vere sapientes hunc arripuerunt titulum.

Quis Phi p. 3. Adeoque Philosophum no- losephu minamus Draui rerum scientia pol

inde letis. I. a. ). Valet ero una non omnes es e Philosophos etiamsi ita dicantur, nec non, quis maior quis minor Philosophus , et quem summi Philosophi titulo salutare debeamus. Vnum hoc est e criteriis per quod et agnoscere, et ab inuicem distinguere pomunus PhilosophOS. Quid ens f. 6. Rem siue Ens, quae duo non Π , mihi unum idemque significant

nis et ob-Onane illud Voco , quod vel existit lectum vel existere potest Contraria ex parte quod nec est nec esse potest, Non Ens audit. Et quando Non Ens fingitur instar entis, Ens rationis appellatur Quoniam adeo Philosophia circa des versatur =.I.2.), illa quae totum hoc uniuersum constituunt, imo longe plura, quae nobis intellectus ope innotescunt, omnes mundi status, omnes

eius

18쪽

methodo notarali digesta. eius mutationes, philosophicae sunt considerationis , a Vero quae nee sunt nec esse possunt, quae duo semper coniungo, fietiones, immatura ioecundae imaginationis monstra, Philosophia exulant Philosophus

consequenter entia scrutatur , non entibus contra, entibus rationis non indulget, superuacaneum iudicans cum laruis et umbris pugnare, cum ingens rerum numerUS nouana semper ipsi meditandi suppeditet mat riam. 3 5.)ρ. 7. Scientia est cognitio rei per scieritis causas, vel ut clarius rem eloquar, Vs animi habitus omnia quaecunqUe cognitio defendimus e principiis firmis, ve in Phil0ris , indubiis inuicte ostendendi hi ubi Philosophia igitur non in nuda re pho lorum apprehensione consistit, neque 'I' Philosophus ea solum capiat, quae ' sensibus sunt obuia sed in rationes, in principia inquirat, fundamenta rerum omnium cognoscat, de-

sendat est necesse 9. II ). Quae sint principia firma, quid sit inuicte aliquid ostendere hoc loco exponi a nequit.

19쪽

6 Elementa philosophiae rationalis

nequit Neque enim omnes termini in generali tractatione debend explicari. f. 3.)Cognitio cis 8. Vt clariora fiant quae Θ

ή. Philosophia et Ρhilosopho iam suntrita dicta notes, duplex datur cognitio humana, quarum prior historica, posterior philosophica appellatur. Illa

quae sunt vel fiunt comprehendit, haec in rationes eorum inquirit quae sunt vel fiunt e. g. cur pluuia decidat, Sol calefaciat, unde mentis nostrae operationes in cognosce dis rebus dependeant, cur ad hoci inclinet ab illo auersetur anima. Historica rerum cognitio vulgo fa

miliaris, philosophica Philo phis si s yest delectationi. Neutra

negligenda aut contemnenda, histo- rica enim cognitio , quod vel ipsa Philosophiae notio I. I. 2.)nΟcdOeet, vel disciplinae et experientiae commonstrant, fundamenta, viam sternit philosophicae, quamuis haec perficiat vulgarem aut ad summum euehat Addunt alii tertiam cognitionem, quam mathematicam

Vocant

20쪽

methodo naturali digesta.

Vocant, quae quantitates in rebus occurentes determinaret e g. mensuram guttularum in pluuia decidentium, celeritatem lapsus altitudinem nubis pluuiae etc. Sed cum tyronibus mihi tantum est res eorum in gratiam elementa conscribere volo, sussiciat igitur indicasse, Philosophum in cognitione hist S irica non aquiescere, sed altius, ad philosophicam ascendere debere. f. 9 Negandum, equidem non Vulgaris est aliquibus in casibus etiam vul- 0gmxi'

non in

garem rerum notitiam 1alut no omnibus

sima tamen ibis via, si cognitorum rationes perspexeris, adeoque cognitionem philosophicam tibi, de iis omnibus, quae potestatem tuam non excedunt, comparaueris. Conf g. 7. Res enim omnes , loquor de illis quae uniuersum aliquod constituunt, determinatas ac limitatas omni deprehendes modo sub certa solum ratione, positis quibusdam circumstantiis existunt, unde cognitio de rebus historica vel unicam omittens