A.D. Conr. Theoph. Marquardt a.m. & mathem. prof. publ. extr. in Regia Academ. Regiom. Philosophia rationalis methodo naturali digesta in vsus academicos

41쪽

28 Elementa Philosephiae rationali Idem de tua subsumere mihi li-

Obiectio . II. Specialius si ad dubia re- ulterius spondere vellem, urgerem . adhuc in

quaestione esse, Vtrum veteres ante Logicae artificialis inuentionem bene usi sint et virum recentiores viantur decenter facultate cognosci-tiva illis perinde ac nobis concel la: et, si hoc concedatur, euincendum tamen esset hos omnes eadem facultate uti non potuisse melius, si Logicae scientificae principiisFuissent imbuti. Naturali Logica a sola pollens, confusim regularum, intellectum dirigentium, n0titiam, actionum suarum circa veri tatis cognitionem occupatarum, normam facit, adeoque casus similes expectat, inque iis aberrat plus simplici vice, pro similibus habens quae longe sunt dissimilia. A veritate haud raro aberrant docti, aliquando etiam citius quam indocti, sed vitium vel in subiecto latet, vel Loticam addidicerunt de quais Osacta est mentio.

42쪽

methodo naturali digesta as

3.12. Non omnis Logica, artist C iteriacialis etiam nomine insignita, genui L0giς'vnidicenda. robe enim illud quod ' est ab eo quod videtur distinguendum, unde ut tibi constet quae Logica genuina dicenda quae minus, haec teneas, non sussicit regularum Logicarum notitia, licet sit distincta, si usus dest, siue si illa cognitio

ad vitam communem , et scientias potissimum, in cognoscenda veritate applicari nequeat. Contra usta Geometrarum veterum consorinis sit rationes adferre doceat cur cogitationes nostrae hoc non alio se inuicem excipiant ordine, et regu .lae, quas adsert, ex intima mentis humanae natura, et notione entium in genere demonstrentur requiritUr.

. 13. Vt vero faciliori via philosophia haec rationalis ad praxinet L.

tendat vel praelica fiat, sequenti ad teneas , I regulas cum exemplis easdem illustrantibus 4onnecte g04' continuo , et a praeceptorum Logicorum applicationem ad disciplinas alias mature instituas. Non

enim

43쪽

et, meηta Philosephiae rationalis

enim Logicae utilitatem ipse profecto experieris, nisi manum operi, huic studio disciplinas reliquas, Μathematicas praecise adiungendo. EYps f. 14. Quando Μathematicasyocan , tissimum disciplinas studio Logicor a. iungendas volui, non haec est mens, acsi regulae, Mathematicis, ubique et solis, illustrandae sint exemplis a nec haec , praecepta singula cum externoMathematici ordinis 1 e . ore proponenda eademque e suis principiis demonstrandi f. s. esse. Scio enim Logicam talem , quam

dicunt mathematicam, mathemati- carum veritatum imperitis horrorem sub primo adspectu, ob insoli-

ta quae ibidem occurrunt nominaincutere, adeoque impedire, quominus tractetur ab omnibus. Absit externa species, modo internum

methodi f. et et Ρ. ubique obser

uetur quam strictissime. Possunt exempla ex omnibus disciplinis auditorum captu consermia peti, quotidiana, non minus experientia

. plurima suppeditabit. Interim, si

44쪽

methodo naturali id fieri potest, exempla athematica reliquis omnibus ob simplicitatem facilitatemque palmam praeri

f 13. Quoniam veritates longe Logica lateque disseminatae inueniuntur: se et Philosophia rationalis genuina e Ite. 9 1 et nos instruit, quomodo

tales latentes deleg detectae diiudi ρομε cari, diiudicatae aliis proponi pro 'positae ab Oinni telo immunes reddi queant C I), sequitur, et Theologum et Iuris Consultum et edi-Cum et mechanicos, reliquosque a tifices una eademque posse uti Loo- ea, neque Logica peculiari sacra. rens,Μedic etc. esse opus,nisi se te entia praeter necessitatem multiplicanda diceres. Sufficiunt generales

regulae intellectui probe exculto, homini vero cui deest rationis usus legitimus, ne specialissimae uidelis faciunt satis Ad obiectiones, quae ab exemplis solent peti, respondebitis Enimvero licet e g. non nisi medica adhibeantur exempla, Logicam tamen exinde medi icam nunquam salutarem. h. IS

45쪽

3a Elementa philosophiae rationalis

Notaru f. 6. Praeter hanc disciplinam Logiς m quae veritatem persequitur

sitim ossis aua 1 D Logicae probabinum no-

possibi mine possibilis. Haec probabit lia respiceret , nobis in stagu ciuili constitutis, maximo hoc ipso esset usui, et allatas admitteret differen- ias 3 8) Requireret vero habitum tendi faculiate cognoscitiua in probabilibus inueniendis, diiudicandis , communicandis et vi dicandis. . Praesens equidem humanae cognitionis imbecillitas eius iuuentionem adhuc detinet. Quae- dam tamen specimina huc spectantia prostant. Vota adeo no-

ira et desideria olim adimplenda

Vtisit , s. 7. Ex iis quae hucusque de to studii Logica in genere a sunt rui seq satis abunde studii huius utilitas se prodit, modo Logica genuina sit 3 ia). Vsus specialiores hi sunt,

opiniones erroneas,absurdas,ridiculas fugit Logicus, lites de lana caprina, de vocibus, non OUet, persuasionibus ani nullum concedit locum

46쪽

methodo naturali digesta. 33

locum, Veritatum, sicque Virtutum numerum multo iacit numerosiorem, aptus est ad perficiendas dis ciplinas et artes, de actionum suarum moralitate iudicium serici

stum etc.

CAP. II. , De Notionibus earumque diuersia-

reformali.

si 18. In nostri intellectus ope-me sunt rationes inquirentes f. 3 , tres ea qnti O rundem claues deprehendimus. Ini Pr vestio de una quaque re, siue praesens quae prue fuerit, siue absens, aliquid, vel my cum vel sine sensuum ministerio nobis in mente repraesentamus. Secundo rebus repraesentatis e tas attribuimus proprietates , vel non attribuimus , dicimus easdem

aliquid emcere vel non essicere, essicere posse vel non posse. Denique tertio aliquid noui ex cognitis deducimus. Experientia da dicto . rum magistra erit, et exemplum si amas Ariimethica tibi dabit, quae primum de numeris in se agit, postea varios componit vel separat nu- meros,

47쪽

Elementa Philo, phiae rationalis

meros, denique ad relationem eorum attendit et ex datis noui quid infert. Et quidem primum in quo mens nostra facultatem suam cognoscitiuam exerit opus, rerum repraesentationes loquitur. Nam nihil noui inseres nisi ex cognitis, riis, et haec cognita rursus, factas de rebus repraesentationes, praesuppo

Historica Io I Ias menti operationes

III Pholastici iam attribuebant, ego e

xunt . O illorum haud permotus auctoria late, habito potius examine rigorΟ-s, institutaque in me ipsum refe- 'isione accurata, in eandem cum illis deueni sententiam. Jono enim de intellectus operationibus, earum non minus ordine, nihil mihi constare , sed haec omnia inuenienda adhuc esse. Hic experientiam, Cognitasque olim veritates consulens

inuenio, quod, neque in actibus aliis pluribus aut paucioribus, neque alio quam paulo ante dictum est ordine, naturaliter se prodat intellectus nosteri Adeoque hac in parte assen-

48쪽

methodo naturali digesta. 33fum praebeo antiquis,holae doctoribus. Et quanquam nonnulli haud obscuri nominis hilosephi

binas tum harum operationum classes, sormationem idearum et iudiciorum, statuant, mihi tamen re ipsa non Contrariantur. g. 2O Repraesentationem quam Quid i-

mihi de re quadam, absens ea sit siu ς' ου praesens in mente sermo, notionem Esella dico siue ideam. Fieri hoc solet vel uuid in- per imaginem, vel per verba, vel per' signa alia. Quando factae huius repraesentationis mihi sum cqnstius, cogito. Et in specie cogitationes

. meae perceptionum seu adperceptionum nomine veniunt, quando obiecta concernunt praesentia Sequitur exinde omnes adperceptiones esse cogitationes, esse ideas vel notiones,

at Contra non argumento , omneSideae sunt cogitationes, aut omnes cogitationes intadperceptioneia v. 21. 1dearum inuentor Plato Deideis dicitur, ita tamen ut a Socrate et D IT. rhagoraeis multa mutuo auumpsi

rit Neque semper quod probe

49쪽

46 Elementa Philosephiae rationalis

tenendum . vocem ideae inviostro

adhibuit significatu. Erant enim ipsi ideae haud raro uniuer salia rerum principia , exemplaria primi, quae propria gaudent sub- stantia , et ad quae reliqua entia'. omnia efformata putabat. Quae sententia fugienda quoniam absurdorum sertilis. Fata dearum non mi historia Phit doctrinae de ideis Augustae Vindel. 723 in 8.

edita enarrat, accuratam vero de

ideis notitiam Leibnitio debemus in specimine de cognitione , veritate et deis, quod Actis Erud A. 168 . p. 337. insertum legitur. Voestu ria Differunt inuicem , quod la rari tenendum probe, apprehensio sim-k- . pl*x, notio, terminus, perceptio et adperceptio. Notione 3. 2ω constat apprehenso simplex, quam attentionem dicunt ad rem in mente repraesentatam 1 erminus est vox notionem indicans, qui inanis iures

meritonue dicitur , si nihil significat. Denique perceptio in eo ab adperceptione distingui blet, quod

50쪽

methodo naturali digesta 37 ad hanc , non ad illam conscientia requiratur, siue quod illum rem dicamus adpercipere, qui sibi perceptionis factae constius est, . . qui scit se videre horologium , so

g. 23. e diuersitatem notio-Quid dinum formalem eam intelligimus uersitas quae deducitur a modo cognitionis. IV Praeter quam alia materialis dicta, malis.

apponetur,materiam,sive res repraesentatas respiciens. os . 24. Formata in mente idea Funda- o uo),vel sussiciens est rei agnoscen montum dae.1cimus re quam nobis reprae elatae et

sentamus hoc vel illud nomen esse obseurae tribuendum, nos eandem alio indo 'xCO,alio iam percepisse tempore i vel 'r' non est Iussiciens sed omnia nos i tent, et nomen rei, et habita de ea

repraesentandi modus 'clara, alter, Obscura vocatur notio Exempla disciplinae et vita communis adstis Tunt. Sic rerum quotidie nobis ob- uenientium claras, earum Vero,quae semel olim perceptae sunt, obscuras