장음표시 사용
11쪽
DEDICA T Ι Ο.mi, quod inter tot faustas omnium voces et vota statuo , publicum monumentum. Tuorum enim immortalium beneficiorum,
quibus simul omnes Tibi subiectissimi ciues
tantum debent, quantum nemos ne cogita
tione quidem, assequi potest, me dies noctesque sollicitat conscientia , et tanquam acerrima flagitatrix assiduo me conuicio urget, Vt quaedam gratae voluntatis saltem significatio elucere videatur. Sis selix , sis potens,
TISSIME, atque cum PIA et AvGUSTA PATRIAE MATRE rerum quam
diutissime potiaris inclutus , incolumis atque laetus. Sic Tua Suedica et Hassiaca Domus Serenissima seculis vireat floreatque innumerabilibus. Nouis magnisque auctibus crescat in dies Regnum Tuum. Vincas denique semper atque triumphes: Vt noua quotidie pro salute
PRlNCIPIS , quae pridem suscepimus, vota nuncupare possimus. Rintelli III. Non Martii, qui dies in fastis FRIDERI COR EGI sacer, clo I cc XXXVI.
12쪽
TRACTATUS CAPUT I. De Latinae Linguae corruptione et eius
S. I. υνnma L. L. gloria decrescit ac senescere incipit. 2. Intra quod temporis spatium. 3. Fata linguae cum aetatibus B minum componuntur utrinquevires anuis labentibus de riunt. 4. Decrescens describitur aetas linguae istius non quiadem contemnendae sed quae mm parum tamen amist priastinae elegantiae. S. Haec cum superiori aetate componitur ut deteriorem esse factam appareat. 6. In causas inquiritur, et describitur primo loco luxus temporum. T. Secundo rem Aurationis desectus. Porro farum, quod suis omnia miris studinibus subesse docet. 9. Incuria parentum describitur. Io. Accuratisimorum eloquentiae magi orum defectus. II. Declamationum abusus. I 2. Oratores inde prouenerunt inepti. I 3. Recitationum vanitas erat maxima. I4. In dies foedior apparuit principum tyrannis. IS. Ninc virilis fracta dii ind/ libertas: cui adulatio et venalis lingua successit. . 16. Eademque Principum saeuitia optimas literas eoiare A in MDiqitigod by Cooste
13쪽
issit. II. Marti mansuetiores concessierunt Musiae. I 8. Vndecunque populi in urbe confluxerunt, quae non potuit non Da mole feri grauis. I Non exigua tamen linguae dignitas superfuit. ao. Et ingenia scriptorum se prodideruut elega tissma. a I. Scholas habuere ivatas et publicas. 22. Atque vi mrauis medicinam Balerent a principibus bibliothecae fu runt insitutae 23. Vt collegia quaeque suas propranodum seruarent gaetas. 2. De ornandis bibliothecis hoc tempora publicis certarum. as. Et docti is habuere priuatas.
e Latinitate pura et persecta, ceu Virgine . quadam casta, satis quidem prolixe hacte nus egimus in aetate virili, quae ad sui mam gloriam prouecta est: cum non modo non vulgaribus virorum doctistimorum quorumqUe curis, sed Principum etiam, inprimis Iulii et Augusti Caesarum victricibus armis, liberalitate ac i dulgentia, Latinae linguae et humanitatis madia ubique gentium celebrata VsQue adeo amplificarentur: ut non amplius viderentur esse inclusa istis sat quidem augustis Italiae terminisi Verum perrUptis omnibus trans mare quoque ad longe dissitas, quotquot fuerunt subactae,
barbaro m prouincias ac prope terrarum orbem, fato iucundissimo perferrentur, Perlata propagarentur, Pr pagata magis atque magiS ad Vsum et consuetudinem omnibus acceptam sarta tectaque haberentur a). Nunc
Vero Nam, ut recte sVLr τι A satyra de corrupto reip. statu temporibus Domitiani, cecinit:
- Duo sunt quιbus extulit ingens Roma caput, virtus belli, et sapientia paris d. quam extremis temporibus eaulare iusserunt. Diqjtigoo by Cc oste
14쪽
vero ab ea stabili vel aduIta Latinitatis aetate avocamur stto, nescio quo, certe iniquiori, ad aetatem illius de crescentem, cui senectus imminet, quamque UUlgo, qui comparationem Latinae linguae cum metallis instituunt,
relicta auri denominatione, argenteam Uocare malunt.
Praecedentis seculi tum quidem Romani variarunt atque deprauarunt optimum, ut fuerat, linguae Latinae genium: feci tamen Latine loqui nondum desierunt: ut omni pI ne sua laude priuari nequeant, qui scriptis hoc seculo siliquid memoriae prodiderunt.
Aetas haec Latinae linguae decrescens, quam pro i stituti ratione nunc perlustrabimus, ex sententia critic rum quorumque optimorum communi ac dimensione se torum accuratissima, ab excessiu Caesaris Octaviani A gusti, vel anno Sospitatoris nostri xiv. ad obitum Trai ni, i. e. ad annum Christi cxvn. extenditur. b) Adeoque per centum atque irra annos, temporis spatium paulo longius illa decrescens aetas, quam felix istud Latinae linguae aeuum superius permansit. Novi, sed nihil moueor, scriptores fuisse, qui Ciceronis, ac eum proxime sequentium castioris linguae patriae custodum quer Iis de imminente sermonis sui cor Ptione permoti, aet tem Latinae linguae adultam limitibus arctioribus ci
M Confer. BORRi ius de variis Latinae linguae aetatibus pag. i I s. MORIlo ius polyb. lit. l. . e. m. hanc, qla.n argenteam vocat, aetatem ab imperii Fiberiani temporibus ad vespasianorum usque tempora supputari maluit. ca L Lanius de fatis LL. et curar. post. proles. R dignus tanci Viri discippius D. - ΛLcHius hist. crit. L L. cap. r. f. g. ab Aug. excessu ad tempora Antonini Pii extendunt. Alii aliter, quos non rite dimusa Disjtigod by Coosl
15쪽
Ap. I. DE LATINAE LINGvAEcumscribere non verentur. Ita IOHAN. RHODIUS: c)qtud,
inquit, quod seculum Latini sermonis castigatissimum vixia Augusti tempora pertigerit: quem quotidiana sermonis consuetudine saepius delectatum tradit post Suetonium Chariseus. Eloquentiam pose Ciceronem se quoque retro dedisse
conqueritur Seneca controu. lib. I. nec ullus paulo cultior,
qui eius generis plura in Phaedro Augusti liberto non annmaduerterit. Quae quidem non Omnia negamus pro in geniorum diuersitate iam tum accidere potuisse: cum Latinae linguae gloria ad silminum fastigium eveher tur. Ecquis ire inficias facile poterit, ipso Ciceronis aevo, quod felicissimum ac in minutissimis saepe ad inuictam usque de honore suo solicitum erat: bonarum a tium fuit e contemtores, qui et puritatem atque elega tiam flocci facere non dubitarunt. d) Sed irrito conatu: ut Omnium contemtui ac ludibrio semetipsos expone rent. Plerique vero non satis laudando principum virorum communi consensu Latinam linguam, ceu virginem adultam, caste custodiverunt. Fuerunt Livii, Virgilii, Catulli, Tibulli, Propertii, Horatii, Ouidii, scriptores elegantistunt, qui veterum monumenta et Omiciti generis artes liberaliores quam nitidissime literis mandarunt. Alandatum HORATI ) fuit saluberrimum: Saepe stilum vertas , iterum, quae digna legi sint,
Et ovi Divs de semetipso testatur: Dicquid in his igitur vitii rude carmen habebi Emendaturus ,s licuisset, eram. AUg
e) In notis ad Solibonium Largum. Q vid. e ic E R o Tuscul. quaest. l. a. c. a. de claris orati cap. 74.ss. Se alibi. Dissert. nostra de virili L. L. aetate pari. I. c. I. g. 4s. 37. passim.
16쪽
Augustum vero ipsium, totius imperii caput, quod attinet: vel ex s v ET O NIo constat, genus eloquendi sec tum esse elegans et temperatum, legisse et scripsisse quotidie , non nisi meditata et composita oratione esse loci tum; cacoZelos ac diuerso genere vitiosos spreuisse. g) Vnde ad eius obitum, non potuit Latinae linguae usus non fuisse castus atque elegans, Vt proliuius eum nuper describere allaborauimus. De Seneca et Phaedro Augusti liberto suis locis videbimus. Neque causia fuit Reuerendissimo Domino Mos REM ro, h) qui summis ingeniis propter Variam et Profundam eruditionem adscribi meretur, Ut re non satis cognita iudicaret, in his commentationibus nostriS, quod carperet, facile non ne minem potuisse inuenire, Propter ea, quae paulo su perius de differentia scriptorum in determinandis L. L. aetatibus monuerat. Non nego in libellis nostris esse multa, quae possent ab tanto Viro emendari atque castigari: quaeque medicam elegantioris critici manum valde desiderant. Sed in limitibus harum aetatum d scribendis, utut discordes sint alii, nihil peccamus. Sul iungit Reuerendissimus Dominus Abbas: utram harum
di nctionum Linguae Latinae aetatum sequamur, haud tamen uniuersam eius historiam comprehendemus. Exes ditur enim ab his partitionibus restitutae Latinitatis his ria, quae decimo quinto post natum Seruatorem seculo cospit. Hoc vero, si Deo visiim fuerit, ea ipsa distinctione nostra, si ibcisaeis horis atque variis in eadem serie
g Vid. disserti nostra de virili L. L. aetate pari. I. c. a. f. is. Pl. confer. OLAvs BORRiCΗius in cogitationibus de variis L. L. aetatibus pag. s. T. y. et Im
17쪽
tractationibus, pro ingenii motato, praestare conabia muri i) Exitus acta probat.
Omnino cum linguarum fatis, praesertim illa, quam aetatibus suis perlustrare coepimus, Latinitate comparatum est, atque cum homine. Hic Vbi per aliquod, ac breue id quidem, temporis spatium, stata persectione sua et virili robore gauisus est: sensim sine sensu decrescit; senectus viribus eum deficientibus obruit; iam non noua corpus incrementa simit, verum sponte sua ad interitum, ut dies ipsi fatalis imminet, properare vid tur. Iam non luxuriat animUS: non suo flore laetantur anni, quorum grauitra aduersa trahit: variis laboratur morbis: debilitantur membra: suam corporis lumina ecclipsin patiuntur, vel ipsis tenebris obscuriora fiunt Verbo ut absoluam, citato gradu Venit Senectus, quae ipsa est morbus. Sic quoque Latina lingua constans esse. et in nitore suo perseuerare nunquam potuit: quin fixo persectionis termino, postquam Virile robur atque decus maximum superauerat, senectuti quasi proxima rursiim defecerit, atque in dies magis magisque ad interitum si
um declinauerit. Adeo e non Uana MARCI TVLLII,
summi oratoris atque ciuis Romani longe prosipicientis,h coniectura fuit: l) eloquentiam ad summum persectionis culmen elatam, mOX senescentem quasi riirsus ini rituram esse. Oratorum, inquit, laus is ducta ab humili venit ad summum, ut iam, quod natura fert in omnibus feret vid. programma de variis L. L. aetatibus atque fatis g. r 3. fin. k Cuius prudentiam ciuilem atque diuinationis modum Nico LAvs HARscHERus v. C. et Praeceptor meus, in dietriba de diuinatione Ciceronis. omnium elegantissime exposuit.
ιὶ Tuicui. quaest. l. a. c. a. Diui troes by Cooste
18쪽
CORRvPTIONE ET EI Vs CAvs II s. fere rebus, conseruescat, breuique tempore ad nihilum vem pura videatur.
g. N. Non incomta quidem usque ad Hadriani imperium
Latinitas fuit: attamen si cum ea proxime antecedentis aevi Augustet elegantia et nitore conferatur: haud dissiculter quiuis intelligere poterit, quantum ab suo splendore ac veteri gloria, quodam iniquiori fato recessit. Ab Augusto proximus in imperio Romano Tiberius erat. Enim vero iam tum scriptitantium sub eo Latinitas toto coelo diuersa fuit ah isto seculi praecedentis auro, et ineomparatione illius argenti pretium vix obtinere potuit. Adeo ut ipse Maxcvs s ENE ea, cuius adolescentia in Augusti aetatem incidit, etiam de suis temporibus atque
communi omnibus corruptione conquestus sit. m) Vt postis, inquit, aestimare, quantum quotidie ingenia δε- crescant, et nescio qua iniquitate et ad malum pronitate turae, eloquentia se retro tulerit. λιicquid Romana facundia habet, quod insolenti Graeciae aut opponat, aut praefer l, circa ciceronem efflaruit. Omnia ingenia quae lucem nostris sudiis attulerunt, tunc nata sunt. In deterius de inde quotidie data res est. Postquam Cie Ellon) monuerat L. Crassum o) sibi quatuor et triginta annis praestitisse, ac triennio minorem fuisse, quam Μ. Antonium, qui eloquentissimi homines fuerant aetatis suae: tandem 1iubiungit, se hoc idcirco posuisse, ut dicendi Latine prima maturitas, in qua aetate exstitisset, posset notari. Haec prima Latinae linguae maturitas perfecta est ipsius felicissimo tempore, et confecta ad obitum Augusti:
m Controuers praef. t. lib. T. n) De claris oratoribus cap. 43.
Ο De quo in adolescentia L L. cap. s. s. 18.
19쪽
quod iam aliquoties notauimus. Sub Tiberio statim,
varias ob caussas maturitate iam neglecta, magis et magis corrumpi coepit: ut iam tum E A B i v s p de Latina limgua sui temporis conquestus sit: si antiquum sermouem nostro comparemus, paene iam quicquid loquimur Agura es: minamque nou peiora vincam. qag. V.
Cum pristinae eloquentiae robur et summam Latianae linguae gloriam recensere institueremus: rri non sine animi oblectatione docere potuimus, Romani iuuentuti, beneficiis et liberalitate principum excitatae stimulum filisse maximum ad gloriam et nominis celebritatem omnes filisse ad literarum studia pertractos; sumta virili toga adolescentes eloquentia bene instructos venisse in conspectum senatus: atque nihil omisisse, quibus liberalia sua studia, ut potuerunt, ad perfectionem quandam traducerent. Haec aetas Latinae linguae virilis. Haec I iterarum gloria. Hoc seculum stabile et vere aureum fuit. Ε contrario, cum illa linguae castitas, illa princiapum munificentia, illa bonarum artium suauitas languere inciperet: audiamus seculi deterioris ingenium et studia
ex ore ipsius M. ANN EI SENECA L s qui Vtriusque comparationem instituere facile potuit. Torpent ecce ingenia d sui tofae iuuentutis, nec in ullius honestae rei labore vigilatur. Somnus linguorque, ac somno et languore turpior, matarum rerum industria in sit animos. Causa i, saltandique nunc obscoena dia effeminatos tenent et capilis frangere, et ad
p Institui. Orat. l. s. c. 3. Conser. A. GELLivs noe . Attie. Ll3. e. i 3. De caussis corruptae eloquentiae dialogia apud TAci et v M c. R . 28. 3 2,νὶ De virili aetate Lat. Pa. t. I. cap. I. 1 Controueri. Praefat. lib. I.
20쪽
CORRUPTIONE ET EIvs CAVS sis. Vet ad muliebres blanditias vocem extenuare, mollitie corporis certare cum feminis, et immundis isse excolere mum ditiis, nostrorum adolescentium specimen est. tauis aequalium vestrorum, quid dicam otis ingeniosus, satis sudiosus, imo quis satis vir est Z Emolliti, eneruesque, quod nati sunt, inuiti manent P expugnatores alienae pudicitiae, negligentes suae. In hos nec Dii taurum mali permittant, ut cadat eloquentia. et quae sequuntur. Neque mirum,
adolescentes, in id maxime incumbere, quod viris inrep. principibus admodum placet: nec immerito priaemia, honores, vitae quaelibet commoda inde sperant. De quibus paulo inferius plura monebimuS. q. VI. Caussae mutationis huius, ut bonae literae, atque inprimis Latinae linguae gloria, cum essent ad summum perductae, sensim sine sensu ad infimum, lubentius quidem, quam surrexerrant, relaberentur, sunt variae et multae, quae tunc temporiS ad Vnum artium eleganti rum exitium conspirare videbantur t). Teste sENE ca
Rhetore: G erat luxus temporum: cum nihil sit tam mortiserum ingeniis, quam luxuria. Hinc MARcvs TvLLIus x) homo plane ad eloquentiam et eruditionem factus, cum paulo diligentius caussam perqUireret, cur in tantis eloquentiae praemiis tantaque gloria, pauci tamen inueniantur, qui in eius laude proficerent: Opo tune docuit, hanc esse praecipuam, quod ea studiorum genera Omnem sibi animum Omnemque solicitudinem - Vindit De caussis corruptae eloquentiae vid. Dialogus de oratoribus apud TAci Tu M. cELLAR vs disse l. acad. pag. 479. seq.-ALc Illus hist. clit. L. L. cap. I. g. g. fin. τὶ Controu. praeiat. lib. I. N) Orat. pro Coeli O c. Iy.