장음표시 사용
21쪽
to CAP. I. DE LATINAE LINGUAE . vindicarent: usqcle adeo Vt Omittendae sint omnes v
luptates, relinquenda studia delectationis ludus, iocus, conuiuium, sermo etiam pene Omnium familiarium d serendus. A tempore Tiberii, ut Regis ad exemplum totus componitur Orbis, luxus Romae fuit longe maximus. Ipse Tiberius Propter vini auiditatem Liberius, pro Claudio Caldius, et Pro Nerone vocabatur :3 et cum fasces iam teneret imperii, in publicorum morum correctione cum sui furfuris hominibus noctem continuumquc hiduum epulando potandoque consumsit. Avoluptatibus nouum officium instituit, praeposito equite Rom. T. Caesonio Prisco. Insana eius libido miti quamne reserre quidem audemus. α) Quid Caligula stupris et caedibus quam disciplina nobilior I Claudius eruditus quidem, sed insanae mentis et ductu alieno crudelis erat. Nero Vtut literatus a primis annis videri voluisset, ipse sceleribus stiis, luxu et lasciuia quasi sutacatus filii: qui quid illi temporis reliqui, histrionibus et aurigis dabat. Licet enim TRANQvi LLVs a nobis Persuadere vellet, ad poeticam pronum carmina libenter ac sine labore com- potuisse, nec aliena pro suis edidisse: quod ipse viderit eius versiis, propria manu scriptos, in quibus multa et deleta, et inducta, et superscripta inessent. Aliud tamen
fide maiori T A e i T v s b) tradidit: ne ludicrae tantum imperatoris artes notesceremi, carminum quoque staditim a fectauit, contractis quibus aliqua pangendi facultas. Necdum insig/ris aetatis uati, confidere*nia, et astatos, vel ibiadem repertos versus connectere, atque issius verba quoquomodo probita supplere. 1 uod specus i a carminum doces,
non νὶ sv ET ONivs Tiber. c. 42. a. Il)ii l. c p. 43.
22쪽
non impetu et instinctu, nec ore etmo fluens. Ex conditione atque tumultu istorum ac proxime sequentium temporum nihil alutis poterat literis accedere: cum interea libido et luxuria, coercente nullo, inualesceret. c)Et hoc vetus Solonis est diffiim τον λόγον ειναι των ἔργων, sermonem imaginem esse factorum. Et hoc Platonis: - . λόγος, τοιουτος ἡ τρητος, qualis Oratio, talis Ῥita. Nihil vero clarius esse potest SENE cA E Philosophi d) sententia. ranare quibusdam, inquit, temporibus prouenerit corruptι generis oratio, quaeris et quomodo in quaedam vitia inclinatio ingeniorum ficta sit, Maliquando inflata explicatio vigeret, aliquando infracta, et in morem cantici aucta. Uuare alias sensis audaces, et Mem egressi placuerint, alias abruptae sententiae et si piariosae, in quibus plus luteiligendum es, quam audiendum equare aliqua aetas fuerit, quae translationis rure uteretur
inuerecunde. Hoc quod audire vulgo soles, quod apud Graecos in prouerbium cesse, talis hominibus fuit oratio, qualis ista. Vuemadmodum aut Gn uniuscuiusque actio dicenti similis est,sic gratus dicrati aliquando imitatureialia eos mores. Si disciplina ciuitatis laborauit, et se in delicias dedit, argumentum es luxuriae piabcae, orationis lasciuia rs modo non tu uno aut altero fuit, sed approbata es, et re
Secundo loco inter caussas corruptae eloquentiae s ENECA Rhetor e) renumerationis defectum recenset, cum praemium pulcherrimae rei cecidisset: ut omne certamen ad tUrpia, multo honore quaestuque vigentia
23쪽
transferretur. Honos alit artes: neque studia excitantur
facile, nisi principum liberalitate comitantur: quam luterati hoc tempore sibi ab tyrannis, Tiberio, Caligula,
Nerone, promittere non Potuerunt. MaecenateS, quo rum sub felicissimo Caesaris Octaviani Augusti erant plurimi, iam reperiebantur minime gentium, viliterarum cultoribus patrocinentur. Quod, nec immerito, ad Fla cUm MARIiAi.is f) scribit:
Sint Maecenates, non deerunt, Flacce, Marones.
Maecenta qui fuerit, etiam qui hospes est in omnibus literis, ignorare non potest. Hic artes bonas ipse suspiacere solebat, et remunerari, et Caesari Octauiano At gusto de nota meliori commendare: qui liberalitate i comparabili doctissimos quosque Omare non Uerebaturusque adeo, ut vix quisquam sine doctrina elegantiorum literiarum et insigni eruditione ad honores, magistratus, diuitias aliaque ciuilis vitae commoda peruenire potu rit. Sed non sine malo etiam omine tantus imperator, cum permotus tractusque coniugis precibus vel ambiti
ne, Tiberium privignum adoptaret, quasi diuinatus est, tali successore desiderabiliorem ipsum quandoque futurum. g Sub Augusto situs stabat bonis artibus honos. Literis contemtis, ab Tiberio tantum gulae, luras et V luptatis missiosi vel exercitatissimi quique remunerari s lebant. Pomponio Flacco et L. Pisoni fauebat quam maxime, alteri Syriam prouinciam, alteri praeseruiram urbis deferens atque codicillis iucundissimos et omnium horarum amicos vocitare solebat istos: quod dies nocte que secum epulando potandoque consumserant. Sestio Gallo libidinoso ac prodigo seni, olim ab Augusto im minia
24쪽
' minia notato, coenam ea lege condixit, ne quid ex consuetudine immutaret aut demeret: atque nudis puellis ministrantibus coenaretur. Ignotissimum Quaesturae candidatum ideo nobilissimis anteposuit, quod vini amphoram, se propinante, in conuiuio epotauerat. Asellio Sabino donauit HS. ducenta pro dialogo, in quo boleti, et ficedulae, et Ostreae, et tardi certamen induxerat. B Cetero pecuniae parcus ac tenax fuit: i) nec quicquam facile doctis, ut liberalium artium studia prom eantur, erogauerit. Ipse potius, Ut ad rapinas animum conUe tit, ab aliis nonnunquam opima spolia retulit, quibus sere ornatum esse diuitiis sub tanto imperatore nefas esse via debatur. h) Neque melior eruditorum conditio sub C ligula, monstro naturae, qui literas Odio prosequeb tur, l) literatores ludibrio habebat, ni0 ac parum a fuit, quin serula, sit venia Verbo, istorum nates Obiu garit. Studia eius describuntur apud suETONI v M. u Cantoribus, saltatoribus, Voluptatum ac vitiorum P tronis, ad insaniam fauit. Mnesterem pantomimum etiam TRAN qui L Lo o) teste, inter spectacula osculabatur. In quos liberalis fuerit Nero, sex humani generis et mo
strum, idem p) docet: cum ipse quicquia laude dignum,
Odio prosequeretur maximo. Vesparianus quidem atque Titus, amor et deliciae generis humani, fauebant literis.
Fed breuis felicitas fuit, quam hoc peiora exceperUnt tempora, quo dissimilior Tito frater et successor Domu8 3 tianus,
25쪽
tianus, saeuus, superbus, Christianorum hostis insensissimus uno edicto philosophos urbe et Italia expellens. q)Tristissima poetis, de quibus suo loco agemus, fuerunt
tempora: r)- emn desertis Aganippes i. Vallibus esuriens migraret tu atria Clio. Nam, ut idem poeta H cecinit, A Pieria quadrans tibi nustus in arca ,
Ostendatur, ames nomen victumque Macherae, Et vendas potius, commissa quod auctio vendit Stantibus, oenophorum, tripodes, armaria cristas.
Felicissima tandem fuere Traiani tempora, qui honas literas quouis modo ad pristinam gloriam reuocare studuit. Nec tamen facile quilquam, ad tanti Caesaris exemplum, rependere voluit nisi coactus mercedem liberalioribus
Musis, quae coeperant iam tum esse mulae; et cum fama insigni semes coniuncta erat. Sussicit unius p Liuii e testimonium, qui cum Martialem secedentem viatico dixerit prosecutum fuisse, dederam, inqUit, hoc amicitiae, dederam etiam versculis, quos de me composuit. Fuit moris antiqui, eos qui vel gulorum laudes, mel sebimuscripserant, aut honoribus, v aut pecunia ornare nostris mero temporibus, ut aliaspeciosa et egregia, ita hoc inprimis exoleuit. Nam desivim facere laudanda, laudari quoque impetum putamus.
t Lib. 3. epist. vlta Cuiusmodi fuit Ennii statua in Scipionum sepulchro. vid. CICERO Orat. pro Archia c3p. 9. γ
26쪽
id f. VIII. . Tertio loco sE NE c A x) posuit fatum, cuius maligna perpetuaque in omnibus rebus lex est, ut ad silmmum perducta, mrsus ad infimum, Velocius qPHem, quam ascenderant, relabantur. Quibus fortassis v I Rci Lii 3 respexit eflatum: Sic omnia fatis In peius ruere, ac retro subia a referri. Ea mortalium conditio est; ea rerum humanarum viciΩsitudo, ut minima crescant, et inde minima quaequae viribus suaque gloria pristina excidere aut senescere videantur. Tolluntur in altum, Ut lapsit grauiore ruant. Rehus cunm:s inest quidam quasi orbis: finis appetitur statim, ubi incrementa consumta int.
- Sis omnia menti omnimus, atque alias assumere pondera gentes, Concidere has.
Et nullius plane fortuna eodem semper loco stare potest. Neque gentium modo, urbium et imperiorum status ce nimus , nunc florere, nunc decrescere vel ad exitium in dies magis magiSque Properare, nunc praeter opinionem interire: verum et quotidie intelligimus, hominum mores, linguas atque literas limitibus definiri suis, temporibus, eorundemque iniuriis cedere, sita experiri fata, nec ipsam mortalitatem effugere, Omni consilioriun m limine in contrarium frustra nitente. g. IX. Accedit incuria parentum, qui doctoribus eloquemtiae percharam iuuentutem suam committere verebantur: M Controu. praefat. lib. I. Georg. l. 1. Disjtiroo by GOrale
27쪽
tur: ne quid detrimenti illorum deliciae caperent saeueriori disciplina : vel quod sibimet iplis sapere viderentur.
Vnde PERs Ius: et)Hos pueris monitus patres infundere lino Cum videas, quaeris ne, unde haec Drtago loquendi Venerit in linguas P sed paullo clarius et apertius ARBrTER: a quid ergo est Pparentes obiurgatione digni sunt, qui nolunt liberos suos fenera lege proficere. Primum enim scut omnia spes quoquestias ambitione domum: deinde cum ad vota froperant, eruda adhuc studia in forum propeltant, et eisquenti avri qua nihil maius confitemur, tueris induunt adhuc nasicem tibus. Percharam denique si cui doctorum relinquebant suae domus iuuentutem: Quintiliano, vel summo cuiuis
rhethori et praeceptori suo H. S. duo vel quinque librae ad summum annui salarii loco sussicere putabant; neque vilius quicquam Euclionibus istis, quam sui liberi, in quos erudiendos, quicquid impensum, Perire putabant: cum tot alios stinatus prodigaliter in res nihili profunderent, ac suae indulgereut gulae. Id quod i v v E N a L i s b) ridet:
suanti curaque domus, vetet qui fercula docte Componat, veniet qui palmentaria condit.
Hos inter funitas sestertia tauintiliano, Vt multum, duo sussciret res selia minoris Constabit patri, quam lius. Quintiliani iv v ENA Lis o hic meminit, eumque Rh torum Omnium nomine Producit, qui parum pretii ab diuitibus auaris, pro liberorum insormatione reportarint. Sed tamen ipse dives erat, multosque habebat saltus:
28쪽
eox Rup Tio NE ET EO CAVssI quod poeta non praemiis parentum pro institutione filio rum, sed krtunae tribuit. Si, inquit, fortuna volet, ses de rhetore consul Si volet haec eadem, fies de consule rhetor. Seruis regna dabunt, captiuis fata triumphos. Felix ille tamen ; ceruo quoque rarior albo. Poenituit multos vanae flerilisque cathedrae. f. X. Accuratissimi eloquentiae magistri erant mortui : quiabus quotquot succedebant, vero linguae castioris genio destituti, sibi licere arbitrabantur, pro ingenio quisque1UO, ονοματοπλειν, atque nouae fingere, Praeter illam veterum aUctoritatem', cum verba, tum locutiones: quibus ut plurimum analogia, ad quiduis non Latine fingendi pruritum videbantur abuti. qui NTrL3ANus d 0 aetate1ua nihil puri, nihil integri in Latina lingua, sed ubique
sucum esse conqueritur. Verborum, inquit gurae et mutatae sunt semper, et utcunque voluit conquetudo, mutantur. Itaque s antiquum sermonem nostro comparemus, pene iam,
quicquid loquimur, figura es: ut huic rei inuidere,
non, ut omnes et Cicero praecipue, hanc rem : et in
cumbere illi, non in illum, et plenum Vino, re non vini, et huic, non hunC adulari, iam dicitur, et
mille alia: utinamque non peiora vincam. Quid multa Itotus prope mutatus est sermo. Sic quoque sENEcA phulosophus: o commentarios, quos de eras, diligenter omnatos et in angusum coactos, ego vero componam: sed videm plus profuturast oratio ordinaria, quam haec, quae nunctis o breuiarium dicitur: olim cum Latine loqueremur,
29쪽
summarium morabatur. Vel etiam ex A. GELLIo f)Patet, pleraque Verborum Latinorum ex ea significatio ne, In qua nata sunt, decesIisse, vel in aliam longe, veI in proximam, eamque decessionem factam esse consuetudine et inscitia temere dicentium, quae cuius modi sint, non didicerint. Ipse maximus hac aetate Seneca, quem modo laudauimus, nescio an ex inuidia et animi impotentia, an ex veritatis amore, seculi felicioris, quod antecessit, optimos scriptores incessere non destitit: cum sibi conscius generis diuersi, diffideret, se posso in dicendo illis placere, quibus isti longe castiores placerent magi stri: g) Atque hoc egit, ut eius scripta fere sola in adolescentum manibus essent: h) qui suo praeceptore, cui neque pares, neque prOXimi fieri Poterant, tanto Peloros, quod illum propter sola vitia diligebant, ac se dirigebant
ad ea effingenda, quae poterant. Attamen eadem se i ctabant dicere modo, ut Seneca, quem non imitabantur, sed amabant: tantumque ab illo defluebant, quantum ille ab antiquis descenderati i) obuenit huic malo Quintilianus tandem, qui primus Romae scholam rhetoricam auctoritate publica et salario eXcitatus aperuit: ut comruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genus ad seueriora iudicia reuocare contendat. Omnibus fere ado sescentibus Senecam tantum manu VersantibuS, non qui- dem
D Nin. Attic. l. t 3. c. I 8. passim. g πιιNriLiANus iustit. orat. l. Io. c. I. Idemque sv TONivs eonfirmat Nerone Claudio cap. 12. A ρbilosophia, inquit,
eum Neronem mater auertit: a stolaestione veterum
ratorum Seneca praeceptor, quo diutim in admiratiora fluidetineret.
30쪽
dem omnHO conabatur excutere, sed potioribus Praeferri non sinebat: cum Seneca illos non destiterat inces.sere, et studiosam iuuentutem, erroris incautam, semet ipse deteriorem reddere ausus fuerat.' 6. XI. Declamationum felicissima Latinae linguae aetate vim fuisse insignem suo loco notauimus. h) In deterius
hoc seculo ruere omnia videmus. Et ipsi declamatores veram declamandi rationem relinquentes iuuentutem suam pessima consuetudine magis abalienarunt a mascula dicendi virtute, quam quo tendere eiusmodi exercitati nes videntur, aci sacrum eloquentiae palatium deducere instituerunt. Quos adeoque haud inconsulto ridet P et RoNivs : l) cum alio genere furiarum declamatorvi inqui tantur etc. nec 'sa tolerasilia essent, s aa eloquentiam itu
. ris viam facerent, nunc et rerum humore, sententiarum v
ni mosrepitu hoc tantum proficium, ut cum in forum venerint , tutent se in alium terrartim orbem delatos. Et ideo
ego adolescentulas existimo in scholis sustissimos fieri, quia
nihil ex iis, quae in usu habemus, aut audiunt, aut vident, sed piratas cum rateuis in littore flantes, et tFrannos edicta sementes, quibus imperent sitis, ut patrum suorum capita praecidanae etc. qui inter Mec nutriuntur, non magi apere possunt, quam bene olere, qui in culina habitant. Face Destra liceat disse, primitus omnium eloquentiam perdia distis: leuibus enim atque inanibus sonis ludibria quaedam
excitando, essecisis, ut corpus orationis enervaretur et ca deret. Nondum iuuenes declamationitas continebantur, eum Sophocles aut Euripides iuuenerunt verba quibus deberent loqui. Nondum umbraticus doctor ingenia deleverat,