장음표시 사용
141쪽
rent: oratores, ut praeterea in mandatis habebant, praecur reetyse rentes,Carulo principi hospitium nocturnum operempympum. git pararunt,atque ipsiim comitesque coena sumptuose,nec minus prostridie ante discessum prandio lauto tractarunt m ,rehemi- Kalendis Novembribus Tyrthemii ad Moeni ripam quievit .m. Ob Divorum omnium selemnem diem, & ante meridiem factis operando rei divinae vacavit ac concioni. Postridiendνινιά . Herbipolim Erebipolim vocat Celtes in tardiuscule pere nit, urbem antiquitus celebri fano Dianae,nunc Vero pontificali sede, principatuque Imperii insignem. Nec diu latere potuit. itaque mox magistratus Herbipolitanus, 3cordo Ecdesiasticus Canonicorum basilicae majoris vina praesenistantes adventui ipsius per oratores gratulati sent. Antistes. νίφει eIus urbis, Princeps Imperii, dc Dux orientalis Franciae Her, pol, Fridericus, extra urbem in castro ultra Moenum in praer ranus Tria pio monte velut in specula posito domicilium habebat; vir ἀι muc male provectus,stirpe generosus,ingenio,eruditione,& pr dentia insignis. Huic etiam mox innotuit adeste Guilhel mi Ducis, amicitia sibi conjuncti,filium. Misit consessi in oeconomum non sine comitatu, qui suis verbis rogaret,ut publica taberna relicta, veniret in castrum, senem amicum patri,
familiaeque suae clientem ne spemeret: indignum sibi vid 1i, meritorium,ac cunctis viatoribus peregrinisque apertumhosipitium sitis laribus praeserri. Excusat Carulus festinati nem, seque ignorasse tam vicinum urbi tunc manere praesulem: daret veniam modo, noctem ingruere , Omniaque ad coenam de quietem necessaria jam ibidem este parata. Mane sequenti, priusquam proficisceretur longius, ipsum se venire, atque omnia debita ossicia humanissimo amicissi. moque Principi praesentare velle.Pollicebatur autem hoc eo lubentius, quo eadem occasione castrum situ,operibus, atq; oportunitate loci munitum valde, atque aedificiis peramplum perlustraret. Jussit igitur, ut in aurora sequenti maturius omnia, tanquam in procinctu ad iter essent parata: se tunc velle secto interesIe apud Antistitem, ac deinde pro-- ficisci. Orto autem sole, cum templum cathedrale, curiam. locaque urbis insigniora perlustrasset obiter; ne princeps scinex descenderet ad diverserium . properavit ad castrum. --- Pontem Moeni transgresta monumentum nefariae caedis
142쪽
ctum, qui ante annos aliquot eo loci propter religionis Ca- ME. D;
inesteae,& justitiae defensioncm, a sicariis quibusdam ad te- in M. natum iturus crudelissime fuerat trucidatus. Alcen clari Ve' .h,, unit obviam Antistes, & summa cum humanitate senex ad -
Iescentem eomplexus excepit. Conqueritur lettive, com-
terque sibi factam injuriam esse, quod alibi potius quam apud se hospitium eligere voluisset. Omnem culpam in Gunnicum oeconomum rejicit, ei dicam se sci ibere, & ρο- tri reum statuere velle dicens. Si culpam deprecari tamen,& redire in gratiam cupiat; se non refragari, modo princeps gratiam vicissim gratia compenset, diemq; unum alterumve sui cupidissimo hospiti impenderet. Nec destitit favorem istum essiagitare, donec Carulus addiceret se eo die mansiurum : sub conditione tamen, ut sequenti divinis peractis, prandioque sumpto, sua inim bona pace discedere, Sciter sulceptum prosequi liceat. Gratissima fuit optimo seni haec principis facilitas. Nec mora, portas observari jubet, nequis comitum elabatur. Mittit in urbem ad diversorium, mandatque ut famuli omnes reliqui tractentur abunde,nec quippiam ab ipsis accipiatur pecuniae. Principem imprimas humanissime acceptum nuncio lStissimo part ad Naupa- M. is
ctum contra Turcas victoriae maritumae ingentis eXhilar, est
tum deduxit ad templum, & Millae facii ficto ibidem pera- reis T se octo, gratiis deo dictis, circumduxit ad castri, palatiique aedificia. situm, hortos, munitIones ac propugnacula contem' . . planda. Intrarunt facibus accensis Liberi patri S sit'Clam n am- L .mpis plum, profundum & obscurum, operarum multitudine dc , o labore in ipso monte cavatum. Admirantur hosipites stupendae capacitatis, atque magnitudinis Vinaria Vasa e trabi- ς---bus contignata, circulisque fer eis trecentarum ampliuS um ria capacis
brarum compacta,quorum maximum CL. nonnulla CXL. quaedam CXX. caecos Romanos capere, tituli singulis inscripti notabat. Ex more veteri gentis, vastis e doliis depro-.pta exiguis cyathis nobilissima quaeque & vetustissima vina cum degustassent advenae,& prandii tempus appeteret,prindierunt rursum in lucem, ductusque est Carulus ab Antistite in triclinium, & splendido apparatu acceptus est: isque dies variis, doctisque colloquiis,&adolescenti Principi non inutilibus exercitiis consumptus est. Postridie post com
143쪽
praelatorum atque nobilitatis urbani praecipui mi adhibiati , suaviter resecti omnes non minus e/uliorum, vinorumque excellentium varia, quae aderat, copia; quam musico concentu exquisito, & doctis prudentibusque summorum virorum sermonibus. Sublatis autem mensis,Carulus disce dere cupiens,& omnia ad prosectionem esse parata intellia gens, gratias ipse Antistiti Latinis verbis quam maximas egit; tantaque pro beneficcntia, & humanitate, suo parem tumque nomine cuncta vicissim gratitudinis ossicia, quae praestari poterant, obtulit. Antistes missionem flagitanti tandem concessit, ibos que in procinctu jam habens, primcipem comitari ac deducere officii caussa voluit.Igitur equis conscensis, magno nobilium ac praelatorum comitatu pr sequente, per urbem tubis praecinentibus perrexere, Car Iusque ab Antistite&sua cohorte ad sena usque stadia d ductus est. Tum rursus gratiis vicissim actis, fausta ac prospera se invicem votis auspicatis precantes valedixere,& C rulus cum filo comitatu pergens, vesperi ad Quinctiana Q lii Zingum nunc appellantὶ pelvenit. Pergenti deinde Norimbergam versus, Marchio Brandenburgensis Georgia us Fridericus, de ejus adventu certior factus, e venatione vicina occurrit obviam, petens ut ad castrum aedesque suas secum deflecteret, ad unius diei consuetudinem,amicitiamque simul fruendam. Multis tamen excusationibus admodum instante Gamnico gubernatore, Carulus tandem obtinuit ne moraretur. Norimbergae biduo fere quievit pulcherrimae urbis visendae caussa, utque formam ac statum eius rei p. liberae atque inclytae cognosceret obiter, Senatus ex more Principi adventum per olatores gratulatur; vinum& lautia liberaliter praesentat, dc ex ordine sito duos delegit, qui eum comitarentur, ac ducerent, omniaque visit digna monstrarent. Horum alter vir doctus & facundiae fingui ris , linguarumque peritus erat,qui Italiam, Gallias, & Εuropae celebriores provincias non solum; sed etiam Asiae magnam partem, di accurate Cyprum, ae AEgyptum, strudiorum ac mercaturae caussa peragraverat. Is vero recte de omnibus Principem instruere potuit. Urbem illam obstruris initiis, aequitate legum, & recta resp. constitutione in tantam siccessu temporum amplitudinem excrevisse docuit. Cesti enim Humu latissima populatione vastarent Europam
144쪽
Europam, & ab iisdem barbaris premerentur etiam Norici, incolarum praecipuas quasdam familias in Herciniam silvam, velut in latebras, profugisse: & ubi Pegnesus & RGgnesus amnes confluunt, oportuno loco sedem fixisse: atque in colle vicino natura loci firmo, & ab incursionibus tuto rudi opere castellum muniis te, tradunt Noricorum amnales. A uctam deinde multitudinem este ex vicinis agrico lis ac Ηcrciniae silvae pastoribus: atque diversorum morum ac artium ex colluvie non diu post in oppidi magnitudinem excrevisse locum. Sed clim sera gens sine duce, sine legibus vivens, rapinis ac latrociniis dedita, diu infestas redderet vicinas provincias: visum fuisse Imperatoribus Gera manis , veteranorum coloniam eo deducere, & castrum prassidio munire, latrocinia compescere, & inquilinis i ges vivendi praescribere. Henricum Bavarum civitatis forumam constituisse primum, templo S. Egidii ornasse, ima dedisse, atque castium ampliorc muro cinxisse, quidam tradidere. Conraduin secundum Imperio conjunxisse, liberam que declarasse. Popularem reip. gubernationem ab initio fuisse, demonstrauit. Una tantum civili discordia, a que seditione, Caruli IV. Imp. tempore in aristocraticam I esse mutatam , ejusdemque tunc auspiciis rerum gube Π ira lacula in potesΙatem patriciorum pervenisse: & eosdem ha- Actenus tam aequo jure temperasse rempublicam, ut vix ulla Imemorabilis secessio, aut perniciosa discordia in tanta plebejorum hominum multitudine, ac gentium diversitate 'suborta suerit. In urbe tres ordines esse, patrum Videlicet a Thes okH- mercatorum, & operariorum sive plebis. Familias esse veteres & honoratiores viginti octo, ex quibus semper sen tus corpus, sive patrum collegium suppletur: Idemque constare sex & viginti viris. Ex his tredecim magistros civium appellari, &de republicas mul consultare: alios tredecim
populari lingua Scabinos dici, & fastis fere diebus iurisdictionem inter cives exercere, assidentibus semper stipendi riis jurisconsultis tribus. Leges avitas sic velle, ne quis professione jurisperitus, aut titulo doctor, ad senatum, aut rei- epublicae gubernacula admittatur. Ex bifariam sic divise pcollegio consules utrimque singulis mensibus renovari, I mρ μrit unus semper ex unaquaque parte semel in anno per se με mmensem integrum lunarem, cum insignibus summi magia sy --
145쪽
stratus prodeat: atque illa per lunationes tredecim coem a riua solis conversione in orbem redeant. Esse quinque viros ex eodem ordine, qui crimina inquirunt, dijudicant, & n Mos puniunt. Esse praetorem suburbanum, qui rusticis ac paganis reipublicae 1hbjectis ius dicit. Quaestores item aer rios ex eodem ordine duos annuatam creari, senio, fide, ae probitate conspicuos, qui vectigalium ac redituum totius et Vitatis curam gerunt, pecunias publicas recipiunt, ac diaspeniant.
Dictos omnes magistratus, ceterosque alicujus pol statis ex senatu & selo patriciorum ordine constitui. D centos dumtaxat ex tribus ordinibus ac tota civitate quo annis nominari, qui semel in anno, dc ubi res arduae post lant, a magistratibus convocati coeunt, & in commune consultant. Miseria. Mercatorum ordinem, licet amplissimum, a publicis mνι- ονῶ neribus liberum esse, atque immunitatibus multis gaude.re : ideoque privatas opes negociationibus variis ex Eur ii non solum, sed etiam extremis orbis terrarum rcgionuus ac insulis eo, velut in horreum congeri. ----
operariorum atque artificiim , qui postremus & plebejus est ordo, nulla admitti in urbe conventicula vel conci. liabula, publica aut privata: non epulas sol cmnes aut conis vivia festiva multorum, nisi religionis aut exequiarum caussa. Paci etenim publicae id periticiolum arbitrari, eo quod caepius compertum ell, factiones seditionesque periculosas pullulare ex similibus plebeiorum congressi trita, dum ebrii inter se ὸe rep. disputant: easdemque multis urbibus libertatem ademisse, calamitates ingentes attulisie. Quyd si quae inter plebejos simultas aut dissentio fuerit orta, non ad artium decanos, aut operariorum primarios eam deferri, sed ad ipsit in senatum: qui confestim duos arbitros legit, qui rem cognoscant, & privato colloquio pacem & concordiam tentent. Quae si conciliari nequit, controversiam ad senatum evocari, ibidemque paribus .
eaussa diiudicata, non sine gravi multa silentium imponi. Magna
146쪽
PRO DICI Us. yIMagna severitate pugnas, rixas , injurias, & vim pi vatis illatam, quietis publicae conservandae caussa compesciue ita Ut in quinquevirali illo iudicio Minoa ct Radamanthum sitas urnas assidue movere, quis diceret: Idipsi: m in officio Plebem quam maximὸ continere. A majoribus traditum esse dixit, Frideri cum III. Imper ex Italia Norimbergam redeuntem , angcntis obviam ubique effusae plebis admiratione motum, interrogalle quendam e senatu sibi proxime adequitantem: quanam arte, vel industria tantam multitudinem a seditionibus aut tumultu continere possent 3 Respondisse facete senatorem; verbis, & verberibus: atqui ita breviter insinuasse, bonos & ingenuos cives facile verbis aerationiblita cuci posse: pravos & serviles, multis, atque poenis gravibus compesci debere. Haec similiaque multa pulchre de statu praeclarae illius reipublicae disseruit. Princeps Catulus visendarum rerum cupidus, non ociose tempus ibidem trivit: sed ductoribus ii senatu sibi datis ustis, omnia quae Norimbergae maunifica habebantur, perlustravit. AEdes imprimis sacras religione, ornamentis, aut vetustate augustiores: ut D. Petri Apo stolorum principis, corpore dc sepultura S. Sebaldi celeia brem , qui primus ejus regionis incolas ad fidem Christis nam vitae sanctitate pellexit, post Caruli Magni tempora. Item S. Laurentii amplissimam Basilicam, & alia loca sacra visu digna. Deinde granaria publica tectis stibiimia, & spa-cio, murisque perampla, granis Varii generis plena, & onum: in quibus etiam frumenta quaedam centum quinquaginta annorum asservari ferunt. Ostentus acervus nuda adipe granorum fatiscente sine solliculis,ex quo quondam Maximiliano primo Caesari petenti panis est pistus. Vidit armamentaria cum ingenti apparatu machinarum, di tormentorum: tubos aeneos stupendae magnitudinis, ferratis rotis impositos, & ad turres, & moenia diruenda paratos : porticus militarias infinita multitudine hastilium aerelorum instructas: Quae omnia particulatius hic referre, longum nimis esset. Nec piguit urbis ambitum octo milium spacio patenatem magna ex parte circumire, quadrato ex lapide Tectostru
147쪽
cto structas ambitiose portas, moenia duplicia, Iataque, &propugnacula spaciosa, fossasque profundas perlustrare, turres ascendere. E quibus quam maxime placuerunt squis mille quingentorum circiter passuum intervallis dispositae in interiore pomoerio exurgentes in altum supra muros retecta, forma rotundae, & magnae spissitudinis intus machiunis bellieis aeneis que tormentis armatae: quae tanquam sp eaeae, foris valles, & colles, omnemque vicinam regionem detegunt, ne quid hostili alicubi in latebris delitescat, quod non ferreis tormentorum globis procul arceri possit. In umbe quidem sora plateasque praecipuas aperiunt, ad inimicos concursita, atque civiles tumultus repente exori . ex his disturbandos. Ascendit deinde Princeps ad castrum Caesar um per scalas e petra excisas, viditque Caesarum aliquot, re Regum Romanorum domicilium; Palatinas aulas; caenationes laqueatas amplitudine patentes, & ornatu locupletes ; Friderici Caesaris hortos pensiles, pilis lapideis imposiatos, sacellum Caesareum in arce picturis ariificiosis ,& divorum imaginibus augustum, puteum in vertice collis e usum e saxis, tantae profunditatis, ut aqua visiuna fallat, cuius tamen aqua rotis machinariis miro ingenio fastis magna facilitate extrahitur. Vidit domum frumentariam repropugnaculum in arce veteri, & speculam regionum in summo colle turrim vastae molis altissima, Sigismondi Imperatoris consensu eo loci intra menstruu tempus summa festinatione, & infinitaru manuum magna celeritate properantiu labore sitscitata, quae in ingentem caeli terraeq; tractu visum extendit. Descendenti occurrerunt ad radices collis
magnificat & regiae domus, diversertaq; spiciosa, quae Cr saris familia & amicos magnificentissime recipere possunt. Ductus postea ad domum tenatoria , tantae amplitudinis &magnificentia, ut in ea saepe totius Germaniae Principii, ac legatorii comitia & conventus,Imperatorum auspiciis comvocati habeantur'. selemnes alioquin civium nuptiae, ch
rearum spectacula publica magna cum hominu frequentia helebrentur. Ibide ostensa Carulo dives di munda supellex, aulaea,sedilia,mensae, ac sculpturae insignes, tabuli preciosae, historiarum variae & rarae pichirae. Caruli Magni ac vel rum Principum imagines ad vivum effigiatae, aliaque multa visu dimssima. Hisque omnibus perlustratis, Caruli S.
148쪽
eum senatores comites suos prandio accepisset, pomeridi no tonpore di scedens per Hercaniam silvam, ad tertium miliare prosectus est, atque in municipio quodam pernoctavit. Tertio autem Idus Novembres Ratis bonam perve- RAH nir, urbem antiquam Sc populosam, Boiorum olim metr polim, quia Romanis Italia pulli, in Germaniam migraim tes, Strabone teste, Herciniae partcm dc Istro vicina loca o cuparunt, & apud Tauriscos sedem fixerunt. Alluit autem hanc Danuvius, quo loco Nabam, Labaram ct Imbrem amnes recipit. Ab imbre, populari idiomate, & vernacula Nommolingua Regenspyrgum appellant: Latine autem Ratisbo- ram . nam, quod in illo trium fluviorum conciti su navibus, dc motibus bonam & commodam stationem praebeat. Propterea - bellici apparatus sedem , maximi principes aliquot olim hanc sibi fecere, quod comeatus undequaque importandi per amnes ibidem consuentes habeat magnam facilitatem.
Tiberium Caesarem bello Vindelico & Illyrico coloniam eo deduxisse, & Tiberianam nominasse quidam volunt, Rad cullodiam limitum firmasse statione continua legionis IV. Italicse, di nuncudatam propterea quoque Quartan rum coloniam. Geterum constat Carulum Magnum I peratorem liberata jugo Longobardorum Italia,eorumque rege Desiderio capto, clim adversus Taxillosa ens Boioariae regulum, Desiderii generum, ejusdemque confoederatos Hunnos duceret excrcitum, & Taxillonem metu sese uixque omnia dedentem, captis obsidibus, clementer accepicset in gratiam: Hunnos perduelles, Chiistianae relIgionis hostes maximis cladibus ad internecionem delevisse, de R tiis bonam eodem bellorum turbine involutam vi cepisse, atque d Christianam religionem compulisse. Succems d inde temporum urbs illa bonis legibus constituta plurumum incrementi cepiti quamvis aliquando principum Ge
manorum bellis civilibus varie cladibus fuerit assem. Pr pter ςjus urbis oportunitatem Sc annonae facilem copiam, crebros omnium ordinum Imperii conventus Augusti Ca sares eo convocare solent. Excipitur autem in hac urbe C rulus Princeps a nobilitate ac magistratibus magnifice, VL .no ac lautiis honoratur in hospitio. nec non musco com centii tubarum, adventus ejus salutatur. Ipse deinde pros .ctionis suae rationem in reliquum itineris mutare volens
149쪽
constituit navigio per Danubium amne secundo desuere Viennam, ubi Caesarem avunculum , Maximilianum hi maturum intellexerat. Atque ea quidem via non solum commodius, sed etiam multo citius,quam terrestri itineron νμω pioficisci poterat: eo quod Danubius rapido cursu mear sev g Πρ dros,& flexuras suas licet admodum tortuosas large compenset. Equis etiam interea diuturno labore tatigatis. quietis nonnihil dare consultius visunt fuit. Fit igitur apparatus, di naves in hunc usum magna diligentia fabri-- Akis in cari justae simi. Catulo Principi imprimis unam pararunt poli tantae capacitatiS, ut cohortem suam commode simul ve irim Vis. heret, & duo caenacula haberet,inensis.scamnis,& sedilibus initi ucta, vitreisque senestris perspicua. Quales olim n ves, eo quod maris, aut amnium essent palatia, Ac aulicam cohortem capere possient, aulonas appellarunt, ut Ethicus Ister memoriae prodidit. Nec erit admodum forma
thalamego patris sui dissimilis, sed synedram in testitudine
seperiore non habebat, nec auro, coloribusq; depicta erat. Fabricarunt simul alias duas, hippaginemquippe cum sta-MΠνώεr bulo vehendis equis aptam, de sitiophorum cum pennariodi culina: tantae amplitudinis ambas, ut non solum familia am , temtia, commeatum, instrumentaq; necessaria caperent : ver vinetiam omnia itineris impedimenta , quae plaustris antea vehebantur , in carinis facile susciperent Adiunguntur actuariae scaphae duae ad commeatus subvehendos: quandoquidem navibus, ne quid morae interpon retur, prandere, & caenare magis commodum videbatur esse. Dum igitur parantur cuncta ad navigationem neceL
satia, Carulus Princeps de successu itineris sui, & a quibus honorifice invitatus 5c exceptus fuisset, patri suo literas scri
bit: rationes impensarum itineris cum oeconomo suo recognoscit:& quae in urbe viiii erant digna,diligenter perim Bastaea S. strat. Imprimis basilicam S. Petri peramplam & magni Tnreti eam cujus sedem pontificialem Wolfgangus , & Erhardus
episcopi, propter vitae sanctitatem,&crebra miracula olim in Divorum numerum relati, nec non Albertus Magnusta sui taculi in literis & philosophia phoenix unicus,pluius, Emer mum illustrarunt. S. Emeramini monasterium vetustate, με πιεν S aedificiis augustm , ab Arnulpho Imperatore muris in-I clusum di adornatum: in quod ipse victora Normann . rum cy
150쪽
tur, cum libro Evangeliorum aureis Iiteris ornatissime dea scripto. Vidit Danubii pontem lapideum e quadratis 1 xis elegantet exstructum, qui civitarem cum stiburbio jungit. Atque his omnibus jam perlustratis , ad Danubii ripam deicendit, ut ratibus impositas molarum aquarias machinas videret, magnae indrusti iae & ingenio i nventu onis officinas nullo manuum auxilio, sed aquarum lapsias.&versatilium rotarum labore continuo , nocte dieci ue ad nutum unius hominis operantes. Lignariae moletrinae ut M. Catonis utar vocabulo prisco in tunc ostendebant, ut v sti ponderis trabes, arbores etiam immensae sua sponte ex undis exurgentes in tabulata ac pontes, sese stridentibus subsilientium , ac multiplicium terrarum dentibus ingerunt, atque in plures uno tractu brevi temporis spacio tab Ias partiuntur. Chartariae monstrabant, quo pacto tabium pluribus pictillis magno strepitu linteorum fragmina
tunduntur&in pultem conteruntur: utque ex hac candidi simae & tenuistae chartarum pagine, in quibus omnis aevi memoria permanet, facile ac festino labore formantur. Quarto post a)ventum die, rebus expeditis discedcre Ratisbona Caresus volens, & secundo flumine descend re, medicum & chirurgum patris dimisit cum literis: Sesopetarios equites, qui causa praesidii comitabantur, domum remeare jussit. Ipse ad X UIII. Kalendas Decembris prandio sumpto cum suis naves conscendst, atque vesperi ad castra vetera Danubiana pervenit. Relictis postridie in dextra ripa Augustae Aciliae ruinis , aliisque castellis, sequenti die tardius appulit urbem pulchram , episcopatu insignem,& mercimoniis opulentam , quam Passaviam nunc appellant a transitu; vulgari Italico potius, quam Latino vocauulo: quod undequaque, propter trium fluviorum concursum , merces ibi plurimae transvehantur, Nam Oenus ex Alpibus a meridie profluens, & partem urbis secans Danubio ibidem miscetur, dc ex altera ripa Nuger, quem dc Ilicium vocant, a Septentrione proveniens Hercinii saltus paludibus ac montibus.:Ηunc in sulcis aquis sitis etiam uniones proferre tradunt. Quidam olim Pataviam dictam urbem fuisse volunt, alii Bojodurum Ptolomaei putatu esse. Carulus Princeps cum postridie