De privilegiis religiosorum et non religiosorum libri tres. ...

2쪽

R EVERENDISSIMO P. D.

D FABRITIO CAMPANAE

DE LUCERIA.

Abbati Generali , ceteri ; S. Di nitoris Patribus , in

Albatibus Cong. CarleLIinori- . Servus humilissimus D. Archangelus Romo

N T E R sapientes, Excellentiss. Medicorum

Princeps,Hippocrates: illam tam veram, sicut& dignam protulit sententiam, quam in dies& verissimam nos ; & taIem experti sunt, qui praecesserunt nos. Ars longa, vita breui S, O casio preceps,&c. Hinc Doctores quamplurimi, etiam Sacti ad compilandum se tradiderunt, & qui Patrum & Patriarcarum leges ; qui canones ; qui alias scientias & artes. I Iorum exepla secutus ego,ad ea, quae Religiosis personis,londum utilia,sed necessaria fore putaui ; me compilanda tradidi; inter quae,Priuilegia Religiosorum & nostraraus certa,& secura,ea admisi, quae non certa aliqualiter dubia praetermisi. Difficultates de ipsis Privilegi js, cum earuresolutionibus, & iuxta etiam noua decreta Summor. P6t.& Eminetiss. RR.Card.SS.Congreg.nouo ordine, & bene commodo ad omnium,& precipue DD.vestrarum uti

litatem disposui. Accipite ergo & hilari fronte RR. &Dijssimi Patres hoc signum deuotionis meae erga dominationes vestras, & si quae iusta desiderium meum utilia inueneritis, gratias pro semper reseram omnium honorum datori,munificentiae vestrae,& Patribus, qui mihi iter ει viam praebuerunt: quorum huius laboris tota est virtus, atque laus .s a AR

3쪽

AUCTOR AD LECTORES.

Voniam Religiosorum Priuitcgia sunt quasi infinita, s suntD-

ct ut dicunt Iurisperiti omnium illorum, qua suntfacti ha bere memoriam sit imposbite, hinc cupio vos ben gnos Lict res monitos,quod ego Religionum Primitat s vilis, σ consi. deratis, ea in hoc opere nostro posui, quα sunt ampliora v. g.simi Religioni eonesum sit ex Privilegi r posse absoluere ab omnibus casibus etiam Episcopatibus, ct alteri Religioni is eamus Dpradictis ,

O ὰ eensurisisseeundum Priuilegium pono ut amplius,oe cosvneus quicquid continetur in primo. Si mi Religioni sit concessum posse absoluere ab omnibus pee-catis,σ censuris, in alteri insupeν etiam posse dopensare circa irregularitatem, O commutare vota ,hocpono,υt amplius,p termisso precedenti, cum ρ cedens contineatur insequenti. Unde si aliquarum Religionum Privilegia praetermittam tur,rogo ne conquerantur.Hoc enim ex indu ia factum est, ut confusis in tanta multitudine tollatin oe eommodum quod inrendimus; babeatur, O quoniam niamia locorum, oe Doctorum citatio, tedιum, oe confusionem parere solet; ideo in hoc opere noβroint in pluribus obseruauimus, Ultra tres Doctores non estare, σinterdum duobus tantummodo eontensi fuimus,immo ct ori quando o ratione Sanctitatis, praeelletιs doctrina sit maxima auctoritatis; o quia sub nomine

Triuilera multa reperiuntur in Auctoribus; qui ante nos de Privilegiu scripsere, euae fuerunt viva vocis oracula, non rancessa per Ballas, vel si per Ballas eοη- Dan Bullario non reperiantur,s forsam typis Musu ni mandata.Quia sic non possunt οβ di,nu prebam ideo praetermisimus tanquam ad nihilum deseruientia visa quod quando etiam possent probari, o ostendincum iam a pluribus Summis Ponti citassint reuocas O elata similiter ad miniam prodesiat, ' nobis augeretur labor calami,in legentisas tessium, oe confusio cerebri.

4쪽

APPROBATIO OPERIS.

DE mandato Reuerediis. Patris D. Dominici a Tarento totius Congregationis Coelestinorum Oidninis S. Benedicti Abbatis Generalis. Ego subsignatus librum ab Admodum Reu. Patre D. Archangelo Romano eiusdem Congregationis Theologo elaboratum , qui de Privilegiis inscribitur, accurate perlegii; atque in eo nihil quod fidei ortodoxae,aut summorum Pontificum statalis ,rcligiosisque mGribus repugnet deprehendi quinimmo magna claritate, ac facilitate snec non maturitate resertum exprimento comprobaui. Qua propter ut publicis mandetur typis existimo . In quom fidem Romae, dcc. in nostro Collegio Coelestino Urbano die S mem

ALIIS S. THEOLOGI.

i huiusimodi opus de Privilegijs mature, & considerath reuiderunt, di de quorum sapienti consilio,ab auctore nonnulla sublata sunt,atque clai ius declarata,in Alma Urbe fuerunt infrascripti, videlicet; Admodum R. P. Nicolaus Baldelli e Societate Iesin Ad R. P Magister Leetana Carmelitanus. Ad R. P.M.Felix Visconti Augustinianus. Ad R. P. Aegidius Lector Dominicarius.

Ad R. P. D. Theophilus Romanus, . '

5쪽

LICENTIA GENERALII.

V Isa supradicta approbatione facultatem facimus; ut hic liber de Privilegi js inscriptis, a R. P. D. Archangelo Romano nostrs Congregationis Theologo concinatus,in lucem sedatur,si ijs,ad quos spectat , bene visum fuerit. In quorum fidem has,nostras manu firmas, solito sigillo signauimus. Dat. in Vener. Nostra Abbatia S.Spiritus de Murrone prope Sulmonem die I 4. Maij I 6 I. O.Dominicus Abbas Generalis Caele ninorum.

DHilarius Rom. Sec Imprimatur, si videbitur Reuerendisi. P.Mag. S. Pal.

Apostob

Imprimatur Paeoniadus Lucarinus De Paclost. Mag.

6쪽

. quanti facienda sit.

SAepe in Privilegiis fit mentio S. R. R. ideo sciendum mi nditauimus ex P. sui mundo in de electione, O potestate P Iasorum quod in lupremo Rotae

Auitorio,viri non vulgaristi ηtia ingularibusque virtutibus eam euia summis Pontificibus selecti admittuntur,oe admis, disertissimo modo utuntur in auis diendis, exa minandis, decidendis causis, ita ut praeipuus ille in uniuergo Orbesiit locus,in quo tum ben8,tum ructum celeruer,ac recte cognoscuntur causa, ac

terminantur.

Decisiones Ibplantar pro decisionibus magistralibus, nisiseeundum eas νει periatur sapius iudieatum,adeo quod sit introductus nilus, vel consuetudo. I euria tamen Romana faciunt rus ad instarsit , ut habetur in principio de extra- uagantibus Dan. MNeque aliquos moueat, interdum decisiones semel factas ab eadem IIsta reus. cari,ct ut quandoque dicitur Rota rotet,quas suas resolutiones non firmet; Hoeenim beniguιtati, ac sapientia DD. Axiatorum, non autem malo vertendum est. Nam quemadmodum exoptant omnes solam veritatem assequi , ita post factas resolutiones secundum ea, qua propositafuerunt libenter partes iterum audiunt, O si qua perperm proposita aut ιntellecta comperiunt, ea ad veritatem redueere satagunt, neque m nιmium suarum decisionum amatores ab tinato eas animo

Auctor.

Quia hoc opus hominis, & defectibilis hominis est, ideo non obstante diligentia plusquam mediocri, & impressoris, &nostra, aliqui desectus de quibusdam virgulis; & aliquibus litteris irrepserunt, quos tamen qui viderint si docti & sapientes fuerint j compati poterunt lassitudini aliquando litteras componentium,S caritatiue corrigere.

7쪽

SVM MARIUM

OPERIS.

Priuilegiis a nobis tractetur ordinate procedatur, diveritas a appareat,qua benὲ,di iuste eis uti valcamus. Primo, di principaliter notatur quid significet hoc nomen Priuilogium,dc si alijs nominibus appelletur. Secundo,quid sit,oc quotuplex sit Privilegium. Tertio, Priuilegiorum clausulae declarantur, dc quae expresse solent apponi; dc quae subintelliguntur in ipsis Privilegi js.Quae expresse, set licet ex motu proprio,ex certa scietia, de plenitudine potestat is; quat nus sunt in usu; ad instar; perinde,aeque principaliter: ac si primo; cum absolutione a censuris;de iure,dc de facio, non obstante qua nque lege,appellatione remota; supplentes Omnem desectum; non obstantibus quibuscunque Privilegijs; non Obstantibus conluetudinibus quihusuis derogatoriarum derogatorijs; contradictores, dcc. Indignationem Omnipotentis Dei,dccinario ponuntur dubia, dc secundum doctrinam Theologorum .dc Canonistarum,dc iuxta Decisioneo Sacra: Rotae Romanae; breuiter, di faciliter resoluuntur. Quinto,dc ultimo,notantur quaedam potiora, dc ampliora.quae v re ad Santiss. D. Vrbanum VIII. inclufine, a Summis Pontificibus .eligiosis concessa fuerunt Privilegia. Etsi Deile sit inuentis addere,in enire tamen,σ inuenta recte disponermi hoe deiciti m est.

Nostra huius operis scripta submittimus pro omn i tempore censuris Eminentissimorum, & Reuerendissimorum S.R. E. Cardinalium,& Sacrarum Congregationum. DE

8쪽

PRIVILEGIIS

RELIGIOSORUM

LIBER PRIMUS.

I id significet Me nomen Privilegium. CAP. L

IRC A nomen, in primis oportet aduertere Priuilogium duo indu dete,dc significare, scilicet ius ipsum a , seu gratiam concessam priuilegiam; & mandatum linsum ,vel instrumentum, quo Princeps concedit alicui specialem gratiam, quod interdu vocatur rescriptum, Indultum,Bulla,Indulgentia in canonicis rituat ijs,ut prime notarunt inter alios, ex antiquioribus Abbas, qui lucerna iuris

s.c. I . In praesenti propriE agimus de Privilegio ratione iuris, & grauaesquia est veluti substantia Privilegij, dc simul etiam de toto Privilegio. sdia Et aduertendum,quod rescriptum dicitur,quasi responsum scriptum, unia ita sunt appellata Imperatorum responsa ad dubia tutis: & est generale nomen, c sub se continet Privilegium scriptum, & multa alia, suae priuilegia non sunt. Unde duplex solet distingui rescriptum, scilicet iustitiae,& gratiae. Iustitiae est,quod datur ad explicandum ius,vel ad lites, seu ad dicendum ius inter partes, & hoc rescriptum manifesthdiffert a Priuilegio, quia rescriptum iustitiae datur secundum ius com

mune, vel ad interpretationem eius, vel ad debitam executionem: Privilegium autem datur potius contra, vel ultra ius. Sciendum, Ad rati'

tamen, quod ad rationem Ptiuilegij non necessario postulatur, ut alb isuri. quid contra ius concedat, sed simpliciter, ut aliquid speciale conce. quid re dat, inuti est Indulgentia, licentia, & gratia. Vnde ut vere dicatur 'με uilegium, fiat est, quod tribuat clatius, & facilius, quod tribuit ius commune ex Io. deuouet inde Privit. e. I. & talia sunt in Religi nibus multa diuilegia , quae sunt merae gratiae Pontificum, & non sunt contraria iuri communi, sed aliquid ultra illud addunt, ut sunt Privilegia absoluendi, dispensandi, M. Suar. lib. 8. c t. Rescripta P pete , vel Principis sunt mandata, quae ad instantiam alicuius, vel albsuorum , seu proprio motu, Vci ex suggestione petentium, vel ad comsultationem facit, vel cum aliquid alicui, vel aliquibus mandatur, seu Λ indul-

9쪽

. 2 LIBER

: . . indulgemr. Talia enim ius faciunt non generale, sed speetale in nego-

Ius is a titso inter personas inter quas promulgata sunt, & ita sunt Privilegia. x ... Miri tamen dcbet,quod rescriptum etiam quod gratiosum, per quod

dononia alteri praeiudicium insertur non'alet, nisi de primo mentionem fa- R ' ciat, dicis. i a .in nouis, de re iudicata. Rescriptum concedit in Ecclesiasticis Papa,& mlecularibus Imperator.

uia quotvlexst Privilegium. CAP. II.

Rivilegium est priuata lex, vel priuatum ius indultum a Princi-- pe contra, Vel vltra ius commune. Dicitur lex priuata, quia non 1acit ius quo ad omnis, sed tantum quo ad illum , cui concessum est jPriuilegium. Et est duplex, Vt habetur in Summa Siluestri, Magbstr iam Sacri Palati j tom. a. de Privii num. i. scilicet aliud diuinum, vel conccntini a Dco, ut Urs gorto Orare pro Traiano,& Martino pro eo , qui se necauerat ; & Oleae a de re ad uxorem fornicariam ἔ& genet aliter omnis inspiratio Spiritus sancti contra ius commu0e , , iram qui hab t; non est quo ad hoc sub lege communi. Aducri

t menni Lcctor , qtaod prudentia limpin i cccptura est, ct maximε et in exorbitat a com munibus, Vt suu i . Smapsonc ad ia occidcladum,tηM-l. . in Apollonia, Tecla, Aec Nam multum nabet periculi si non cxami- uno, netur summa cum diliyentia . bet cm n eoec pudica . pacifica, &imendit lapienturn Frati una appi obata iudiciis , , t iubetur ex , B rnardo, α,, μου Abbate Moiae a Carciliati Turiccs cmaia citaris initio Prologo super i. igisi ReuelationuS S. biigiliae. Alitio Vst Privi Lynuia humanum Rcgium, malum. scilicet Imperiale, oi P usicium. Humanum Icrci iii ctiam duplex, scilicci, personale, dc ta ale. Pcriona,c cli illud, quod alicui, vel aliquibus perionis in singulari comeditur, ii, dc propriis nomini-νAu;1. busexprcssis. Rea e est,quCd Ecclussae, uigni ali, Ciuirari,ioco, vel alugia rea- quibus personis ratione locus eualicuius rist concessum. Et haec est s. i. is differentia inter Privilegium personale, quoci conceditur immediat ouo din personae ratione sui,& realc. Quod si Plautic tum sit leale, scres,cuim ' ' concessum est Privilegium transeat ad alium dominum , ad eundem etiam transit. Privi lcgium vero pcrsonale corruit extincta persona , νά, si cui concessum fuit Privilmium, ita etiam nouiter Bonacina, & Mim son tanda inde Pituit. Circa peritinam aduertendum est, quandam esse, per Ionam propriam, Ut est unus homo; aliam fictam , quae misticum

etiam solet appellari,ut est Quilas,Religio Colli gium,Mona flerium, umo Vniuet suas,& similia. Si Privilegium fiat datacte personae fictae ad sa-

,ho tis est, ut Privilegium sit realc,quia perpetuum est, quia talis persona 2 um ficta perpetuacii. Suar.hb. 8 ό. 3 .Si Privilegium, postquam dixit coi cedimus Pctro,vel tibi dat & haeredibus tuis, vel successoribus tuIS , &c. Priuilegium non est personaleudem etiam si concessioni perlonae factae addatur In perpetuum, seu ut perpetuo valeat, tunc Priuilcgium est reale, ut notat Felyn. in cap. quoniam, Abbao cum Anchar. in rcg. Pri

10쪽

Priuil. quaest. I. cons. N. Contra naturam enim Privilegii personalis est, ut sit perpetuum ; laco sit Privilegium reale. Quia licet nominetur persona, non nominatur, ut subiectum Privilegij, hoc enim tune est genus ipsum, seir familia, sed nominatur, ut priuata persona inc, quois..piens uti Privilegio, seu tanquam fundamentum Privilegij. Idem econtrario erit, si Privilegis concessio immediate dirigatur ad rem,' vel dignitatem , statim vero addatur causa indicans intentionem dirigi ad perionam, ut si sub nomine Episicopi talis Ciuitatis conceda. tur Quem facultas aliqua propte e insignes labores, vel eminentiam scientiae, &c. Priuilegium est personale, ut expresse notauit Panorm. In in cap. mandala de praesumpt. Assignans pro regula , in Privilegijs 'αί magis esse utendum coniecturis, quam recurrendum ad expositim eςφως nem nominis proprij, vel dignitatis. Illud, quod alicui gratiose con- taue. ceditur non debere ab alijstrahi in exemplum tam de Privilegio reing ηι ' li, quam personali verum est, ut habet Ioan. Andieas, cum Suar. lib.

Item Privilegiorum , quoddam est pure corporale, quoddam ve-- ' 'fi'

Tocorporale communiter. Purum corporale dicitur, quod concedi. yqui

tur corpori, idest Universitati,vel Collegio, & quo solummodo com- ,α munitas, & non singulares personae se possunt iuuare.Corporale com- ps . muniter est illud, quod Universitati, seu Collegio alicui conceditur, ζ' 'Σ ita tamen,quod quilibet singulariter de illa Vniuersitate, illo se potest iuuarc,&etiam uniuersias ipsa.Eiusmodi sunt omnia Privilegiacon, 3 '' 'ce sta ordinibus,& Rcligionibus, quae sunt in Ecclesia, ita Miranda in de Privit. . Item Privilegiorum aliud est obbonum commune ,& immediute , & proxime respicit bonum Communitatis. t est Privilegium C nonas, ct fori,quo ius persolus Ecclesiasticis conceditur ne possint conueniri ad Tributiat laicorum , aut periculi sub poena excommunicationis ipso facto. Aliud, quod proxime, & immediate respicit bonum priuatae personae, Vt quando alicui particulari personae conccditur,imo quando pluribusconceditur. Vnde patet,quod aliquando id, quod est per se malum, vel iure communi prohibitum, speciali modo in fauorem aliquarum personarum prohibetur cum additione specia- isahglis poenae. Quae lex, licet reipectu delinquentium poenalis sit, respectu Privile eorum,quorum tuitio intenditur. Priuilegium est. Tale est supradictum Priuilinium Canonis; si quis suadente uar.lib. 8.c. I. Quando Privilegium cst priuatum, ille in cuius fauorem comebe o qu in sum est, potest ei renunciare, at persona priuata non potest cedere, io privRPtiuilegio in fauorem communis boni concesso,Vt docet Mnac. in de istiuis ''

Item priuilegiorum aliud est fauorabile, aliud odiosum. Fauo-κ 'mia rabile dicitur, quod Privilegiato eonfert fauorem,&commodum, vorabile nullique affert incommodum,quia ita uni prodest,ut nemini noceat: 'ut est Privilegium audiendi Missam tempore Interdicti, aut serui--M,

A a liter