장음표시 사용
191쪽
43a COLLATIO LEG. MOSAIC. ET ROMANARUM
hominem imprudenter serierit, abscivitur. Quod si in rixam cinus homo fuerit, quoniam ictus quoque ipsos contra unumquem. que
probavit G. Noodi in Pria. Lib. I Cap. 4. Addo Uhis Misceli. Amstet. 8.123. Hac me restitii tarda sorie lectio corrupta in L. S. I. D. quis ordo in ρυφῆ fervis pro sed ut quid nocear emendando ad , vide Jensium ρ. 4oa, nisi malis Dii N. Constat enim utut et in MSS. antiquissimis non raro suisse consula. Consule Cl. Best. p. 28. R. et Ampl. Rrae bos in Obs γur. p. II. Pari modo proliis Papiniani in L. 49. s. I. D. de Fata juss et Mandat: Severior, et utilior est
fenetentia lego: severior, at utilior. aut, quod habent editiones nonnullae, Iedu νior ei. Unam addo L. 22. f. a. D.
re H ei. in qua laudandum ac memorabile Pii Principis rescriptum his verbis exhibet Marcianus: Lises donatas se non fuscipere Diuus Pius rescripsit, licet malo neu et bona relicturum se quis profiteatur, vespartem bonorum donasam non fuscipere: et ad erit: et illum dignum fui puniri pro tam turpi tamve iunidioso commento, et, nisi aurum eo videbatur,
in ustro venientem poenam νatuere. De
re constat ex Paulo Sent. Lib. s. Tu. I 2. . 7. o s. Obscuriora verba ita explico :Divus Pius rescripsit se non suscipere Iites in perniciem privatorum fisco donatas, licet etiam quis fidem dederit, reli-burum se bona sua fisco vel Principi, imo ne quidem suscipere se partem bonorum donatam ea lege, ut Princeps litem dona. toris suam saceret. Adjecit quoque, illum etiam donatorem, quo de consulius sudirat imperator, dignum fuisse puniri pro
hoc commento: at sibi csic repono pro et nim durum esse videbatur punire ultrola osterentem donatorem. Possis tamen et ita Exponere ellim ac variatione ternaeris non infrequenti: et, nisi durum videbutur poenam stituere in ultro venientem.
poenam se staruturum fuisse. Praesens in.nnitivi pro suturo positum fuisse aliquando exemplis demonstravit Pater ad .mtian.
ὶam et in L. 16. e. addigi perspicuitatis gratia, tum quia facillimo negotio ea restitui potuit, a repetito ex ultima vocis praecedentis littera, ι autem ex prima sequentis, i enim et splurimum confunduntur , vid. Seiopp. M Art. Crit. p. 47. α 56, nisi tamen malis quosve dictum a
Cipere pro etiam. Facta interpretor rem factam, circumstantias. Ita atrocitatem
facti dixit Compilator 1A. I . q. 3. in sine. Eadem notione vocabulo hoc usus est Μωdestinus in L. 7. S. 4. D. ad L. DL -- fest. Crimen . inquit. majestatis facto, vel
violaris mitiis , ori ima initas, maxime exacerbatur in milites. Mendosa esse ue
ba nullus sere dubitat. Aliis, quid placuerit tradiderunt mordicerii l. e. Cap. 9.Schulting. a Pauli Sent. Lib. 5.13t. 29. S. I. D. Gothost. ad L. e. et Best p. I 85. positum opinor pro velati. sive ita re. scribendum putes, uve hoc serisu accipere malis, utriusque certe vocis exiguam esse scripturae disserentiam ex Magnone constat, quamobrem persaepe pro usureatum fuisse videtur, conser. Best ρ. 38. Statuas intellico imperatorum Divorum, imagines viventium. Veluti pro vel positum reor in L. s. S. 3. D. de Extraorae Coenit: neque enim in aquae et ignis imterdictione, deportationeis, libertas adimitur, sed sola civitas. Vide Ulpianum Tu. XL. F. I 2. ibique commentarios. Plu.ribus dixi de hac lege ad Ulpian. p. 95.
Ad sensiim quod attinet Verborum Sa- tumitii, observari velim occurrere in L. I 6. e. exiguum fragmentum, desumtum ex libro tingulari, quo de poenis paganorum pluribus proposuerat. Praenausa suisse a Icto conjicio exempla nonnulla casuum eiusmodi, in quibus eventus suectari debuerat. Hac re defunctus, probatoque accidere aliquando , ut exitus sit attendendus, ita concludit: non equidem nego spectandum esse eventum ε at a clementi Timo quoque et sacta, 1 c. spectantur, vel spectari solent , qua de ellipsi consule Perizon. ad Sanctii Min. s. adia, hoc est , at et hoc mihi concedi velim,
in primis inspici debere saeta, atque a
192쪽
TITULUS I. De Sisariis et mmisidis, easu ω whravate. Isaque contemplari oportet, ideo humiliores in ludum, aut in metallum damnantur, honestiores dimidia parte bonorum multati relegantur. S. 3
elementissimo quoque Principe ac Magistratu majore, cludicra enim a Praetore dati ex lege judicabant et formula consideratum prae caeteris semper fuisse, quid factum fuerit, quo modo perpetratum sa- cinus , quid praecesserit, quid rei ca sam dederit, quid deinde iecutum sue
rit mox factum, attente haec omnia pensitanda: quo loco, quo ten re, cui personae, a quo, quo telo. nquam . . . . Resimndet Saturninus armmento eorum qui rogitent lar te: itane Iacti et rerum circumstantias anxie adeo ponderandas esse statuendum, cum sussiciat cum telo
fuisse eum qui deliquit 2 non negat Ictus
teneri talem, at tamen ita demum, si is dolo secerit, idque factum demonstrare videatur. Rem paucis absoluam. Quamquam constet ex summo strictoque jure civili, ipsisque te iam verbis, eadem p na assiciendum eum, qui cum telo fuit occidendi causa, qua punitur is, qui re vera hominem occidit, spectari tamen aliquando oportere artareor rei eventum, imo vero inspici quoque debere autumo, uae ac quomodo res iacta iuerit. Quid enim caedes quidem commissa fuit. Olus tamen absuit 2 quid si imperitia, casuve sortuito 2 leviorem certe, extraordinariam, aut nullam poenam his in casibus locum habere dicendum est. Et id, addit in sequentibus hujus Ictus apud
Graecos Quid multap Eventumli,ectari vult Saturninus, at non solum, sed conjunctim eum factis, ut ita ratio habeatur utriusque. Quod si enim solum eventum , non facta attendi quis velit, aut contra facta unice non eVentum spessiri, non dubium est fore ut haud aequa poenaas erentur aliquando rei. En imi casum, 'uem non multo abhinc annorum spatio
interje ..haud procul ab urbe patria
criti me memini. Socii duo iter dum licui na, alter comitem suum, auri sacra sitne hi uthis , inopinatum ac nihil
tale metia Gnistro aggressus telo quindam tanta via vicusat, ut humi prostratus miser animam agere ac jam lam iraturae
debitum suum redditurus videretur. Iam prohillimus, perfidis avaritiae stimulis a. gitatus, hominem imbellem ferro consOdit, ac plurima , eaque gravissima vulnera infert, spoliatum dein, enecasse se certo persuasus, frondibus obtecto lacero ac sauciato corpore, in fugam se proripit. Vulneratus 1 anguine madidus ac semianimis prorepit ad domum vicinam, et rem uti iam fuerat deserti Vindicatura se Di. vina ira ex suga retrahi homicidam m. luit. Interrogatus reus DGm confitetur, sociumque se vulneribus ad mortem confodisse addit. Saluti pristinae restituitur praeter exspectationem sauciatus. Eventum 'ectabimus Y absolvendus itaque homicidii poena reus. Absit a juri rudentia nostra istiusmodi injustitia. Juste ac te.
ei time eventum spectandum voluerunt Judices, at et sactiun Omnino attendendum: crura stam fuerunt latroni, addita insu. per talionis poena, eodem puta quo comitem serierat telo percussus sicarius, qui ita vulnerarat ut occideret,pro homicida itaque damnandus, vid. L. I. s. 3. D. ad Leg. Corn. de Sic. Exhibui casum . in quo considerari magis factum debuit ,ideoque locum habere Oportuit poenam ordinariam. Dabo exemplum tilicti, quod eventu spectato, extraordinarie fuit coercitum. Incola regionis nobis vicinae certi spe praemii corrupto persuadet homini, ut lummum ellii idem regionis Praesectum, dum in cu-,iculo suo tranquilla quiete finii eum cogitat , telo inmitso per lat. Fidem d tam conductus servat, et glandem, quam Vocant, plumbeam in dicium locum expaAo jaculatur. Spem frustratus suit eventus: Praeter enim expe timem aberat
Pracae s. Causa coisita gladius publice a carnifice supra caput reorum Uabram tam , utrumque praeterea in ergastulum dandum per certum annorum spatium, ut
manuum opera victum sibi quaererent, justissime censuere Iudices.lis, quae hactenas dis rui vehementer obstare reclamabunt , puto, quotquot in dis
193쪽
riis ei Peneficis, talem constitutionem ponit: Imperator. Antoninus A. Aurelio Herculano, et aliis militibus. Frater vester remus se. eerit, si se Praesidi Provinciae obtulerit: cui si probaverit, nonoecidendi animo Justam a se percussam esse . remissa homicidii poena, secundum disciplinam militarem sententiam proseret. Pro.
posita prid. Kl. Febr. Laeto O J his Conss. Bem GREGORIANUS eodem titulo et libro, talem constitutionem ponit: Imp. AleXander Aurelio Favio, et aliis militibus.
Si modo, pro quo libellum dedistis , LR J non dolo praestiuimo
tem seissentientium partes abeunt, Divi Adriani rescriptum, quod exstat in L. I 4. D. ad
LeP. Cornel. cis Sie. In maleficiis voluntaroeliatur, non exitus. Verum enimvero
iacilis est, si quid video, responti O: non hic, uti centies alibi. intelligendum pro
gesserunt Bynversh. obf. Lib. . CV. 3. et Aucaer obf. 'ur. Civ. ρ. 12. Dein et hoc notari velim. rescribere ibidem Imperatorem Consultum de certo casu, in quo non tam spectari vult, quis fuerit eventus, quam quid sacere reus destinaverit. Ampl. Bynkers hoeckOU. Lib. 3. CF. Io. malefieis exponit per eminentiam ita dicta, quae veneficia alias appellari con
Caeterum et hoc certum est de voluntate ex factis plerumque constare t finge enim accusari aliquem hominem occidere voluisse, judex ex circumstantiis digno. scere debet, num ea voluntas manifesta
appareat: quod fi namque gladium quis
verbi gratia strinxerit, eoque percusserit, dubium non est occidendi animum fuisse: secus est, si quis clavi percussit, Vid. L.
I. g. 3. D. ad L. Corn. de Stear.
Idem dicendum existimo de verbis Pauli Sent. Lib. s. Tit. 23. S. 3. Consilium uni. cuiusque , non factum puniendum est, cons. S. hune. 7. Quin et intelligenduin hie loci factum esse ejus qui imprudenterfecit, verba Icti indicant.
Rem omnem paucissimis comprehendam: Consilium non punitur, nisi accesserit De una, exvivo consilium mantasta. tur, L. I 8. D. de Poenis: factum noni findieatur, nisi voluntas adsuerit; voluntas plerumque exsecti modo probatur :nmue enim sullicit conatum quem fuisse . nisi et conatus conjunctus suerit fini, vel quis usus fuerit mediis ad finem tendentibus. Exemplum habes in L s. C. de Episco'. er L.
un. C. de Raptu. Brevitatis studiotissimus alia mitto. De poena legis Comeliae egregie multa observavit Noodi I. e. De -- luntate et conatu delinquentis haec mens est Fomer. Lib. 2. Selis. Cv. Io, et Lib. 3. Rer. or. CV. 17. in levioribus eo. natum non puniri, in gravibus extra O dinem in gravissimis poena ordinaria. Adde Taborem de Consis, operum Tom . Solus animus quemadmodum aestimetur in criminibus, vid. Bynkersh. in obg. Lib. 3. Cap. Io. Ex professis materiam hanc saertractavit S. V. Leeu Nen in re criminali, Belgica lingua conscrrima. Coeptum. licet nondum pertemim, crimen
vindicandum multis probat Cujacius ObsLib. I S. Cap. 25. Perinde castiganduineum qui mortis causam praebuit. atque eum, qui occidit, idem docet Cap. et S. ibi . lino caedes non voluntate sed casus,rtuito illatas puniri oportere, adeoque spectari solum m do exitum, tam ex jure Divino. quam civili defendere studet Lib.
g. 8. a Bis Cons. In Heid. est: II. Conff. o. ca Non dolo Iraestitiι mortem. minime perhorrestat. Sic interpungendum esse cum Cl. Bondam in Vari Lect. Lib. r. me. I. dubium non est, quo de non monuissem, nisi animadvertissena esse, quibus crisis hic exercenda videtur.
194쪽
TITULUS I. De Sicariis, et mmicissis, easu, vel voluntate. I 85
tem, minime perhorrescat: crimen quippe ita contrahitur, si et voluntas occidendi intercedat. Ceterum ea , quae ex improviso casu potius, quam flaude accidunt, fato plerumque, non norae imputantur. Prop. XIll. Kl. Aug. Alexandro Coni ici Bem GREGORIANUS eodem libro et titulo, tale rescri
Qualitas precum Juli Antonini clementiam nostram facile com . movit: quippe quod asseveret. homicidium se non voluntate, sed casu fortuito fecisse, cum ς) calcis mortis occasio praebita videatur. QVod si ita est, neque super hoc ambigi poterit, omni eum metu ac suspicione, quod ex admissi disicriminu siustinet, secundum id, quod adnotatione nostra comprehensum est, volu mus liberari. Dati prid. Kal. Dec. Dioclitiano A. IV. et Maximiano Consc
. S: i I. ULPLANUS libro ετ titulo, quo supra: Cum quidam
per lasciviam causiam mortis praebuisset, comprobatum est factuin urini EgnatΙ, Proc. Baeticae, a Divo Hadriano, quod eum in quinquennium relegasset. Verba consultationis et res pii ita se habent: ,,' em '. Inter Clodium, Optime Imperator, et is Euari.
Io. Quod fi dominum. In editione
Heidelbergemi supra alterata, ita exhibe
Bondam I e. Nimium larte dedit Pithoeus c injecturae suae, qui dominum exposuit, propterea . quia DNM notam dominum notare ex NIVnone didicerat. Gemmata littera D, quae pro Tmillies posta, ieetio prodibit aptissima. quisa mum moria. D, aut quod idem est, Ddi, dunum gnificat se testatur VaIerius. M memoriam designasse uterque tradit, Magno, puta,
eata . vel ADte, Larissime nobis. Comtule Fratrem D. I s.
e taleis ictu. Accidit nostra memo-
-- ut ruricolae duo, in rixa dum essent, alter alterum manu comprehenium humo
ingeret. ln' terra dum iaceret uterque superior alter nihil quidquam contra niti sentiensi inseriorem. distedit a pugna, et me sintuitus hominem animam eis aistria telligit. Adprehensus homicida carceri mancipatur. Eiaminato in cadavere luangulati indicia apparebant. Consulti Medici res iiderunt videri sibi vim laetam non suisse, sed, quia jam dudum disticultate spirinis lasorasse destinctum comper. tum habebant ex pressione corporis dum supra jacuerat pugnans, impetatum fuisse
atque interclulum anhelitum. et ex eo hominem strangulatum. Absolutus reus
liber erilit. Qui eais, silc legendum vide
runt alii, magis quam istimιare, homicis dium admisit ejus ena est lenienda. L. I. f. 3. D. ad L. Corn. de Sie. Imo vero omnino liberandus. S. 9 et IO. b. t.
N I. in Ilei deib. eii AP, uti hie, sic et alibi pluries. S. II. ca Em. Rescribo CM. quae
expono: euritas mea. C elarissimum in. te retati ir Maano, M mea notare Dia. conus scribiti ita timentia nostra cit in prae denti. Solosis tua serenitati' na. Me rettilit exstat insta Tis. I s. 3. Putas, elementia nostra est Di. D. A. Sibmili modo tranquillitas, dixit Eumip. Lib. r. Cap. ret. ubi vide Commentatores.. Valerius IIaximus in Praefatione ad Ti-e, a Min
195쪽
Euaristum cognovit, quod Clodius Lupi filius in convivio, dumis sago jaetanir, culpa Marii Euristi ita male acceptus fuerit, ut is post diem quintum moreretur: hJ adque apparebat nulla ini. is micitia cum Euaristi misset nec cupiditatis culpam coercendumis credidit, ut ceteri eiusdem aetatis Iuvenes emendarentur. Ideo.
is que Mario Euaristo urbe. Italia , provincia Baeticae in quimis quennium interdixit: fςJ decrevit et impendi causa duo milia is patri eius persolveret Euaristus, quod manifesta ejus fuerat pau- pertas, sud vel res. Verba rescripti: Poenam MarI Euaristiis recte, Egn. Taurine, moderatus es ad modum culpae: refert ,, enim et in majoribus delietis consilio aliquid admittatur , an is casu. Et sane in omnibus criminibus distinctio haec se J posis nam aut justitiam provocare debet, aut temperamentum as,, mittere.
S. I a. MODESTINUS libra Disseremia sexto, sub titula de
cipia traxerunt, MEA PARMNAS .. finius ad D rem suum demererit,c sic malo J -ura Divinitas Dii caeteri. Iupiter. Mercuri , alii, o me tali ritur, non adeo certa fide constat, qui . re quam adscitam a per nis a majori. Dus accivimus,liis Divinit praestatinde, cui magis credere sis est , quia praesentia tua non dubium facit Numen te esse venerandum, paremo Augusti, Patris ad
rivi, avispis Iulii Caesaris ri par
videtur . . . . Deos enim reliquor quos cin
Iimus, Moepimus ab iliensibiis . Graecis. Miusque, Caesares indimus, ipsi Deorum munero insertos consecravimus. Conis Commentarios adae L GT pro ravitas νεώ signatum fuisse Magno tisitur. Ad. Iuvat conjecturam nostram, quod sequentia in tertia persona esseruntur. Clari a mona per maritum facta dicitur uxor Senatoris in L. DAd Mualestri. Pr consules tauri mos appellatos fuisse demonstrat Guther. AO-- L om. Aug. Ub. a. Cap. s. Adde de Gari rei titulo L. Λ. Hambergerum in Dissertat. r. p. 3 L. Pro marI in Heiae est Ma ii. b Aque ate. Hei deib. habet adquam Corruptam lectionem hoc modo restituo: - , euum a ara vi nutia inimicitia eum Euamisso ossa, im cita proramis exara re solitos fuisse docet magno te pomtum id est pro his liduaris inisi malis ealidae aetatis es pam eumendam ered dii. Caliditas est calor iuvenilis. Desta fultum eislorem appellat Paulus insta TD. 4. 3. 3. Horema iuuenta Druidas dixit
Horati in Ara. Pin. v. IIs. Fretum ad oleseotiae vocat Flor. Iab. I. CV. M. Num. 9, ubi v. Interpretes.
c Deerevit, ra impendi eausa. Uei. deib. exhibet triremi ut is miti causa. Rescribo: deerreis et in inmendii reus. cd VH ras. Hoc est, velim rescriistivi la Interpretes.ce PMuam aut fustitiam. In Heidelta prostat: poream avi justitiam. Pro nomnam substituo poenarum, adjutus m. Charondae. Poena est modus matigationis letibus sive in iure definitus, et stricta exsecutio coercitionis ibidem statutae. Ita poenas dare Floro Lib. I. Cap. a I. et n.
tur, qui merito suo jiutissimam vindictam
Lo. a. Cis. s. s. Ia. Generaliter vocem nescio an re.
ferri potius morteat ad Modestini vina, quam ad Collatoris. Prauaraim. quod vi am eum factum s.
196쪽
Rientibus u ignorastibus generaliter Aquitur. Nonnunqiram per ignorannam delinquentibus jure civili venia tribui solet, si mo lorem neu quis, non juris ignoret: quae scilicet consilio delinquentibus praestari non solet. mpto quod necessarium est, addita distinctione considerare, utrum sciente, an ignorante aliquo quid
gestum proponatur. et ringua. S. I,
est. m de res tur, id, cum exportand7 saretur opinio et existimatio resupit', hoc preessas est, re buar. L. I. pr. D. quod est, securitas major, sive negligentia cras..i, ain riam. Quid vi factum estis videa- sa, sumin , remisor. non tenerentur. tur exponit Noster ibid. s. D. Quis atque adeo impune peccarent. Constatelam racere dicatur docet lam in L. 3. eorum quae dixi ventra ex L. 3. S. 7. es ' 8. d. t. tandem rem perinluitur 3. ubi codem, quo in L. nostra venulejus in L. 4. o. eoae, ubi Servium a Venuleio fit. modo distinguitur interresm arbitrari, esiam oum -- facere, eum qui timuit, et timere Amuit, Mi ex qui riti iam debeau AN Gnmissam fm Rimat et existimara Met, dein utrumque ruram: quia non opinionem e in αυμ- ex interdicto obligari adjungitur. Conferpimis. existimasis πem es oporte . nemin praeterea L. a. S. I. D. A Iuris es sis. fioris es disseris sint stulti quam periri. stu. , quo loco ignorantia accipienda d, Pro alii, Haloandrum secuti, eorrigunt ei tur n- deperditi, es nimium secini o Mui, linit et qui re iam 'odin, com misis. Huc secit quo- L. 6. eoae, ubi.
dicari, si hoc modo interpretemur: sedi sinum leno mis..... Scientia hoc modo vi putas quae vox repetenda ex s. ulta aestimanda est, in περ- nerere 'ria eras.
legis praecedentis, aut suDaudi dixit, ait, sa, σπε nimia βτυ iras saris ex odit '. simileve, quorum crebra est ellipsis, vide et reliqM. Adde Paulum in L H. s. I.
qumue clam sacere, non modo qui vere dest quas πων in fustinum bo--- ωῶν existimat persuasusque est ac certus coim Agmen tandem saudat L. 9. S. a. D. Atroversiam sibi suturam , sed et eum, qui Iuri et fact. m. Facti ignorantia ita existimare debet them exinde laboritvi demum euique m. noeet, si n- εἰ summaram: en rationem: quia non debet hom, neglientia objiciariar: auid enim, omnes nis alicujus nimia esse sesuritas atque in rivi te sciant, ouod me suus tenoret tignavia , non adeo quem inligentem me et recte Labeo Aesinit: scientio necae es. oportet ac strupidum, ut nihil quidquam riosi mi, nequo nerueremi mi όominis intelligat is. Paucis dico: quia non ex- aecipiendam, verum e vis, qui eam rem di cusatur tanta alicujus stimiditas, tantique figenter inquirendo notam habere mD. vecordia, veluti, st nesciatis, ouod ho- mn ineIegans exemplum suppeditat Ubmines omnes non ignorant: quod si enim planus in L ii. L 3. D. δε Dit. Ad . haec condonaretur, fieret ita, ut melio- Λdd. L. 43. S. I. D. de Contr. Emt.
iis conditionis essent isti, qui hebetis adeo Facit mat e adfinitas. ut et de im- atque obtusi ingenii sunt, ut nec ea sciant, peritia verbo disseram. Ita de Liudici quae unusquisque intelligit, quam illi, qui imperitia noxia Ulpianus in L. 6. S. 7. D. prae aliis sapiunt. Sciunt namque periri, is me. Praesiae Sicuti Medico imputarἐκ mente percipiunt, Drohibitum se iri, motus mortalitatis non debet, ita, quod atque interdicto adversus se actum iri, si per imperistam commisit. Duutari ei d clam lacere instimerint, eamque propter bot praetor./umanae eiulaιis delictum causam tenentur. Stulti contra, u excu. Mei emit in perieuis bomines innoxium
197쪽
et S. is. PAULUS libro et titulo quo Apra: Qui telum tutandae
salutis cause geret, non videatur hominis Occidendi causa portare. Teli autem appellatione non lautum inrum continetur, sed omne, quod nocendi causa portatum est.
Explieis Titulus de Sisariis, et Homicidis, cases, vel voLmate.
σι nis debet. Ex notissimis millies in Pan. clectis obviae geminationis rvulis scriben-clum arbitror: imputari et Gebet, est prae- rexiti. Verba legis priora per se clara satis, scrupulum movent posteriora , quapropter emendanda ea esse plurimi cenna erunt. Consule Noordkerk in Obs. Dee.
Cop uis. Malim equidem interpretari hoc modo: Si quis Medicus, artem Medicam pruessias , per imperitiam lapsus fuerit. ac per hoc nomini nocuerit, imputari deis hei Medico, qui in eo deliquisse est censendus, propterea, suod . non quidem dolo malo, hed amplius sperans de fa I- tatibus suis quam in iis erat . curam imperitus in se suscepit, adeoque decepit, ac spe sua elusit homines moria periculo Iaborantes: decepisse dico: quod si enim Oenoti medelam non promisisset, alteri, serte peritiori, Medico , curandum se commisisset aeger: neque vero excusabit eum praetextus humanae se litatis. siquidem imperitia lapsum sume constat, Non condonanda. Imperitia enim culpae adnumeranda L. 9. L s. D. Loeati. Adde S. 6. D. P. de lege Asuit. Si sola imperitia peccavit quis, levis aut extraordionaria poena locum habet, quod si vera dolus accesserit. aut culpa dolo proxima, gravissima, quin et capitalis poena infligitur ἔ quo de postremo casu accipienda puto Pauli verba in Sent. Lib. 5. Tu. am
S. I 3. Tutandae salutis causa non licet tantum telum portare. sed et hominem occidere lex permittit. Hinc Paulus i. e. , 3. qui, inquit, Mi η- , eaedem sibi inferentem , vis alium quemlibes stuprum inferentem oeciderit, puniri non putuit ratius enim vitam , alius pudorem publico facinore defendis. Corrigendum censent nonnulli publiea iure, alii Milo facinore, sunt et qui publico favore substituunt. Nil muto: explico: delendit vitam et pudicitiam suam a facinore, sive delicto p blico, hoc est, tali, quod criminibus publicis accensetur.
1. R ONES diei r Si autem contenderint duo viri, et percusserit alter alterum I I lapide aut pugno. et non fuerit mortuus, decubuerit autem in lectulo, et si surgens ambulaverit homo foris in haculo, sine crimine erit ille, qui eum percusserat: praeter accessumis mercedem dabit ei et medico impensas curationis.
198쪽
S. o. . ULNAENUS libro R*uliaris sub titulo de Injuriis: I u. ria ,isi uidem atrox, id est 3 gravis rerum, non sine judicis arbitrio aestimatur. Au Ocem autem aestimare solere Praetorem, ad . que collegi ex facto, ut puta si verberatus, vel vulneratus suerit. ei reliqua.
S. s. PAPIANUS libro Desinitionum seeundo, sub titulo de
udieatis: Per hominem liberum noxiae deditum si tantum adisquisitumst, quantum damnum dedit, manumittere cogendus est
a Nore, qui noxae deditum accepit: sed fiduciae judicio noni
tenetur. S. 2. De huius verbis ac sententia puribus dixi ad Ulpiani Tit. de Injuriis.
ro Retularis Heid. habet Ressum, item pro eou egi dat eouli. pro asue , dein ante atque asteriscum ponit. f. 3. Homo liber si noxiam, an noxam,
commisisset, id est delictum, maleficium, de vocabulis his constite opusc. de Lat. Hri. v. p. IS. Iq. mrae dedi Paterat. Idem enim jus. quod domino in servum, patri item in silium concessum est. Si quis
noxam praestare nollet, mancipium. liberosve suos noxae tradere debebat, hoc est Corpus, aut hominem qui nocuerat. Qui grande aes alienum conflaverat, nec solvendo erat, creditori suo addicebatur in servitutem , eam, qua non vere servus fie-hat. Operas tamen traditus. addictusque praestare debebant, usque dum tantum exinde suisset adquisitum, quantum damnum datum erat, aut debitum contractum. Invitos Praetor cogebat. Resarcito damno, expletoque debito, manu, hoc est potestate dimitti ae liberari debebant addictus, ac noxae deditus. Si nexum solvere nollet dominus . intercedebat Praetor, et manumittere cogebat eum, qui noxae deditum, addictumve acceperat.
Nihil pacti . nulla conventio locum habe.
t. Hoc unice quaerebatur, utrum satisfactum fuerit, necne. Fiduciae itaque Contractus, qualis in pignoribus , manet-vationibusque filiorum , solebat intercedere, non interveniebat. Aeque enim ut
chirographum reddere cogi potest creditor, qui pecuniam mutuam dedit, soluto
debito, ita simulae satissit de damno dato,
aut pecunia debita, liberandi sum addicti ac dediti. Vides itaque fiduciae judicio
teneri non posse, qui tales accepit.
Dixi de homine libero. Quod si servus
furtum fecillet, aliainve quam noxam commisisset, dabatur contra dominum actio noxalis . ad id . ut dominus damnum d tum resarciat, vel servum noxae dedat. L. I. et a. D. eι pr.,de Noxasib. in ionis. Quid vero, si quis neget in potestatestia habere servum talem veluti si ausu-git iste. Hoc casu Praetor aliquandocon. cedit judicium sine noxae deditione. L.
I. S. 2. D. eod. Primam quam dixi, iam xalis appellatur actio, tum quia ob noxam datur, tum quia deditio noxae fit. L. I. D. eod. De eo videndum, illane actio quae datur ad exemplum actionis noxalis. sine noxae deditione, noxalis ditiam dici possit. Et hoc verius videtur, posse. Datur enim aeque ex noxa ac delicto servorum , dein et competit ea, si servus, qui actionis tempore in potestate domini non fuit, postmodum esse coeperit, etiam postquam juratum fuit. L. ar. f. ult. D. eod. Ulim quidem ipsiim eor-us noxae dari necesse suit. Licet autem odie 'Praetor aequitate permotus actionem proposuerit etiam sine noxae jeditio.
ne, mansit tamen nomen actionis noxalis, exemplo aliarum actionum Praetoriarum, quae nomen retinuere actionis civilis, cui
eae originem debent. IV ter damnum injuria datum competit actio ex lege Aquilia directa, item utilis, denique in si-Mm. v. q. MD. I. da lege Aquina. Haec, quae in factum dicitur, a Praetore inverita
199쪽
fatebitur imuria occisum esse in simplum, et cum iacere C. Rupisse eum utique accipiemus, qui Vulneraverit, Vel virgis, vel Ioris, vel pugnis
bJ cedit, vel ΓςJ telo cum aliovis genere sdJ cederet hominis codi
est, nihilominus tamen appellatur quinque ex lege Aquilia. v. L. t I. D. Praesor. Verb. Abilineo pluribus , ne in re vulgari otio abutar. Haemittere haec oportuit, ut ficiliorestet intellectus verborum Pauli in L. a .
D. de Noxal. Da His videndum , - ιrum adversus eum tantum , qui dolo fecit, Guo minus in storestate haberet, actio Deum beat noxalis, si ex dolo ejus accideris,
ut resset noxasis actio. Dνιε si seruo suo fugam mandavis. an et Apusti, nihilomi nus cum alio agi. Pro βροβι rescribem dum esse fle possit nullus dubito. Utriu que vocis frequens est permutatio. Hoc modo intes retor: illud inspiciendum est,
utrum actio noxalis Praetoria, quae datur etiam sine noxae deditione, locum habeat tantummodo adversus eum, qui dolo it quo minus in potestate haberet, an et sic
hoc est, hae ratione, possit quoque agi nihilominus adversus alium: exempli gratia, si servus alienatus est, an et NKQuumssiit adversus emptorem dominum νεροψ, puta. agi posse. I n dicti,
autem casu ele o est a ris, ciuem cum tra velit actionem instituere. Neque tamen in eam quis descendat opinionem, clari actionem, quam dixi, noxalem omni.
modo aut semper, quippe quae competit tantum . si ex dolo domini acciderit. ut cesset actio noxalis civilis diredidi. Vides defendi posse lectionem Florentinam . neque adeo opus esse, ut vim verbis in&ramus, aut non noxalis substituamus. Λ-
limum conjestiaras exhibet V. C. Rymo bos in obf. p. 8s. Quod si mutandum quid iret, mallem pro nyxistis actio
reponi esis noxae aeditio, qui scripturae error tribui posset oscitantiae librariorum quos rei minus attentos male saepenumero revocasse voces. quac proxime praeces serant, tum praecipue eum sonus Uur rum proprius accederet ad ea, quae scribi oportuerat, exemplis ante emonstravi.
ita plene constituendum: Libro X-Lais missum. His risuis : Si frictitur injuria recisum es in simplum, et eum dicerat uarinesse, in duplum. Allestans titulum P riator, non totum dedit ata partem dunis taxat, uti fieri saepissime solebat olim. solet et etiamnunc, addito sertasse, vel 'etiam omissis, si . quo plura desiderari indicare voluit. Heid. exhibet libro XIX,
dein ante diei tumorem asteriscum collocatach odit. Necesse esse non videtur, ut pro redit cum aliis ex L. 27. g. II. D. MDe. Aouia. rescribamus ereidit. Ipsius sorte Ulpiani est redit , pro quo recte Tribonianus perspicuitatis causa substituit recidit. Temporum in verbis flexiones, si m persecto stimas, ex Grammaticiarum regulis praeseriptas, non anxie sempero, servarunt ipsi veteres. Unum consule Nonium Marcellum Cap. Ioe, quod δε -- 'tatis Conjugationibus inscribitur. Conissis Brislanium in Parare. S. 23. D. E in tem et AE confiisa filisse non isnorantqui
libros antiquos inspexerunt, in quorum plurimis rarissime aut nunquam M usu patum. Verum a simplex ubique adhibitum pisat. Eundem usum ex Inscriptio. inibus discimus. Quo pro quae est apud
dem Iegitur aeorum. Posteri qua aereum
incutus corrigo: telorum a sis rostra. Telorum genera varia simie est enim t luna oo ne, quod noeendi ea a portarum
est. vid. supra Tit. I. g. ult. Teiorum pellationa inquit Paulus in LII. g. r. D. ad L. Pul. de VI mil. omnia, ex quibus
singuli Θomines nocerest pum, acc*iuntur.
Scriptum fuisse conjicio: ex quibus SCL. hoe est, seisiest, quo modo notam illam
O Cederes. Praestram cederit, aut pintius
200쪽
TITULUs II. De Atrati Imuria. I 0 pus, vel tumorem secerit: sς vel ita demum, si damnum da.
tum est. De cetero si in nullo 1ervum pretio viliorem deteriorem.
ve lacerit, fi J ad Aquiliam cessat, injuriarumque erit agendum. Ergo et si pretio quidem non sit deterior factus strv aς, verum omptus in salute ejus et sanitate ficti sunt, fgJ in haec nec mihi videtur damni ' Aquilia lege posse. s. PAULUS libro singulari, et titulo de I uriis: Genenaliter
dicitur injuria omne, quod non jure sit. Specialiter alia est J
tilis Underet, ideo quia mox praecesserat redis 4 vel denique eamus M.
litteris de abatur a veteribus, sicuti refert Magno silia vel Aquiliana.
MO. Ea nota reparandam puto corruptam letaonem verborum Papiniani in L. m. D. de Compensat. ω neruium eo m
rum, eva Dionis tempore mandatum, curasorem condemnatum, pecuniam iure eo-
ρensationis retinera non placuis, quoniam ω non eo ensamur. Pluribus ad hareeommentati sunt Matthaeus, C aci OV m. a. op. 23. et ii man in Meletem. ad D. in Praefat. et Dissert. I s. S. 7. Ita rescribo: quoniam e Z- - ω-- pensatur, duce Magnone explico: ea immeausa anno a non eo . Quod et pronee posti, dura crisis non videbitur iis,
cui voculas illas inter se samssime confundi sciunt. Exemplis ante hac de re propositis unam addo L. 64. 7. D. M Sctum Trebou. Si ob eonditione, ait
Cajus, heres institutus sis, qui suspectam ι Λereditatem esse dieis, si nequa me uiatatem, neque turpitudinem ullam halet eomduis, nec Misendium aliquid, choc est, nisi sinat salit conditio, in , 8. iubemdus V pa me conditioni, es adira, et Darestituerar F vera turpis, aut di ilis Meonditio, aperta iniquum s tam eum explere eam asterius eraιiar ses et remitu
eam as initio visis esti plus enim tribui a Prauare ei quoi emvmi mpclis, quam
conalestrior voluit, absurdum est: utique aurem testasar, nisi expleta sis e a lito, προς- serimum bereaeem ad heredirare, voea. vir , nequa per bune illi voluit restitui be- ad tens. Def. Ilerald in Obs et Emend. CV. I 8. verba remissi is i iιio Oisuae est interpretatur: pro non scripta habetur. Insequentia dein plat enim tribui quae eum antecedentibus ita non cohaerent.
per transpositionem collocat post S. 8. quic opinioni adstipulatur, qui in plerisque Herat dum sequitur. Grotius in Aor. V. Lectionem de avatam puto sic restituendam: sed me remisti eam turpemst. aut dissicilem conditionem, quae M. die solet remitti, ac pro non scripta haberi, a, initio, hoc est, olim, eo tempore, cum legata et fideicommissa aequo iure censeri latebant, atque adeo utiquamvis dissicilis conditio expleri tamen de it a legatario, ita quoque in fideicommissis idem obtinuit. Postea tamen aliud observatum suit in fideicommissis, vid. s. 9 et I O. eod. Recte autem placuerat hoc anti tati: est enim absurdum plus tribuere Praetorem ei, qui fideicommissum petit, quam ipsum testatorem . qui conditionem eiusmodi adjecit, habetque adeo, quod sibi imρ tet, si propter adscriptam talem conditi nem dilucilem adita. ac per hoc restituta non fuerit hereditas.lis, quas ad s. hunc 4. exhibuit m iecturis conser sis Commentarios Fratris cap. 6. . quem in nonnullis nobiscum se tire laetus perseexi, non erit m exinde aisoritatem opinionibus msuis accedere arbitratus. s. s. ca Cotumelia. Depravatam scri-nturam vulgatam esse nullus dubitat, videus, an hoc modo amquam ac veram redditam