Chistophori Forstneri Austrii Ad libros sex priores Annalium C. Cornelii Taciti notæ poliicæ. Quibus pleraq. omnia, quæ reliquis quoq. Taciti libris continentur, suis quæque locis explicantur ... Adiuncta est in fine, eiusdem Oratio ..

401쪽

niter subire, tum ut exituri inflexo toto corpo regu Danum seruiliter venerari viderentur. Quis ex nou cientiae doctoribus non diceret,bene animos tollerent Frisiij. omnia ad uifringendosipui tus instituta erant. Sed iidem erectis rudibusiniuriis Id libertatem animis, cdm arma raptim Vndri colle rissent , Danorum praestidia passim oppremunt

exemplum ed notabilius est,quia Tacitus hic eosdem

Frisios eadem ob causam ad ir m &

ouam non subueniebatur, ad bellum venisse refert. Nunc alia addo. Imperante Valentiniano placet no- vetera interserereὶ multiplicata per Pannonia v ctigaliam agamenta Optimates Vltimorum meta exastatos compulerunt mutare ledeS,&transmari abire: & flagitantium ministrorum amaritudine quidam oppressi,cum non suppeteret,quod daren erant perpetui carcerum inquilini: e quibus aliquos, cum

iti iam tςderet & lucis, optata fuinendiorum rem diaconsumpsierant. Quibus populorum ζxwriati nibuς nudatum esse hostibus Pannoniae latus scribit Ammian. Marcellinus libro tricesimo . Guillelmus Auraici Princeps, quaerentibuSquas e C ntra potentisiimum Hispaniarum Regem ipse omnium rerum cetens, patrii extorris bellum cieret y resiDondit: Hispaniaram auaritiam 5 crudelitatem duas sibi fore, portas aditum daturas in Belgium . Deniq. cum superiori secuta ὶ Fontano Comite M Usipanis Ormeraculobsidione cingeretur,& iam Fontanu&autumnali m-remperie attrito exercitu de receptu cogitaret: nmil

402쪽

illi ad urbis occupationem magis profuit,quam ciuiuin Balagnium,qui se nuper Cameracensem Regulum appellari a Galliae Rege impetrauerar, odium . Exasperauerat illos,quod pro mercibus in foro venalibus numisma treum Balagnii iussu percussiim , accipero

cogerentur: cum pro indictionibus tributisq. non nisi aureum Ze argenteum Balagnii exactores reciperet. Exempla praeter solitum plura attuli et ut iis receptam hodie quorundam opinione confellerem, qua subiectorum inopia principum securitas constare putatur.

Nune s uperest,ut, quiDus artibus tributorum necessa rioru non uidia leniatur,doceam. Vetei cs limitanea regnorum loca non tam grauibus vectigalibus, atq- ea qaae in meditullio regni Imr,oncrarunt; metu defectionis. Inde noluit Darius este tributarios AEtLiOpesic Colchos, quia limitares erant. Veneti hodieq. mitius tractare putantur Bergo mates, Brixies es, Cremenses, Mediolanensium olim ditionis oppida. Et Neapolitani acerbius ab Hispanis habetur, quam Lic-diolanenses ; qui cum Allobroge, Gallis, Venetis coi silia Hispanas perniciosissima inire possient. Illud quoque consili j pars es , non imos quaestores exigendis a populo tributis praeficere. M nec i psi priuatorum lium ina circimaeant, nec missis lictoribus pignora capidiant, diuexentq. oppidanos . I rum ciuium sit hoc manus; qui ex suo corpore cligant per quos ea pec nia cogatur humanius , inde singula oppida inferant rario. Si quis enim priuatus detrectet aut moretur: pe rastuetos nMis i stratus, notosq. lictores praestat ad

solutionem adigi, quam inhumano fastu quaestoruinqui

403쪽

qui cum exactoribus suis breuem moram interdum Crudeliter vendunt;melius'. praedati nunquam sunt, quam cum in vexatis laribus,& in quibus vix tantum cst, quod tributo sussciat, sibi quoq. spolia illato ter- Tore inueniunt. Est etiam cautio, ea tributi nominiau. exigere, quae quibusq. locis vilissima habentur Qu modo Romani a Frisijscoria boum, Tae hic. a Sicusis

frumentum a Corsis ceram c g. Gent. I II de iuri beae Ivδ sumebant. Praeterea pium maxime est, tributisIV onerare ea magis,quς diuitum luxum instruxit, quam quibus pauperes vitam exhibent: Sc sumptuarias leges ferre, earum q. contemptoribus multas irrogare. Cure aerarii vectigalium praeponendi sunt homi-Rncs sancti stimi, S qui puras innocentesq. manus habeant. Secus si fiat, nulla tributorum acerbitas sussi ciet; dc 'Princeps semper vacuus, ut de Erisclitonis fame pueris narramus, & erectis in futurum votis egebit. Et non inepta quorundam cautio fuit, arrarij S redituum curam sacris hominibus naandasse . Cum enim illis Pontificia constitutio matrimonia abstule rit,cur opes relinquere optarem liberis , quos tollunt nullos Prςsumuntur itaq. non diuitiarum conquisititioni operam dare, aut caeteris mortalium curis Occupari, sed pro domo,pro familia, pro posteris coelum

habere. Ita Mediolani olim in sacro ςrarium erat. pz-cuniaeq. plebis sequesfer sacerdos esse ex lege iubebatur. Alciat ii hist. . eriol. & cI PI. xx I v. Senis Camertingi ossicium sis aerarii curam habebat in nachis concedebatur: sinatiuotaib v ii bist. Sen. ὶ nuper sacratissimus Dominus Imperator nostςr, --

404쪽

nacrς, ut vocat, Austrie Crem smunsteranum Antistia VI rem Praesidem dedit. Multum quoq. tributorum inuidiam minuet, si Princeps sudos patrimoniales suos, de quicquid in domestica eius hereditate est, coli iubeat, S: inde redactas opes publicis vectigalibus iuno at . Quam curam hodie haec facilior popularis pecuniae ratio atq. fiducia pene evertit. Negligi enit patrinabnia illa Regum tanquam angusta aut laboriosa aut dciaiq. ad priuatorum ibitem accedet tia incipiunt; naox in gratiosos homines diuidi,pignori dari,

veraq. aut simulata emptione excidere. Ita innocen-.

tissimum vivendi genus omittunt de suo vect igali, il- 'ludq. tributorum instituunt praedς proximum . De-VIIniq. exactam pecuniam cum artificiosa quadam par simoniae ostentatione in publicam utilitatem eroga re decet; ut Videant gentes, non eam per luxum mi r nata iam prodigi conuiuijs,ladis, venationibus, mturpillima in sycophantas & adulatores liberalitate . Sed cum fiat plerun q. ut male extorta flagitiosus coibsumantur; perpetua necessitate tenentur Principes n0uis indictionibus exsugere sibiectos sibi populos, mad ea deuenire, quae sine dedecore Principum,& infamia seculi dici scribi uo non possunt. Inde enim pro

dierunt modi nostra aut avorum memoria reperti , qua Principes carentes pecunia militem suum in hy-bernis vel praesidio retentum ex civium suerum expilatione, S: vicini agri dc populatione alere solent. Naquod Cyrus Babyloniis a se deuictis prςsidium imposuisse; eiq ab ipsi stipendium numerari iussisse legitur, CXevopb. iii j ad fortassis in urbe recens

405쪽

capta,& mobili,indeq. suspecta,singulari ratione pr' bari poterit . Inde quoq. magna cum militiς nostrae infamia, qua amici ac hostes pari discrimine habentur, orta consuetudo, singulis ciuium aedibus unuaut plures imponere, quos. illi cibo, potu, lecto, uincturno lumine, S: pro iumentis foeno, stramine, inter dum & auena sine precio instruant. Quem morem in Italiam ex Gallia translatam Ludovici XII. temporibus Guicciardinus libro quarto & decimo tradit. Sed Ioannes Baptilia Pignati oro quarto Historic de Pritis cipibus Atellinis, Mastinum Scaligerum multo ant equitum ad vcia pace aluisse scribit; utiq. leuiore impendio,quia in priuata liospitia distribue Dantur. Vt- ut sit, mos ille post ea tempora ab Hisp an is tanta crudelitate atq. acerbitate in urbe Mediolanensi exerci'tus est, ut pene incredibile sit, quod illorum cem po rum scriptores memorant ..Milites per ciuium domos distributi non modo patres fami lias ad victum sibi quotidi lautum/delicatum suppeditandum , verum etiam ad pecuniam, eaque omnia, quibus luxui seruitur, cogebant. Quaecum intoleranda essenis non nisii clandestina ex urbe fuga C quippe palam non licebat ; cum milites suspectos domi cum coniugibus& liberis vincirentὶ vitari poterant . Quamobrem tabernae atque ossicinae tota Vrbo clausς er: nt, Sc ubi se olim frequentia sustocabar, moesta solitudo. Miserabilis urbi facies, & hominum nimia clade stupentium attoniti vultus. Res certe silmma miseratione

digna, S: exemplum inconstantis fortunae plane singulare. Viderant homines urbem paullo ante, si ultim

406쪽

opibus, splendidissimis aedificiis, superba rerum omnium copia nobilissimam ; multitudine hominum tanta, ut credi posset seminarium esse, ex quo mortales Iupiter in orbem emittit, vel quo fatis vocantibus

coeunt homines . Tunc versi rerum vice innumeris partim pest ilentia absum Diis,partim ultimorum meis tu fuga dilapsis,vacua habitatoribus, ac pene deserta erat . uterque lexus incultus, scardidatus, rerum omnium egens. nullum earum artium vestigium, quibus precium luxus fecit , quarumque industria tam ingentibus urbem opibus ditauerat. Ex quo incam de sperationem ciuium animi lapsi sunt, vi mortem, in tot malorum remedium optantes,quidam ferro,alij laqueo , nonnulli praecipitio ex ijsie miserias illas

memorentur. Nec hactenus malum s etit. Sςuitum in absentes, quorum, si vocati non comparuisscnt,bona publicabantur. Et crat tantus Proscriptorum numerus, ut minuende molestiae causa, quae in scribendo erat, proscriptionum tabulae typis cxcudere necesse esset . Sacra quoque templorum spoliabantur pecu nia, in militum stipendia . Denique Antonius Leuata militum dux omnem ciuitatis annonam ad se contractam & in publicis locis conditam illis ipsis a quibus rapuerat, immoderatoprecto vendebat . His vestigijs nostri Principes insistentes cum summa sua in famia saltem apud bonos atque miserabili populorum exitio bella gerunt. Nam quod temporum necestitate, S: seculi ab antiquis longe diuersi condicione se excusant, id vero vanu m cst. Non est, non profecto temporum vitium, quod cst hominum iniqui

407쪽

eas. Decidatur aliouid ex immenso Regum luxur re stringatur effisa illa in gratioses & adulatores pecuniae publicae profusior coerceatur insatiabilis quaestorum ministrorumq. auaritia, fraudes, doli'. nunc consuetudine peccandi non excusati modo, sed pro iustis, liciti'. habiti. Nunquam deerunt pecuniae non iniri ilitum n indo stipendia, sed in magnificen

tiam quoq. & reliqua maiestatis Ostentamenta. Nec adeo infelix est nostra aut superior aetas, Ut non protulerit viros Principes,qui,quod frugalitatem,& la giendi modum quendam habebant, ad exercitus su stentandos, & viros inquas. arte praestante prem sis assiciendos,& caeteram regiam liberalitatem pecuniae satis habucrunt . Cosmus Magnus Hetruriς Dux tenuibus noui Vnperi; initiis,dissici limisq. temporibus,& exhausto a prςdecessere suo aerario, cum in sua C rotiq. Imperatoris rem perpetuos fecisset sumptus ,

tantum comparce re potu it, quantum non soluendis

modo integris stipendiis, sedc prςmiandae virtuti

tifex decem &octo annis, quibus sedit, xxv. milianes conquisiuit: & nuper Sixtus V. cdm obeli scis erigendis, ςdificiis struendis, nauibus armandis maxima pecuniet vim insumpsisset, sexto Pontificatus anno decedens paullo minus quinque reliquit. s Scip. ii Ladbb. I .ricit.disi. III. Fastus ianitorum perpetiebantur. Intolerabile, nec ipsis patronis multum honorificum est, habere ianitores,a quibus ad dominum aditus plerunque precio emendus est. Et tamen id etiam veterum seculorum. H. il Ccc de-

408쪽

- dedecus fuit; ut patet ex hoc loco, & pluribussen cae.Etiam Lucii Iunii Moderati Columellae verba huc adscribere haut absilrdum fuerit: lib. iis rema. Jacopule ortunatiua a catenato repulsem ianitoresve nocte se-- raseribua ingratiis adiacere, miserrimoq.Iam luper dia os fascium decua , ιν imperium profuse tamen patriminis merearit Nam nurratuit lauituti, Iedrinis rependitur

honor

Finis Notarum politicarum in librum quartum Annalium.

Q CORNELII TACITI.

409쪽

NOTAE POLITICAE a

ad librum V. Annalium ici CORNELII TACITI.

IVP ID IN si formae aufert marit' inquasi cocedenti, inquit Sextus Aurelius Victor in Epitome . Rarὁe

nim alienarum uxorum attrectatio

Principibus impunita fuit. Et libido pene tot Principes, quot crudelitas,perdidit. Hςc Sardanapalum imperio deiecit, Reges Roma eiecit, decemviros potestate sita spoliauit, Troiam euertit, Mauros in Hispaniam introduxit,Gallos e Sicilia eiecit . Ne igitur priuatum istud segitium, de nihil mali in Rem p. infundere putemus. Non possum facere,quin referam, quod agri Neapolitani in Austria homines ad quadragesimum ab urbe Vienna lapidem hodieque narrant. Aiunt olim Principem familiarius cum uxore Baronis Pollendorfij quae familia extincha,caeterum arx hoc nomine superest) consueuisse, quam aut maritus vellet,aut tanti Principis famam deceret: P tendorfium,cum Principem sipius monuisset,videli Ccc x ste-

410쪽

iccto tempore, cum Principem ψenantem comitariatur,fune ad id parato eqyo detractum iugulasse. Manenr adhuc non procul Neapoli in agro, qui Vienna, illuc euntibus sinister est,duo fastigiati lapides,pyramidum instar,aliquo interuallo ab se inuicem distantes, signum spacti pier quod a Barone princeps, ut ab Achille Hector,aut ab Alexandro Batis tractus est. Haec ita ab illius agri accolis memorantur, sine tem poris certa designatione . Post ea ex Cuspiniano diudici,Fridericum fui me, cognomento bellicosum, A striae Ducem, in quo mascusi primorum Austria, Ducum series defecit . Sunt quidem,qui in prςlio cuncta

Ego tamen illis accedo, qui caede iam memorata occidisie asserunt. Argumentum habeo id,quod dixi