Principis christiani institutio per aphorismos digesta, auctore Desiderio Erasmo Roterodamo

221쪽

vibus ius principis. At nunc quid usquam tutum est, dum suum quisque ius tam aiu vivum persequitur 3 Videmus bella ex bellis nasti bella bellis succedere, nec ullum tumultuandi modum , aut finem. Satis igitur constat hisce rationibus nihil agi. Proinde diversa tentanda remedia. Ne inter amiculos quidem constabit ne- .cessitudo , nisi alter alteri nonnunquam concesserit. Maritus saepe quaedam condonat uxori, ne scinciat concordiam. Bellum quid gignat , nisi bellum At civilitas civilitatqm inyitat, aequitas equitatem. Movebit & hoc Principem pium ,& clementem, quod per-lspiciat ex tam immensis malis. quet bellum omne secum invehit, maximam partem ad eos redire, ad quos bellum nihil attinet, quique his calamitatibus sunt in igni L. simi. Posteaquam Princeps universorum malorum subductis calculis

summam

222쪽

P R I N. C H R I s TI A N I. summam collegit si tamen un

quam colligi possit tum ita se

cum cogitet. unus ego tot malorum auctor fuero Z Tantum humani sanguinis, tot viduae, tot luctu lanetiae domus,tot orbi senes, tot indigne egentes,tanta morum.

legum , ac pietatis pernicies mihi uni imputabitur Haec mihi luenili Christo Non potest Princeps ulcisci hostem, nisi prius hostilia secςrit in suos. Expilandus populus, acci - piendus miles , non sine cauta Maroni dictus impius. Excludendi cives ab hisce regionibus, qui ιbus antea suo bono fruebantur. Iu-

clude i cives , ud includas hostem Et saepenumero fit ut atrociora committamus in nostros, quam in hostem. ut dissicilius, ita pulchrius est vellum extruere praeclaram civitatem , azν: . quam demoliri. Videmus autem ad idiotis & privatis condi floreatissimas urbes, quas Principum irq . demoliuntur. Et saepea mero ma. Κ a ore

223쪽

' iore negoti ὁ & iispensa demoli.

mur oppidum , quam aliud novium condi poterat,ac bellum tanto sumptu, tanto dispendio , tanto studio, curaque molimur, ut decima earum' rerum Portione pax constare' potuerit. Eam gloriam semper assectet bonus Princeps, quae sit incruen-r ta ,& cum nullius coniuncta ma-- loὶIn bello ut optime reS eveniat, tamen alterius partis felicitas , alterius est pernices. Saepenumero flet de victor nimio emptam victoriam.

si non movet nos pietas, si non

hellis vel orbis calami tas, certe moveat no-;laui .... nos Christiani nominis. Quideensemus loqui de' nobis Turcas, Saracenos , cum VIdeant toriam sareulis adeo nihil convenire inter ullos . Principes Christianos Nullis foederibus cohaerere pacem Fundendi sensuinis nullum .esse modum de minus esse tu- multus inter ethnicos, quam inter

eos , qui Christi doctrina

224쪽

Quam fugax . quam brevis , quam fragilis est hominum vita,

de quot obnoxia calamitatibus , quippe quam tot morbi , tot casus impetunt assidue, ruinae, naufragia, terraemotus, fulmina. Nihil igitur opus bellis accersere mala.& tame hinc plus malorum quam ex omnibus illis. κConcionatorum partes erant dissidiorum affectus ex animis tarum. vulgi penitus re vellere. Nunc fere Gallum odit Anglus non ob a

liud , nisi quod Gallus est, An

glum scotus, tantum quia Scotus est, Germanum Italus, Elvetium Suevus , atque item de caeteris. regio regioni invisa, civitas civitati. Cur haec stultissima nomina magis nos distrahunt, quam conglutinat omnibus commune Christi vocabulum ut donemus aliquod bellum esse iustum, tamen quoniam vi

225쪽

deterrent euange vas

prudenti fuit in di versam parte iii

avocare plebis ac Principum animos. Nunc videmus hos nonnunquam esse belli faces. Non pudet episcopos versari in castris. Illic crux, illic Christi corpus. Sccum re plusquam tartarea miscenet coetistia sacramenta . dc in tam ' cruento dissidio adhibent summae charitatis symbola. Quodque rhagis est absurdum, in utri Dque cauris adest Christus , velut ipse secum pugnans. Non sat errat inter Christianos tolerari bellum , nisi summus etiam haberetur honos

Si non tota undique Christi doctrina cum bello pugnat. si unum proferre possint tui belli nomine commendatum , bellemus Christiani. Permissum erat Hebraeis bello conflictari, sed consulto Deo. At nostrum oraculum, quod assidue nobis in Evangelicis literis resonat, a bello deterret , & tamen belligeramur insa-

226쪽

nius, quam illi. Darid aliis virtutibus Deo fuit gratissimus , 3ctamen vetuit ab hoc sibi eondi templum, non ob aliud, nisi quod sanguinarius, hoc est bellator epset. Solomonem pacificum in hoc delegit. Si haec acta sunt inter Iudaeos , quid de nobis fiet Christia- .nis Hili Solomonis umbram h lbebant, nos verum Solomonem, l

pacificum illum Christum omnia ' i

conciliantem , quae in coelis sunt, Ii

α quae in terra. mEgo nec in Turcas bellum mere suseipiendum censeo. Pri-Tare . 'mum illud mecum reputans Chri- sti ditionem longe di versa via nata I xam, propagata ,& constabilitani. '' i Neque fortasse convenit alii S ra-

tionibus vindicari, quam quibus orta, propagataque est. Et videmus huiusnodi bellorum praetextibus iam toties expilatam plebem Christianam, nec aliud quicqquam actum. Iam si fidei negotium agitur, ea martyrum tolerantia non militu copiis aucta, illustra-

227쪽

1x6 INsTI Tu TIO' lustrataque est, sin de imperio, de opibus, de possessionibus pugna est, 'etiam atque etiam videndum est nobis , ne res ea parum sapiat Christianismum. Quin ut nunc, sunt fere. per quos huiusmodi bel- la geruntur, citius fiat, ut nos degeneremus in Turcas, quam illi' pernos redantur Christiani. Pri- . a m hoe agamus , ut ipsi simus

germane Christiani, deinde si xi-

. . Iam erit, Turcas adoriamur.

a Verum de belli malis alias plura

conscripsimus, quae non est huius loci repetere. Tantum illud hortabor Principes Christiani nomi: nis, ut ominis fictis titulis & Heatis praetextibus serio , totoque pectore hoc agant,ut tam diutina, tamque foeda bellandi rabies inter Christi mos finiatur, & inter eos Iquos tot copulant pignora, pax &'concordia cbeat. qn hoc ingenium explicent suum , in hoc vi-'reS expediant , 4n hoe consilia

conferant, in hoc nervos omneis,

intendant. qui magni videri stu-

228쪽

dent sic se magnos probent. Id siquis praestiterit, is rem longe mendidiorem consecerit, quamn totam Africam armis subegerit.

Nec admodum dissicile factu fuerit si suae quisque cauta blanditi desinat , si sepositis affectibus

privatis rei communis negotium agamus, si Christus nobis sit in consilia, non mundus. Nunc dum sutim quisque negotium agit, dum Pontinces & Episcopi de ditione ,& ppibus anxii sit ut, dum Princiis pes ambitione, aut ira feruntur praecipites, dum his obsequuntur tui compendii gratia omnes, in has nimirum rerum procellas incurrimus stultitiae ductu. Quod si communi consilio com

mune negotium ageremus, etiam

ea , quae cuique privata sunt, magis florerent. Nunc& hoc periti

pro quo solo digladiamur. Neque mihi dubium est Prilicipum illustrissime, quin hoc sis ani- mo. Sic natus es , sic ab optimis

229쪽

lum Priq/'optimus maximus tuos egre os ζ i. conatus bene fortunare pergat. di incruentum imperium.

es velit semper esse incruentu . Ille Princeps pacis dici gau

det. Faxit idem ut tua bonitate, tu que sapientia tandem ab insa-nIssimis bellis liceat feriari. Pacemnoin commendabit etiam praeteritorem malorum recordatio,

& tui beneficii gratiam su

periorum temporum calamitates con- duplicabunt.