장음표시 사용
201쪽
too INsTI Tu Trotur, sed utraque parte iam malis
Illud agendum Principibus , ut
laterna quaedam' pax coeat inter Omneis,& in hoc conserant sua consilia, vi assinitas pacem conciliet, certe pe petuam non potest. altero defuncto, solvitur coniscordiae vinculum. Quod si veris rationibus pax conflaretur, ea stabilis esset ac diuturna. Sed dixerit aliquis, liberorum propagatione coniunctionem eani perpetuam reddi Cur igitur interhoc maxI-ine bellatur, inter quos sessima propinquitas est Immo pet hanc propagationem potissim g m oritur regnorum commutatio, dum ditionis ius aliunde alio transseris tur , dum huic decedit aliquid , di illi accrescit, quibus ex rebus gravissimi tumultus exoriri so-Ient. 'Igitur hisce rationibus non fierie cooriantur bella, sed fit ut atrociora moveantur, & crebriora. Dum enim regna regnis assinitate
202쪽
eonnexa sunt, quoties unusquin piam offensus est , is assinitatis
iure concitat &caeteros, ut ex qua .
libet levi offensa magna pars Or bis Christiani statim ad arma moveatur,& immensa Christiani san guinis iactura placatur unius hominis stomachus. Ab exemplis consulto tempero, nequid offendam quenquam. In summa, hu- iusmodi assinitatibus Principum res fortassis augentur , at populi
res atteruntur, & affliguntur. Caeterum bonus Princeps non aliter
iudicat suas res prospere habere, nisi cum Rei p. commoditatibus consulitur. ut ne dicam interim quod hac via non admodum humaniter agitur cum ipsis puellis, quae nonnunquam in procul se- -imotas regiones ad homines lingua, specie , moribus, ingeniis dissimillimos velut in exilium re-- legantur, felicius apud suos victurae, ut aliquanto minore strepitu. anquam autem hanc consuetudinem video receptiorem ,
203쪽
2o, -' I N sΥ i et u et loquam ut sperem posse convelli, ta men visun est ladmonere; siquid forte 'aeter spem evenerit. .
De Principum oecupationibus in Pace.
P Rinceps igitur Christi decre
tis , & sapientiae praesidiis iu- structus nihil omnium habebit carius, immo nihil aliud habebit carum, quam populi sui felicitatem , quem oportet velut unicum corpus ex aequo tum diligere, tum curare. Et in hoc unum omneis cogitationes , omneis conatus, omnia studia destinabit, ut ad eum modum administret provinciam sibi ereditam, ut & Christo rationem exacturo probetur, & apud mortales omneis honestissimam sui memoriam relinquar, Sive domi sit Princeps, aut in secessu laudatum illum scipionem imitetur , qui negabat se unquam minus esse solum , quam cum solus esset, aut minus' otiosum
204쪽
P R i N. C π R I s TI A N I. 2σς otiosum esse, cpineum esset in otio , quod is quoties vacaret a Rei p. negociis, semper animo se cum agitabat aliquia, quod ad cl-vitatis salutem aut dignitatem pertineret. Imitetur Aeneam Viriagilianum , quem prudentissimus poeta. frequenter aliis dormientibus multa per noctem suo cum animo volventem facit , quo rectius suis consuleret. Et Homeri eum illud omnibus regiae parietibus, sed magis regum animis inseribi decer.
orum carminum haec ferm sententia est .
Haud decet hune solidam noctem ire, stare sopori , Cui populi commissi, o tanta negois
Sive versetur in publico , semper aliquid agat , quod ad rem communem faciat , hoc est n4Dquam non principem agat. At magis decet Principem in
205쪽
χo IN 6TI Tu TIO Non la- publicis versari fumionibus, quar Iei=i. abditum agere. Quoties autem prodit . ad vigilet ut ipse vultus, incessus, dc praecipue sermo talis sit, ut populum reddat meliorem, memor quicquid fecerit, aut dixerit, ab omnibus observari, cognoscique. Nec enim probatum est, 'c' um sapientibus viris Persarum institulla ιζ tum, apud quos domi abditi vi-
aut. tam exigebant. Et hac una via
studebant a suis magnifieri, quod
nunquam conspicerentur,& ra iniissime sui copiam facerent populo. Ouod si quando prodibant, nihil aliud , quam fastum barbari-' cum, & opes malo populi immodicas ostentabant. Reliquum ae , vum aut lusibus, aut furiosis expeditionibus transigebant, perin- de quasi deesset quod pacis temporibus agat egregius Princeps , cum tanta semper pateat pulcher-ximorum facinorum seges, si modo adsit principe dignus animus.
Et sunt hodieque nonnulli, qui putent id esse parum regium, quod solum
206쪽
PRIN. CHR Is TI ANI. LOssolum est regibus pulcherrimum, rapuissi in publicis tunctionibus vertar l. ei functio. Quemadmodum& episcopi non , nulli nihil minus suum esse du- chem
eunt, quam id quod unum episcopo dignum est, docere populum, ac miro cosilio quod peculiare est episcoporum, id veluti dignum in alios relegant , quod sordidissimum , id sibi potissimum vindicant. At non puduit Mithrida tem non minus eruditione quam imperio nobilem regem suo ore, nulloque interprete populo ius reddere , quod ut faceret viginti duas linguas ad plenum legitur perdidicasse. Nec Philippus
Macedonum rex parum decorum regi iudicavit, quod quotidie cognoscendis causis sederet. Nec Α-Iexander masnus huius filius, quanquam alias ad insaniam usque ambitiosus, cui morem hunc fuisse proditum est', ut altera aure manu obturata cognosceret, dicens' sese alteram illam integram servare di veris parri.
207쪽
Eo 6 ' IN set i Titrio Verum quo magis ab hisce reis bus abhorreant nonnulli , perversa educatio Principum in cause est. Etenim iuxta vetus prover- horrean bium, quam quisque novit artem, in hae te libenter exercet , refugiens ab iis , in quibus intelligit te parum valere. QAi fiat igitur,
ut qui inter assentatores & mulierculas primum paucis opinionibus, deinde voluptatibus corruptus primos illos annos in alea , ch reis , & venatu consumpserit, postea gaudeat in his versari functionibus, quarum usus diligentissimam requirebat meditationem prIneIνἐ Homerus negat principi tantum esse otii , ut totam noctem e.
dormiat, Se isti nihil aliud student, nisi ut novis subinde voluptatibus totius vitae tardium fallant, perinde quasi nihil omnino fit, quod agant Principes. Bono patri familias nunquam aeest, quod curet in . una domo, dc Principi deest, quod agat in tam vasta ditione Bonis legibus occurrendum est
208쪽
PRIM. O HRISTIANI. 2 ormalis moribus, corrigendae leges δ' depravatae , tollendae malae, pro- princi
spiciendi magistratus integri, puniendi aut cohibendi corrupti. Exquirendae rationes, quibus tenuem plebeculam qua minimum graver,
quibus ditionem suam latrociniis ac maleficiis liberet, idque quam potest minimo sanguine, quibus
tu orum perpetuam concordiam alat , ac stabiliat. Sunt his minutiora quaedam, sed non indigna,
quamvis magno Principe , lultrare civitates, sed hoc animo, ut omnia reddat meliora, quae parum tuta sunt communiat, publicis aedificiis ornet , item pontibus, porticibus, templis, ripis, aquaeductibus , loca pestilentiae obno- 'xia purget vel mutatis aedificiis, vel desiccatis paludibus: Amnes incommode fluentes alio derivet: Mare pro commoditate publica . vel admittat, vel arceat. Negle- . Ehos agros colendos curet, quo . magis suppetat annonae vis. P rum utilitea cultos aliter coli iubeat
209쪽
mbus ut ι adiis us, in privatis nugalis.
sed ut meliorem ditionem 'amreMdat.
bi vinum cultura indignum provenit, & frumenta gigni possunt. Huius generis sex millia sunt, quae
curare. Principi sit pulcherrimum, bono. Principi etiam iucundum, ut nihil unquam sit opus vel otii taedio bellum aurae re, vel . alea fallere noctem. In his, quae ad Remp. pertinent,convenit Principem esse non luxuriosum., aut profusum, sed
splendidum, velut in publicis aedificiis, aut ludis , in excipiendis legationibus, si quae populi causam agant. In his, quae privatim ad illum pertinent, erit frugalior α
contractior , partim ne publico simptu sibi vivere videatur, paritim ne cives suos luxurie doceat, multorum malorum parentem. Video veterum permultos in thoc errore fuisse. & utinam hodie nullos idem habeat error, ut huc Gmneis conatus suos intenderenti non ut meliorem redderent suam
ditionem, sed ur maiorem, qui-
210쪽
PRIN. CHRIsTIANI. 2o, Bus illud saepenumero videmus e
venisse, ut dum propagando student imperio, etiam id perderenti quod possederant. Non ab re tantopere laudata est illa Theopompi vox , qui negavit sua referre quam ingens relinqueret liberis suis imperium, modo melius ac stabilius. Et Laconicum illud proverbium dignum mihi videtur, quod omnium Principuthin signibus asscribatur. -ἄρτον. hoc est Spartamssertitus es , hanc orna. '- Hoe sibi pinitus persuasum habeat bonus Princeps, nihil a se geri posse magnificentius, quam si quicquid est hoc regni , quod sors
dederit, storentius reddat, ac modis omnibus ornatius. Laudatus
est a doctissimis viris Epamin undae ducis animus, cui cum per invidia magistratus' esset delegatus, humilis ac vulgo contemptus ita gessit, ut deinceps inter honesti Dtimos habitus a maximis viris ambiretur , negans magistratum dignI-