장음표시 사용
241쪽
l is se M latreni. cap. XIX. eorpoream voluptatem referri potest . Potestne eo pus ita duplices vires adi iusti, ut ejus infinitae Iarticulae in unam massam coalescant, quae non
uas affectiones solas conservent , sibique repraesentet, sed in unam comminem totalem cogitationem consentiant , quae ab omnium attributis differat , omnia tamen ea attributa recipiat , &comparet Estne aliquod exemplum corporis , quod
absque externa causa ex quiete in motum trauis stat , motus directionem absque occurrente alia causa mutet; reflectat , ut in anima observatu fa-eillinatim est s I. Et tamen haec anima, adeo diversa a coris
pore , arctissimis eum eo ipso conditionibus religatur; quae & cogitare cogatur ad eas species. quas corpus ipsi repraesentet ς & absque cerebri corporeis speciebus non videatur aut meminisse posse, aut iudicare: & eujus deniqae voluntas in
corpore vel causa, vel oecasio, velocissimorum masti morumque motuum esto .
338. Modeste fecerunt, qui ignorare se hane vinculi rationem fassi , in legibus acquiverunt , quas 'a CREATORE positas, non excogitarent,
sed eκ perirentur. Manisesto exculantur observat linne sqq. quod etiam in opticis certissimum sit,
affectiones corporum arbitrario vineuis eum an oniae cogitationibus cohaerere, aliasque apparitur ssisisse si CREATOR figuras , vim refractilem ,
colores partium oculi mutasset. Uti leae est, quae jussit inter radios mihi me refrangibiles, ct cogi tationem coloris rubri , nexum perennem esse: ita lex est, quae inter eorum radiorum is retinam ni pressionem. & eam cogitationem vinculum con stituit. Neque magis erubescimus , quod poueris ris legis mechanismum ignoremus, quam Ideo,
quod prioris natura recte sit. s 9. Sed an non corpus anima gubernat 3 an non ab anima . tamquam motus sonte & priscy pios
242쪽
Sensus interni. cap. XIX. 127hiod omnes perinde in corpore motus dractiones
oriuntur annon ab ea volente, prospiciente commvnx bono hominis, pendent motus cor3is, re ipirationis , arteriarum ; An demonstrant hane antismi potentiam Polyporum recrescens per vulnera fabrica, pathemata, naevi materni Αn conscienώtiae abscentiam excusat notissimum exemplum o Icuratum perceptionum in respiratione, motu palpebrarum , actione musculorum, qui omnes motus a voluntate oriuntur, etsi & organa ignor mus non advertimus nos velle, dum respiraismus, nichamus, curis obruti gradimur An ideo , certum est motus omnes ab anima oriri, quod non alia causa evidens, perpetuo cum corpore annexa
adsit, quo liceat referre Q. Multa sunt; quae nondum sinunt in eam sententiam transire. Et primo videtur haec corporis constructio & gubernatio animae sapientiam longe su perare . Anima nostra unum punctum distinctae videt 343. unam ideam distin te cogitat. quo objecta: si una tentet videre; duas ideas, si velit una contemplari, duas literas una legere ;eontinuo confunditur, errat; neutram ideam recte
expedit; Ee; gnara tuorum limitum , quoties serio& cum studio alicui operi incumbit . claudit se . iquasi sensuum impressionibus, neque videt, neque Rudit, neque olfacit, neque muscu lares motus eoxercet: Nunc animam infinita de distinctissima eo
gitare oporteret, ut tot musculos, infinita vasa, fibrarum innumerabilem numerum regeret temperato ad exactissimam Geometriam imperio; & problemata , nulli facile solvenda geometrae, modo hala, i in musculorum suorum gubernatione resolveret; construret: Et tamen sui nti laboris ignaram animam statuere oportet: &isper ea omnia opera dissicillimas abstractasque ideas contemplari posse, ut neque cura corporissui meditationes turis
243쪽
neque meditationes motas necessarIos mi aris excludant.
36r. Deinde. etiam si non conscii ncistrae v luntatis possumus velle respirare, Pelle nictare o. eu.lis, & eslieaciter velle . reri nemus tamen imperium. oc suspendere possumus respirationem, fir mare palpebras, incitare vicissim eas actione . ne que adeo conscientiam nostν imperia unquam amitis timus. neque usum. Nihil simile nobis in cor lioeet, nihil io intestina, non laen Me male via es motus, non languidos excitare. Intes ic t mortales, cur nemo respirationi non imperat, nemo in tot seculis eordi S. coniuet udo sola causa est igno. rata potentiae . cur non recipit sensum suae actionis. in movendo corde. in motu per stati cor eroen do. anima , p. st quam horis diebusque in egris. ita
submersis, in is steticis , ia auima desectis com
qinevit 3362. Sed mani se L Istam est, motus omnes a amma oriri, di absque ea materiem immobilem segnemque massam kne. Nam vis contrare iis ad stimulum quemcunque , ad quam motus cordis intestinoxum. . & .rte Omnis motus in homine peri. tinet i μγ ne Ii qui sit qudem 4nmiae praeienistiana. superest ire eade vere, suscitatur mechan eis causis. ealore, s i u , neque delerit fibram , quam diu nondum re se gerata riguit, etsi dudum ani mam , quae nereipit di vulti. destructio cerebri ab eger i , cordisque, eis en ipso eorpore revulsus
musculus, ab omni ima natali animae sede lapa.
ratus se. Naevis param tribui debere, vel nihil. a. Iib o ctum est ministraraonem motuum vitais Bu mi in morbs nulla prudentia regi, sed sere vi stimuli gubera, ani . mana sesso docet di antiqui sit
ma medicina, & υnice certa. quae acuto iam mor
Dium , α intermittentium, motus nimios Coeni
244쪽
coriide. Nulla in corpore guberna ndosa pient i homini a stultissimo praercitativa e dctatum, ne suo rum qu sdem musculorum movendoram satis gnarum, quando natus est. sed per experimenta ducentem gradΤ, glurire. videtur denique, corpus suum incredibili arte fabrefactiant struere, ea quidem aD firmatio, adeo ab omni fide, ab omni modestia
remota, vel sola ad refutandam hypothesin suifi, Ut v
. 64. Aptitudo ad sensus Ac Motus voluntario
Iibere e kercendos in sanis organis, vetata voca tur et i mitudo ad eosdem & qnies omnium cunt sanis organis forini nom n seri . 63. in somno anima vel omnino hihil cogsistat, quod inemoria retineatur , quodque notum sit, vel unice occupatur in speciebus. sensorio communi receptis s 344. , quarum vividae reprae sentationes in mente eo tempore omnino similes Perceptiones producunt, quales objectorumeater. norum impressione in sensuum organa faciunt . Hae repraesentationes insemulis vocantur, dc effi ciunt, ut reliquo toto emporio sensuum dc vo-iunyariorum motuum quieieente . aliqua tausent farticula aperta fit, spiritibus' pei fluatur, dc vigulit. Aliquando eum his pereeptionibus aflimae aliῆ qui motus voluntarii e junguntus, ut loquelae Mygana, ut artus multi , omnes, e , ad nutum ilis l. um pereeptionum re tantur. Hue somna in bulla
M. Sed in somno pestit motus eordis; pertie omnium humorum in corpore humano listri Butio, circulatio, vis per ista litea steti trieuli, in thsti R. um, sphinctetum, respiratio denique ipsi simi-
245쪽
,23o Somnus . cast. XX. 2li modqexercetur. Haec compositio inqalato calatarum partium, aliarum motu, cognitionem Callasae mechanicae somni dissicilem reddidit. '
67. Quare , ut eam eruamuS, causas omnes,
phaenomena omnia somni & vigiliae considerabi mus, eaque per omnia animalium genera perimque mur. Ea enim conditio. quae ab omnibus istis caulis perinde producitur di a nulla abest, ea causa vera somni erit . .
368. Naturaliter somnus sequitur vigiliam &Iahores vitae humanae. Nam in vigilia motus fere continuus musculorum voluntariorum, sensuum satellitium, affectus animi, perpetuo novos stimuislos nervis , venis, cordi addunt. Ita & multo motu trituque sanguis exasperatur ex natura blanda
in alcalescentem putredinem , & sanguinis pars fluidissima, & ipsi tenuissimi spiritus celerius di sipantur, quam reparantur, dc sensim nen solum debilitas, & lassitudo corpori inducitur, sed in diutius pmtracta.vigilia ardor quidam febrilis ,
acrimonia humorum, debilitas. Nocte redeunte sensim, . torpor percipitur in musculis longis , eo. iumque tendinibus, ineptitudo ad cogitationes se. Veriores, amor quietis in animo. & corpore . Tune peculiariter vires corpus erectum tenentes laborant, & oculi nolenti clauduntur, dc maxilla inis lferior pendet, dc oscitationis necessita ingruit ,& caput antrorsum nutat, dc objectorum externo orum actiones minus nos assiciunt, oc denique turbantur ideae , eogitationes, dc delirium succedit, a quo: in somnum non satis notus transitus est ,
liuod tamen somnum semper praecedit . In hoc
omno natu Uli, & omnibus animalibus communi , videtur desectus spirituum in causa esse, quos motus muscularis oci. sensuum exercitium quocunque modo coni um psit, dc quorum vim magnam exhalare probabile est .i
369. Multum ad somnum conserunt, desectus
246쪽
omn7s irrItationis in capite corporeque toto , perfecta quies animi , sensuum enternorum , tene-
o. Deinde somnum inducunt augentque His via , quae vires frangunt , ianguinis iacturae mais grege c, venae sect io, refrigerantia medicamenta, papaver , frigus ipsum externi aeris ἔ& ea, quae sanis guinem a capite avocant, ut diluvia, cibi copia in ventriculum requiritur . Alia propria vi omnem spirituum motum debilitant minuuntque. Dran iri cerebra solo, sed in ventriculo , intestinis, Corde, omnemque irritabilitatem frangunt de obtundunt, ut opium, re alia. forte narcotica.syt. Sed contra somnum etiam inducunt caliada varia, quae sanguinem ad cerebrum citatius e gunt Confluere, vinum , alcohol omnis generis , sed maxime si in vaporem resolutum fuerit, ciborum particulae immeabiles, febres acutae variae dc pessimae et vel non sinunt redire, ut obesitas. Hae omnes cauis videntur in eo consentire, ut sanguis in capud congestus cerebrum comprimat, dc viam spirituum in nervos intercipiat.1 a. Sed etiam mechanicae causae somnum Pro ducunt: comprehio nempe durae matris, & cereis bri, quaecunque, nata a sanguine effuso, impacto osse, aquae in ventriculis copia.
73. Somnus adeo oritur, vel a simpliei desectu in eopia & in mobilitate spirituumi, vel a
compressione nervorum, semper autem a collapsu fistularum nervearum, per quas spiritus animales a fonte suo. communi sensorio, ad partes omnes.
74. Confirmatur haec theoria ex causis vigiliarum. Somnum nempe avertunt ea Omnia, quae
copiosos spiritus producunt, & potus imprimis aromatici, calidi, qui ad eaput stimulantes subtiles particulas mittant, unde incitatus paulum san
247쪽
iuinis in cerebro motus, ct dilutior indoles , platpiritum in dato tempore separat .s s. Deinde somno resistunt curae graves , &meditationes cum studio & assectu, dolores codiporis & animi , quae omnia non sinunt spiritus
in sensorio communi quiescere, aut nervos eo, labi. Priora ergo spirituum copiam faciunt, haremotum augent. Eo ergo redeunt quo priora 73. somni nempe naturam poni in nervorum ex sensorio cum muni venientium collapsa.
76. An ergo somni sedes in cerebri ventriculis 3 Repugnat latius somni imperium, in ea animalia extensum, quibus nulli ventrieuli cerebri sunt. An ideo in somno vitales actiones pergunt agere, quod cerebri solius sit passo, integro in terim cerebello di quaenam causa hujus diversiis ratis, quae facit, ut officia animalitatis in sumno quiescant, vitalia pergant operari Non alia nisi quae dicta est, qu9d vitales motus a perpetuis stimulis, perpetuis cogentibus causis a quiete praeo
377. Somni effectus est moderamen omnIum
motuum in corpore humano . Solum enim cornunc superest, quod omnes humores 'promoveat;& remoti sunt omnes musculorum, nervorumque
sentientium, & ab animae affectibus dc volunt tibus orti motus, qui, praeter cor, in vigilia sanguinis , cc spirituum cursum incitabant . Isa. 4 I9. Cor a pulsu frequentiori , pene febrili, sensim ad lentiorem illum matutinum redite rein spiratio minor fit & rarior , motus peristallicus ventriculi & intestinorum, & una fames & ciborum coctio, dc progressio Deeum , debilitantur:
humores tenuiores lentius promoventur: tardi congeruntur, pinguedo effusa colligitur; viseidum alibile ad suas fibras suasve lacunas adhaeret; spirituum consumptio, languinis attritus, & perspis rationis copia minuuntur. Sic , dum secretio lit
248쪽
Somnus. cap. M.quidi nervosi fieri pergit, & consumptio subtrahitur, coacervatur sensim in cerebro id liquidum, nervos collapsos distendit, replet; &, minimo stimulo accedente, redeunt ad actionem suam senissus interni & externi , & vigiliae restituuntur .
. Iusto protractior. somnus ad omnes effectus Ientae circulationis disponit, obesitatem , somnolentiam, cachelliam, memoriae summum detrimen
s 8. Unde oscitatio dormiturientibus1 ad expediendum pulmonem per quem sanguis tardius tra. iscitur: Unde pandiculatio ad superandam im pulsione spirituum naturalem contractionem musculorum, qui omnes artus in flexionis quamdam mediocritatem contraxerunt, & restituendum adeo Irobur musculorum extentorum, Unde opinio decordis motu per somnum sortiori, perspiratione uberiori a calore stragulorum, quibus coercitum perspirabile cutem mollit laxatque. Friget autem ,
qui in solitis vestibus somno se tradit, & animalia , quae multo tempore dormiunt, ad luminum gradum frigent, ut mures montani, erinacei. Unde omne animal a cibo dormit uriti Non ab somiae pressione, aut sanguine ad cerebrum compulis, ea enim etiam a pastu anii alia dormiunt, quibus vix ullum cerebrum est. - 1 a vi stimuli, quem chilus , & aer, in ventriculo & intestinis exercete confluit enim eo spirituum vis &sanguinis, ut in omni specie stimuli fit, ita e xebro multum subtrahitur. Sed etiam cibi immeabiles particulae, in terebro minus facile trajectae . comprimendo medullam , somnum minus benignum faciunt. An perpetua insomnia, nee asOmno separabiliat an adeo naturalia, & animae, unquam absquc emitatione sit, quasi iuccedanea sensuum Non videtur: insomnia potius ad morbi genus referimus, & ad aliquam causam stimu-ι-nseta, quae persectam quietem senistii interrumi pit.
249쪽
234 Somnus. east. Xrpit. Hine maxime reficit somnust, a quo insom.
nia absunt aut eorum certe memoria abest. Hi ne a primo somno, quo tempore maxime spiritus exis hausti sunt, abesse solent, dc mane redire, quanis do ii iam aliqua parte reparati fuerunt. Inde e rae , fortis idea memoria recepta, cibi duri, mulisti , situs minus opportunus , insomnia faciunt. lNam a sensatione aliqua nasci solent, cui, ex lege associationis idearum, integrum assinium spe cierum collegium se comitem addit.
rem homini custodes dedit: illum ad avertendum malum, hanc, ut ad utiles actiones invitaretur. Maxime vero homini assumptio alimenti necessaria est. Cum enim multum quotidie perspiret. cum multum deteratur de ejus vera materie, reis paratione utique eguit. Sed id inprimis necessitatem alimenti fecit, quod sanguis eκ sua indole ad salis lixivi naturam proelivis, ad putredi nosam acrimoniam perpetuo propius accedat, permotus naturales & necessarios eordis & arteriarum, & per calorem, quo plurimum ad putrescendum animales humores invitantur. Sed etiam eoagulabilis sanguinis indoles, quae plurimum a quae per difflationem insensibilem perpetuo a mi tit, eget aquei elementi restitutione, quo globuli separentur, a coagulatione serventur. 38o. Demonstrantur haec & persuas causas, de Per phaenomena hominum, Ac animalium fame enectorum. Iis enim eommune est, acrem, fastistentem, animam ha lare, dentium vacillationem ab erodente falsedine pati, & dolores in ventriculo enormens, sebes acutas, rabiem veram. Haeei mala
250쪽
Fames . Sith. cibus . Totus cap. am. nata eo velocius ingruunt, quo corpus vehemenst tori motu magis exercitum, & robustius fuerit r. lentissime in . phlegmaticis, quiescentibus, neque mullum perspirantibus, neque sanguinem valide
. est. IgI. Novus chylus, ex acescente ut plurimum inegetabilium classe compositus, sanguine perpetuo tenuior, in ejus fluentum receptus, temperat R-ςrimoniam putrescibilem, diluit imminens coag Iumi reduciti massam omnem in eam mediocrita tem salinae naturae , quae homini naturalis est: addit denique in primis ex carnibus animalium , novam lympham gelatinosam, quae per suas cau- .sas 'Mo. apposita detritarum solidariim partium acunis, Iacturam reparet. Potus coagulabilem. Moinem diluit , putredinem etiam impedit, diis spergendo pateticulas putrescentes. Hinc diu absque cibo vita toleratur , dum potus non desit 38a. Ad hesbum capiendum & dolor .invitat, qui famω vohatur, & voluptas quae in gustu
percipitur quem Et illa quidem fit procul dubio a' sensilibus plieis ventriculi contra se invicem a tritis, a motu perist altico, a motu septi transverisii do mus tornm abdominis, ut nudi adeo neris vi , nudis nervis'affricti, super omnem toleranotiam doleant. Ita emeaeirer & monetur de peruculo inediae homo. & eogitur ad procuranda per suos labores alimenta Aliquid liquidum gastri- cumraddit, aerius factum. - 483. Sitis sedes est in linguae , faueibus , res phago, ventriculo. Quamprimum hae partes , valde sensiles, & naturaliter suis mucosis dc saltu 1sis humoribus perpetuo humectitiae, siccantur ex defectu secretionis novae humorum similium , vela salibus muriat is, alea lascentibus, ibi haerentiubus, oritur sensus multo magis intollerabilis, ut perieulum a siti majus est, non remissurus, do- uec reparata aquae in sanguine abundantia, resti-