Alberti v. Haller,... Primae lineae physiologiae in usum praelectionum academicarum Auctae & emendatae

221쪽

actione sua videntur id corpus retro pellere , sic

lentem antrorsum promovere, a retina longius separare. Quem alii Cl. viri sphincterem pupillae .

aut corneae constrictorem posuerunt, aut quas alii suspicati sunt lentis crystallinae motriees fibras , anato me non confirmat, neque lentis, & corneae in multis animalibus constans duritas admittit. 31τ. Ad historiam oeuli pertinent praeterea vasa hujus partis , quibus pulcherrima fabrica est .

Oriuntur autem ea omnia , quae oculi proprias partes adeunt, ab Ubibalmica arteria , propagine internae carotidis 336. Ea sub nervo optico erepens principes ramos edit, ciliarem superiorem; inferiorem, unam pluresve; lacrumalem , undena salis recurrens posterior & arcus tarsei pars externa; muscylarem . inferiorem I na salem anteriorem recurrentem; musculares superiores ; palpebralem, unde cum priori ramo arcus tarseus. De.

nique in faciem exit, ad frontem, nasumque &viciniam. Sed ophthalmicae rami, qui ad internum oculum pertinent, sunt ciliares posteriores & mediae, quae I ex truncis jam excitatis ortae, circa optieum nervum quatuor & ultra trunculis ludentes, serpentine flexis, partim proxime ingressum nervi optici, partim longius & propius mediam scieroticam, viginti & ultra arteriolis cho. roideam adeunti iaciunt in ejus externa superficie arbusculas pulchre ramosas, circumscriptione rotundas, in interna vero lamina rectiora vasa,&aliquod etiam ramis veniunt ad cohaesionem iridisso6, corneae & choro ideae . Ibi quilibet ramus dextrorsum &sinistrorsum fissus, occurrens sui similibus. eireulam denique perficit uveae. si 8. Verum ad eum circulum constituendum

plurimum faciunt aliae arteriolae ciliares anteri res, quae a ramis muscularibus ophthalmicae ortae, proxime Ortum corneae pellucidae, duodecim &ultra ramulis scieroticam perforant, di una circulum

222쪽

Ium pupillae constituunt. Ab eo circulo, sed etiam ab arteriolis modo dictis ciliaribus anteriori. hus absque medio circulo, & ad anteriorem itiisdem & ad posteriorem uveam , &in ciliares processus vasa distribuuntur recta, ramosa, illa naturaliter caeruleo liquore plena , alias susco, haec multo nigra pigmento obducta , sponte alba, a quibus ad lentem rami ramosi veniunt, ut certo

vidi. 339. 4ed ab eadem ophthalmica, ejusque itun-

eo vel ramo lacrumali aut ciliari aliquo, ramus unus nervum opticum subit pluresve. Unicus ille princeps in ejus nervi medullam penetrat, &ex apice papillae so4. exeuns centrum retinae adit indeque porro per retinam ramosus ambulat. Minor nonnunquam ramus secundum centrum ad retinam venit, perinde per eam ramosus. Ab iis ramis venire ramos vaseulosos vitrei tunicae exa nimalibtis certum est, tum arteriam lentis posteriorem. Harum arteriam intima est celebris ille porus opticus veterum.

2o. Venae oculi in universum arbusculas in cho-midea similes, circulum uveae parem habent. Oriuntur a vena ophthalmita, quae hine a faciali Vena provenit, orbitam subeunte, inde in sinum cavernosum inseritur. Venae internae oculi mediam scieroticam paucioribus, majoribus truncis perforant, faciuntque arbusculas majores & anteriores arteriosis: alia centralis nervi optici retinam adit similis arteriae. Vasa aquosa a sanguineis non differunt. Lymhatica dicuntur in retina visa esse , non satis repetito experimento. II. Haec ad Anatomen. Sed oculi actio a physicis experimentis lucem unice accipit, per quae in summam evidentiam constituta est, paucissimis dubiis exceptis . Et lux quidem materia est vel eadem

igni, vel proxima, subtilissima, sui dissima, per omnia corpora penetrans, rigidissima, nulla iti neri

223쪽

- 2ot risus. cap. -.neris longitudine larigabilis, velocissime mota, ut

orbem magnum intra sedecim sere horae minuta cum medio percurrat. Ea in nostro planetarum systemate vel a sole pendet cujus potentia materiam lucis, alias confuse sparsam , in lineas reis ctas ordinare videtur, vel ab alio puncto lucido. Ab eo, tamquam centro, spargitur radiorum modo in omnes sphaerae partes, in omnium corporum superficiem; indeque reflexa , ad angulos aris quales angulis incidentiae in oculum illabitur,&ea corpora, unde advenit, colorata reddit, &viis

sibilia.

22. Per experimenta confirmatum est, Iucem

seri radiis, absque sere physica latitudine rectis, qui tamen singuli in septem radios tenuiores , constantes, dc immutabiles 'parari possunt. Eorum radiorum hae notae proprietates sunt, ut Omnes conjuncti iubar album constituant , a corporum autem minimis superficieeulis refracti, dc separati, in rubros, constantiores, duriores, minus

restangibiles, hinc inaurantios, flavos, virides, caeruleos, indicos, & violaceos dividantur, quorum ii semper debiliores sunt , & magis restinguntur, qui a rubris in ordine magistant . Umbra a desectu reflexorum radiorum oritur. Haec cum variis radiis composta colores componit. Colores vero corporibus proprii inde proveniunt, quod minimae corporum superficieculae partium solidarum , limitantes poros, quae radios lucis refrigunt, pro diverso gradu crassitiei suae, certum imprimis genus radiorum uberius reflectante reliquos radios receptos in substantiam, internis, repetiyis, restactionibus maxima parte suffocent, ut crassissimae & validissimae particulae album, proximae rubrum, tenuissimae superficieculae demum violaceum colorem reddant. Opaca corpora sunt, tuae radios omnes retinent, nullos remittunt, obora mina magna, ad quorum parietes lux attrahi-

tur,

224쪽

fur, di ea plena terie, quae vim refringentem diversam a vi refringente partium corporis nacta sit . Haec intexim ita recipimus, donec nova the alia, qua colorum diversitates vibrationibus celeissioribus ,haut tardioribus adlambuntur, confirma-aa sit Neque enim haec. definire nostri est.. 123. Hi radii , dum oblique illapsi per liquores

ivarie densos transeunt, varie etiam ad perpendia .culum vel accedunt , vel ab eo recedunt: id vocant νοfringi. Et m universum quo densius meis dium est , eci propius, radium ad perpendiculum Mutuat, solis exceptis inflammabilibus liquoribus, sui pMuliarι vi radios ad. perpendiculum attraishqnt , magis quam pro sua densitate. Rationes anis Euli incidentiae ad refractionis angulum satis con iuntes sunt i lut suus anguli refractionis radii ab

aprs in aquam ilia psi sit ad sinum anguli incidentiae, uti Lad 4. &in xadio ab aere in vitrum illa o , incidentiae finus ad sinum refractionis,

tui I p. ad II. ex aqua in . vitrum uti s I. ad 44. . O .. Radii per aerem advenientes, parum di- ergentes, quales ob immensam distantiam habensus solis radii, & in universum a centum fere pedum distantia adveniunt, in corpora sphaerice conis vexa , aere densiora illapsi, ita refringuntur, ut in unum punctum conveniant, quod focus vocatur.

Id puntium jacet in aκi, sive radi Operpendicularitςr in superficiem illapso, hine immutabili, &in sphaerica aquae bulla radiorum ex aere venienis etiam focus distat a sphaera semidiametro , in vitreo globo quarta parte diametri ; in lente veroe convexa vitre , quae sit sphaerae portio, non minor quam triginta graduum, aeque convexa, parter semidiametro ; ut tamen non in punctum,ed In circellum radii uniantur.32s. Ergo radii lucis aut recti, aut reflexi, va incidunt in corneam oculi membranam , ut ex puncta luci/o in ejus membranae superficiem

225쪽

lli persi, eostum faciant acutissimum ἰ euius bast

cornea est, vertex in puncto radia ate, ut tamen ejus eoni omnes radii pro parallelis ab ne an. gibili errore habeantur. inter eos radios reflact imetur a cornea, neque ejus superfietem penetrant, quieumque ad majorem angulum, quam quadra. ginta graduum, in eam membranam incidunt. Alii, qui eorneam perforant, ad angulos tamen adhuc valde magnos, inter uveam cie lentis Imrara illapsi, sussoeantur in atro pigmento, quod tiveam lo6. dc processus ei liares oblinit so . Ii vero soli in Ientis superficiem ineidunt, qui parvis angulis, & non valde a nullo diversis, stis ad a. gradus, in corneam illapsi sunt. Ita fit,

ut ii omnes radii excludantur, ad quox tondenistrandos in retinam , alioquin non sum eisset via refringens humorum oculi: qui adeo latam Ima. ginem, & consulam in retina pinxissentas 26. Ii ergo radii, ex aere, adeo tenui, advenientes, per corneam , quae sphaerae segmentum est, crassam, i aqua omnino densiorem, hine magis refringentem , quarta sorte parte, transeum tes , insigniter ad perpendiculum confringuntur iin aqueo vero humore, non multo, dic aquae s re simili de potius Ie vi6ri , paulo minus ouam prius convergentes, incidunt, absque facto fiseo, ob nimiam propinquitatem, in pellueidissimae lentis superficiem , parallelis proximi, & potius eon vergentes, eum eorum divergentiam corneae vis refractilis abunde correxerit . Praeterea cornei, cum eonvexa sit, de ipsa scierotica magis gibba, plures radios recipit dc colligit , quam planior, cui minor esset super fietes. 27. Lentis vim refringentem, quam aquae ma torem esse, ex duritate, Ac ex pondere intelligitur,ec per quaedam experimenta tanta aestimatur, ut instar adamantis, sinum anguli refractionis dimi

dium faciat sinus adguli incidentiae, per alia, u

226쪽

len eum vitro comparetur, paulo minorem subis sesquialtero . In ea ergo , & inprimis in post riori, valdo convexa superficie, vehementer eo vergunt radii, & in vitreum corpus incidunt. sag. id eorpus, densius aqua , ut mea fundum petat, lente crystallina rarius, pergit radios ad perispendiculum conflectere , etsi minus quam lens, donee, in oeulo bene constituto , hi radii, ex puncto visionis distinctae advenientes, in quam minimam particulam retinae conoentrati, ibi imaginem obiecti pingant, unde advenerunt, inversam, ob necessarias deeumationes . Eam imaginem in oculo artificiali, vel in naturali oculo cui pars seleroticae posterior dempta est, inspiciens physicus vi. dere potest . Cadit autem ad exteriora ingredientis nervi optici, in axis visus terminum, neque punctum est , sed aliquam habet latitudinem, tum multa objecta simul videamus , quorum ima

gines oportet diversis in punctis pingi . Ibi distinctissima visio , quod radii perpendicularibus

proximi eo veniant. Saepe in duobus oeulis non eodem loco ponitur. Lente destructa lotus vitreus humor , hine debilius, radios conjungit.

329. Cum vero vitae humanae necessaria munia requirant, ut non ii soli radii, qui ex uniea data distantia adveniunt , distinctam in retina imaginem pingant, sed ex variis & valde diversis loeis. magis minusve distantibus ad venientes radii distinctam sui, unde veniunt, objecti ideam excitent, hinc lens mobilis facta est, per vires supra ad Ia,

disi6. recensas, absque ea vero mobilitate aut reo mota aut proxima obscurissime vidissemus. Eam a

tem experiundo discimus, neque nota est iis, quibus cataracta nuper deposita est.Etiam in artificiali oeulo actionis hujus commoda dc necessitas perspici possunt. Radios ergo nimis divergentes, quales ex prinximo obiecto adveniunt, corrigit lentis a retina ma

227쪽

11 nfui. cap. XVIII.

ex divergentibus radiis natus , in ipsam ine Idae retinam, qui alioquin retro eam demum radios univisset. Vis enim refringens oculi eadem po sita, quae secum radiorum a distantia trium p dum perfecte in retinam facit cadere , non potest radios a trium pollicum distantia venientes .in idem punctum colligere , & magis divergentes radii, non majori vi collecti, serius coibunt. 3o. Qui vero ex valde. remotis locis radii adis veniunt, & pro parallelis possunt haberi, ii ante retinam convenirent in vitreo, & eκ puncto concursus , ex natura radiorum, tamquam ex lucido puncto, iterum separarentur. Ergo vires lentem a cornea removent, ad rerinam adducunt aut radii ad certam distantiam a lente conventuri,

eam distantiam talem metiantur , quae in ipsam retinam cadat. Nam denuo oculus, qui a septem unciarum distantia advenientes radios in retinncolligit, citius colliget & ante retinam, eos, quia tribus pedibus adveniunt. . Ut omnino necessct sit, siquidem in variis distantiis distincte videmus , ut oculum nostrum mutabilem nacti simus. Punctum visionis distinctae est, in quo positum obj ctum in retina in minimo possibili spatio depingitur. Vires radios unientes saepe in ejusdem hominis duobus oculis diversissimae sunt , Ri alter presbyopi, myopi alter vicinior fit. 31. Sed hoc auxilium non in omnibus hominibus lassicit . Dantur enim, frequentiores nunc quam olim , homines sedentarii , & in minutis objectis magis occupati, quibus eornea convexior, densior, lens perinde gibba magis & solida, oculus ab incumbente humorum pondere longior. reliqui sorte humores etiam magis densi sunt, &quorum oculo vel unum horum vitiorum , vel plura insunt, vel omnia. His hominibus iris in parva luce sensilis est , hinc a connivendo Veis

pes dicu*tur. Punctum visonis distinctae in istis

228쪽

oeulis valde propinquum , & inter unum septemisque pollices ab oculo est, remotiora obscure vident . neque partos distinguunt. Ratio evidens est. Nam a causis modo recensis fit , ut major debita vis refractilis humor aera radios remotos,

hinc parallelos , ante retinam concurrere cogat,

unde separati ex soco in multis punctis in retitiam incidunt Sic etiam sano oculo proximorum corneae objectorum confusa sensatio . Radii inde advenientes per totam retinam sparsi nulli bi colliguntur. ssa. Remedium vitio nascenti est in remota. Ioca prospicere , abstinere objectis minutis , viis trisque Conca Uis , videre per soramen exiguum, quo Iuκ debilitatur. Solatium malo jam nato, uti vitrci concavo, quod tantum de vi refringente humorum, corneae, lentisque demit, quantum ipsum cavum est, & objectorum remotiorum Hiscum ita a cornea remotiorem reddit, ut in retinam cadat. Diameter sphaerae, cujus pars id vistrum est 4 debet aequalis esse distantiae visionis distinctae oculi nudi , ductae in distantiam visionis distinctae oculi armati , divisae per disserentiam

utriusque distantiae . Spem aliquam myopi ipsa. aetas faeit. Nam pueri sere myopes sunt , sen scendo oculus, dum a solidarum partium robore eκ planatur , brevior fit , dc conflectens vis eor. neae lentisque minor est. 33. Aliud vitium contrarium pricitibus, moin Iestum est hominibus in remota plurimum inspicientibus, senibus inprimis de familiare & insanabile. In eo cornea , & lens planiores sunt, dc humorum oculi vis refringens minor. Hinc o jecta propiora, quorum radii valde divergentes in corneam illabuntur, confuse ipsis apparent. Non enim sufficiune vires conflectentes oculi, ut penicillus radiorum in retinam cadat, hinc radii dissoluti eo perveniunt , di focum retro retinam habent,

229쪽

unde confusa vi sio . Remota bene distinguunt. quorum radii alioquin pene paralleli ad oeulum veniunt. Punctum visionis distinctae presbyopi ars. pollicibus ad triginta. 33 . Ha hominibus medela aliqua est, in nigris tubis oeulo praepositis , quorum usu retina inteneres eii , & radii paralleli ad oeulum veniunt.

Solatio esse potest lens vitrea convexa, quae r dicis cogat eonvergere, ut maturius in secum conis veniant, dc in ipsam retinam. Di ameter sphaerae, cujus partem esse eam lentem convenit, est omnino quae prioris. 32. Spes ab aetate nulla, quae

malum auget.

Is . Medius inter myopem oeulum & presbVten Opt: mas est, qui & iatis propinqua distincte videt, & satis remota, atque adeo & myopi oe Io similis reddi potest, & presbyopi. Hujusmodi oculus aestimatur , qui ad pedis distantiam ace rate legit . Sed addendae sunt conditiones hum Tum limpidissi norum , oculi mobilissimi , iridissensilis, retinae neque prurientis neque callosae. 36. Sed oculi ope anima non solam imaginem recipit objecti repraesentatam in retina, transmissam in sedem animae. Multa ipsa experientia adisdit , quae oculus vere non videt, alia interpreta. tur aliter anima , quam oculi repraesentant. Etrrimo Magnitudo obiecti iudicatur ex angulo optirico , qui inter objectum radians , tamquam punctum verticis , & corneam intercipitur, tamquam hasin trianguli. Hinc proximat magna , remota par va apparent. Microscopiorum vis huc pertinet, quae facit, ut objecta nobis videamur tanto majora , quanto distantia foci lentis vitreae minor est distantia visionis distinctae. Et vere non majora apparent , sed distinctiora, lucidiora, hinc ab ani Ina pro propioribus habentur.

337. Robur lueis ab eodem angulo pendet, in eadem exterga luce , di a radiorum multitudino. cum

230쪽

enni parvItate sedis ici retina, quae assicItur, unde proxima illustriora, remota obscura apparenti, ,& si remota propria invicta vi Iuminosa suerint . , anima ea vel magna sibi repraesentat, vel . propinqua, vel utrumque. 33S. Loeua objecti visibilis aestimatur ex concursu duarum linearumi a centro oculi .videntis duo harum in mutuam conjunctionem , vel in locω intermedio inter id punctum , in quo obiectum dextro oculo apparet, re punctum in quo sinistro, oeulo cunspicitur: quae lineae, si nusquam se secuerunt, duplex objectum videmus, si se comprehenderint , in puncto intersectionis objectum ponimus. Distantiam vero non videmus, sed iudi Eamus, tum ex magnitudinis nobis iam cognitae diminutione, tum ex angulo inter duos axes optiem intercepto, tum ex minori lucis robore , &pallida imagine obiecti, tum ex multis corpori bus interpositis, quorum nobis distantia nota est. Sed haee judicia fallacia omnia sunt, quod non in infallibili Creatoris sapientia, verum in hominis; ζr experimenta nato judicio fundentur. Uno ocu- distantias minus bene metimur. 339. Gibbum corpus non videtur , sed iterum Per experimentum judieatur, postquam didicimus corpus, quod ad tactum convexum est, umbram lucemque certo modo dispositas habere. Hinc muerosto pium frequenter turbat judicium, mutatis di transpositis umbris . . M. Situm partium objecti visibilis anima eum esse judieat , quem hae partes in objecto habent, non eum inversum, qui est in retina . Hanc comvectionem anima, absque experimento, in homune, qui caeeus natus est, &animalibus continuo callet. 34t. Etiam id imponit animae, quod sensati nes externae per oculos ad sedem an mae delatae, per secu*dum fere hora: minutum eatam ration