장음표시 사용
21쪽
4 Con vllat POLITI crquam justitia&publiea omnium subdi torum alias, Lipolol. c. ROrnkt dem sate cap. s. orti Instrumentum enim debelle regulare se iscundum situm finem:Dei enim instrumentu ola minister est, qui imperat, Rom. I .F. 4. Populi erg&honum, h. e. ejus directionem non ipsum me principatu principaliter propositu sibi habere debet, FH.ν q. stuli.contν. I.ca. n. I , Besela. Clag. IIιθ. .p. 2I. Vten gubemarm cursus. me Mosaias, Imperator νιctorias Princφι beata cismum pitaproposita esse debet. . . cer . Hinc per omnia secula landata vox principis Hadriani.
se videlici rempub gesturum ut sciret, rem populi elleio suam. Huc refereti lunt egregia Tibera verba in pleno prolata senatu Dixi dcreue& saepe alias, P. C. bonum d salutare principem, quem Vos tantavitam libera potestate instruxistis senatui servire debere iniversiis civibus saepeae plerunq; etiam singulis neq; id dirissi me poenitet. io Ex quo fine rectissime intertur imperantes non propter semetipsos, sed propter subditos praefici Reipub. Hinc Maris Salonisu 3.de principatu Nolite exstimare a Deo creatum mundum & in eo homines, ut principum servirent emolumentis, Absurdum enim estri supra quam dici potest,propter principes homines factos opinari. ii Impium ergori impudens est Machiavellistarum dogma, quo inerunt subditos simpliciter esse propter magistratus,Don. Is M. Christ. cap. Iti Non enim unum idem simi imperium civiles dominium: Sed toto genere differunt. Imperium enim civile, quod sponte in imperantes collatum libertate,quae unicuiq; naturalis est, non tollit, sed ne ab aequo dc bono vacillet, vel deflectit. dirigit Bormi.ΔM s.capa 2.9Mμθ.M.th.36. minivini vero,quod olim cives Romani in servos habeant, omnindlibertatem tollebat in tantum, nee minimam luris civilis communionem habuerint, quia attineti esti im&pro mortuis habebatur, servituse feodem, o Lintercissit, D. Διοnaeo detrumsil.31. sirimatur Odedon.inter vir. 9nx.Item reb.aliis indomim utpote pecudibus annumerabantur,l. I. a. Div.Ol. 2 gad L.M. Nod dominium in homines, quia optima ratione in univeribsere terraru orbe Iublatu,Bοι de, .c. 6.ampli locu habere no potest. mi: M. Dividitur Politica admodum reliquarum disciplinarum practicarum ratione finis in duas partes quarum prior agit de iis rebus. quae rempub recte constituunt cadministrant. Mit de iis,
quae constitutam sertam tectam ob conservant. Quana
22쪽
alvilem publica, non vero privata donacsticam, quam Oeconomia instruit, spectat:attame, quia methodi ex perpetua,ut illa prius tractentur, quae ad cognitione meliorem ficiunt. Quare antequam disciplinam tam nobilem, tam beatam & florentem particulatim in suis membris singulis dispiciamus,queida de statuo economico, quee ad meliorem cognitionem Politices omnino faciunt,&ad publica salute spectant, utpote sunt. societas conjugalis, patria&herilis Item de familiis, jure sodalitatis, vicinitatis, praemittemus.
I. Quibus praemissis irae libatis, ut ed expeditius Juculentius ea,quae ad rem p .constituen dam, gubernandam ωconservandam periment, tractari possint, de civitate quae subjectum sive materiait iplab est. Aristotelas iobra. d. Tepub in genere simul ac de civili societate agemus. i6. ubus expeditis partes reipubl.in disquisitionem venient, ex quibus videlicet respub constituitur, ubi status geminus sese nobis oriari. unus imperantium, Malle robedientium De utroq; diligenter dispiciendum; quidem primὸ de statu imperantium,ubi de summa potestate,juribus Majestatis, de regalibus, de Ecclesiastico, majestatis jure est inquirendum. 77. Porro, quia proximum locum sibi vendicant Ephori,via carii,& om ciales de his etiam particulatim erit tractandum.18. Quibus tractatis species reip. in collationem venient, ubilatissimus erit docendi campus, de Monarchia, Aristocratia, Dem
I9. Et quia omne imperium legibus Φbet esse armatum, dicendum etiam erit de legibus de jure belli, de foederaus, de pace publica, religiosi, de aerario,&c. ao. Et sic omnibus illis,quae ad statum imperantium spectare videntur,expeditis, ad statum obedientium transitus erit instituendus,& disquirendum, de subditis,item de ordine subditorum, de subjectione & eontributionibus subditorum. 33. Quamprimum respub sic ex partibus suis erit constituta; ad secundam Politices partem nos conferemus, quae erit de contervanda repub.ubi de corruptionibus4 remediis contra corruptio nes disertatio instituenda inibus laboribus exantiatis, illa expedita erunt
23쪽
ς Cot L Eor I o LlTI cIerunt, q iae ductu convenientis methodi Politicus prestate debebat. Et tantum de praeceptis, sequuntur quaestiones.
'rumpolitica certis qui dammmeptis comprehendi possit
Ansam dubitandi praebet. I. quod omnium rerum, de quibus tractatur in Politicis mira sit varietas, a quod omnia in operatione: exercitatione confistant, quae cu sint contingentia omnia. praecepta etiam contingentia,&non certa sint, necesse est. 3. Quod qualis sit res eatra mentem, talis etiam sit earum cognitior Atqui e tra mentem sunt contingentes. E.earum cognitiori praeceptio contingens tantum erit.Ratio consequentis est, quod intellectus res alias facere non possit,quam quales simi extra intellectum. Conaera certa pone tradi praecepta rerum Politicaru, asseritur
his rationibus r. ab adjunctu bonae definitionis omnis definitio certa debet esse Atqui pleraq; praecepta Politices sint definitiones. Ergo. Majoris evidentia patet ex Aristoreis .m' tex.34. Ubi asseritur,
quod per definitiones omnia dubia,quae circa re incidunt, solvi pos
sint ela debeant. Item probatur Major ex Aristotele T. Asnapi f. cap. stiquod videlicet definitio debet esse conjuncta cum veritate. Item, quod definitio sit principium syllogismorum. 2. Probatur ab effecto, quia praecepta debent Politicum reddere certum desim mutabilem. E.Ratio est evidens,quod ex effecto judicetur de causa.&quod effectus nonpossit esse praestantior sua caula. Pro decisione quaestionis distinguitur prim Ninter moduPolitice vivendiri inter actiones secundum modum constitutas. .in te reclinas de propositionem, universialem defini ivam de rebus.
Quibus distinctionibus praeseppositis facile patet quid de proposita quaestione sentiendum, &quomodo ad contraria argumenta respondendum. QuAESTIO II.
mPositisperse tutilus ct necessaria Invenies ex Philosophorum coetu quosda, qui tradunt libros
Politicorum non ob necessitatem artis, sed tantum ob hominum pravitatem eme conscriptos. Ex quorum numero est,irandula,cia's verba haec sunt: Si homi nes secundum virtutem viverent, non opus esset, i
24쪽
ges condi aut magistratus creare; quia ver d homines, non virtutis amore ad honestum ducuntur, ex accidenti factum est, ut tradite sint leges & creati sint magistratus, ut ita formidine poenae ad bene agendum compellantur. Verum, haec sententia Mirandulς erronea est,&merito rejicitur propterea. I quia virtus, dc qua Mirandula suam probat opinionem, o susticit ad bene beateq; vivendum in Repub. Idm probatur ex inductione earum reru, quae ad rempub.pertinent utpote sunt ut reipub. sit optima, constituta secundum materiam formam, lecundum materiam cognoscendus urbis situs, ut videlicet ejus locus sit perpetuus, commodus, fertilis, aquis abundans, spatiosus alubris Deinde cognoscendae sint clus partes, quarum aliae sent publice aliae privatae;publicet, ut sunt: Platea disicia&spatia publica,&c. Private; quaru possessio usus privatorum est.Quoad forma, ut habeat optimum regimen,&quaena sunt sexcenta alla,
ad quae perficienda sola virtus no sitfficies; deinde in rebu*.no tantupoene 'nisi guntur malis, verum etiam praemiis mactatur virtus Per-tida diversitate hominum in repub. degentisi. 5 enim omnes, qui in repub xiv ut, idonei sunt ad virtutem, idcirco legibus sunt admonendi coercendi. Quamobrem, quia de his omnibus4 singulis non in Ethicis, sed in Politicis, tractatur Sequitur Politicam maxume este necessariam Mutilem Qu es Tro II LVtrum virtutes Ethtido Politici disserant Dubium alicui facere potest, quod Anstroteles Lari . r. asserat his verbis: Virtutes idem elia bonum & hominis,& civitatis .item eandem esse singulorum4 civitatis felicitatem, .Pol. 2. Item per easdem res&virum probum&civitatem bonam constitui, 3 POL ia. Item quod leges nihil aliud in quam virtutes armatae poenis, S .Eth. I. a. Ex quibus textibus constat, quod sint civis bonus xvir bonus. Cum ergo civis bonus a viro bono nihil diffferat, sequitur virtutes Politi-
eas abfithieis nihil differre. Contra quod Ethicae virtutes Politicae disserant probatur
his fundamentis. i. quod in virtutibus Ethicis imprimis pectetur προ me me clavoluntas.Politicae ver,ab invitis etiam fiunt,quin i md maxime interdum metu poenae ab hominibus invitis extorquenturia. Ethicae virtutes comparantur crebro usuri exercitatione irri
25쪽
3 COLLEGII OLITICI:iseuntut ab habitu Politica ver,contra ex singulis aestimantes ctionibus, sic unicum furtum sussicit ad furem,&unicum homicidium ad homicidium constituendum. 3. Ethica omnes virtutes, quaecunq; recta rationis judicio virtutes nuncupantur pertractat,&ordine persequitur.In Politicis no pertractantur virtutes, neq; preccipiuntur omnes,quia no omnes virtutes omnibus Rebuspub ecae quo congruunt, neq; omnia tempora omnes virtutes Ethices requirunt, sed eas duntaxat, quae ad hujus vel illius reipub.incolumitatem spectant. Pro decisione quaestionis,& solutione argumentorum in conistrarium oppositorum distinguendum esse putamus, inter virtutes Ethicas & Politicas, quatenus in specie ser se considerantur, de quatenus considerantur in usu Politices Primo modo dicimus easdem ab invicem differre, no ver,posteriori modo. Sic enim in bene constituta repub unu idemq; sunt: ita ut qui civis bonus, necessaria etiam sit vir bonus Arni inprooemib. a. Quis Troo TVtrum Oeconomia 'ecialiter a Politicadi recta necne
Reperiuntur nonnulli Philo elii, qui vulgatam & bene tritam illam distributionem, qua Philolophia practica distinguitur in
Ethicam, oeconomica&Politicam, mprobant est reijciuiu his suri-damentis. 1. Quia teste Arsotele lib. I. Oecon.c. I. domus est pars civitatis.E.oeconomia est pars Politicae et a toto&parte. Ubi agitur
de toto,ibi etiam agendum de partibus. Atqui in Politicis agitur de toto.E.ibi etiam agendum de partibus. Totum autem in Politicis est tespub.ad qua familiae societates tanqua membrari partes omni-nb pectant 3. A simili Uti familia non potest distrahi a civitate ita neq; Oeconomia a Politi ea;veluti urbs no potest eme sine aedificiis: ita Politica non potest esse sine Oeconomia. . ab authoritate Aristotelis,quia ipse Aristoteles Li.Post.omnia illa explicato tradir,que:
solent tradi in oeconomicis, quo facto ipse Aristo t.indicat, o conomiam ad Politicam referendam esse, Pice 9.inoemtroduci. ad Io. orad. O in praefat. Oeconom. imp in oeconom.quaest a. Contra quod distincta sit disseiplina Oeconomica a Politica probatur his fundamentis. i. ab authoritate, Aristogesis lib. I. Oeconom.cap.ri
Ubi distinguit inter Oeconomiamo Politicam,tanqua inter dive
26쪽
ctis, quod in oeconomica sit domus, in Politica ver,civitas 2 n mero imperantium: multi enim sunt imperantes in civili societate;
in domestica vero unus tantum. 3. fine qui in Oeconomica est recte constituere domum&administrare familiam; in PClitica vero recte constituere rempublicam,&ea constituta recte uti. . Ordine generationis nam oeconomia secundum ordinem generationis prior est Politica.Hincaliqui, ut phanius in argibr. I. sit. nec nonracheri in praecog. Polis. 9mpr. M'. pracst. Oecon videntur Aristotelem arguere erroris,propterea,quodILI.Polit.ω ismica tractarit; sed absit,ut summum Philosophorum huic illigemus errori, ac si fines disciplinarudiscernere non potuerit.Quia non agit de iis, quae ad oeconomiam
spectant absoluteis simpliciter, sed quatenus ad rempub. publica
spectuat salutem. Ideoq; .Polic . I. subiicit statim non poste expediri civitatem, nisi ea praemittatur,ex quibus componatur,ut sunt familiaevi familiarum 13cietates. Quamobrem ex ipsis Aristotelis ver 'bis planum fit de familiis, b9.LPost non alio agi respectu, nisi quat
nus sunt partes civitatis seu subjecti, quod exa Polit 3 etia pater,ubi de re domestica,patre,liberis, conjugibus, servis, dominis non aliter se tractare proponit, nisi quatenus domus sunt partes civitatis laesecietates domus Id,quod expressius adhuc λ in libr.cap.ulraexprimit, ubi de virtutibus mariti&uxoris se amarum proponit, quatenus subordinantur reipub. Nam addit: cum omnis domus sit civit ris pars,illa autem pata domus partis autem virtus ad totum respic re debeat necessarium est respicientes ad rempub. filios uxores instruere. Quamobretio omnia, quae de familiis dicuntur, pertinent ad oeconomicam,sed ea tantum,quae ad sustinendam familiam spectant, quod ver,in his publicum est, uti estius dominoru in servos, Patris in Filios, de quae lunt his similia ad publicam disciplinam pertinent. Distinguendum proinde inter diversum modum rem considerandi dc tractandi. Tractantur quidem eaedem quaestiones in diversis di Splinis.Verum,diversio,ut dictum est, respectu. Non secus ut medicus,qui disputat de qualitatibus herbarum, quod ide facit Physcus; verum diverso respectu Nam medicus id facit, quatenus diriguntur ad salutem; Physicus,quatenus sunt corrorum naturalium Misectiones Ita etiam hae quaestiones quatenus limpliciter cona deis
27쪽
io COLLE crit ox ITre Is derantur,cla tantum ad sustinendam familia Dertinent. sunt considerationis Oecpnomicae: contra, quatenus non absoluteac simpliciter, sed respective, videt cum respectaad civitatem eosderantur,ad Politica merito referuntur. Arn Imaeiad POL Exquib.dictis jam facile est reipondere ad Argum.opposita,4 quide ad i. Domus dupliciter cω sideratur: uno modo absolute,quat.c5stat ex tamilia sine respectu adivitatem,altero moido quatenus est pars civitatis. Ad a negando,
illas simpliciter considerando esse artem civitatis Ad 3 est fal-rum imparium-M .responso patet ex supra dictjs.
rreum Politica de iri postiirrPro negativa sententia a Christ. th Dithm.in fissm innotet.S LM duo referuntur Argum. I. depromptum est ex Schola Logic. Quia
Volitica et Ens collectivum Ii ve aggregativum, quoa cienni rimo PQ-
test. Propterea quia litiusmodi Ens in praedicamentis poni non potest.E.nec definiri,ratio conseq. est, quia genera definition rex preι- dicamentis desumuntur. Quod autem Politica sit Ens aggregativum: collectivum,patet inde quia objectum ejus est multiplex,ui-
ubi objectum multiplex, ibi quoq; disciplinam ipsam multiplicem
esse oportet,quia ab objecto,disciplinarum unitas vel distinctio, sive
diversitas pendet et a communi regulaJCrorum, quod omnis definitio periculosa. Laoa. de M. Ergis definitio Politiees periculosnerit,& per consequens certo definiri non potest. Quas duas rationemno inni uua adfert, Christinat .ael. Pro sententia negativa,verum etiae ipse ibid. respondet ad primu distinguendo inter Ens collectivum& regregativum materialiter dc forn iter iasideratum.Materialiter si eonsideratur. quatenus constat ex diversis societatibus tam do mesticis quam Politicis, Politieano definitur Formaliter ver,qua tenus hae societates omnes unione de consocietate seu certo ordine ad felicitatem Politisam obtinendam colliguntur, hoc respectu Politicano multiplex est, sed unu quid ,atquia recte definiri potest, nsi secus ut sacramentum,ut Ecclesia, ut collegi uis quae sunt Entia aggregativa, iam e definiuntur, ratione unius deforma litari g. non v. ratione partium; ita etia vocabulu P oluices. Vide Eeco S .Pol.in pra- E.adobustumeris. Ad .distinguendum inret definitionem nomino
28쪽
Exa Re ITA Tro ra πραγματκῶς aeceptam.JCtis enim definitio eo loco non est de- Mitio organica sive Logita, sed regula,&c. Posse autem Politicam sic delinita, probatur ulterius i quia est in praedicamento qualitatis. 2. habet genus&differentiam specificam. 3.ab effecto, omnes fere Politici illam definiunt, ab Aristot.3.Posit. I. mλΘεια τῶν πιν πλινοι κουντων ε si ταξις τι, Politica est ordo inhabitantium civitatem Acaso lib. I. cap. i. quod si scientia bene administrandi civitatem. Aiaci impl.
M.Althisio, cibis, quod sit ars vel disciplina practica, vel doctrina hominis ad vitam socialem constituendam ωconservandam consociandi. Tin Uib. I.Polit.c. qt . 2 duodecim recenset definitiones Politices variorum autorum. Nobis placet illa, qua definitur: quod sit prudentia ben de repub judicandi, eamq; recte constituendi&sapienter ad publicam salutem administrandi. QuisEsTI VI. Utrum Politias semia, Iars, Iprudemia
In assignando genere philosophi, 6 eonsentiunt,ut passim videre
est. Pro conciliatione ergδ diversaru opinionum, nos hasadseremus.
i. Distinguendum est inter Politicam habitualiter Achstematice co- sideratam,2.Disting.inter genus essentiale cla accidEtale.Quod sit liticam habitualiter considerari, pro ut merito considerari debet, &genus essentiale eide assignari velis, tunc dicimus quodverum, prooprium, legitimum genus Politices sit prudentia. Est enim habitus practicus&non Theoricus Non enim in contemplatione sed in operatione acquiescit At si systematice,no quatenus est in mente Politici, sed tantum quatenus est in libro considerari velis Ars nomia QuAEsTro VIn Quod fit verum o adaequatum abiectam Politistynonnulli dicunt esse rempub. alii crestatem alii societatem civilem; alii consociationem hominum alii statum publieum; alii modum alii mores hominu quat.civiliter quispia iis instituEdus, pro obiecto adaequato venditant. Nos maluimus statuere obiectu politiceamminem quat civiliter informandus. Idq; a naturavi conditionibus ob jecti. Nullum enim obje tureringreditur eonstiriationem eius,cu'S
29쪽
1 COLLac II Potiri et estorie mSed extra illud est&existit. Deinde.omne objectu respondet toti Politi . . non debet demonstrariin tractari iscienti in qua est obiectum. . est radix, qua omnia ea,quae tracta tur in ea dilaiplina oriuntur Zabar.de tribus oracutas. a. Atqui haec gn-MIacompetunt homini quatenus est civilis, vel motibus civilibus informandus. Pro conciliatione diversaru opinionum scienti rum distinguo inter objectum cogntuonis Politicaevi inter objectu operationis.Respub. enim sive civitas, eoru latio vel status publicus possunt nominari objectum cognitionis, si videlicet intelligamus modum ela formam civiliter vivendi 8cadministrandi rempub. Operationis objectum est homo quatenus civilis. Quas Tio VIII.
Cam nihil magis intelligentiam rerum impediat,qIlorum varia significatio chera Tvlag. 8.&Iolitie vocabulum admodum sitambiimum,ne quid erroris aut conrusionis nobis hic pariat,plaeet illud ab aequivocationis vinculo liberare Userpatur autepotissimum triplici ratione. i. pro quolibet homine ferulari in latis. sima significatione sepius accipitur, quo sense omnes,qua ab Ecclesiasti eo ordine distincti sunt, Politi ei nominantur a Sumitur non
raro pro e qui instructas est cognitione praeceptorum Politicoru. sumitur pro eo,qui comiter, amice, decore eum hominibus eo- verseri potest, . pro eo,qui optime simulare ac dissimulare potest, qui omni genere nequitiarum, qui fraudibus,ti versipelli astutia instructus, qui optime alios potest circumvenire,mendacia commiani setali os eriminari,& taxare optime didicit. s. pro eo, qui longo
usu&exercitatione prudentiam PGIitica sibi acquisivit,reipub tr elandae omnes vias tenet, eiusq; naturam optime perspectam h
bet, omnia ad publicam ututem dirigit Histe significationibus notatis ordine de singulis breviter dicemus. Et ad primam significa
tione quod attinet tantu abest,ut omnes Politicos nominemus,eu
vulgono tu in quantu vita civilis distet a clero & ordine Ecclesiastiem dc quanrum et discriminissit inter homine eivilemae Eeclesiast cam vitam agentes. Proinde neq; illorum opinionem recipimus, qui statuunt illum esse politicu, qui modu administrand reipub.ex
praeceptis didiciti sequeretur enim omnes studiosis Politices, extra civilem
30쪽
vis ardestione vel eo qui comiter&decore eonversia didicit minominibus,quii coverationibus suis cu aliis,temporia o. perionis sese accomodare queunt,smulare 4 si n.ulare norunt. Hi n. magis Politi quam Politici nominandi sunt, propterea, quod magna sit inter eos Politicos differentia, quippe quod omnia agant& faciantad proprium commodum kemolumentum.Politici vero non tam proprium,quam reipudicommodum ualutem publicam quaerunt.Quarti generis Politici tam exosivi tam viles sunt,ut dubitetur,an in Christianorum numero habendi necne Thomas Stapletonius Anglus, in orat. Acad.Non erg,tam temere iudicandum est de Politicis.Restat igitur quod nomen Politici tantum mereatur illi, qui modum rempub. gubemadi tenent, oviam prudenter in eadem veriantur, degunt, ili omnia ad publieam salutem dirigunt. Qu.EsTI IX. Vtru Dprincipes iunia Positicii Negamus hoe primo,quia no solum principes, verum etiam haut exigua subditorum topia , habitum prudentiae sibi comparavit non solum in imperando, verum etiam in obtemperando erudentia
Politica locum habet 3. Respuianon a solis principibus,sed ab horum consiliariis senatoribu prootibus,comasibus,&eadministr eur. Proinde distinguendum est inter prineipse & minus principat Principaliter quide princeps quatenus reipub tractandaevi guber nandae omnes vias tenet, ejusdemq; naturam probe habet persp cta,rempub prudenter administrat, omnisad publicam salutem dirigit, est politicus nominandus. Deinde & Ephori, sicarii, ossiciales,&c. hoc nomineant digni Minus principaliter&su diti quatenus civilem prudentiam sibi compararunt, in civili vita
mri ci constare possit a visura Florentinum illud monstrum, quod citatin remini. Mis V sius sphaerae civitatis,dicere ii erubuit Politiam sine ulla vi mre,fideoli religione Hester posse administrati.Verum falsa est, imbimpia&blasphema haec incniavelli sententia, & non tam refutari etiam relegatione digna. Quod autem nulla politia effinx esse B o que τ